Socjologia kultury made by Sadakot 1
SPOA
ECZEC
STWO MASOWE, KOMUNIKOWANIE MASOWE
1. Jose Ortega y Gassel  Bunt mas ,  Dehumanizacja sztuki .
2. Charles Mills  Elity władszy .
1. ORTEGA (Lata 20-te i 30-te XX w.)
- masy określa negatywnie. Masy są samozadowolone swoja pozycją  nie jest to
negatywne. Próbują narzucić swój styl społeczeństwu  mniejszości są odsuwane. Masy to
nie burżuazja i arystokracja, ale to przekrój poprzeczny przez społeczeństwo.
- hierarchia społeczna określana pozytywnie.
- Zjawisko aglomeracji  przyrost ludzi. Statystyka odgrywa ważną rolę.
POZYTYWY  podnoszenie się poziomu dziejów. Ludzie zdobywają prawa, edukacja,
bogacenie się, bezpieczeństwo ekonomiczne.
NEGATYWY (DEKADENTYZM)  problem z myśleniem o historii, ludzie zaczęli się
odcinać od przeszłości. To, co było wywalczone uznano za coś, co było od zawsze. Nie
dbanie o to.
ANATOMIA CZA
OWIEKA MASOWEGO WG ORTEGI
- łatwość rozwiązywania problemów ekonomicznych.
- komfort i porządek społeczny.
- lekkość i łatwość życia.
- Brak barier społecznych.
Øð SpoÅ‚eczeÅ„stwo egalitarne.
STAN ÅšWIATA NOWEGO
- liberalna demokracja
- badania naukowe
- industrializacja
Øð Nowy czÅ‚owiek jest zadowolony tym co zastaÅ‚, swoboda ekspresji, osobistych żądaÅ„.
Podział, grupowanie ludzi w wąskie specjalizacje.
Wykształcenie  ludzie kształceni w określony sposób, kształcenie nie ma na celu
samodoskonalenia, ale przygotowanie do zajęcia miejsca na rynku i w społeczeństwie
[sprzeczne z ideałem samodoskonalenia się].
Państwo  największe niebezpieczeństwo,  triumf przemocy . Zduszenie obywatela,
narzucenie mu kategorii. Trenowanie obywatela do jakiegos tam wzorca  lektura,
czasopisma, edukacja.
Upaństwowienie życia i biurokratyzacja  reprodukowanie gotowych scenariuszy życia,
ścieżka kariery. Zabija się spontaniczność i samodoskonalenie się. Jesteśmy wdrożeni w jakiś
tam określony system i go  wykonujemy .
Socjologia kultury made by Sadakot 2
2. MILLS (Lata 50-te XX w.)
ROZRÓŻNIENIE MI
DZY OPINI
PUBLICZN
A MASAMI.
- Ilościowy stosunek między nadawcami i odbiorcami  kurczy się ilość nadawców 
apogeum -> systemy totalitarne (jeden nadawca)
 Iluzja pluralizmu  obecne tygodniki, prasa -> Newsweek, Polityka, OZON, PrzeglÄ…d.
Zaczyna dominować pismo obrazkowe -> Fakt
Kapuściński  Stadność mediów  nic innego się nie dzieje, prócz to, co nam się mówi.
- Możliwość odzewu. Obecnie komunikacja jest jednostronna i w jednym kanale. [Net się
nie sprawdził] Główne kanały, serwisy informacyjne powielają to, co nam przekazują inne
media.
- Możliwość realizacji opinii ludu.
Kryzys stowarzyszenia (nie jesteśmy tylko uzależnieni od jednego ośrodka władzy)
1. Liczebność  spada liczba stowarzyszeń.
2. Konsolidacja pewnych grup -> grupy interesu  zaczyna funkcjonować drobna elita,
która izoluje się od reszty członków.
3. Prawo osÄ…downictwa (oznajmiania)
- Różnica między dyskusją a środkami masowymi. Nie ma mowy o dyskusji, tylko o rynku
odbiorczym. Koncentracja władzy w sferach życia -> handel, reklama, PR. Zmienia się
funkcja ośrodków masowego komunikowania  miały wzmagać dyskusję a wzmagają
rynek odbiorczy. Urabianie opinii publicznej przez nauczanie i przemoc symbolicznÄ….
ANALFABETYZM PSYCHICZNY
- Utrata wiadomości z pierwszej ręki -> problem wiarygodności, upadł mit obiektywności.
- Stereotyp lojalności  reprodukowanie wiadomości, solidarność między mediami.
- Narzucenie wzorów osobowych i aspiracji.
Åšrodki masowego przekazu dostarczajÄ…:
a) identyfikacji
b) aspiracji  model, styl życia.
Reklama  wystarczy gadżet i jesteśmy już kimś innym [ciuchy].
- Sposób ucieczki od rzeczywistości,
- Odebranie możliwości swobody wymiany myśli.
MASOWA EDUKACJA
Funkcja polityczna i gospodarcza  jesteśmy kształceni na obywatela, konsumenta itp. Nie
wykształca indywidualnych umiejętności, wartości -> nie kształtuje się ich a jeżeli już, to są
one powiÄ…zane z funkcjÄ… politycznÄ…, gospodarczÄ… itp.
Øð Publiczność oddziaÅ‚ujÄ…ca na podejmowanie decyzji jest niesuwerenna [? Ale o co chodzi]
Socjologia kultury made by Sadakot 3
WSPÓLNOTA, SPOA
ECZEC
STWO MASOWE
Wspólnota Społeczeństwo masowe
- styczność bezpośrednia, fece-to-face - pośrednie
- nieformalne - formalne
- trwałe - nietrwałe
- wielostronne - specyficzne, dot. jednego zagadnienia
- partykularne, nacisk na cechy osobiste - uniwersalne
partnera - osiąganie ról
- przypisanie ról
UKA
ADY KULTURY
1. Związany ze wspólnotą.
2. Instytucjonalny układ kultury.
3. ZwiÄ…zany z komunikacjÄ… masowÄ….
WSPÓLNOTA
1. Redfield  Urban folk
Øð Cechy charakterystyczne wspólnoty:
- samowystarczalność
- izolacja związana z brakiem dyfuzji wartości/idei/myśli/komunikatów
- kompletność zaspokojenia potrzeb
- prostota struktury społecznej
- jednolitość trybu życia członków społeczności; możliwość powtarzalności biografii
- oryginalność kulturowa
- wielostronność kontaktów, partykularność kontaktów
2. Cooley
Øð Grupy pierwotne:
- kontakty face-to-face
- nastawienie na współpracę
- zjawisko wzajemnej identyfikacji
- zwiÄ…zki majÄ… charakter wyspecjalizowany, celowy
- grupa pierwotna to grupa totalna
- są względnie trwałe
- małe, nieliczne
- intymność; relacje nie są silnie sformalizowane
3. Wright
Øð Miasto:
- wielka masa/czynnik ilościowy/liczne grupy
Socjologia kultury made by Sadakot 4
- duża gęstość
- zróżnicowane zbiorowości
- duża ruchliwość fizyczna, przemieszczanie się
- anonimowość, bardziej sformalizowane kontakty
- przewaga kontaktów rzeczowych, w określonych rolach społecznych
- ruchliwość społeczna  możliwość osiągnięcia ról -> awans/degradacja
- ograniczona percepcja psychiczno-społeczna
4. Tonnies
Øð Wspólnota i spoÅ‚eczeÅ„stwo:
- czynnik kontroli społecznej  prawo, nie rodzina/wspólnota/starszyzna
- role społeczne
- odejście od podobieństwa na rzecz arbitralności
- rezygnacja z wiary jako czynnika spajajÄ…cego
- dużą rolę odgrywa pieniądz i własność prywatna
CECHY PUBLICZNOÅšCI JAKO GRUPY SPOA
ECZNEJ:
- zasada odrębności
- poczucie przynależności
- poczucie wspólnoty
- więz
psychiczna/duchowa
- kontakty między członkami
SPOA
ECZEC
STWO MASOWE
5. R. Prank i Herbert Blumer
- masa charakteryzuje się heterogenicznością składu społecznego
- anonimowość członków
- istnienie bardzo słabych interakcji
- bardzo ograniczona wymiana doświadczeń
- odosobnienie fizyczne
- bardzo słaba organizacja
- brak zdolności do długotrwałego działania
6. Mills
- pozostaje sztywno przypisane
- istnieją bariery kontrolujące wymianę myśli między uczestnikami
- istnieje groz
ba, że nie istnieje wolność słowa, przepływu opinii
- niemożliwość wymiany ról nadawczo-odbiorczych
- upadek autorytetu polityki
7. Mannheim (lata 30-te XX w.)
- wzrost liczby elit/demokratyzacja społeczeństwa/kształcenie -> elity polityczne,
gospodarcze  rozróżniają się.
- przełamywanie ekskluzywności elit, już nie są zamknięte
Socjologia kultury made by Sadakot 5
- zmiana zasad selekcji elit. Nowe kryterium  kryterium osiągnięć, nie tylko krew i
pochodzenie.
- masowość -> irracjonalność
Øð racjonalizacja funkcjonalna i substancjalna
MASOWE AUDYTORIUM:
- wielkie liczbowo
- rozproszone przestrzenie
- członkowie nie znają się wzajemnie
- skład jest zmienny
- brak poczucia tożsamości
- tożsamość sytuacyjna
- członek jest obiektem działań zewnętrznych
- bezosobowe stosunki wewnÄ…trz
- bezosobowe relacje wewnętrzne i zewnętrzne
- role wewnÄ…trz sÄ… sformalizowane
- duży dystans społeczny między audytorium a nadawcą
- brak możliwości włączenia się w dialog
8. McQuail
Øð Audytorium jako rynek:
- odbiorcy jako zbiór konsumentów
- granice oparte na kryteriach ekonomicznych
- brak relacji wewnątrz uczestników rynku
- brak świadomości członkostwa
- więzi miedzy członkami audytorium nie maja trwania w czasie
MEDIA KOMERCYJNE  związek miedzy nadawca-odbiorcą -> kupno-sprzedaż, pomija
się wewnętrzne zorganizowanie w grupie konsumentów, preferuje się kryteria społeczno-
ekonomiczne.
Øð FUNKCJE MEDIÓW:
- główny instrument władzy społecznej
- są narzędziem kontroli, zarządzania społecznego
- transmisja informacji -> główne z
ródło informacji [Mills  utrata bezpośredniego
kontaktu ze światem]
- funkcja mobilizacyjna  kampanie wyborcze, reklamy
- media masowe są publicznym forum. Podstawowa arena walki o kształt społeczny.
- klucz do zdobycia pozycja społecznej
- z
ródło przekazu i interpretacji rzeczywistości społecznej
- przejmowanie funkcji socjalizacyjnej
- sposób spędzania czasu wolnego
Socjologia kultury made by Sadakot 6
9. T. Goban-Klas
Øð Pole mediów:
- podstawowy sektor życia zbiorowego
- potężna dziedzina gospodarki
- są środkiem władzy politycznej, zastępują oddziaływanie bezpośrednie
- sÄ… substytutem stosowania przemocy
- forum dla rozwiązywania konfliktów społecznych
- są doskonałym środkiem kształtowania indywidualnej wyobraz
ni
- są składnikiem rzeczywistości
KOMUNIKOWANIE MASOWE
Øð Komunikacja masowa jednokierunkowa. y
ródło -> Odbiorcy
Øð Cechy komunikowania masowego:
- publiczne
- komunikaty powszechne
- podlegajÄ… uregulowaniu
- szybkie
- nowoczesne lub prawie nowoczesne
- periodyczne/regularne
- schematyczne, dot. także języka
- krótkotrwałe, nastawione na bieżące oddziaływanie
- komercjalizacja. Wzrasta rola reklam, nadawca ma charakter zbiorowy
Øð Nowe tendencje, MEDIA TELEMATYCZNE:
- decentralizacja podaży
- selekcja przekazu
- ogromna przepustowość nowych mediów
- interakcyjność
- elastyczność
- hybrydalny charakter, multimedialność
- spełniają funkcje publiczne i prywatne
- niski poziom regulacji
- tworzą sieć, są wzajemnie powiązane
Øð BIERZACY SYSTEM MEDIALNY:
- otwartość
- dynamika rozwoju
- decentralizacja
- prywatyzacja
- komercjalizacja
- konkurencyjność
- dyfuzja nowych technologii
Socjologia kultury made by Sadakot 7
- rozwój rynku medialnego
Øð SYSTEM MEDIALNY A SPOA
ECZEC
STWO:
- determinizm technologiczny, uzależnienie systemu medialnego od rozwoju techniki
- zgodność regulacji mediów z dominującą w danym czasie własnością środków
prywatnych
- służebna rola mediów wobec gospodarki i polityki
Øð REGUA
Y DZIAA
ANIA MEDIÓW:
- zawartość przekazu ma charakter ideologiczny
- prawie zawsze odzwierciedlają wartości społeczne [seriale tv]
- zależność skuteczności mediów od systemów informacyjnych
Øð ROZWÓJ MEDIÓW:
- od nakładów finansowych
- od poziomu edukacji
- zróżnicowanie językowe
- rozległość terytorialna
Øð KRZYWA EPS:
- faza elitarna
- faza popularyzacji
- faza specjalizacji, segmentacja odbiorców
- STABILIZACJA RADIA, TV
- ZNACZNY SPADEK CZYTELNICTWA PRASY
- ROZWÓJ MEDIÓW ELEKTRONICZNYCH
Øð TENDENCJE MEDIALNE:
- wizualizacja przekazywanych informacji
- rozwój sieci telekomunikacyjnych o globalnym charakterze
- rytualizacja oglÄ…dania tv
- wzrost mediów wizualnych
- wzrost znaczenia częstotliwości przekazu
- powtórzenia
- uniwersalna tendencja do ujednolicania mediów
- ekspozycja zamiast komentarza
Øð ZMIANY W KOMUNIKOWANIU MASOWYM:
- zjawisko umasowienia grupy nadawców
- zmiana zawodu dziennikarza/ etyka, mniejsza indywidualna odpowiedzialność
- dziennikarz  potwierdzacz wiadomości
- zmienia się definicja prawdy i fałszu na rzecz atrakcyjności przekazu
- traktowanie informacji jako towaru
- zmniejszanie siÄ™ kompetencji ze strony dziennikarzy
- świat mediów wystarcza sam sobie
- media sÄ… wykorzystywane do walki politycznej i ideologicznej
- radykalne osłabienie wartości informacyjnej na rzecz wartości rozrywkowej
- zmniejszanie zainteresowania sprawami narodowymi na rzecz lokalnych
- rezygnacja z komentarza/interpretacji/opinii
- media nie przyjmują na siebie funkcji objaśniania świata
- media zaczynają odgrywać rolę w rozumieniu i interpretacji historii
Socjologia kultury made by Sadakot 8
Øð PERSWAZYJNY SCHEMAT KOMUNIKACJI (Lasswell)
Kto  co  w jakim medium  do kogo  z jakim skutkiem?
Øð ANALIZA KOMUNIKOWANIA:
1. Badania politologiczne (Lasswell)
2. Badania sondażowe/socjologiczne (Katz i Lazarsfeld)
3. Podejście grupowe (K. Lewin)
4. Badania eksperymentalne (Houland)
Øð FUNKCJE SPOA
ECZNE MEDIÓW:
1. funkcja krytyczna (Lasswell)
- media sprawiają nadzór nad otoczeniem przez śledzenie bieżących wydarzeń
- transmisja kultury
- koordynacja systemu społecznego
2. teoria funkcjonalistyczna (McQuail)
- funkcja informacyjna
- koordynacja systemu społecznego, popieranie norm społecznych, autorytetów,
ustalanie prestiżu społecznego, funkcja socjalizacji
- funkcja transmisji
- rozrywka
- funkcja mobilizacyjna
- role: a) w procesie integracji społecznej, b) w procesie kooperacji społecznej
3. utrzymywanie ładu, stabilności, kontroli społecznej
4. mobilizacja społeczna
5. kontynuacja kultury i wartości
6. zarzÄ…dzanie kryzysami
OPINIA PUBLICZNA
Opinia publiczna (G. Sartori)
- zbiór opinii pojedynczych jednostek
- opinia przefiltrowana przez kolejne grupy społeczności (koncepcja kolektywistyczna)
- opinia jest podzielna, nie musi być jednomyślna
- musi się odnosić do rzeczy publicznych
Publiczność (Lipman)
- głosująca
- publiczność aktywna (marsze, itp...)
- świadoma opinia publiczna (czytająca)
- central public
- special public
Publiczność (Sartori)
- głosująca
- mediów
- badana
- elity
Socjologia kultury made by Sadakot 9
- same media
- przywódcy opinii
Kwestie konsensusów
- wartości ostateczne
- reguły gry lub procedury
- konkretne decyzje dot. poglądów na rzeczy
Tworzenie siÄ™ opinii publicznej
- wypływanie opinii z poziomu elit
- wznoszenie się opinii ku górze, do elit
- identyfikacja grup odniesienia
Warunki istnienia opinii publicznej [!]
- pluralizm światopoglądowy
- pluralizm informacyjny
- pluralizm edukacji [Bourdieu]
- pluralizm polityczny
- konkurencja
- wolny rynek
- wolne społeczeństwo
Øð Ludzie sÄ… niezdolni do posiadania zdania na każdy temat [za szczegółowe specjalizacje],
dlatego zauważamy wzrost znaczenia autorytetów. Przepływ z góry do dołu.
Øð Autonomia i heteronomia ekonomiczna.
Autonomia opinii publicznej
- system edukacyjny nie może być systemem indoktrynacji
- istnienie różnych i licznych ośrodków wpływu i informowania, tworzących całościową
strukturÄ™
Zarzuty procesu informowania
- nadmiar kanałów informacyjnych, słaba jakość informacji
- tendencyjność
Modele głosowania
1) GÅ‚osowania wg kwestii
a) preferencje, jakie posiadają jednostki względem rozpatrywanej kwestii
b) posiadanie minimum wiedzy na dany temat
c) oddanie głosu na partię, której stanowisko jest nam bliższe
2) Model utożsamienia partyjnego
a) określenie [lewica czy prawica]
b) odpowiednie wyobrażenie sobie partii politycznych
c) głosowanie na partię, z która się utożsamiam
Socjologia kultury made by Sadakot 10
Modele demokracji
1) Wyborcza teoria demokracji  demokracja, która zakłada autonomiczna opinie
publiczną, która za pośrednictwem wyborów podtrzymuje rządy z przyzwolenia, które z
kolei reagujÄ… na opinie publicznÄ….
2) Partycypacyjna teoria demokracji  podkreśla osobisty i aktywny udział [istotność
małych i zwartych grup]
Problemy zwiÄ…zane z badaniem opinii publicznej
- krytyka badań opinii publicznej [Lazarsfeld]. Badania o. p. są oderwane od innych badań
socjologicznych i badań społeczeństwa w całości.
- skupiajÄ… siÄ™ na prostych preferencjach wyborczych bez umieszczenia ich w szerszym
planie [światopogląd, systemy wartości]
- brak prób wyjaśniania opisywanych trendów. Niechęć do teorii i refleksji socjologicznej.
3 założenia badania opinii publicznej i ich podważenia przez Bourdieu
1) Każdy może mieć opinię  problem politycznej kompetencji, brak rzetelnej wiedzy ->
brak własnej opinii.
2) Opinie są równowartościowe  nie są równowartościowe, mechanizm władzy i wpływu.
3) W społeczeństwie istnieje zgoda co do spraw uważanych za ważne  nie ma takiej zgody.
Różne środowiska różnie wartościują.
3 podejścia do opinii publicznej
1) Nurt afirmatywny [Herbert Blumer]  społeczeństwo masowe wykazuje optymistyczne
cechy:
- dynamizm
- aktywność
- wysokie zróżnicowanie nowoczesnych społeczeństw
- wysoki stopień zorganizowania nowoczesnych społeczeństw
2) Nurt krytyczny [Jurgen Habermas]
- formowanie się państwa socjalnego, gra różnych interesów
- rozwój środków masowego przekazu
- bierna masa podmiotem sfery publicznej -> zdegradowana opinia publiczna
- opinia nie-publiczna -> opinia, która staje się przedmiotem badań opinii przez
socjologów
3) Nurt ironiczny
- N. Luhman  dostrzega negatywne cechy. Pojęcie opinii publicznej jest potrzebne
aby hierarchizować poruszane tematy
- W. Lippman  należy zdekonstruować mit dobrze poinformowanego obywatela
[bliski nurtowi krytycznemu]
- J. Baudrillord  próby naprawienia sfery publicznej są nieskuteczne
Krytyczne uwagi odnośnie programów informacyjnych [Krajewski]
1) Rzeczywistość, jaką kreują serwisy jest przesymulowana
- programy inf. upodabniają się do programów rozrywkowych
- programy inf. funkcjonujÄ… jak opery mydlane
2) Estetyzacja formy i treści
- schematyczność serwisów informacyjnych
- trening z nowomowy  wyspecjalizowane pojęcia zaczynają być używane do
opisywania świata
Socjologia kultury made by Sadakot 11
- serwisy inf. stają się instrukcją obsługi, podając obiegowe interpretacje. Przemoc staje
się wytłumaczalna -> problem bezrobocia/konflikt prowincja-miasto itp.
- atrakcyjność mediów. Jeśli temat przestaje być atrakcyjny, to się już o nim nie mówi.
- to, co pokazywane jest ważne
- różnica między prawdą medialna a społeczną
- medializacja historii i pamięci zbiorowej [Jedwabne, PRL, sytuacja polsko-niemiecka]
Øð Capping  przerzucanie programów.