1

RYZYKO BŁĘDÓW W

KONTRAKCIE

Wykład IV

„ ... Za co to biją w tyłek, gdy pobłądzi

głowa?

- Za to, że głowa, błądząc, rozum w

tyłku chowa ... „

 

Jan Kochanowki

2

MOŻLIWE MIEJSCA

WYSTĄPIENIA BŁĘDÓW W

ZALEŻNOŚCI OD FORMY

KONTRAKTU



kontrakt wielodokumentowy – zbiór dokumentów,

odzwierciedlających przebieg transakcji tzn.
oferta=> kontroferta=>uzgodnienie

negocjacyjne=>zamówienie=> potwierdzenie

zamówienia => uzgodnienia dodatkowe
znaczenie standardowych (ogólnych) warunków

umowy sprzedaży-kupna podawanych jako

załączniki do odpowiednich dokumentów



kontrakt jednodokumentowy – umowa

sporządzona w formie jednego aktu prawnego,

określającego wszystkie warunki wzajemnych

świadczeń

3

ZNACZENIE MOŻLIWOŚCI

USTALENIA WŁAŚCIWEJ

INTERPRETACJI TREŚCI

KONTRAKTU



Sprzedaż w obrocie międzynarodowym:



jest zazwyczaj regulowana konwencjami (umowami)
międzynarodowymi,



gdy brak jest regulacji międzynarodowej - stosuje się:

•

prawo właściwe dla danej transakcji (prawo krajowe)
prawo właściwe dla transakcji wskazują normy ustawy -
Prawo prywatne międzynarodowe (w większości
przypadków możliwy jest wybór prawa właściwego przez
strony - art. 25 § 1 p.p.m.)

•

gdy prawem właściwym jest prawo polskie - stosuje się
przepisy k.c. o sprzedaży



istotne znaczenie mają zwyczaje i prawo zwyczajowe
oraz prawo umowne

4

CISG

Convention on International Sales

of Goods



KONWENCJA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH
o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów,
sporządzona w Wiedniu dnia 11 kwietnia 1980 r.



ma zastosowanie do umów sprzedaży towarów między
stronami mającymi siedziby handlowe w różnych państwach:



jeżeli państwa te są sygnatariuszami konwencji lub



jeżeli normy międzynarodowego prawa prywatnego
wskazują na ustawodawstwo państwa - sygnatariusza
konwencji, jako prawo właściwe.



obowiązuje od 1.06.1996 (Dz.U.1997 r. nr 45, poz. 286)

5

CISG nie stosuje się do

sprzedaży:



towarów zakupionych do użytku osobistego,

rodzinnego lub do użytku w gospodarstwie

domowym;



na licytacji;



w drodze egzekucji lub w inny sposób przez

organy wymiaru sprawiedliwości;



udziałów, akcji, tytułów inwestycyjnych, papierów

wartościowych lub pieniędzy;



okrętów, statków, poduszkowców i statków

powietrznych;



energii elektrycznej

6

CISG reguluje:



zawarcie umowy sprzedaży



prawa i obowiązki sprzedającego i kupującego wynikające z

umowy.



formę umowy



zawarcie umowy (oferta, przyjęcie)



odstąpienie od umowy



środki ochrony prawnej w razie naruszenia umowy przez

sprzedającego lub kupującego



przejście ryzyka



odszkodowanie



odsetki



zwolnienie od odpowiedzialności



skutki odstąpienia od umowy

7

Konwecja Brukselska i z

Lugano



od 1.02.2000 r. obowiązuje w Polsce Konwencja o jurysdykcji i

wykonywaniu orzeczeń zagranicznych w sprawach cywilnych i

handlowych sporządzonej w Lugano dnia 16 września 1988 r. zwana

konwencją lugańską (Dz.Ust. nr 10, 2000, poz.133,

www.ms.gov.pl/

luguno/lugano.shtml

).



urzeczywistnienie idei swobodnego przepływu orzeczeń

zagranicznych na terytorium jej obowiązywania.



stworzona na wzór tzw. Konwencji Brukselskiej podpisanej w Brukseli

27.09.1968 r. i zawiera takie same unormowania z nielicznymi tylko

modyfikacjami.



obie konwencje –zwane bliźniaczymi- różnią się w zasadzie tylko

zakresem ich obowiązywania;



konwencja brukselska jest konwencją zamkniętą, czyli

ograniczoną tylko do państw-członków Unii



konwencja lugańska ma zastosowanie w państwach należących

do UE oraz do EFTA

8

Problemy złożenia oferty, jej

przyjęcia i kontroferty (

art. 14, 18 i 19

CISG)



Powód: niemiecki producent-sprzedawca drukowanych układów scalonych;

Pozwany: szwajcarski nabywca



początkowa cena kupna została uzgodniona,



sprzedający, zdawszy sobie sprawę, że produkcja będzie droższa, zawiadomił

kupującego, że cena kupna będzie podwyższona.



Kupujący zignorował zawiadomienie i odmówił jakiejkolwiek zgody modyfikującej

początkową cenę kupna.



Sprzedający dostarczył towary i pozwał kupującego żądając zapłaty podwyższonej ceny

kupna.



Orzeczenie sądu:



umowa między stronami została osiągnięta, co do początkowej ceny kupna.



Zawiadomienie sprzedającego do kupującego o wzroście ceny kupna było ofertą

zmodyfikowania oryginalnej umowy, wobec której kupujący nie wyraził żadnej wyraźnej

zgody.



Zwykłe milczenie albo bezczynność nie stanowi akceptacji (artykuł 18(1)(2) CISG), o ile

nie ujawni się inne postępowanie adresata oferty wskazujące na jego zgodę albo adresat

oferty dokonuje czynności (artykuły 18(1) i 18(3) CISG).



Kupujący nie wyraził milczącej zgody i sąd uznał, że modyfikacja ceny kupna nie została

przyjęta i, że uzgodniona początkowa cena kupna była nadal ważna.

9

Problemy miejsca wykonania obowiązku

dostawy przez sprzedającego i zgodności

towarów z umową

(art. 34 i 35 CISG)



Sprzedający, spółka z siedzibą handlową w Włoszech, dostarczył w 1992 r. towary do

francuskiego kupującego.



Formularz zamówienia kupującego zawierał klauzulę określającą właściwość sądu w

przypadku sporu na korzyść Commercial Court of Roubaix-Tourcoing we Francji.



Faktury do kontraktu, wysłane przez włoską spółkę do strony francuskiej, odwoływały

się do jurysdykcji Commercial Court of Prato we Włoszech.



Uważając towary za wadliwe, francuski kupujący pozwał włoską spółkę przed

Commercial Court of Roubaix-Tourcoing.



Włoski sprzedający podniósł zarzut, że włoski a nie francuski sąd miał jurysdykcję.



Sąd uwzględnił zarzut o jurysdykcję, francuski kupujący złożył apelację.



Sąd apelacyjny w Douaí ustalił jurysdykcję zgodnie z miejscem wykonania przez

sprzedającego obowiązku dostawy, jako obowiązku, na którym powództwo zostało

oparte, w rozumieniu artykułu 5(1) Konwencji brukselskiej.



Sąd uznał, przy sprzedaży podlegającej CISG, że miejsce dostawy było we Włoszech,

będąc miejscem, w którym towary zostały przekazane pierwszemu przewoźnikowi w

celu dostawy do kupującego, zgodnie z artykułem 31 CISG.



Francuski sprzedający wniósł apelację od tego orzeczenia.



Sąd kasacyjny odrzucił apelację.

10

Problem kontroli towaru przez kupującego

i zawiadomienie o charakterze niezgodności

towaru w rozsądnym terminie (art. 38 i 39

CISG)

część I



Marokański kupujący, powód, nabył surowiec do produkcji

plastikowych rurek PVC od niemieckiego sprzedającego, pozwanego.



Kupujący odkrył, że surowiec nie był odpowiedni do użycia w jego

urządzeniach produkcyjnych, zarzucił brak jakości i pozwał o

odszkodowanie.



Sąd oddalił roszczenie. Uznał, że kupujący stracił prawo do

powoływania się na brak zgodności, zgodnie z artykułem 39(1) CISG.

Uznano wysłanie zawiadomienia do sprzedającego trzy tygodnie po

dostawie, za zbyt późne. Sąd stwierdził, że jeżeli próbne

przetwarzanie było konieczne dla zbadania jakości towarów, okres

jednego tygodnia na kontrolę i następnego tygodnia, na

zawiadomienie jest rozsądny.



W odniesieniu do argumentu kupującego, że nie był w stanie zbadać

towaru wcześniej, ponieważ urządzenia produkcyjne były nadal w

budowie, sąd orzekł, że to nie stanowi rozsądnego usprawiedliwienia

(artykuł 44 CISG).

11

Problem kontroli towaru przez kupującego

i zawiadomienie o charakterze niezgodności

towaru w rozsądnym terminie (art. 38 i 39

CISG)

część II



Wg takie usprawiedliwienie wymaga się, żeby kupujący działał z
rozsądną starannością, w celu zapewnienia szybkiego zbadania
towarów, co obejmuje terminową dostawę maszyn niezbędnych do
próbnego

przetworzenia.

Kupujący

nie

zdołał

dostarczyć

szczegółowych informacji, iż działał z taką należytą starannością.
Ponadto, brak organizacji po stronie kupującego nie był aspektem do
wzięcia pod uwagę przy określaniu praktycznie możliwego terminu,
w danych okolicznościach (artykuł 38(1) CISG).



Stwierdzono, że sprzedający nie był świadomy faktu, że surowiec nie
jest odpowiedni do produkowania plastikowych rurek w urządzeniach
produkcyjnych kupującego, jako że kupujący nie poinformował
sprzedającego o rodzaju wykorzystywanych urządzeń, tzn.
sprzedający nie utracił prawa do powoływania się na zbyt późne
zawiadomienie (artykuł 40 CISG).

12

Problem wyznaczenie

dodatkowego terminu dla

sprzedającego (art. 47 CISG)



Niemiecki detalista i włoski producent odzieży zawarli umowę sprzedaży

konfekcji, ze specyfikacją "odzież jesienna, dostawa lipiec, sierpień, wrzesień".



Kiedy pierwsza dostawa przybyła 26 września, kupujący odmówił jej przyjęcia i

zwrócił fakturę z 2 października, twierdząc iż upłynął termin dostawy.



Strony weszły w spór na tle znaczenia powyższej specyfikacji.



Sąd zastosował Konwencję jako prawo kraju sprzedającego, ale wziął również

pod uwagę wewnętrzne prawo niemieckie, dla wypełnienia luk w kwestiach

wykonania umowy.



Sąd przyznał sprzedającemu pełną cenę, z wliczeniem włoskich odsetek

ustawowych plus dodatkowe odsetki jako odszkodowanie.



Roszczenie sprzedającego zostało uznane za uzasadnione, ponieważ dostawa

została wykonana w uzgodnionym terminie.



Nawet jeżeli, jak podnosił kupujący, w ciągu każdego z trzech miesięcy jedna

trzecia towaru winna była być dostarczana, kupujący nie odstąpił skutecznie

od umowy poprzez odmowę przyjęcia towaru, nie wyznaczywszy dodatkowego

terminu w poprzednich przypadkach braku dostawy.

13

Problem miejsca wykonania obowiązku

zapłaty przez kupującego (art. 57 CISG

)



Niemiecki sprzedający, powód, dostarczył produkty higieniczne zgodnie z wyłączną

umową sprzedaży do holenderskiego kupującego, pozwanego.



Ogólną praktyką między stronami było to, że sprzedający ponosi koszty transakcji.



Kupujący odmówił zapłaty ceny kupna argumentując, że sprzedający naruszył

wyłączną umowę sprzedaży.



Sprzedający pozwał kupującego o cenę kupna. Kupujący sprzeciwił się jurysdykcji sądu

niemieckiego.



Sąd podtrzymał, że nie ma żadnej jurysdykcji. Zgodnie z artykułem 5(1) Konwencji

brukselskiej o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń w sprawach cywilnych i

handlowych, jurysdykcja jest oparta na miejscu wykonania umowy. Sąd stwierdził, że

miejscem wykonania zapłaty nie była siedziba handlowa sprzedającego w Niemczech.



Miejsce wykonania zapłaty musiało być określone przez odwołanie się do odnośnych

postanowień CISG, która miała zastosowanie w tym przypadku. Zgodnie z artykułem

57 CISG miejscem wykonania zapłaty jest siedziba handlowa sprzedającego, ale tylko,

jeśli kupujący nie jest zobowiązany do zapłaty w jakimś innym szczególnym miejscu.



Pierwszeństwo musi być oddane miejscu uzgodnionemu przez strony, zgodnie z

artykułem 6 CISG, albo miejscu zapłaty w zgodzie z praktyką, która została ustalona

między stronami, na mocy artykułu 9 CISG.



Według CISG prawo miejsca zapłaty określa ponoszenie kosztów.



Sąd doszedł do wniosku, że jeżeli sprzedający zwykle musiał ponosić koszty operacji, w

takim razie miejscem zapłaty musi być siedziba handlowa kupującego.

14

Problem przejścia ryzyka

(Art. 66, Art. 67, Art. 68

CISG)



Argentyński kupujący i niemiecki sprzedający zawarli kontrakt, zawierający

klauzulę C&F, na sprzedaż suszonych grzybów z wysyłką do kupującego.



W trakcie transportu do Buenos Aires towar popsuł się i Kupujący pozwał

sprzedającego o brak zgodności towaru.



Zgodnie z artykułem 67 CISG, sąd stwierdził, że ryzyko przeszło do kupującego,

kiedy towar został przekazany pierwszemu przewoźnikowi, w celu przekazania go

kupującemu, zgodnie z umową sprzedaży.



Sąd stwierdził, że klauzula C&F obligowała sprzedającego do przekazania towaru

przewoźnikowi i zapłaty frachtu. Jednakże, klauzula C&F nie wpływa na przejście

ryzyka. Kupujący zgodnie z klauzulą C&F w umowie sprzedaży, uzyskał polisę

ubezpieczeniową od ryzyka w transporcie.



Kupujący nie został zwolniony z obowiązku zapłaty cena kupna, po przejściu

ryzyka, nawet w przypadku całkowitej utraty albo uszkodzenia do towaru chyba,

że utrata albo uszkodzenie wynikało z działania lub zaniechania sprzedającego.



Uszkodzenie towaru nastąpiło po przejściu ryzyka na kupującego, który nie

wykazał, że nastąpiło to z powodu działania lub zaniechania sprzedającego.



Sąd oddalił powództwo.

15

Problem odsetek (Art. 78

CISG)



Powód, szwedzki sprzedawca koksu, który został dostarczony do firmy w byłej

Jugosławii według instrukcji pozwanego, niemieckiego kupującego, domagał się

zapłaty ceny kupna.



Pozwany odmawiał, opierając się przede wszystkim na reklamacji firmy

jugosłowiańskiej, że koks był gorszej jakości.



Sąd orzekł, że dostawa koksu niższej jakości nie stanowi istotnego naruszenia

umowy, które usprawiedliwiałoby odstąpienie od umowy i odmowę zapłaty.



Stwierdzono, że w każdym przypadku, pozwany utracił prawo do odstąpienia od

umowy, gdyż domagał się tego po upływie czterech miesięcy od dostawy, co nie

może być uznane za rozsądny termin w rozumienia art. 49(2).



Stwierdzono, że pozwany powinien wyrazić swój zamiar obniżenia ceny po to, aby

być uprawnionym do obniżki ceny kupna, w związku z niezgodnością towaru (art.

35 i 50). Pozwany nie jest uprawniony do odszkodowania zgodnie z art. 45(1)(b),

ponieważ nie udowodnił, że poniósł jakiekolwiek straty, które mógłby odliczyć od

ceny kupna.



Sąd nakazał pozwanemu zapłatę ceny kupna wraz z odsetkami (art. 78).



Ponieważ Konwencja nie określa stopy procentowej, sąd zastosował ustawowe

odsetki w wysokości 8%, zgodnie z właściwym prawem szwedzkim.

16

STRUKTURA I ZAWARTOŚĆ

KONTRAKTU

JEDNODOKUMENTOWEGO



Elementy porządkowe kontraktu



Podstawowe elementy kontraktu



Dodatkowe elementy kontraktu

17

ELEMENTY PORZĄDKOWE

KONTRAKTU



Data i miejsce zawarcia
kontraktu,



Nr kontraktu,



Nazwy i adresy stron
zawierających kontrakt,



Podpisy stron.

18

PODSTAWOWE ELEMENTY

KONTRAKTU – CZĘŚĆ I



Przedmiot kontraktu, który określa się przez
podanie nazwy towaru, jego rodzaju lub typu,
marki, gatunku, rozmiarów, jakości i kondycji,



Ilość

towaru

podawana

najczęściej

w

jednostkach wagi, objętości, długości lub
sztukach, kompletach,



Sposób opakowania i oznakowania towaru
gdzie powinien być ustalony rodzaj zarówno
opakowania jednostkowego, jak i zbiorczego
na potrzeby transportu i składowania,

19

PODSTAWOWE ELEMENTY

KONTRAKTU – CZĘŚĆ II



Formuła handlowa określająca w skrótowej formie

wzajemne zobowiązania sprzedającego /eksportera/ i

kupującego /importera/. Podział kosztów, ryzyka,

obowiązków

celnych,

organizowania

transportu.

Zalecane stosowanie formuł INCOTERMS, choć nie jest

to obowiązkowe,



Cena jednostkowa towaru i wartość kontraktu - cena

może być w walucie kraju jednej że stron lub w walucie

kraju trzeciego. Najczęściej stosowana waluta to dolar

amerykański /USD/ i euro /Eur/. Wartość kontraktu to

iloczyn ilości towaru i jego ceny jednostkowej,



Klauzula waloryzacyjna zabezpieczająca przed stratami

spowodowanymi zmianami kursu walut,

20

PODSTAWOWE ELEMENTY

KONTRAKTU – CZĘŚĆ III



Termin dostawy - jest to czas wykonania dostawy. Może być

zawarty na dostawę w jednym terminie lub w kilku

terminach,



Waluta płatności - waluta kontraktu może różnić się od

waluty płatności. Istnienie dwóch rodzajów ryzyka

kursowego: pomiędzy złotym a walutą kontraktu i złotym a

walutą płatności,



Warunki płatności nie uwarunkowane bądź uwarunkowane.



Upusty od ceny uzależnione od liczby zamawianego towaru,

sposobu płatności, czy też innej jakości niż przewidywano w

kontrakcie,



Zasady kontroli i odbioru towaru - sformułowania dotyczące

kontroli ilościowej i jakościowej towaru oraz warunki odbioru

końcowego.

21

DODATKOWE ELEMENTY

KONTRAKTU



Odpowiedzialność stron w przypadku zaistnienia siły

wyższej,



Kary umowne - nie zawsze zamieszczana jest klauzula

określająca wartość kar (w procentach wartości kontraktu

lub kwota) za każdy dzień, tydzień lub miesiąc zwłoki w

realizacji kontraktu. Kary umowne mogą dotyczyć

zarówno zwłoki w dostawach jak i płatnościach,



Prawo kontraktu - umowa powinna określać według

jakiego prawa mają być rozstrzygane ewentualne sprawy,



Arbitraż - kontrakt powinien określać organ arbitrażowy

lub sposób jego powołania w przypadku zaistnienia sporu.

22

INNE ASPEKTY

Kontrakt może zawierać też szereg
innych elementów, w zależności od
przedmiotu i skomplikowania transakcji.
Przygotowując kontrakt należy przede
wszystkim

mieć

na

uwadze

jego

kompletność, tj. odpowiedź na pytanie
czy

jego

postanowienia

rozwiązują

wszystkie istotne dla transakcji problemy

23

MOŻLIWOŚCI POPEŁNIENIA

BŁĘDU W KONTRAKCIE



Błędy formalne



Błędy semantyczno-znaczeniowe



Błędy merytoryczne

Przekształcenie listy błędów w

listę pytań!!!

24

BŁĘDY FORMALNE – I



brak parafowania poszczególnych stron kontraktu,



podpisanie

kontraktu

przez

przedstawiciela

kontrahenta zagranicznego bez odpowiednich

pełnomocnictw,



pieczętowanie kontraktu pieczęcią, której treść nie

znajduje potwierdzenia w praktyce



antydatowanie lub brak dat,



brak ciągłej numeracji stron, (najlepiej od strony

bieżącej i ogólnej liczby stron np. 1/4),



wolne miejsca pozostawione bez widocznego

uzasadnienia,

25

BŁĘDY FORMALNE - II



brak wyraźnego tytułu umowy,



brak podania nazw stron zgodnie z
brzmieniem z organu rejestrującego
lub wydającego licencję,



brak wyraźnego końca umowy (np.
zakończonego podpisami stron),



skreślenia, dopiski odręczne lub inne
postanowienia naniesione ręcznie bez
parafy obu stron,

26

BŁĘDY SEMANTYCZNO -

ZNACZENIOWE



zamieszczenie postanowień, które mogą

być różnorodne interpretowane,



brak wytłumaczeń (definicji) pojęć, których

znaczenie może budzić wątpliwości,



zamieszczanie

postanowień

nieprecyzyjnych, otwartych czy dających

podstawę do ich jakościowej oceny przez

odbiorcę,



posługiwanie się terminami, które w

różnych

językach

mogą

mieć

różne

znaczenie (np. tona).

27

BŁĘDY MERYTORYCZNE - I



nieprecyzyjne

określenie

przedmiotu

kontraktu, bez zdania jego ewentualnego

rodzaju, typu, marki, gatunku, rozmiarów,

jakości, itp.,



brak podania poziomu dopuszczalnych wahań

wagonowych, objętościowych i innych w

przypadku gdy towar podczas podróży takim

wahaniom może podlegać,



jakość lub stan towaru sprecyzowane niejasno

(np. zwyczajowa jakość = regular quality),



cena nie pokrywająca kosztów i nie dająca

odpowiedniej marży zysku,

28

BŁĘDY MERYTORYCZNE – II



wysokie koszty transportu, ubezpieczenia
i tzw. inne, koszty mające wpływ na
znaczne

pogorszenie

opłacalności

transakcji,



przejęcie na siebie tzw. „innych ryzyk”
bez odpowiedniej ich wyceny,



brak

ubezpieczenia

towaru,

brak

postanowień o ubezpieczeniu towaru,
jeżeli nie wynika to bezpośrednio z
formuły ceny (np. CIF, FOB, etc.),

29

BŁĘDY MERYTORYCZNE - III



fakturowanie w walucie o kursie malejącym

(brak uwzględnienia prognoz spadku kursu

waluty fakturowania w kalkulacji eksportowej),



brak kar umownych z tytułu opóźniania

płatności,



ryzykowna

forma

płatności

przy

dużych

kontraktach,



brak zabezpieczenia płatności,



postanowienia kontraktu stwarzające trudności

z ustaleniem momentu i miejsca przejścia

prawa własności i ryzyka na odbiorcę,

30

BŁĘDY MERYTORYCZNE - IV



zapis na prawo kraju odbiorcy, w przypadku

gdy istnieje duże ryzyko zaistnienia sporu o

kwoty dużej wartości, zapis na prawo kraju

trzeciego o dużych kosztach prawnych,



zapis na arbitraż lub sąd polubowny, co do

którego można mieć wątpliwości o jego

obiektywności,



brak uwzględnienia klauzuli siły wyższej i

innych

czynników

wyłączających

odpowiedzialność

w

sytuacjach

nadzwyczajnych,

31

BŁĘDY MERYTORYCZNE - V



brak klauzuli o waloryzacji ceny w

warunkach dużych wahań cen,



przyjęcie nierealnego lub nadmiernie

ryzykownego terminu dostawy,



zawarcie w kontrakcie postanowień

niejasno określających zasady kontroli

lub odbioru towaru lub brak takich

postanowień,



brak innych ważnych dla realizacji

kontraktu postanowień.

32

METODA LISTY PYTAŃ

Kontrolka kontraktu



W wyniku negocjacji otrzymuje się
propozycję kontraktu z prośbą o jej
zaakceptowanie i podpisanie.



Czytając propozycję najlepiej
posługiwać się listą pytań
kontrolnych i odpowiadać na każde
wg schematu: tak, nie, dlaczego nie?

33

PYTANIA KONTROLNE - I

1. Czy poszczególne strony są parafowane?
2. Czy zachowana jest ciągła numeracja stron?
3. Czy kontrakt jest podpisany przez osobę do

tego upoważnioną?

4. Czy kontrakt jest opieczętowany pieczęcią o

danych zgodnych ze stanem faktycznym?

5. Czy kontrakt nie jest antydatowany lub

stwarza wątpliwości od którego momentu
wchodzi w życie?

34

PYTANIA KONTROLNE - II

6. Czy w kontrakcie nie ma wolnych miejsc

pozostawionych bez wyraźnego

uzasadnienia?

7. Czy umowa posiada tytuł i wyszczególnia

strony kontraktu?

8. Czy nazwy stron kontraktu podano zgodnie

z brzmieniem organu rejestracyjnego lub

licencyjnego? (czy to sprawdziłeś np. na

innej korespondencji, itp.)

9. Czy umowa jest wyraźnie zakończona?

35

PYTANIA KONTROLNE - III

10. Czy są naniesione ręczne skreślenia, dopiski

odręczne bez odpowiedniej parafy, czy

eksporter się z nimi zgadza?

11. Czy interpunkcja jest właściwa (zwłaszcza

przecinki) ?

12. Czy w kontrakcie jasno określa się

podstawowe pojęcia? (nie stwarzając podstaw

do wątpliwości i różnorodnych interpretacji?)

13. Czy w kontrakcie wszystkie sformułowania są

zamknięte i nie dają podstaw do otwartej

interpretacji?

36

PYTANIA KONTROLNE – IV

14. Czy terminy, miary, wagi, jednostki techniczne,

itp. są zastosowane w sposób nie budzący

wątpliwości dla obu stron?

15. Czy przedmiot kontraktu został określony

precyzyjnie - z podaniem jego ewentualnego

rodzaju, typu, marki, gatunku, rozmiarów,

jakości, itp.?

16. Czy kontrakt zawiera postanowienia o poziomie

dopuszczalnych odchyleń od wagi, objętości,

miary, innych parametrów jeżeli towar może

podlegać takim odchyleniom podczas podróży?

37

PYTANIA KONTROLNE - V

17. Czy jakość, stan lub kondycja towaru są

jasno i precyzyjnie określone?

18. Czy proponowana cena pokryje koszty i

zapewni realizację planowanej marży zysku?

19. Czy w kontrakcie zawarte są zobowiązania,

które powodują powstanie kosztów o

nieznanych rozmiarach?

20. Czy kontrakt jasno precyzuje obowiązki w

zakresie kosztów transportu i ubezpieczenia?

21. Czy towar jest ubezpieczony w podróży?

38

PYTANIA KONTROLNE - VI

22. Czy w kontrakcie zawarta jest powszechnie

akceptowalna formuła ceny z powołaniem się

na jej źródło?

23. Czy eksportowany towar fakturowany jest w

walucie o kursie malejącym? Czy uwzględniono

to w kalkulacji eksportowej?

24. Czy w kontrakcie zawarte są kary za

opóźnienie płatności przez kontrahenta

zagranicznego?

25. Czy forma płatności nie powoduje

nadmiernego ryzyka?

39

PYTANIA KONTROLNE - VII

26. Czy kontrakt jasno precyzuje moment przejęcia

odpowiedzialności i ryzyk na kontrahenta oraz

przeniesienie prawa własności?

27. Czy kontrakt ma być regulowany prawem

kraju, które jest znane dla eksportera?

28. Czy termin dostawy jest realny?
29. Jeżeli ceny bardzo się wahają, czy przyjęto

klauzulę o waloryzacji cen?

30. Czy kontrakt zawiera jasno sprecyzowane

postanowienia o kontroli i wymogach odbioru

towaru?

40

SPECYFIKA KONTRAKTÓW

ZAWIERANYCH Z

POSZCZEGÓLNYMI RYNKAMI



Każdy kraj ma swoją odrębność
tradycji kontraktowych



Konieczność posługiwania się
poradnikami dotyczącymi danego
kraju



Otrzymanie wzorcowych umów
powszechnie stosowanych w danym
kraju

41

KONTRAKTY Z FIRMAMI

NIEMIECKIMI część I

Określenie towaru
Najlepiej

stosować

zwyczaje

przyjęte

w

handlu

międzynarodowym:



przy towarach giełdowych nazwa towaru i standard. Próbki,

stanowią integralną część kontraktu, a sam towar powinien być

co najmniej tak dobry pod względem składników jakościowych,

jak to wykazuje próbka;



przy towarach pochodzenia roślinnego stosowane są dodatkowe

określenia, ustalające kondycję towaru w chwili jego wyładunku

na miejscu przeznaczenia;



towary konsumpcyjne oraz sprzęt inwestycyjny określane zwykle

w sposób opisowy, częste wymaganie dołączenie specyfikacji

bądź dokumentacji technicznej, atestów technicznych lub

dopuszczenia na rynek.

42

KONTRAKTY Z FIRMAMI

NIEMIECKIMI część II

Opakowanie towaru
Wg Incoterms towar powinien być opakowany w

opakowanie zwyczajowe; o ile w kontrakcie nie

wymieniono szczegółowo cech opakowania, oznacza

to, że strony przyjmują postanowienia zawarte w

ogólnych formułach handlowych.
 
Ilość towaru
Powinna być oznaczona w kontrakcie w sposób

ścisły i nie budzący wątpliwości, jednak w zależności

od rodzaju produktów, zwłaszcza w handlu towarami

masowymi przyjmuje się zwyczajowo dopuszczalność

pewnego odstępstwa od tej zasady, stosując

procentowe określenie "od ... do".

43

KONTRAKTY Z FIRMAMI

NIEMIECKIMI część III

Cena kontraktowa



zwykle łącznie z formułą handlową, określającą

zakres obowiązków sprzedawcy i nabywcy odnośnie

kosztów transportu, koszty ubezpieczenia, koszty cła

itp., najczęściej: Ex works, FOR/FOT, FOB, C&F, CIF



dla długoterminowych kontraktów eksportowych

istotnym klauzula rewizji cen w okresach umownych

oraz zasad rewizji cen.



(cena towaru w walucie  waluta płatności) =>

klauzula kursowa



możliwość udzielenia lub otrzymania skonta,



możliwość

bonifikaty,

tj.

upustu

od

ceny

kontraktowej, dla towaru o jakości gorszej niż

ustalona w kontrakcie lub gdy występują naturalne

ubytki dostarczonego towaru.

44

KONTRAKTY Z FIRMAMI

NIEMIECKIMI część IV

Kontraktowy termin dostawy
Niedotrzymanie

ustalonego

terminu

traktowane

szczególnie

negatywnie, skutki wykraczają poza postanowienia kontraktowe.

Najczęściej stosowane sposoby określania terminów dostaw:



ściśle określona data dostawy,



ustalony kwartał (dostawa może nastąpić do ostatniego dnia

kwartału),



dekada miesiąca



stosowany przez firmy niemieckie numer tygodnia kalendarzowego

(Kalenderwoche - KW).



przy dostawach partiami termin ekspedycji kolejnej partii towaru po

otrzymaniu płatności za poprzednią.



okoliczności niezależne => niedotrzymanie terminu wykonania =>

klauzula siły wyższej.

45

KONTRAKTY Z FIRMAMI

NIEMIECKIMI część V

Warunki płatności



Powiązanie ryzyka i stopnia konkurencyjności



Z punktu widzenia eksportera najkorzystniejsze (według kolejności)

są poniższe warunki płatności:



Przedpłata przed dostawą towaru



Akredytywa dokumentowa, nieodwołalna, otwarta i płatna w

polskim banku



Akredytywa dokumentowa, nieodwołalna otwarta w banku

niemieckim, potwierdzona przez bank polski



Akredytywa dokumentowa nieodwołalna, otwarta w banku

niemieckim bez jej potwierdzenia przez bank polski



Inkaso dokumentowe



Różne formy płatności kredytowych (po dostawie towaru) z

odpowiednimi gwarancjami bankowymi



Różne formy płatności kredytowych (po dostawie towaru) bez

zabezpieczeń gwarancyjnych.



W transakcjach importowych kolejność jest odwrotna.

46

KONTRAKTY Z FIRMAMI

NIEMIECKIMI część VI

Kontrola i odbiór towaru



kontroli ilości,



kontrola jakości towaru,



przeprowadzana przez odbiorcę lub instytucję, która
otrzyma zlecenie,



możliwość przeprowadzenia kontroli i odbioru
towaru u eksportera lub importera => rozbieżne są
interesy stron w tym zakresie,



sposób i miejsce przeprowadzania ustalane w
kontrakcie,



wynikają z siły przetargowej stron.

47

KLAUZULE UZUPEŁNIAJĄCE

KONTRAKTÓW Z FIRMAMI

NIEMIECKIMI część I

Siła wyższa



zwolnienie

od

odpowiedzialności

za

niewykonanie zobowiązania przez stronę, której

przeszkodziły w tym okoliczności mające

charakter siły wyższej,



wyliczenie takich warunków, jak: powódź, strajk,

lokaut, wojna, rewolucja, zamieszki itp.,



konieczność potwierdzenia przez odpowiednią

instytucję państwową lub samorządową

 

48

KLAUZULE UZUPEŁNIAJĄCE

KONTRAKTÓW Z FIRMAMI

NIEMIECKIMI część II

Kary umowne



sankcje za niedotrzymanie terminów dostaw, płatności,



szczególnie istotne w kontraktach dotyczących sprzętu
inwestycyjnego, przewidujących dostawy sukcesywne
lub dostawy partiami.



przy dostawach towarów rynkowych kary są zwykle
stosunkowo niskie w stosunku do wartości kontraktu i
mogą być ustalane za każdy dzień zwłoki.



przy dostawach inwestycyjnych są one wyższe i z
uwagi na dłuższy okres dostawy ustalane są
przeważnie za każdy rozpoczęty tydzień zwłoki.

49

KLAUZULE UZUPEŁNIAJĄCE

KONTRAKTÓW Z FIRMAMI

NIEMIECKIMI część III

Reklamacje



Konieczność

przewidywania

już

w

trakcie

negocjowania i podpisywania kontraktu możliwości

powstania roszczeń odnoszących się do niewykonania

lub niewłaściwego wykonania kontraktu albo

niewłaściwego

wykonania

pewnych

jego

postanowień. (braki ilościowe, zła jakość towaru,

niewłaściwe

opakowanie,

wady

ukryte,

niedotrzymania terminów dostaw, szkody i strat

powstałe w czasie transportu itp.)



Odpowiednie postanowienia dotyczące reklamacji,

które określają między innymi terminy złożenia

reklamacji i wymagane dokumenty.

50

KLAUZULE UZUPEŁNIAJĄCE

KONTRAKTÓW Z FIRMAMI

NIEMIECKIMI część IV

Klauzula arbitrażowa



Nieuwzględnienie

reklamacji

=>

najczęstszy

powód

dochodzenia roszczeń w formie arbitrażu międzynarodowego.



Umowa zainteresowanych stron o przekazaniu ewentualnego

sporu do rozstrzygnięcia w postępowaniu arbitrażowym.



Podstawą do rozstrzygania spraw spornych jest zawarcie w

kontrakcie tej klauzuli lub późniejsza pisemna zgoda obu

stron na przekazanie sprawy do arbitrażu



Klauzula określa miejsce postępowania arbitrażowego, tj.

siedzibę sądu oraz tryb powołania składu sędziowskiego.



Klauzula ma znaczenie przy kontraktach poważniejszych (w

zakresie przedmiotu i wartości dostaw).

 

51

KLAUZULE UZUPEŁNIAJĄCE

KONTRAKTÓW Z FIRMAMI

NIEMIECKIMI część V

Klauzula prawa właściwego dla kontraktu



Interpretacja przez strony kontraktu i , jak również przez

arbitrów w przypadku powstania sporu nie zawsze może

być jednoznaczna.



Konieczność odniesienia do bardziej szczegółowych

przepisów prawnych.



Brak konwencji międzynarodowej, która w jednolity

sposób rozstrzygałaby sprawy dotyczące postępowania

stron związane z realizacją kontraktu.



Każda strona preferuje swoje prawo => stosuje się więc

prawo kraju trzeciego



Klauzula ma znaczenie przy kontraktach poważniejszych

(w zakresie przedmiotu i wartości dostaw).

52

MATERIAŁY

UZUPEŁNIAJĄCE



Przykładowy wzór umowy w języku polskim na dostawę i montaż

urządzenia („Rzeczpospolita”, dodatek „Dobra Firma” z

5.06.2001)



Przykładowy wzór umowy w języku polskim na sprzedaż towarów

za granicę („Rzeczpospolita”, dodatek „Dobra Firma” z 5.06.2001)



Wzory umowy w h.z. w języku angielskim:

http://www.jurisint.org/pub/02/en/index. htm



Informacje na temat Konwencji Brukselskiej i Konwencji z Lugano

http://www.curia.eu.int/common/recdoc/convention/en/index. htm



Polski tekst CISG