ZAPALENIE DOLNYCH

DRÓG ODDECHOWYCH

DZIECI I MŁODZIEŻY

Antoni Kowalski

ZAPALENIE DOLNYCH DRÓG

ODDECHOWYCH

1.Zapalenie oskrzelików (bronchiolitis)
2.Obturacyjne (spastyczne) zapalenie

oskrzeli

3. Zapalenie oskrzeli (bronchitis) ostre

wirusowe lub bakteryjne

4. Zapalenie płuc (pneumonia)
-wirusowe
-atypowe
-typowe (bakteryjne)

ZAPALENIE OSKRZELIKÓW

***Dotyczy dzieci do 2 lat***

ETIOLOGIA

>wirusowa

-wirus RS (respiratory syncytial
virus)
-wirusy paragrypy
-adenowirusy
>nietypowe bakterie

-Mycoplasma pneumoniae

-Chlamydia pneumoniae

ZAPALENIE OSKRZELIKÓW WYWOŁANE

PRZEZ WIRUS RS

(martwicze zapalenie oskrzelików)

Objawy
>stan podgorączkowy, rzadziej gorączka
>duszność
>tachypnoe do 70-80/min
>Sinica, szary cień wokół ust i nosa
>niewydolność krążenia (tachykardia,

powiększenie wątroby)

>odgłos opukowy nadmiernie jawny (bębenkowy)

– rozedma

>osłuchowo osłabienie szmeru oddechowego

(trzeszczenia, furczenia, świsty)

>utrata łaknienia

OBTURACYJNE ZAPALENIE OSKRZELI

(spastyczne zapalenie oskrzeli)

***u dzieci do 2 lat***

Etiologia

*wirusowa
>wirus RS (u niemowląt)
>paragrypa
>enterowirusy

>adenowirusy (rzadko)

*atopowa (dychawica oskrzelowa)
(około 30% niemowląt wieku późniejszym

rozwija astmę)

OBTURACYJNE ZAPALENIE

OSKRZELI (spastyczne zapalenie

oskrzeli)

OBJAWY
>gorączka lub stan podgorączkowy
>duszność wydechowa
>tachykardia
>kaszel, krztuszenie
>osłuchowo świsty i furczenia grube rzężenia
wilgotne
>świszczący oddech
>niepokój, wymioty, utrata łaknienia
>odgłos opukowy bębenkowy
>wydłużony wydech
>powiększenie wątroby

OSTRE ZAPALENIE OSKRZELI

(u dzieci starszych)

Etiologia:

*Wirusowa

>wirus paragrypy
>grypa
>rzadziej wirus RS

*Bakteryjna

>bakterie nietypowe (Mycoplasma
pneumoniae,Chlamydia pneumoniae)
>paciorkowce
>Hemofilus influenze – powikłanie zakażenia
wirusowego

OSTRE ZAPALENIE OSKRZELI

WIRUSOWE

Objawy:
>stan podgorączkowy
>kaszel początkowo suchy, potem wilgotny
>duszność wydechowa (rzadko)
>odgłos opukowy bębenkowy lub prawidłowy
>szmer oddechowy pęcherzykowy zaostrzony
>osłuchowo rzężenia wilgotne grubo- i średniobańkowe
>czasem świsty (przy nadreaktywności oskrzeli –

skurcz)

>objawy utrzymują się do 7 dni

Następstwa

>kaszel długotrwały (do kilku tygodni)
>kaszel nasila się przy:
-wysiłku
-w nocy
-zmianie temperatury (zimne powietrze)

ZAPALENIE OSKRZELI

BAKTERYJNE

Objawy
>gorączka
>kaszel i odpluwanie plwociny ropnej
>duszność wydechowa
>inne objawy takie jak przy infekcji

wirusowej

ZAPALENIE PŁUC

Czynnik etiologiczne

>wirusowe

>bakteryjne typowe i

nietypowe

>grzybicze

>zachłystowe (bakterie

beztlenowe

>chemiczne (zatrucie

np.

benzyną)

Wiek dziecka

>niemowlę (odoskrzelowe)
>dzieci > 3 lat (płatowe)
>dzieci 1- 3 lat (przejściowe)

ZAPALENIE PŁUC

1.Płatowe zapalenie

>występuje u dzieci po 3 r.ż.

>Streptococcus pneumoniae, Klebsiella

pneumoniae, Haemophilus influenza

2.Odoskrzelowe (synonim: zrazikowe)

>głównie u niemowląt

>zmiany dotyczą zwykle partii dolnych

płuc

oraz okolic przykręgosłupowych

3.Śródmiąższowe

>zwykle etiologia wirusowa (adenowirusy,

odra, ospa wietrzna, cytomegalia) oraz

atypowe bakterie – Mycoplasma

pneumoniae

ZAPALENIE PŁUC-ETIOLOGIA

***

noworodki (bakterie od matki lub szpitalne)***

>Paciorkowce z gr. B (Streptococcus agalactie)
>Bakterie gramm (-) z rodziny Enterobacteriacae (E. coli)
>Staphylococcus aureus lub epidermidis
>Chlamydia trachomatis
>Listeria monocytogenes

***1 – 3 miesięcy***

>bakterie atypowe od matki (Chlamydia trachomatis)
>Streptococcus pneumoniae
>Bordetella pertusis
>Wirusy RSV
>adenowirusy

***dzieci 3 miesiące – 5 lat***

>głównie wirusy (paragrypa, RS, adenowirusy, grypy)

>bakterie: Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae,
>Paciorkowce gr. A np. Streptococcus pyagenes
>Mycoplasma pneumoniae
>Staphylococcus aureus

***dzieci powyżej 5 lat***

>Streptococcus pneumoniae
>Mycoplasma pneumoniae
>Chlamydia pneumoniae

ZAPALENIE PŁUC TYPOWE (bakteryjne)

*u niemowląt jako odoskrzelowe zapalenie płuc

(bronchopneumonia)

*u dzieci > 3 lat, jako zapalenie płuc płatowe

*u dzieci 1 -3 lat zapalenie przejściowe

OBJAWY
>stan ogólny pogarsza się, objawy ogólne (wymioty, bóle

brzucha, bóle w klatce piersiowej)

>gorączka
>kaszel wilgotny z plwociną ropną
>duszność mieszana
>tachypnoe
>stłumienie odgłosu opukowego w zapaleniu płatowym
>szmer oddechowy pęcherzykowy osłabiony lub oskrzelowy w

zapaleniu płuc płatowym

>szmer pęcherzykowy (może być zaostrzony) w zapaleniu płuc
odoskrzelowym
>osłuchowo rzężenia wilgotne drobnokomórkowe lub trzeszczenia

ZAPALENIE PŁUC

ciężkie zapalenie płuc rozpoznajemy jeśli:

>u niemowląt szary cień wokół ust i nosa
>okresy tachypnoe z bezdechami
>dochodzi do niewydolności oddechowej
objawiającej się obniżeniem saturacji
krwi
(wzrost stężenia CO2 – p. CO2 i
obniżenie
stężenia tlenu – p. O2)
>trudności w karmieniu (niechęć do
jedzenia,
krztuszenie się)
>zaburzenia świadomości (apatia)

Różnicowanie zapaleń

Cechy kliniczne

Zapalenie typowe

Zapalenie atypowe

Zapalenie wirusowe

Początek

nagły

powolny

Umiarkowanie wolny

Temperatura ciała

Wysoka gorączka (39-

>38.5 do 39

Stan podgorączkowy

lub gorączka

Kaszel

Suchy, przechodzi w

wilgotny

Suchy męczący

Plwocina

Obfita, ropna

Skąpa, śluzowa

Obfita, śluzowa

Tachypnoe

Tak, > 50/min.

tak

Nie, tak u małych

dzieci

Duszność z

wciąganiem
klatki piersiowej

tak

Tak lub nie

Tak – znaczna

Zmiany osłuchowe

i/lub opukowe

Tak, sugerują nacieki

Początkowo nie

Wskaźniki „ostrej

fazy”

Wzrost CRP, OB, WBC

– głównie
granulocytów
wielojądrowych

Brak lub umiarkowany

wzrost CRP, WBC

Niewielki wzrost CRP,

limfocytoza,
monocytoza

Zdjęcie rtg płuc

Naciek segmentu lub

płata, płyn w
opłucnej,
zrazikowe
zagęszczenie w
odoskrzelowym
zapaleniu

Zmiany

śródmiąższowe,
zmniejszenie
przejrzystości
płuca

Zmiany

śródmiąższowe,
zmniejszenie
przejrzystości płuc,
często objawy
rozdęcia płuc, u
25% odcinkowo
niedodma

Świszczący oddech

nie

Czasem przy

Mycoplasma
pneumoniae

często

Wirusowe zapalenie płuc

(śródmiąższowe)

Objawy

>złe samopoczucie, bóle głowy i mięśni
>gorączka lub stan podgorączkowy
>duszność mieszana
>kaszel
>tachypnoe
>osłuchowo początkowo niewiele zmian (obrzęk

przegród)

>szmer oddechowy pęcherzykowy
>trzeszczenia, drobnobańkowe rzężenia