Scjologia kultury  nauka zajmująca się badaniem związków pomiędzy życiem
społecznym, a kulturą, ich wzajemnymi relacjami, zróżnicowaniem oraz zmianami, które
są wynikiem tych relacji. Zajmuje się badaniem jednostek ludzkich pod kątem tego jak one
są uwarunkowane przez kulturę (np. So sposób ubierania).
Zakres badań nad socjologią kultury:
1. Teoretyczna refleksja nad kulturą
2. Społeczna geneza nabywania kultury
3. Komunikacyjne aspekty kultury symbolicznej
4. Związek kultury z osobowością
5. Bycie w kulturze
6. Zróżnicowanie społeczne, a zróżnicowanie kulturowe
7. Ocena i porównanie kultur (relatywizm kulturowy, a etnocentryzm)
8. Dynamika kultury (religijność, moralność)
9. Przejawy kultury oraz ich specyfika
Dyscypliny pokrewne:
Historia, filozofia, antropologia kultury, kulturoznawstwo, ekonomia, ekologia
Koncepcje teoretyczne refleksji nad kulturą:
" Ewolucjonizm
" Marksizm (struktura społeczna a kultura)
" Szkoła Frankfurcka
" Szkoła Emila Durkheima
" Historycyzm
" Funkcjonalizm
" Strukturalizm (podłoże w językoznawstwie)
" Antropologia kognitywna (bada związek kultury z umysłem, pyta w jaki sposób
ludzie postrzegają świat)
" Studia kulturowe (odnosi się do kwestii władzy, nierówności ludzi)
" Postmodernizm (kultura nie jest stała, ale płynna)
KULTURA (wg R. Lintona)  stanowi układ połączonych zachowań i rezultatów
zachowań, których
elementy składowe są wspólne dla członków danego społeczeństwa przekazywane w jego
obrębie. Człowiek jest twórcą i odtwórcą kultury. Kultura ma charakter zbiorowy, nie jest
jednostkowa. Natura nie jest kulturą.
Wzór kultury - jest to względnie trwały system norm i wartości wyznaczających granice
zachowań zgodnych z oczekiwaniami danej zbiorowości. Zawsze właściwy konkretnej
kulturze i ukształtowany historycznie. Wzory kultury mogą się zmieniać lub zanikać pod
wpływem konkurencyjnych wzorów pochodzących z innych kultur.
Cechy kultury:
" Uczenie się
" Kultura wywodzi się z cech biologicznych, środowiskowych, psychicznych i
historycznych
" Kultura jest zorganizowana (elementy jej są ze sobą powiązane)
" Kultura jest wieloaspektowa (dotyczy wielu wymiarów życia)
" Kultura jest dynamiczna i zmienna (np. moda)
" Kultura jest instrumentem adaptatywnym człowieka
Kultura masowa  (1941 i 1944) to treści przekazywane za pomocą środków
technicznych, które z
jednej strony cechuje centralizowanie procesów sieci z drugiej zaś
rozproszenie i różnorodność odbiorców. Kultura masowa jest produktem wtórnym
rewolucji przemysłowej (XVIII-XIX w.). Upowszechnienie oświaty, upadek kultury
ludycznej, urbanizacja, migracje, umasowienie, styl życia.
Kultura popularna  której treści są przekazywane niezależnie od środków technicznych,
są łatwe w odbiorze, charakteryzują się konwencją zrozumiałą dla odbiorcy. Mają wyraz
ne
elementy rozrywkowe i tym samym przyciągają dużą liczbę odbiorców.
Charakterystyka kultury masowej:
1. Forma technicznego przekazu
2. Ogromna liczba odbiorców
3. Wystandaryzowane treści
4. Atrakcyjność przekazu
5. Nieokreślony związek z rzeczywistością
6. Zmiany w procesie twórczym
7. Brak kulturowej autonomii
Negatywy:
" Jest instrumentem manipulacji politycznej
" Jest instrumentem manipulacji ekonomicznej (sztuczne kreowanie potrzeb)
" Wytwarzanie biernego stosunku do życia
" Zniekształcenie rzeczywistości
" Negatywny wpływ na socjalizację dzieci
Pozytywy:
" Popularność
" Pluralizm
" Wypełnianie luki po kulturze ludycznej
" Jest odpowiedzią na alienację
" Wspiera integracje społeczne
Styl życia  to zakres i formy codziennych zachowań jednostek i grup, oraz specyficzne
usytuowanie Społeczne tzw. manifestujące położenie społeczne jak i charakterystyczne dla
tego położenia praktyki społeczne (jest związany z czasem)Wg Kaczmarczyka jest to
względnie niezależne zachowanie, które w mniejszym lub większym stopniu jest
wewnętrznie motywowane, które jest wynikiem pewnego wyboru szerszego repertuaru
możliwych danych i sytuacji.
Zakres stylów życia:
1. Poziom i charakterystyka konsumpcji (co kupujemy, jak często, itp.)
2. Wygląd zewnętrzny (dress code)
3. Urządzenie mieszkania
4. Sposób spędzania wolnego czasu
5. Wzory życia rodzinnego
6. Charakter kontaktów społecznych (częstotliwość i miejsce spotkań)
7. Poziom uczestnictwa w kulturze
8. Higiena i ochrona zdrowia
Style życia: [ sportowy, ekologiczny, alternatywny]
1) sty życia w ograniczonych możliwościach wyboru (przy brak zasobów materialnych),
2) styl unikania wyborów w życiu codziennym,
3) styl poszukiwania drogi życiowej,
4) styl życia nastawiony na cel ( nieważne co, ważne żeby ),
5) styl nastawiony na zmianę (niestabilność).
Telewizja  z
ródło wiedzy o świecie dla każdego, informacje wybiórcze, tworzy
informacje.
Kategorie TV:
- zawartość programowa, teksty, treści,
- związek między tekstami a odbiorcami,
- pas transmisji wzorów kulturowych  wytwarza schematy dotyczące wartości i norm,
które się pojawiają,
- kwestia ekonomii politycznej (połączenie ekonomii i polityki) i transmisję z nią związane.
Modele dotyczące funkcjonowania TV:
1) manipulacyjny (selekcjonowanie treści, konstruowanie treści, z
ródło działania na
odbiorcę),
2) pluralistyczny (bardzo duża liczba różnych nadawców).
TV INFORMACYJNA [zasada selekcji i prezentacji  co jest istotą newsu]:
- personalizacja (np. ważniejsza jest śmierć jednej konkretnej osoby, niż tysiąca
bezimiennych),
- nastawienie na zdarzenia negatywne,
- podział informacji na twarde (tematy poważne: polityka, gospodarka) i miękkie/lekkie
(związane z rozrywką),
- symbioza między procesami globalnymi a lokalnymi,
- czas  wartość wiadomości zależy od czasu jaki upłynął od zdarzenia,
- obrazowy charakter telewizji (wiadomość jest wiarygodna, gdy jest pokazana wraz z
obrazem),
- prostota  mało obrazów, krótkie treści, zero skomplikowanych słów.
OPERY MYDLANE:
- serial nieposiadający narracyjnego zamknięcia,
- wielość wątków i postaci; koncentracja na relacjach międzyludzkich,
- czas płynie równolegle do czasu rzeczywistego,
- podział na części ma charakter nieciągły i najczęściej gwałtowny,
- nacisk położony jest na dialogi, rozwiązywanie problemów i rozmowy intymne,
- kobiety: pewne siebie, atrakcyjne i władcze lub opiekunki ogniska domowego; mężczyz
ni
są wrażliwi i empatyczni,
- akcja zwykle dzieje się w domu, obiekcie zamkniętym.
Funkcje opery mydlanej:
- rozrywkowo-kompensacyjna (daje poczucie zaangażowania),
- edukacyjna,
- przełamywania tabu.
TALK-SHOW:
- program zorientowany na osobę prowadzącą, triumf gospodarza nad gościem,
- ma być wytwarzany w czasie rzeczywistym,
- spontaniczna rozmowa.
REKLAMA  każdy płatny sposób nieosobistego popierania i prezentowania zakupu
towarów, usług i idei.
Kwestie podziału reklam:
- cel oddziaływania reklamy (np. informacyjny),
- nakłaniająca reklama,
- przypominanie,
- z
ródło indywidualne lub zbiorowe,
- sposób rozplanowania reklamy (charakter ciągły lub okresowy),
- zasięg geograficzny (lokalne, regionalne, ogólnokrajowe, globalne),
- sposób produkcji (wydawnicza, pozawydawnicza),
- oddziaływanie na rodzaj zmysłów (np. w tv  audiowizualne).
Cele reklamy:
-zwiększenie zakupu danej marki,
- zwiększenie popytu na daną kategorię produktów,
- utrzymanie klientów,
- przyciągnięcie konkurencji.
Plusy reklamy: reklamy społeczne, kwestia higieny;
Minusy reklamy: wytwarza zakup zbędnych produktów i idei.
Cechy PRASY:
- regularnie się ukazuje (dziennik, dwutygodnik itp.),
- ma charakter towarowy,
- treści są związane z aktualnymi wydarzeniami,
- ma charakter publiczny,
- względna swoboda treści.
Typy prasy:
- zasięg terytorialny (regionalna, ogólnoświatowa),
- ze względu na cykliczność (miesięcznik itp.),
- ze względu na segment prasy  tematycznie (modowe, samochodowe itp.).
Badanie czytelnictwa: ZKDP (Związek Kontroli Dystrybucji Prasy), PBC (Polskie Badania
Czytelnictwa)
SZTUKA - (Tatarkiewicz) odtwarzanie rzeczy, bądz
konstruowanie form, bądz
wyrażanie
przeżyć, jeśli ten konstrukt jest w stanie nas zachwycić, wzruszyć lub wstrząsnąć.
SOCJOLOGIA SZTUKI interesuje się:
- społeczną genezą sztuki (jakie są początki sztuki),
- ewolucją sztuki ( w jaki sposób historia wpływała na ewolucję sztuki),
- gatunkami, rodzajami i formami artystycznymi,
- socjologią komunikacji artystycznej,
- badaniem obecności sztuki w przestrzeni publicznej i prywatnej.
Elementy systemów sztuki:
1) Instytucje. Dzielą się na:
- podsystemy instytucji tworzenia (szkoły, pracownie),
- podsystemy obiegu sztuki (galerie, pisma, pracownie),
- podsystemy odbioru (muzea, kolekcje prywatne),
- podsystemy odbioru o charakterze społecznym (fankluby, audytoria, stowarzyszenia).
2) Działa sztuki.
Partykularne funkcje sztuki:
1) nadawanie wartości społecznych  tworzenie, upowszechnianie, destrukcja; dotyczą
piękna, wiedzy, ideologii;
2) modelowanie więzi społecznych  charakter integratywny lub dezintegratywny.
Funkcje sztuki:
- estetyczna,
- hedonistyczna,
- terapeutyczna,
- ekspresyjna (wyrażanie siebie),
- komunikacyjna (porozumiewanie się z innymi poprzez sztukę),
- magiczna (sztuka jako świętość, element sakralny),
- ideologiczna (np. Joseph Goebbels  propaganda goebbelsowska/nazistowska),
- wychowawcza,
- poznawcza (ukazuje obecny, ten co był i jaki może być świat),
- ekonomiczna (dzieła sztuki mają swoją wartość).
ARTYSTA  człowiek zajmujący się działalnością twórczą, o indywidualnym charakterze,
wykazujący się zaangażowaniem, talentem czy wyobraz
nią.
Role społeczne artysty:
- twórca,
- kapłan (łączy to co jest sacrum z tym co jest profanum  np. chór),
- prorok (podpowiada i przewiduje co będzie),
- mędrzec (chce doszukiwać się prawdy, istoty piękna i harmonii),
- reformator (przez sztukę chce naprawiać świat).
Mity artysty: mit wyjątkowości, mit wolności, mit cierpienia.
Wyznaczniki kariery artystycznej:
- zasięg i obecność sztuki danego artysty,
- społeczna trwałość wytworów artysty  to, co dało się zachować oraz uznanie, prestiż,
- swoboda w podejmowaniu decyzji.
Formy obiegu sztuki:
- mecenat, - polityka państwa, - rynek dóbr (kultury, sztuki), - sponsoring.
Składniki procesu odbioru sztuki:
- przeżycia zmysłowe i estetyczne,
- odczytanie, zbiór treści, kontent,
- interpretacja,
- ocenianie,
- zapamiętywanie,
- przyswojenie wartości.
PUBLICZNOŚĆ  zbiorowość ludzi znajdująca się w jednym miejscu, zebrana wokół
uformowanych, określonych treści sztuki czy artysty. Ludzie, którzy nie muszą być
zespoleni więzią społeczną.