METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

METODYKA

WYCHOWANIA

RESOCJALIZACYJNEGO

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

METODYKA

- oznacza zbiór zasad jakieś działalności,

umożliwiających skuteczne i ekonomiczne

osiąganie danego celu.

METODYKA WYCHOWANIA- zbiór zasad, zaleceń, w

których zawarte są reguły, których przestrzeganie

umożliwia efektywne, skuteczne i ekonomiczne

osiąganie celów wychowawczych.

Jest to dział wchodzący w obręb pedagogiki. Swoje

teoretyczne założenia czerpie m. in. z:

-psychologii rozwojowej, wychowawczej, społecznej

-psychoterapii i psychologii klinicznej

-socjologii

- prawa i kryminologii

- innych nauk

Jest określana tez jako

SOCJOPEDAGOGIKA

traktowana jest jako jedna z działów pedagogiki

specjalnej.

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

Usystematyzowanie według CZAPOWA

Zalecenia opierają się na twierdzeniach

naukowych, które zaczerpnięte są z innych

nauk. Opisują zależności zachodzące pomiędzy:

- warunkami i przebiegiem czynności

wychowawcy

- czynnościami wychowanka

- osobowościowymi skutkami interakcji

wychowawcy i wychowanka

Metodyka informuje o tym „ co i jak” oraz „ w

jaki sposób” ma czynić wychowawca by

osiągnąć założone cele resocjalizacji.

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

Drugim elementem teoretycznych

podstaw są

modele podejściowe

, które

przedstawiają uogólniony opis o

wspólnych cechach zjawisk, umożliwiają

efektowne oddziaływanie na te

zjawiska np. osobowość (możemy ja

opisać w przypadku konkretnej osoby ,

na tej podstawie możemy określić co

należy zrobić aby t ę osobowość

zmienić bądź utrwalić w niej to co

dobre.

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

Trzecim elementem metodyki

jest

aksjologia wychowania -

rozstrzygnięcie poprzez przyjęty

system wartości, z którego

wynika określony ideał

wychowawcy i podporządkowany

mu cel wychowania.

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

Zalecenia strategiczne JEDLEWSKI

STRATEGIA

- kluczowe ogniwo postępowania,

reformującego postawy, inspirującego,

ukierunkowującego oraz podtrzymującego proces

reedukacji.

ZALECENIA STRATEGICZNE-

cele etapowe, których

osiągnięcie stanowi warunek zdobycia tego

głównego celu. Odnoszą się one do trzech

głównych zadań:

Oddziaływanie etiotropowe-

usuwanie

różnorodnych czynników uczenia się postaw

niepożądanych, aspołecznych. Odizolowanie osób

(grup), zmiany warunków, organizowanie

odpowiednich elementów otoczenia. Wprowadzanie

w życie dziecka osób znaczących, które go będą

inspirowały.

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

Oddziaływanie ergotropowe

– przekształcanie

postaw aspołecznych oraz ich wzjemnych

powiazań. Odwoływanie się do zainteresowań

wychowanka, umiejetności, zdolności, aby

wywołać u niego odpowiednią motywację,

powodującą pozytywne ustosunkowanie się do

obowiązujących norm społecznych.

Oddziaływania semiotropowe

– usuwanie

psychicznych skutków wpływu i oddziaływań

czynników znajdujących się w centrum działań

etiotropowych.

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

2 główne typy STRATEGII postępowania:

strategia zmiany dominacji postaw

- dot.

kształtowania odpowiednich motywów,

ustosunkowań, nastawień pozytywnych i

emocjonalnych i społecznych determinantów

rozwoju osób resocjalizowanych.

Strategia zmiany integracji postaw-

dot.

elementów integrujących postawy

wychowanka poprzez kształtowanie nowych

wzorów osobowych, dot. Formułowania

nowego obrazu świata i własnej osoby,

formułowanie wzorów osiąganie sukcesu

życiowego

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

Działania podejmowane przez wychowawcę obejmują:

postulowanie

- obejmuje określenie celów

operacyjnych, które są możliwe na podstawie

uzyskanych wcześniej informacji, na podstawie

których możliwe jest diagnozowanie

optymalizowanie

- sporządzanie rozmaitych wersji

działania, wybór najlepszego sposobu spośród tych

wszystkich

realizowanie

– stosowanie środków zgodnie z

ustalonymi wcześniej metodami, w celu osiągnięcia

zamierzonych celów. Zasilenia energia potrzebują do

realizacji zamierzonych celów, np. pieniedzmi.

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

Ważną rolę spełniają funkcje określone jako

konkretne zadania:

Opiekuńcza

- wiąże się z opieką wielostronną, ma

na celu rozpoznamie potrzeb zaspokojonych i

niezaspokojonych

wychowawczo-dydaktyczna

- wiodąca w

resocjalizacj Wiąże się z przysposobieniem

wychowanka do funkcjonowania w roli ucznia

poprzez aktywny udział w zajęciach

terapeutyczna

- antropotechnika i

kulturotechnika

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

2 rodzaje POSTĘPOWANIA w

oddziaływaniach wychowawczych:

korekcyjne

- wpajanie i rozwijanie

określonych procesów i systemów

regulacji czynności

preparacyjne

- usuwanie trudności

przeszkadzających w poczynaniach

korekcyjnych

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

RODZAJE INSTYTUCJI RESOCJALIZUJACYCH

INSTYTUCJA

- zespól norm, zasad dotyczących

organizacji jakiejś dziedziny życia

społecznego.

W odniesieniu do instytucji wychowawczych

obejmuje 3 podstawowe zakresy:

przedmiotowy

– zawiera odpowiedź na pytanie:

Za pomocą jakich środków resocjalizować?

funkcjonalny

– odpowiada na pytanie: jak

resocjalizować?

podmiotowy

- kogo resocjalizować?

INSTYTUCJA –zakład o charakterze publicznym,

realizuje określone zadanie.

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

Podział zależy od czynników

obowiązujących, osobowości wychowanka

oraz od jego stopnia jego społecznego i

przestępczego wykolejenia.

Ze względu na charakter i zadania wyróżnia

się następujące ośrodki dla nieletnich:

- placówki o charakterze

otwartym

- placówki o charakterze

zamkniętym

(dla

wielokrotnych uciekinierów)

- placówki o charakterze o

wzmożonym

nadzorze wychowawczym

dla nieletnich o

wysokim stopniu wykolejenia

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

Inny podział placówek:

- resocjalizacyjne przeznaczone

dla młodych

niedostosowanych społecznie

o normalnym

stopniu rozwoju.

- resocjalizującą- rewalidaycjne, dla młodych

niedostosowanych i upośledzonych umysłowo

w stopniu lekkim.

- resocjalizacyjno- lecznicze (terapeutyczne)-

przeznaczone dla

niedostosowanych

społecznie z zaburzeniami nerwopsychicznymi

i innymi zaburzeniami w rozwoju osobowości

-placówki dla osób wymagających

specjalistycznej opieki lekarskiej,

psychologicznej, wychowawczej dla osób

uzaleznionych, dla nosicieli wirusa HIV

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

Główne placówki to:

zakłady karne dla

młodocianych

zakłady karne dla odbywających

karę pozbawienia wolności

po raz

pierwszy

zakłady karne dla młodocianych z

aresztu wojskowego

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

METODY PRACY RESOCJALIZACYJNEJ

3 podstawowe METODY

antropotechnika

– gł. Elementami są osoby

wychowujące oraz psychotechniki wychowania

resocjalizującego: -zależność za względu na

osobę wychowującego, - ukierunkowanie

aktywności (doradzanie, przekonywanie do

aktywności wychowanka).

Głównym środkiem

oddziaływań jest osoba wychowawcy

, która

stosuje metodę wpływu osobistego.

Podstawowym czynnikiem jest

więź osobowa

wychowankiem, grupa oraz środowiskiem.

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

Socjotechnika

– głównym elementem są zależności

ze względu na grupy społeczne, wpływ

ukierunkowany grupy (zarządzanie i samorząd,

kształtowanie celów, norm, struktury grupy),

intensyfikowanie i podtrzymywanie wpływu grupy

(podnoszenie jej prestiżu, integracji z innymi

grupami). Podstawowym środkiem oddziaływania

jest grupa wychowawcza, odpowiedzialnym jest

wychowawca stosując metodę wpływu

grupowego

Kulturotechnika

– wykorzystuje się elementy

dóbr kultury ( pracę, naukę, rekreację,

turystykę). Wymienia się 3 odmiany;

kulturotechnika

aktywności szkolnej,

pracowniczej, rekreacyjnej.

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

Metody resocjalizacji dzieli się głównie na środki

jakimi dysponuje wychowawca.

S. GÓRSKI PODAJE 4 RODZAJE ŚRODKÓW:

osobiste walory-

walory własne i innych osób

(zdolności, talenty wychowawcy, cechy

osobowościowe)

sytuacje społeczne

– oznaczają układ między

jednostką a innymi, pomiedzy grupą czy

jednostką a instytucjom

grupy formalne i nieformalne

– w jakich

uczestnicą bądź w jakich chieliby uczestniczyć

podopieczni

elementy kultury

– wytwory (szkolne, książka,

film, teatr, środki mas przekazu) wzory

osobowosciowe, styl życia

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

Środki te sprowadzają się do

wyróżnienia kolejnych metod:

metody bezpośrednie

– wychowawca

wpływa na wychowanka za pomocą

osobistych walorów, ważna

komunikacja werbalna i niewerbalna

metody pośrednie-

wychowawca

wpływa na wychowanka poprzez

sytuacje społeczne, grupy i elementy

kultury

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

ZASADY ODDZIAŁYWANIA RESOCJALIZUJĄCEGO

WG CZEPOWA

- Wychowania resocjalizującego

1. Zasada reedukcji-

polega na oduczaniu się

zachowań negatywnych poprzez wygaszanie i

jednoczesne uczenie zachowań pozytywnych

zgodnych z przyjętymi celami i ideałami

pedagogicznymi, nauczenie zachowań

konstruktywnych poprzez wzmacnianie

2. Zasada Wszechstronności rozwoju

osobowości

-celem oddziaływań

resocjalizujących jest wychowanie jednostek

aktywnych samodzielnie myślących,

kreatywnych o dojrzałej osobowości,

wychowanek powinien rozwijać wszelkie

strefyswojej osobowości, emocjonalą,

społeczną, moralną, poznawczą

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

Opieki resocjalizacyjnej

1. Zasada wszechstronnej i perspektywistycznej

opieki

– polega na stałej gotowości wychowawcy

do niesienia pomocy podopiecznym w rózznych

sytuacjach życiowych, nakazuje wychowawcy

liczenie się z potrzebą wychowanka, przy czym

wychowawcauczy podopiecznego sposobu

zspokajania tych potrzeb, uwzglednienie

przyszłych potrzeb podopiecznego

2. Zasada Wymagań

- polega na tym, aby

wychowawca stawiał jednoznacznie i

konsekwentne wymagania, ucząc jednocześnie

orientacji w otoczeniu, odróżniania dobra od zła,

wychowawcę obowiązują zasada sytopniowania

wymagań w zalezności od możliwości i wieku

wychowanka

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

Psychoterapii resocjalizujących

1. Zasada Respektowania-

informuje o tym,

że wychowawca powinien liczyś się z

wychowankiem jako z podmiotem swojej

pracy, a więc działania wychowawcy powinny

zmierzać do inspirowania procesy

samowychowania podopiecznego

2. Zasada Akceptacji

– wymaga od

wychowawcy postawy terapeutycznej, która

wyróżnia się w pełnej akceptacji każdego

wychowanka takim jakim on jest, akceptacja

warunkuje nawiązanie prawdziweg kontaktu

z podopiecznym

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

ORTODOKTYKA

- dział pedagogiki specjalnej

zajmujący się nauczaniem dzieci i młodzieży z

odchyleniem od normy, która na skutek zanurzeń

rozwojowych ma znaczne trudności w

zdobywaniu potrzebnej wiedzy i umiejętności.

Ortodoktyka

– dydaktyka, która prostuje,

wyrównuje, poprawia, koryguje.

Przedmiotem ortodydaktyki sa jednostki z

odchyleniami od normy od wczesnego

dzieciństwa do wieku dojrzałego, również

jednostki upośledzone, a także jednostki z

pogranicza upośledzenia (głuche i niedosłyszące)

z przejawem głębokiego niedorozwoju

umysłowego, przedmiotem będą też dzieci, u

których występują przejściowe stany rozwoju

(dzieci chore , z wadą wymowy, zaniedbane).

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

Znaczenie diagnozy

resocjalizacyjnej w metodyce

postępowania

resocjalizującego

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

Pojęcie

diagnoza

wykorzystywane jest

współcześnie przez wiele nauk. W pedagogice

jako nauce społecznej najczęściej używa się

pojęcia

diagnoza społeczna

, rozumianego

jako określenie cech współcześnie

zachodzących zjawisk społecznych (ich siły,

skali i związków) za pomocą badań

empirycznych.

W praktyce pedagogicznej będziemy stosować

pojęcie

diagnoza psychopedagogiczna

dla

podkreślenia nierozerwalnych związków

między pedagogiką i psychologią, które spójnie

dążą do rozpoznania wewnętrznego stanu

rzeczy podmiotu, organizacji oraz jego

tendencji rozwojowych

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

Wielu autorów podkreśla w diagnostyce znaczenie wiązania

dwóch elementów: zbierania danych w określony

sposób oraz ich „obróbki” w drodze rozumowania:

różnicowania, wyjaśniania, przyczynowego, formułowania

i weryfikowania sądów i opinii, stawiania i sprawdzania

hipotez. Owe dwa filary diagnostyczne zmierzają do:

—

opisania

uzyskanych wyników (cel opisujący,

deskryptywny),

—

wyjaśnienia

przyczyn, genezy stanu czy zjawiska (cel

wyjaśniający),

—

oceny

zjawiska pod kątem jego wpływu na efekt

procesów pedagogicznych (cel oceniający),

—

porównania

z ustaloną normą lub też stworzenia nowej

(cel normatywny),

—

opracowania

strategii naprawczej, korygującej lub

modyfikującej (cel praktyczny),

—

wprowadzenia i monitorowania

zmian (cel wdrożeniowy).

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

Reasumując, pod pojęciem

diagnostyki pedagogicznej

rozumiemy świadomy, zaplanowany, złożony

strukturalnie proces rozpoznawania:

— stanu i tendencji rozwojowych jednostki, grupy,

zjawiska pedagogicznego,

— determinantów tego stanu, tendencji rozwojowych i

zjawiska, poprzez poszukiwanie wielu danych (o jego

istotnych cechach, stanach czy właściwościach),

poddanych następnie rozumowej interpretacji, której

wynik służy przekształcaniu rzeczywistości

pedagogicznej w kierunku społecznie pożądanym.

Złożona struktura i liczne cele procesu diagnostycznego

umożliwiają stosowanie różnych podejść

diagnostycznych oraz wyodrębnienie różnych rodzajów

i typów diagnoz.

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

Różnorodność podejść do diagnozowania może wynikać z

odmiennego pojmowania nadrzędnego celu diagnostyki

społecznej, w tym pedagogicznej. W opinii A.

Podgóreckiego naczelnym problemem w naukach

praktycznych jest przekształcanie rzeczywistości, co czyni

diagnostykę pierwszoplanowym działaniem, złożonym z

kilku wzajemnie uwarunkowanych etapów:

— opisu uzyskanych danych empirycznych,
— pozytywnej lub negatywnej oceny badanych stanów czy

zjawisk,

— konkluzji stwierdzającej potrzebę podjęcia działania lub

brak takiej potrzeby,

— wyjaśnienia przyczynowego, genetycznego opisywanego

stanu,

— postulowania zmian, likwidacji lub reform w obszarze

zbadanych stanów,

— stawiania hipotez wiążących projekt badawczy i czynniki

przyczynowe.

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

W procesie diagnostycznym można wyróżnić

trzy główne

etapy czynności

rozpoznających

1. Gromadzenie i zestawienie danych

empirycznych w formie opisu.

2. Porównanie stwierdzonego stanu z

wyobrażeniem, jaki ten stan mógłby być, a
tym samym poznanie różnic pomiędzy
stwierdzeniem a postulatem w badanym
obszarze.

3. Stwierdzenie potrzeby zmiany lub ulepszenia

zbadanego stanu i przygotowanie propozycji
ogólnego zarysu dalszych działań.

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

Diagnostyka resocjalizacyjna

odgrywa

rolę

służebną

wobec metodyki

wychowania resocjalizacyjnego
(rozumianej jako przekształcanie
rzeczywistości wychowawczej
środkami psychotechnicznymi,
socjotechnicznymi i
kulturotechnicznymi)

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

Diagnoza resocjalizacyjna ma dwa wymiary

—

indywidualny i społeczny.

Indywidualny

wymiar diagnozy wiąże się z

diagnozą przypadku i rozwiązywaniem

indywidualnych problemów.

Społeczny

wymiar diagnozy

resocjalizacyjnej odnosi się do

formułowania ogólnych zaleceń metodyki

postępowania w określonych przypadkach

(oraz sprawdza ich skuteczność).

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

Rozważania na temat diagnozy decyzyjnej czy

środowiskowej możemy sprowadzić do opisu

procesu diagnozowania, który pozwala uzyskać

odpowiedzi na pytania:

co rozpoznajemy, czego

poszukujemy, po co badamy

W analizie

diagnozy indywidualnego przypadku

lub

grup społecznych

przedmiotem zainteresowań

diagnosty będzie odpowiedź na pytanie: kogo i

dlaczego diagnozujemy. Ten typ diagnozy —

metoda badań pedagogicznych — zwany jest

również metodą

pojedynczych przypadków

lub studium przypadku

(case study). U

podstaw tej diagnozy leży założenie, że każda

jednostka jest przypadkiem niepowtarzalnym,

posiadającym sobie właściwe cechy i tkwiącym w

szczególnych uwarunkowaniach.

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

diagnozie indywidualnych przypadków

poszukujemy i gromadzimy

dane o stanie i rozwoju fizycznym, psychicznym i

społecznym interesującego nas podmiotu.

Dążymy zatem do uzyskania danych o:
—

aktualnym stanie zdrowia

jednostki, przebiegu jej

dotychczasowego rozwoju fizycznego (rozwój

motoryczny, sensoryczny, przebyte choroby,

stwierdzone lub objawiane zaburzenia itp.),

—

aktualnym funkcjonowaniu

psychicznym i

dotychczasowym rozwoju w tym obszarze (przebieg

rozwoju emocjonalnego, aktualny stan emocjonalny,

rozwój prostych i złożonych procesów poznawczych, ich

aktualny stan, cechy osobowości, postawy,

zainteresowania, osiągnięcia szkolne lub zawodowe itp.),

—

aktualnym społecznym funkcjonowaniu i

dotychczasowym rozwoju społecznym

(relacje

interpersonalne, dostosowanie do norm społecznych,

funkcjonowanie w grupie itp.).

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

Diagnoza grup społecznych

jest

szczególnym typem diagnozy

środowiskowej, która obejmuje

diagnozę indywidualnych przypadków

i badanie interakcji społecznych

między członkami grupy społecznej.

Spełnia ona istotną rolę w praktyce

pedagogicznej i powinna stanowić

podstawę pracy wychowawczej z klasą

szkolną lub grupą przedszkolną

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

Realizacja zadań opiekuńczych,
Wychowawczych

terapeutycznych

w warunkach izolacji społecznej

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

Instytucje resocjalizacyjne i wychowawcze, w których

umieszczani są nieletni, nawet jeśli mają charakter

półotwarty — stanowią o izolacji społecznej

wychowanka.

Zostaje on „oderwany” od rodziny i najbliższego kręgu

osób (miejsca zamieszkania, szkoły, kręgu rówieśników

itp.).

Oddziaływania wychowawcze i resocjalizacyjne odbywają

się — nawet jeśli nie w warunkach całkowitego

„zamknięcia” od świata — to w okolicznościach

nowych, obcych dla młodego człowieka.

Nowe miejsce (system oczekiwań, nowi dorośli i

rówieśnicy) powoduje konieczność adaptacji, która

przychodzi z trudem, ponieważ miejsce, do którego

trafił młody człowiek, jest miejscem „narzuconym”, a

on sam ma poczucie presji i przymusu.

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

Aktualnie w strukturach resortu edukacji

narodowej funkcjonują dwie kategorie
placówek, w których umieszczani są
nieletni z orzeczeniem sądu rodzinnego
i nieletnich.

Są to Młodzieżowe Ośrodki Socjoterapii

(

MOS

) oraz Młodzieżowe Ośrodki

Wychowawcze (

MOW

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

Młodzieżowe Ośrodki Socjoterapii (MOS)

(do niedawna:

Ośrodki Szkolno-Wychowawcze) przeznaczone są dla głównie

dla młodzieży przejawiającej zaburzenia emocjonalne oraz

niedostosowanej społecznie, szczególnie dla takich uczniów,

którzy nie potrafią funkcjonować w szkołach masowych, mają

problemy rodzinne lub środowiskowe i wymagają wsparcia o

charakterze socjoterapeutycznym.

Do młodzieżowych ośrodków socjoterapii wychowankowie

przyjmowani są

na podstawie orzeczenia poradni

psychologiczno-pedagogicznej

wniosku rodziców lub

postanowienia sądu rodzinnego

. W 2008 roku w Polsce

funkcjonowało blisko 50 takich instytucji, a wśród nich:

dla dziewcząt w normie intelektualnej,
dla chłopców w normie intelektualnej,
Koedukacyjne dla dzieci i młodzieży w normie intelektualnej,
koedukacyjne dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem w stopniu

lekkim i dla chłopców z upośledzeniem w stopniu lekkim i w

normie intelektualnej.

W praktyce stosowane są tam metody oddziaływania

resocjalizacyjnego, a kierowane dzieci mają poczucie

przymusu, a nie dobrowolności.

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

Młodzieżowe Ośrodki Wychowawcze (MOW).

Z założenia są to instytucje przeznaczone są dla

młodzieży charakteryzującej się demoralizacją. Do MOW

przyjmowana jest młodzież, wobec której sądy rodzinne

wydały w trybie ustawy o postępowaniu w sprawach

nieletnich postanowienia o konieczności zastosowania

środka wychowawczego polegającego na umieszczeniu

w placówce resocjalizacyjnej.

W 2008 roku w Polsce działało ponad 60 takich ośrodków,

wśród nich:

placówki resocjalizacyjne dla dziewcząt, Dla chłopców,
koedukacyjne,
resocjalizacyjno-rewalidacyjne dla dziewcząt,
resocjalizacyjno- rewalidacyjne dla chłopców
resocjalizacyjne i resocjalizacyjno-rewalidacyjne dla

chłopców

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

W strukturach ministerstwa sprawiedliwości funkcjonują zakłady

poprawcze i schroniska dla nieletnich. W 2008 roku w

Polsce działało ponad 20 zakładów poprawczych. Najwięcej

miejsc w zakładach poprawczych „przypada” nieletnim

chłopcom.

Zakłady poprawcze dzielimy ze względu na właściwości

wychowanka (np. jego stan zdrowia, uzależnienia) oraz stopień

demoralizacji. Zakłady poprawcze dzielą się na:

resocjalizacyjne

otwarte (młodzieżowe ośrodki adaptacji), półotwarte, zamknięte

i o wzmożonym nadzorze wychowawczym), resocjalizacyjno-

terapeutyczne i resocjalizacyjno-rewalidacyjne.

Zakłady resocjalizacyjno-terapeutyczne obejmują swoją opieką

nieletnich chłopców uzależnionych od środków odurzających i

psychotropowych oraz nosicieli wirusa HIV, a także tych z

zaburzeniami rozwoju osobowości na tle organicznego

uszkodzenia centralnego układu nerwowego i z upośledzeniem

umysłowym w stopniu lekkim. W Polsce nie ma zakładów

poprawczych rewalidacyjnych i terapeutycznych dla dziewcząt

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

Zasady organizacji oraz pobytu nieletnich w tych

instytucjach określa Rozporządzenie Ministra

Sprawiedliwości z dn. 17.10.2001 r. w sprawie

zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich

oraz Ustawa o postępowaniu w sprawach

nieletnich z dn. 26.10.1982 r. (z późniejszymi

zmianami).

zakładach półotwartych

na terenie placówki

prowadzi się kształcenie ogólne i zawodowe oraz

zatrudnienie wychowanków.

Zajęcia w czasie wolnym od pracy prowadzi się na

terenie zakładu lub poza zakładem pod

bezpośrednim nadzorem pracowników zakładu. W

zakładach półotwartych liczba wychowanków w

grupie wychowawczej i oddziale szkolnym

powinna wynosić 10.

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

zakładach poprawczych zamkniętych

kształcenie ogólne i zawodowe.
Zatrudnienie oraz zajęcia w czasie wolnym
od nauki i pracy prowadzi się na terenie
zakładu (z uwagi na to, iż nieletni w nich
przebywający cechują się wysokim
natężeniem demoralizacji, a także
licznymi ucieczkami z zakładów
resocjalizacyjnych otwartych lub
półotwartych). Liczba wychowanków w
grupie wychowawczej i oddziale szkolnym
powinna wynosić 8

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

W zakładzie poprawczym o wzmożonym nadzorze

wychowawczym

mogą być umieszczeni nieletni

dezorganizujący pracę w innych zakładach, ale tylko ci, którzy

ukończyli

lat 16

, a w wyjątkowych przypadkach

lat 15

Praca resocjalizacyjna w warunkach wzmożonego nadzoru

wychowawczego polega na: zaplanowaniu indywidualnych

oddziaływań wychowawczych, określeniu porządku dla

poszczególnych grup wychowawczych, oddziałów szkolnych,

grup warsztatowych oraz warunków czasowego ograniczenia

kontaktów z innymi wychowankami.

Kształcenie ogólne, zawodowe i zatrudnienie oraz zajęcia w czasie

wolnym od nauki i pracy prowadzi się wyłącznie na terenie

zakładu. Liczba wychowanków w grupie i oddziale szkolnym

powinna

wynosić 4

. W zakładach poprawczych resocjalizacyjno-

rewalidacyjnych, które są przeznaczone dla nieletnich

upośledzonych umysłowo — pracę resocjalizacyjną prowadzi się

na terenie zakładu lub poza nim z zastosowaniem środków,

form, metod wychowania i nauczania przewidzianych dla

młodzieży upośledzonej umysłowo. Liczba wychowanków w

grupie rówieśniczej i oddziale szkolnym powinna

wynosić 8.

METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO dr n. hum. Leszek PAWELSKI

zakładach poprawczych

resocjalizacyjno-terapeutycznych

pracę

resocjalizacyjną prowadzi się z
uwzględnieniem zajęć terapeutyczno-
korekcyjnych.

Kształcenie ogólne oraz zawodowe prowadzi

się na terenie zakładu, a zajęcia w czasie
wolnym od nauki i pracy mogą odbywać się
na terenie zakładu lub poza zakładem.
Liczba wychowanków w grupie
wychowawczej i oddziale szkolnym powinna

wynosić 6