TEORIA GIER A STRATEGIA KONKURENCJI

MAREK TYBURSKI

E-mail:

[e-mail]

Logistyka gr. C

Niestacjonarne II st. Sem. I

ZADANIE PROBLEMOWE

Dla lepszego zrozumienia zagadnienia przyjmijmy że ma

miejsce nastepujaca sytuacjia:

- Na rynku istnieją 3 firmy lotnicze A, B i C

- Firmy te konkurują o pasażerów ale zawarły rozejm

cenowy co spowodoalo, że firmy przestały konkurować

ceną a oferowaną dzienną ilością lotów.

- każda linia musi podjąc decyzję o ilości ferowanych

kursów w kolejnym miesiącu nie znając planów

konkurencji

Przy podejmowaniu decyzji muso uwzględnić następujące

czynniki

Wielkość całkowitego popytu na przeloty jest stała,

niezależnie od liczby oferowanych połączeń. Szacowana

liczba osób na tej trasie to 2000 osób/dobę.

Udział

każdego

z

przewoźników

w

zaspakajaniu

całkowitego popytu jest równy proporcji, jakiej

uczestniczył

on

w

całkowitej

liczbie

połączeń

oferowanych przez wszystkie trzy firmy.

Wszystkie firmy posiadają podone samoloty mogace

pomieścić po 200 osób.

Koszt przelotu w jedną stronę wynosi zawsze 20 000 dol.

Odpowiedzmy na pytania:

- Ile połączeń dziennie powinniśmy zaplanować, w

nachodzącym miesiącu?

- Jakie decyzje mozemy podjąć w drugim i kolejnych

miesiącach, kiedy znane były by już wyniki działalności

w pierwszym miesiącu (tj. warianty decyzyjne

pozostalych

konkurenów

i

wielkość

zysków

poszczególnych linii)?

Teoria gier opiera się na założeniu, że każdy

podmiot (grasz) dąży do osiągnięcia celów –

postępuje racjonalnie i jednocześnie przyjmuje,

że konkurencji zachowają w sposób podobny

.

PODSTAWOWE ELEMENTY SKŁADAJĄCE SIĘ

NA SYTUACJĘ W KTÓRYCH WYSTĘPUJE

ZJAWISKO KONKURENCJI

GRACZE I ICH POSUNIĘCIA

Cechy wspólne

- czynniki strategiczne pojawiają się jedynie w momęcie

gdy mamy do czynienia z conajmniej 2 graczami a

dokonane przez nich wyboru oddziałowują na siebie

- wyniki i wypłaty – podejmowane działania, łącznie z

działaniami jego rywali, okreslają wyniki walki

konkurencyjnej.

Wypłata

stanowi

miarę

stopnia

osiągnięcia celu każdego z rywali. Zazwyczaj wyraża się

ja w postacji zysku.

- „reguły” gru formalne i nieformalne reguły rządzące

postepowaniem konkurentów. Mogą miec charakter

ustawy, jak i szczegółowych aktów wykonawczych

Różnice

- Liczba konkurentów -liczba rywalizujących ze

sobą podmiotów stanowi jeden z

najważniejszych wyznaczników rodzaju

prowadzonej konkurencji.

- Stopień zbieżności interesów

- Możliwość komunikowania się i zawierania

porozumień miedzy konkurentami. Im wieksza

jest zbieżność interesów graczy, tym większa ich

zdolność do porozumiewania się.

- konkurencja powtarzalna a jednorazowa

- zasób informacji w toczonej grze

ANALIZA TABLIC WYPŁAT

Punktem wyjącia w każdej analizie

konkurencji, odwołującej się do dorobku

teorii gier, jest opis graczy, stosowanych

przez nich strategii oraz uzyskanychprzez

każdego z nich wpłat.

Przykład:

- 2 stacje telewizyjne ABC oraz NBC

- ich zyski zależą od wskaźników oglądalności

programów emitowanych w najlepszym czasie

antenowym

- rozpatrzymy tylko czas antenowy między 20:00 a

21:00 w sobotę

- Obie stacje muszą podjąć decyzję kiedy

wyemitować swoj najlepszy program

- Walka konkurencyjna rozgrywa się między 2 graczami

- Każda ze stacji ma dwa warianty działania

Najważniejsze elementy każdej decyzji podjetej w

ramach gry można opisać za pomocą tablicy wypłat.

W typowym układzie tej tablicy warianty wyboru

pierwszego gracza podaje się w wierszach, natomiast

możliwe działania gracza drugiego przedstawia się w

kolumnach tworząc macież.

Jeżeli NBC wyemituje swoj program w tym samym

czasie co ABC to podzielą sie widzami w

nastepujący sposó:

Czas emisji: 20:00

Czas emisji: 21:00

- NBC 36 mln osób

- NBC 30 mln osób

- ABC 39 mln osób

- ABC 32 mln osób

Jeżeli obie stacje wyemitują program w róznych godzinach to

sytuacja wygląda w nastepujący sposob:

NBC – 20:00 36 mln osób ; ABC – 21:00 – 28 mln osób

NBC – 21:00 30 mln osób; ABC - 20:00 – 36 mln osób

WNIOSEK: niezaleznie od wariantu decyzji wybranego przez

ABC

optymalną

reakcją

sieci

NBC,

pozwalającą

zmaksymalizować wskaźnik oglądalności, jest nadanie

szlagierowego programu o godzinie 20:00

Strategia dominująca – najlepsza możliwa

odpowiedź na dowolną strategię, jaką może

zastosować

drugi

gracz.

Dającym

sie

przewidzieć

rezultatem

walki

obu

sieci

telewizyjnych o najwyższą oglądalność jest

wybór przez każdą z nich strategii dominującej,

tj. Zaplanowanie emisji swego szlagierowego

programu o 20:00.

STRATEGIE ZAPEWNIAJĄCE RÓWNOWAGĘ

Jakie działanie, najlepiej służące osiągnięciu jego

celów, powinien podjąć decydent w sytuacji,

kiedy wywalizuje z innym graczem, którego

postepowanie jest podporządkowane własnym

interesom?

W sytuacjach, w których konkurenci podejmują

działania niezależne od siebie (a zatem

niemozliwa jest zmowa), każdy gracz powinien

stosować strategię zapewniającą osiągnięcie

równowagi. Strategia zapewniająca równowagę

pozwala zmaksymalizować wielkość wypłaty

każdego z graczy w warunkach okreslonych

przez

wybór

strategii

dokonany

przez

przeciwnika. Stan ten określany jest mianem

równowagi Nash

STRATEGIA KONKURENCJI

Podejmowane przez menedżerów decyzje strategiczne

zawierają

interesujące

połączenie

elementów

konkurencji i kooperacji. Przedsiębiorstwa konkurują ze

sobą za pośrednictwem wojen cenowych, wyscigów

patentowych, rozbudowy zdolności wytworczych i

wyznaczenia barier wejścia. Jednocześnie jednak

wspólpracują także ze sobą, tworząc joint ventures,

przyjmując wspólne standardy i zawierając nieformalne

porozumienia, które mają na celu utrzymanie wysokich

cen.

KONKURENCJA SEKWENCYJNA

W warunkach konkurencji, które analizowaliśmy

do

tej

pory,

gracze

wykonywali

tylko

jednorazowe posunięcia. W ramch gry o

charakterze sekwencyjnym uczestnicy wykonują

swe ruchy po kolei. Podejmując określoną

decyzję, każdy gracz musi umieć przewidywać i

starać się antycypować możliwe posunięcia oraz

reakcje konkurentów w momencie, kiedy

przyjdzie ich kolej.

KONKURENCJA POWTARZALNA

Przedsiębiorcy

toczą

ze

sobą

walkę

konkurencyjną o charakterze powtarzalnym. Np

przykład,

firmy

tworzące

duopol

mogą

konkurować ze sobą za pomocą cen lub ilości, a

konkurencja ta może powtarzać w wielu

okresach.

Podobnie

w

dłuższym

okresie

przedsiębiorstwo zajmujące na rynku pozycje

monopolistyczną może być zmuszone do

przeciwstawienia się próbą wejścia do gałęzi

wielu nowych, potencjalnych konkurentów.

Konkurencja powtarzalna wprowadza dwa nowe,

wazne elementy do strategicznych kalkulacji

graczy. Po pierwsze, mogą oni teraz planować

swą

rozgrywkę

w

kategoriach

strategii

wariantowych (uwarunkowanych). Na przykład,

na decyzję o wysokości ceny w danym miesiącu

jednego przedsiębiorstwa mogła mieć wpływ

polityka cenowa konkurenta w poprzednich

miesiącach

PODSUMOWANIE

Podmiotem teorii gier jest sformalizowana analiza

zachowań konkurencyjnych graczy kierujących się

własnym interesem. W warunkach konkurencji

wybór optymalnego wariantu działania przez

jednego z graczy zależy od jego umiejetności

przewidzenia posunięć i kontrposunięć przeciwnika

Strategia

dominująca

to

najlepszy

wariant

postępowania gracza w odpowiedzi na dowolne

posunięcie

przeciwnika. Jeśli tylko strategia

dominująca istnieje, racjonalnie postepujący gracz

powinien ją zostawić

W stanie równowagi każdy gracz stosuje strategię,

która pozwala mu zmaksymalizować wielkość

oczekiwanej wypłaty, przy założeniu danych

strategii wybranych przez innych graczy. Zgodnie z

teorią gier, w wyniku każdej walki konkurencyjnej

powstaje stan równowagi: gracze wybierają taki

zestaw strategii, że wybór każdego innego wariantu

przez któregokolwiek z nich byłby nieopłacalny.

W warunkach o charakterze sekwencyjnym menedżer

musi umieć myśleć do przodu. Wybór optymalnego

wariantu działania zależy od jego zdolności do

przewidzenia kolejnych posunieć konkurentów.

DZIEKUJE ZA UWAGĘ