Zaburzenia zdrowia

psychicznego

Zaburzenia zdrowia

psychicznego

• Złożoność pojęcia „zdrowie

psychiczne”, trudności w ustaleniu
granic „normalności”

• Stygmatyzacja osób z zaburzeniami
• Złożone przyczyny
• Mała dostępność do opieki

zdrowotnej

Niepełnosprawność

umysłowa

(upośledzenie umysłowe)

• Stan, w którym funkcjonowanie

intelektualne dziecka jest słabsze od
przeciętnego

• Dziecko ma trudności w przystosowaniu

do wymagań życia w społeczeństwie

• Nie jest to odrębna jednostka

chorobowa, ale stan towarzyszący wielu
chorobom

Niepełnosprawność umysłowa -

przyczyny

• Uwarunkowane genetycznie (np.

choroba Downa)

• W wyniku uszkodzeń mózgu w okresie

prenatalnym (np. różyczka, FAS,
toksoplazmoza, niedotlenienie płodu)

• W wyniku uszkodzeń mózgu w okresie

postnatalnym (np. zapalenie opon
mózgowych-rdzeniowych, uraz głowy)

Klasyfikacja niepełnosprawności

umysłowej

• Iloraz inteligencji
-> w stopniu lekkim (50-70)
-> w stopniu umiarkowanym (35-49)
-> w stopniu znacznym (20-34)
-> w stopniu głębokim (>20)

• Obniżona zdolność do

przystosowania społecznego

Autyzm dziecięcy

• Całościowe zaburzenie rozwojowe o

podłożu wieloczynnikowym

Obszary zaburzeń:
• Funkcjonowanie społeczne
• Zachowanie
• Zainteresowanie

• Rozwija się do 3 r.ż., rozpoznawany 3-5

r.ż.

Autyzm - objawy

• Izolacja
• Niezdolność do interakcji społecznych
• Zaburzenia lub całkowity brak mowy
• Przymus stałości otoczenia, niechęć do

zmian

• Powtarzanie czynności
• Dobra pamięć, łatwość zapamiętywania
• Nadmierne porządkowanie zabawek,

przywiązanie do jednego przedmiotu

Zespół Aspergera

• Całościowe zaburzenie rozwojowe

mieszczące się w spektrum autyzmu

• Upośledzenie umiejętności

społecznych, brak elastyczności
myślenia, obsesyjne zainteresowania

Zespół nadpobudliwości

psychoruchowej z deficytem

uwagi

(ADHD)

• Zaburzenia koncentracji uwagi
• Nadpobudliwość i nadmierna

ruchliwość

• Impulsywność

Tiki

• Mimowolne, przymusowe, nagłe,

szybkie, nawracające i nierytmiczne
ruchy

• Ruchowe
• Głosowe
• Czuciowe

Zaburzenia odżywiania

• Anoreksja (jadłowstręt psychiczny)
Zaburzenie percepcji własnego ciała.
Dążenie do zmniejszenia masy ciała.

• Bulimia (żarłoczność psychiczna)
Epizody żarłoczności, prowokowanie

wymiotów.

Dysleksja

• Dysleksja
• Dysortografia
• Dysgrafia
• Dyskalkulia

Przyczyny dysleksji

• Złożona etiologia
• Czynniki genetyczne
• Uszkodzone struktury mózgu
• Opóźniony rozwój układu nerwowego
• Deficyty w rozwoju fonologicznym

Zaburzenia zachowania

• Zachowanie nie mieści się w

przyjętych normach prawnych,
społecznych i kulturowych

• Brak jasnych kryteriów

Zaburzenia zachowania

• Wybuchy złości
• Przeciwstawianie się dorosłym
• Celowe sprawianie przykrości innym
• Wszczynanie bójek
• Dręczenie innych
• Okrucieństwo wobec zwierząt
• Celowe niszczenie przedmiotów

należących do innych

Samobójstwo

• „Za czyn samobójczy uważa się każdy

prowadzący do rozmyślnego
samouszkodzenia, gdy osoba
dokonująca go nie mogła być pewna
przeżycia”

• Statystycznie najczęstsza po wypadkach

komunikacyjnych przyczyna śmierci
dzieci i młodzież w wieku 10-19 lat

Zachowania samobójcze

• Myśli samobójcze

• Próba samobójcza

• Samobójstwo dokonane

Przyczyny samobójstw

• Predyspozycja indywidualne

• Środowisko społeczne

• Czynniki wyzwalające decyzję

Zaburzenia psychiczne

(choroby psychiczne)

Rodzaje zaburzeń

psychicznych

• Zaburzenia nastroju
• Zaburzenia urojeniowe
• Zaburzenia nerwicowe
• Zaburzenia organiczne
• Zaburzenia związane z używaniem

substancji psychoaktywnych

Zaburzenia nastroju

• Zaburzenia nastroju, emocji i

aktywności

• Depresja
• Mania
• Zaburzenie afektywne

dwubiegunowe

Depresja

• Obniżenie nastroju i napędu

psychoruchowego

• Stany lękowe

• Dotyczy ok. 10% populacji

Objawy depresji

• Objawy muszą utrzymywać się przez co

najmniej 2 tygodnie

• Obniżenie nastroju
• Spadek aktywności
• Anhedonia (nieodczuwanie przyjemności)
• Zaburzenia koncentracji i myślenia
• Obniżona samoocena
• Poczucie winy
• Bezsenność lub nadmierna senność
• Brak apetytu
• Myśli samobójcze

Depresja młodzieńcza

• W początkowej fazie dojrzewania

płciowego

• Przyczyn upatruje się w przemianach
• Podwyższony poziom lęku, w tym lęk

przed przyszłością

• Zaburzenia poznawcze (uczenia się)
• Zaburzenia aktywności i zachowania
• Dolegliwości somatyczne

Mania

• „Przeciwieństwo depresji”
• Wzmożenie nastroju i aktywności
(nieadekwatne do stanu faktycznego)
• Beztroskość, radosne podniecenie
• Energia, zmniejszona potrzeba snu
• Zawyżona samoocena
• Czasami zaburzenia percepcji
• Czasami urojenia, szczególnie

wielkościowe

Zaburzenie afektywne

dwubiegunowe

• Nawroty epizodów maniakalnych

oraz epizodów depresyjnych,
trwające kilka miesięcy

• W czasie między epizodami powrót

do zdrowia

Schizofrenia

• „Rozszczepienie umysłu”
• Grupa zaburzeń
• Najczęściej pojawia się we wczesnej

dorosłości, 20-30 r.ż.

• Ok. 1% populacji

Rodzaje schizofrenii

• Schizofrenia paranoidalna
-> urojenia i omamy

• Schizofrenia katatoniczna
-> objawy psychomotoryczne

• Schizofrenia hebefreniczna
-> zdezorganizowana, niespójność,

absurdalność, urojenia nie
usystematyzowane

Rodzaje schizofrenii

• Schizofrenia rezydualna (ubytkowa)
-> objawy negatywne

• Schizofrenia prosta
-> objawy negatywne
-> pogłębiające się wyalienowanie,

brak zainteresowania własnym
losem, zobojętnienie

Fobia

• Zaburzenia nerwicowe
• Lęk przed sytuacjami, zjawiskami lub

przedmiotami

• Powoduje unikanie obiektu lęku i

utrudnia funkcjonowanie w
społeczeństwie

Fobie

• Fobia społeczna
• Agorafobia
• Klaustrofobia
• Arachnofobia
• Tanatofobia
• Nyktofobia
• Erytrofobia
• Triskaidekafobia

Zaburzenia osobowości

• Kliniczne stany i wzorce zachowań, stałe

i charakterystyczne dla danej osoby

• Przejawiają się w znacząco odmiennym

od typowego dla danej kultury sposobie
odnoszenia do innych ludzi, odczuwania,
spostrzegana i interpretacji sytuacji
społecznych, nieadekwatnych
wyobrażeniach na swój temat i
niedostosowaniu przeżywanych emocji

Osobowość dyssocjalna

• Psychopatia, osobowość antyspołeczna
• Płytkie związki, relacje oparte na

przydatności innych do własnych celów

• Brak empatii i odruchów moralnych
• Narcyzm
• Typ impulsywny (agresja) i

kalkulatywny (makiawelizm)

Zaburzenia osobowości

• Osobowość paranoiczna
-> wycofanie z kontaktów, podejrzliwość,

przecenianie własnego znaczenia,

doszukiwanie się wrogości otoczenia,

wrażliwość na odrzucenie

• Osobowość schizoidalna
-> tendencja do wycofywania się z

kontaktów emocjonalnych, poczucie

osamotnienia, zamknięcie w sobie,

ekscentryczność

Zaburzenia osobowości

Osobowość lękliwa
-> trudności w kontaktach

społecznych, skrajna introwersja

• Osobowość anankastyczna
-> obsesyjno-kompulsywna,

perfekcjonizm, brak elastyczności,
kontrola

Osobowość chwiejna

emocjonalnie

• Typ impulsywny
-> gwałtowność, impulsywne reakcje

• Typ borderline
-> wahania nastroju, niestabilny obraz

siebie, lęk przed odrzuceniem,
poczucie braku sensu życia, uwikłanie
w intensywne i niestabilne związki
międzyludzkie

Zaburzenia osobowości

• Osobowość histrioniczna
-> teatralność zachowań, starania o

zwrócenie na siebie uwagi,
prowokowanie

• Osobowość zależna
-> przesadna potrzeba bycia pod

opieką, uległość

Uszkodzenia mózgu

• Uraz mózgu wskutek działania

zewnętrznej siły (np. uderzenie, rana
postrzałowa)

Uszkodzenia mózgu

• Uszkodzenie czołowe
-> impulsywność, słabe hamulce moralne
-> apatia, bierność, niezdolność do

kojarzenia

• Uszkodzenie płatów ciemieniowych
-> osłabienie koordynacji wzrokowo-

ruchowej

Uszkodzenia mózgu

• Uszkodzenia okolic skroniowych
-> niezdolność magazynowania w

pamięci nowych informacji

-> zaburzenia emocjonalne
-> zaburzenia odżywiania

• Uszkodzenia potylicy
-> trudności z widzeniem i kojarzeniem

wzrokowym

Charakteropatia

• Zmiany charakterologiczne,

spowodowane przez uszkodzenie
mózgu

• Zapalenie opon mózgowych, padaczka

itp.

• Charakteropatia alkoholowa –

lekkomyślność, egoizm, złośliwość,
kapryśność, zubożenie zainteresowań

Zaburzenia związane z

używaniem substancji

psychoaktywnych

• Alkoholizm
• Zespół Korsakowa
• Majaczenie alkoholowe
• Halucynoza alkoholowa
• Zespół Otella
• Zespół abstynencyjny

Zespół Korsakowa

• Zespół amnestyczny
• Również w następstwie urazów i

zatrucia CO

• Ostre zaburzenia pamięci
• Konfabulacje (wspomnienia rzekome,

„wypełnianie luk” w pamięci)

• Problemy z logicznym rozumowaniem

Majaczenie alkoholowe

• Delirium tremens, majaczenie

drżenne

• Spowodowane nagłym odstawieniem

lub zmniejszeniem dawki alkoholu

• Drżenie mięśniowe
• Zaburzenia świadomości, omamy

wzrokowe i słuchowe, urojenia

Halucynoza alkoholowa

• Przede wszystkim omamy słuchowe
• Rzadziej omamy związane z innymi

zmysłami i urojenia

Zespół Otella

• „Obłęd zazdrości”
• Urojenia niewierności małżeńskiej

(partnerskiej)

• Może przybierać absurdalne formy w

kwestii ilości kochanków lub powodów
podejrzeń

• Skutkuje ciągłym śledzeniem partnera i

sprzeczkami, czasem nawet
zabójstwem

Zespół abstynencyjny

• Przykre dolegliwości po odstawieniu

substancji, od której osoba jest
uzależniona

• Drżenie mięśni, mdłości, tiki

nerwowe

• Stany lękowe, depresja, zaburzenia

snu