PADACZKA

PADACZKA

EPILEPSY

EPILEPSY

DEFINICJA

DEFINICJA

-

-

nagłe, przejściowe, synchroniczne

nagłe, przejściowe, synchroniczne

wyładowanie bioelektryczne

wyładowanie bioelektryczne

grup komórek istoty szarej

grup komórek istoty szarej

mózgu charakteryzujące się klinicznie

mózgu charakteryzujące się klinicznie

krótkotrwałymi zaburzeniami czy utratą

krótkotrwałymi zaburzeniami czy utratą

przytomności oraz drgawkami

przytomności oraz drgawkami

DANE OGÓLNE

DANE OGÓLNE

powszechnie występująca choroba

powszechnie występująca choroba

neurologiczna wywołana zaburzeniami

neurologiczna wywołana zaburzeniami

prawidłowej elektrycznej i chemicznej

prawidłowej elektrycznej i chemicznej

funkcji mózgu

funkcji mózgu

DANE OGÓLNE

DANE OGÓLNE

zespół objawów somatycznych,

zespół objawów somatycznych,

wegetatywnych i psychicznych

wegetatywnych i psychicznych

na podłożu różnych zmian

na podłożu różnych zmian

metabolicznych i morfologicznych w mózgu

metabolicznych i morfologicznych w mózgu

DANE OGÓLNE

DANE OGÓLNE

napad padaczkowy jest wyrazem zmienionej

napad padaczkowy jest wyrazem zmienionej

reaktywności

reaktywności

lub zmienionego stanu fizjologicznego

lub zmienionego stanu fizjologicznego

części i całości mózgu

części i całości mózgu

UWAGI

UWAGI

Nie każdy napad drgawek, zaburzeń

Nie każdy napad drgawek, zaburzeń

zachowania

zachowania

czy świadomości jest padaczką !!

czy świadomości jest padaczką !!

Istnieją napady niepadaczkowe wtórnie

Istnieją napady niepadaczkowe wtórnie

mózgowe

mózgowe

o różnorodnych przyczynach najczęściej

o różnorodnych przyczynach najczęściej

sercowo-

sercowo-

naczyniowych i gorączkowych (u dzieci)

naczyniowych i gorączkowych (u dzieci)

Pojedynczy napad drgawek nie jest

Pojedynczy napad drgawek nie jest

padaczką !!

padaczką !!

Warunkiem rozpoznania padaczki jest

Warunkiem rozpoznania padaczki jest

powtarzanie

powtarzanie

napadów

napadów (

przynajmniej dwa plus zmiany w

EEG

),

chyba że pierwszy napad występuje u osoby z

chyba że pierwszy napad występuje u osoby z

grupy

grupy

ryzyka (po urazie, guzie mózgu i tp)

ryzyka (po urazie, guzie mózgu i tp)

UWAGI - DRGAWKI GORĄCZKOWE

UWAGI - DRGAWKI GORĄCZKOWE

U DZIECI

U DZIECI

- drgawki u dzieci pomiędzy 3 m. a 5 r.ż.

- drgawki u dzieci pomiędzy 3 m. a 5 r.ż.

w czasie gorączki bez śródczaszkowej infekcji

w czasie gorączki bez śródczaszkowej infekcji

- powszechne: USA d.g. u

- powszechne: USA d.g. u

2-4%

2-4%

populacji dzieci

populacji dzieci

< 5 r.ż.

< 5 r.ż.

- lekko wyższe ryzyko padaczki w tej grupie

- lekko wyższe ryzyko padaczki w tej grupie

EPIDEMIOLOGIA PADACZKI

EPIDEMIOLOGIA PADACZKI

- zachorowalność 60 przypadków na 100000

- zachorowalność 60 przypadków na 100000

ludności na rok (1%)

ludności na rok (1%)

- jeden napad drgawkowy w życiu -

- jeden napad drgawkowy w życiu -

8%

8%

populacji,

populacji,

ale u

ale u

10%

10%

z nich napady powtarzają się,

z nich napady powtarzają się,

stając się

stając się

padaczką

padaczką

- padaczka jest jedną z najczęstszych chorób

- padaczka jest jedną z najczęstszych chorób

neurologicznych (10 razy częstsza niż SM)

neurologicznych (10 razy częstsza niż SM)

- w Polsce na padaczkę choruje 300 - 400 tys.

- w Polsce na padaczkę choruje 300 - 400 tys.

osób

osób

-

-

przyrasta szybko

przyrasta szybko

grupa ludzi po 60 r.ż. z

grupa ludzi po 60 r.ż. z

padaczką po udarze mózgu

padaczką po udarze mózgu

ETIOPATOGENEZA PADACZKI

ETIOPATOGENEZA PADACZKI

niejednolita

niejednolita

i rozpoznawana w pełni u nie

i rozpoznawana w pełni u nie

więcej

więcej

niż 1/3 chorych:

niż 1/3 chorych:

- przebyte urazy głowy w tym w okresie

- przebyte urazy głowy w tym w okresie

okołoporodowym

okołoporodowym (do

30%

przypadków o

przypadków o

znanej

znanej

przyczynie)

przyczynie)

ETIOPATOGENEZA PADACZKI

ETIOPATOGENEZA PADACZKI

niejednolita

niejednolita

i rozpoznawana w pełni u nie

i rozpoznawana w pełni u nie

więcej

więcej

niż 1/3 chorych:

niż 1/3 chorych:

- przebyte naczyniowe choroby mózgu

- przebyte naczyniowe choroby mózgu (

5%

),

grupa

grupa

szybko powiększająca się (!)

szybko powiększająca się (!)

ETIOPATOGENEZA PADACZKI

ETIOPATOGENEZA PADACZKI

niejednolita

niejednolita

i rozpoznawana w pełni u nie

i rozpoznawana w pełni u nie

więcej

więcej

niż 1/3 chorych:

niż 1/3 chorych:

- choroby zwyrodnieniowe i demielinizacyjne

- choroby zwyrodnieniowe i demielinizacyjne

(razem

(razem

do

do

5%

), ta grupa tez się powiększa

ETIOPATOGENEZA PADACZKI

ETIOPATOGENEZA PADACZKI

niejednolita

niejednolita

i rozpoznawana w pełni u nie

i rozpoznawana w pełni u nie

więcej

więcej

niż 1/3 chorych:

niż 1/3 chorych:

-

nowotwory

nowotwory (

4%

),

pierwsze napady po 30 r.ż.

pierwsze napady po 30 r.ż.

ETIOPATOGENEZA PADACZKI

ETIOPATOGENEZA PADACZKI

niejednolita

niejednolita

i rozpoznawana w pełni u nie

i rozpoznawana w pełni u nie

więcej

więcej

niż 1/3 chorych:

niż 1/3 chorych:

-

zapalenie mózgu i opon m.-rdz. (

zapalenie mózgu i opon m.-rdz. (

3%)

ETIOPATOGENEZA PADACZKI

ETIOPATOGENEZA PADACZKI

niejednolita

niejednolita

i rozpoznawana w pełni u nie

i rozpoznawana w pełni u nie

więcej

więcej

niż 1/3 chorych:

niż 1/3 chorych:

-

toksyczne uszkodzenie mózgu

toksyczne uszkodzenie mózgu (

1,5%)

ETIOPATOGENEZA PADACZKI

ETIOPATOGENEZA PADACZKI

niejednolita

niejednolita

i rozpoznawana w pełni u nie

i rozpoznawana w pełni u nie

więcej

więcej

niż 1/3 chorych:

niż 1/3 chorych:

-

predyspozycja genetyczna (głownie dzieci)

predyspozycja genetyczna (głownie dzieci)

(

(

1,5%)

Napad padaczkowy - wyraz gwałtownego i

Napad padaczkowy - wyraz gwałtownego i

nadmiernego wyładowania komórki w

nadmiernego wyładowania komórki w

wyniku

wyniku

depolaryzacji błony komórkowej.

depolaryzacji błony komórkowej.

ETIOPATOGENEZA PADACZKI

ETIOPATOGENEZA PADACZKI

ETIOPATOGENEZA PADACZKI

ETIOPATOGENEZA PADACZKI

objawy kliniczne takiego wyładowania

objawy kliniczne takiego wyładowania

dopiero wtedy,

dopiero wtedy,

gdy przechodzi ono z punktu powstania

gdy przechodzi ono z punktu powstania

na sąsiednie lub odległe rejony mózgu

na sąsiednie lub odległe rejony mózgu

taką propagacje hamuje neuroprzekaźnik GABA

taką propagacje hamuje neuroprzekaźnik GABA

ETIOPATOGENEZA PADACZKI

ETIOPATOGENEZA PADACZKI

obraz kliniczny

obraz kliniczny

napadu zależy od miejsca i wielkości

napadu zależy od miejsca i wielkości

wyładowania oraz od dróg i mechanizmu szerzenia

wyładowania oraz od dróg i mechanizmu szerzenia

się

się

Napady częściowe (ogniskowe)

Napady częściowe (ogniskowe)

Napady pierwotnie uogólnione

Napady pierwotnie uogólnione

Napady niesklasyfikowane

Napady niesklasyfikowane

KLASYFIKACJA (UPROSZCZONA)

Napady częściowe (ogniskowe,

Napady częściowe (ogniskowe,

ograniczone)

ograniczone)

czynność napadowa w pewnej części

czynność napadowa w pewnej części

mózgowia, zanika lub wtórnie

mózgowia, zanika lub wtórnie

rozprzestrzenia się na całe mózgowie -

rozprzestrzenia się na całe mózgowie -

napad wtórnie uogólniony

napad wtórnie uogólniony

- częściowe proste (Jacksona: drgawki

- częściowe proste (Jacksona: drgawki

ręki i

ręki i

twarzy, deja vu, zwrotne, zmysłowe),

twarzy, deja vu, zwrotne, zmysłowe),

- częściowe złożone (automatyzmy,

- częściowe złożone (automatyzmy,

zaburzenia świadomości

zaburzenia świadomości

)

)

KLASYFIKACJA (UPROSZCZONA)

Napady pierwotnie uogólnione

Napady pierwotnie uogólnione

czynność napadowa wyzwolona

czynność napadowa wyzwolona

jednoczasową patologiczną

jednoczasową patologiczną

czynnością mózgu,

czynnością mózgu,

głównie dzieci i młodzież,

głównie dzieci i młodzież,

- maksymalne (duże, grand mal)

- maksymalne (duże, grand mal)

typowe

typowe

napady: utrata przytomności, oraz

napady: utrata przytomności, oraz

drgawki toniczno-kloniczne

drgawki toniczno-kloniczne

język, oddanie moczu i stolca

język, oddanie moczu i stolca

- submaksymalne (małe, petit mal,

- submaksymalne (małe, petit mal,

absance)

absance)

kilkusekundowe wyłączenie

kilkusekundowe wyłączenie

świadomości

świadomości

KLASYFIKACJA (UPROSZCZONA)

Napady niesklasyfikowane

Napady niesklasyfikowane

KLASYFIKACJA (UPROSZCZONA)

CZYNNIKI PROWOKUJACE

CZYNNIKI PROWOKUJACE

NAPAD PADACZKOWY

NAPAD PADACZKOWY

- przerwanie przyjmowania leku lub zmniejszenie

- przerwanie przyjmowania leku lub zmniejszenie

dawki

dawki

- przerwanie czy niedobór snu

- przerwanie czy niedobór snu

- stres

- stres

- alkohol

- alkohol

- nadużywanie leków

- nadużywanie leków

- menstruacja

- menstruacja

- niedobory pokarmowe

- niedobory pokarmowe

KLINIKA

KLINIKA

- początek: aura

- początek: aura

(objawy wstępne w postaciach

(objawy wstępne w postaciach

uogólnionych)

uogólnionych)

- przebieg:

- przebieg:

- koniec: stan pomroczny, senność, sen

- koniec: stan pomroczny, senność, sen

STAN PADACZKOWY

STAN PADACZKOWY

- napad trwający dłużej niż 30 minut lub kilka

- napad trwający dłużej niż 30 minut lub kilka

napadów, pomiędzy którymi chory nie odzyskuje

napadów, pomiędzy którymi chory nie odzyskuje

świadomości,

świadomości,

- wg niektórych autorów nawet napad uogólnionych

- wg niektórych autorów nawet napad uogólnionych

drgawek trwających do 5 min.

drgawek trwających do 5 min.

- możliwy w każdym rodzaju padaczki,

- możliwy w każdym rodzaju padaczki,

- najczęściej postaci napadów toniczno-klonicznych

- najczęściej postaci napadów toniczno-klonicznych

STAN PADACZKOWY

STAN PADACZKOWY

możliwe powikłania:

możliwe powikłania:

- gorączka,

- gorączka,

- kwasica,

- kwasica,

- spadek ciśnienia systemowego krwi

- spadek ciśnienia systemowego krwi

- zaaspirowanie treści do drzewa oskrzelowego

- zaaspirowanie treści do drzewa oskrzelowego

- zaburzenia oddechowe i niewydolność

- zaburzenia oddechowe i niewydolność

- uszkodzenie mięśni prążkowanych

- uszkodzenie mięśni prążkowanych

(rhabdomyolysis)

(rhabdomyolysis)

STAN PADACZKOWY

STAN PADACZKOWY

- rozwija się najczęściej w wyniku nieprzyjęcia

- rozwija się najczęściej w wyniku nieprzyjęcia

leku

leku

lub zmniejszenia dawki,

lub zmniejszenia dawki,

a także zatrucia czy odstawienia alkoholu

a także zatrucia czy odstawienia alkoholu

- może prowadzić do zaburzeń

- może prowadzić do zaburzeń

oddechowo-krążeniowych i niedotlenienia

oddechowo-krążeniowych i niedotlenienia

mózgu.

mózgu.

BADANIA DODATKOWE

BADANIA DODATKOWE

Badanie elektroencefalograficzne EEG

Badanie elektroencefalograficzne EEG

wykonywanie w spoczynku oraz z aktywacją zapisu

wykonywanie w spoczynku oraz z aktywacją zapisu

drogą

drogą

hiperwentylacji i fotostymulacji (niewolnicy)

hiperwentylacji i fotostymulacji (niewolnicy)

największa wartość - badanie w czasie napadu

największa wartość - badanie w czasie napadu

Zmiany:

Zmiany:

- charakterystyczne (potwierdzają rozpoznanie)

- charakterystyczne (potwierdzają rozpoznanie)

- niecharakterystyczne (zwolnienie czynności

- niecharakterystyczne (zwolnienie czynności

podstawowej)

podstawowej)

- typowe: napadowe wyładowanie iglic lub fal

- typowe: napadowe wyładowanie iglic lub fal

ostrych, po

ostrych, po

której następuje fala wolna

której następuje fala wolna

LECZENIE

LECZENIE

Cel leczenia padaczki:

Cel leczenia padaczki:

# pomoc choremu, aby podnieść jakość życia i móc

# pomoc choremu, aby podnieść jakość życia i móc

przystosować się do życia codziennego i możliwego

przystosować się do życia codziennego i możliwego

wykonywania roli społecznej

wykonywania roli społecznej

# uzyskanie tego drogą maksymalnego zmniejszenia

# uzyskanie tego drogą maksymalnego zmniejszenia

częstości napadów i zapobiegania powtarzaniu

częstości napadów i zapobiegania powtarzaniu

przez podawanie minimalnie niezbędnej (możliwie

przez podawanie minimalnie niezbędnej (możliwie

najmniej toksycznej) dawki leku lub leków

najmniej toksycznej) dawki leku lub leków

LECZENIE - PROBLEMY

LECZENIE - PROBLEMY

Kiedy rozpocząć leczenie ?

Kiedy rozpocząć leczenie ?

Jak najszybciej po rozpoznaniu, jednym lekiem (u

Jak najszybciej po rozpoznaniu, jednym lekiem (u

3/4 wyst)

3/4 wyst)

w dawce stopniowo zwiększanej

w dawce stopniowo zwiększanej

LECZENIE - PROBLEMY

LECZENIE - PROBLEMY

Jaki wybrać lek ?

Jaki wybrać lek ?

Większość chorych otrzymuje karbamazepinę lub

Większość chorych otrzymuje karbamazepinę lub

kwas walproinowy (młodzież !)

kwas walproinowy (młodzież !)

LECZENIE - PROBLEMY

LECZENIE - PROBLEMY

Kiedy zakończyć leczenie ?

Kiedy zakończyć leczenie ?

podstawowe kryterium

podstawowe kryterium

- 2 - 3 letni okres bez

- 2 - 3 letni okres bez

napadów

napadów

,

,

ale też brak organicznego uszkodzenia un, krótkie

ale też brak organicznego uszkodzenia un, krótkie

trwanie,

trwanie,

prawidłowy obraz EEG

prawidłowy obraz EEG

LECZENIE - LEKI

LECZENIE - LEKI

-

karbamazepina

(amizepin, neurotop,

(amizepin, neurotop,

tegretol)

tegretol)

podstawowy

podstawowy

lek w leczeniu napadów

lek w leczeniu napadów

częściowych

częściowych

i uogólnionych

i uogólnionych

LECZENIE - LEKI

LECZENIE - LEKI

-

kwas walproinowy

(depakine)

(depakine)

podstawowy lek w napadach uogólnionych

podstawowy lek w napadach uogólnionych

dzieci

dzieci

LECZENIE - LEKI

LECZENIE - LEKI

-

fenytoina

stosowana coraz rzadziej,

stosowana coraz rzadziej,

jeszcze w stanie padaczkowym, bo

jeszcze w stanie padaczkowym, bo

jest forma dożylna (epanutin),

jest forma dożylna (epanutin),

ale najbardziej teratogenna

ale najbardziej teratogenna

LECZENIE - LEKI

LECZENIE - LEKI

-

wigabartyna

(sabril)

(sabril)

nowa generacja, stymulacja GABA,

nowa generacja, stymulacja GABA,

uzupełniający

uzupełniający

LECZENIE - LEKI

LECZENIE - LEKI

-

lamotrygina

(lamitril)

(lamitril)

bloker kanału wapniowego, terapia dodana

bloker kanału wapniowego, terapia dodana

LECZENIE - STAN PADACZKOWY

LECZENIE - STAN PADACZKOWY

Pomoc przedszpitalna:

Pomoc przedszpitalna:

- czasem ABC

- czasem ABC

- czasem intubacja

- czasem intubacja

- relanium dożylnie

- relanium dożylnie

Leki:

Leki:

- przeciwdrgawkowe: fenytoina (i

- przeciwdrgawkowe: fenytoina (i

pochodne),

pochodne),

klonazepam, relanium,

klonazepam, relanium,

- nowe: dormicum (wlew ciągły)

- nowe: dormicum (wlew ciągły)

- barbiturany: phenobarbital (luminal)

- barbiturany: phenobarbital (luminal)

- anestetyki: diprivan,

- anestetyki: diprivan,

- nawet zwiotczenie

- nawet zwiotczenie

LECZENIE - NOWY TREND

LECZENIE - NOWY TREND

stymulacja nerwu błędnego VNS

stymulacja nerwu błędnego VNS

(!)

(!)

- wskazana w przypadkach lekoopornej

- wskazana w przypadkach lekoopornej

padaczki

padaczki

ogniskowej u dorosłych i dzieci > 12 r.ż. (od

ogniskowej u dorosłych i dzieci > 12 r.ż. (od

1997)

1997)

- zapobieganie napadom przez wysyłanie

- zapobieganie napadom przez wysyłanie

regularnych łagodnych impulsów

regularnych łagodnych impulsów

elektrycznych

elektrycznych

ze stymulatora do mózgu drogą nerwu

ze stymulatora do mózgu drogą nerwu

błędnego

błędnego

- implantacja w warunkach ambulatoryjnych

- implantacja w warunkach ambulatoryjnych

- parametry prądu: 1,0 - 3,0 mA, 30 Hz, czas

- parametry prądu: 1,0 - 3,0 mA, 30 Hz, czas

impulsów 500 mikrosekund

impulsów 500 mikrosekund

- redukcja napadów o więcej niż połowę lub

- redukcja napadów o więcej niż połowę lub

ich

ich

ustąpienie u

ustąpienie u

80% (!)

80% (!)

chorych, poprawa

chorych, poprawa

jakości

jakości

życia

życia

PROBLEMY PIELĘGNIARSKIE

PROBLEMY PIELĘGNIARSKIE

-

-

edukacja - kłopoty w zakresie wartości

edukacja - kłopoty w zakresie wartości

psycho-socjalnych chorego

psycho-socjalnych chorego

- zmiany psychiczne nie tyle zespół

- zmiany psychiczne nie tyle zespół

otępienny co

otępienny co

charakteropatia padaczkowa

charakteropatia padaczkowa

- w okresie napadu padaczkowego czy stanu

- w okresie napadu padaczkowego czy stanu

padaczkowego zaburzenia przytomności,

padaczkowego zaburzenia przytomności,

możliwe zaburzenia oddychania

możliwe zaburzenia oddychania

ŹRÓDŁA

ŹRÓDŁA

Mazur R, Kozubski W, Prusiński A:
Podstawy kliniczne neurologii. PZWL 1998
NEUROCHIRURGIA CZYNNOSCIOWA