Kultura- ogół wytworów ludzi zarówno materialnych jak i niematerialnych.
Całość wiedzy: kulturoznawstwo, a na aspekty uwagę skupiają: filozofia kultury, historia kultury,
antropologia kultury, socjologia kultury, etnografia.
Główne dziedziny kultury
·ð Kultura materialna
Termin określający wszelkie fizycznie istniejące rzeczowe wytwory pochodzące z przejawów
działalności człowieka - zarówno przedmioty sztuki jak i przedmioty użytkowe. Do kultury materialnej
zalicza się również sposoby wytwarzania przedmiotów np. technologia produkcji stali, sposoby
uprawy roślin i hodowli zwierząt itp.
·ð Kultura duchowa
Termin określający ogół osiągnięć ludzi w dziedzinie nauki, sztuki, religii, moralności, obyczajów i
tadycji. Kultura duchowa to także dzieła sztuki, a takze przechowywanie wiedzy o przeszłości.
·ð Kultura jÄ™zyka
Porozumiewanie się zgodnie z obowiązującą (w danym społeczeństwie) normą językową.
·ð Kultura polityczna
Całokształt indywidualnych postaw politycznych członków danego społeczeństwa. Postawy te są
wyrazem uznawanych wartości, odnoszących się przede wszystkim do systemu władzy państwowej.
Od kultury politycznej danego społeczeństwa zależy stopień i charakter jego zaangażowania w
politykę, gdyż to właśnie kultura polityczna reguluje stosunki między rządzącymi a rządzonymi.
·ð Kultura fizyczna
Różnorodność kultur
Mimo, że kultura jest atrybutem człowieka i co za tym idzie wszystkich społeczności tworzonych przez
gatunek homo sapiens nie jest ona jednolita i w różnych okresach historycznych, jak również w
różnych obszarach gegraficznych wytwory ludzkie, systemy norm i wartości były i są od siebie
odbiegające w duzym stopniu. Przedstawiciele nauk społecznych staraja się klasyfikować pewne typy
kultur czy też opisywać szczególne przypadki istniejących obecnie lub w przeszłości, nadajacych im
nazwy specyficzne ze względu na miejsce, czas badz ogólny typ opisywanej kultury.
Kultura polska
Styl życia i mentalność Polaków kształtowały się przez ponad tysiąc lat. Narodowa kultura rodziła się
pod wpływem zarówno tradycji świata łacińskiego, jak i bizantyjskiego - w wyniku dialogu
zamieszkujących Polskę narodowości. Polacy chętnie widzieli u siebie innych twórców i interesowali
się osiągnięciami innych narodów. w XIX i XXw. aktywność kulturalna zastępowała zaś wielu Polakom
działalność polityczną i gospodarczą. Zapewne dlatego polska twórczość jest tak zróżnicowana i pełna
niuansów.
Dialog i przenikanie się kultur widać w polskiej tradycji przez wieki. Obyczaje, zachowania, stroje
kształtowały wpływy zachodnie i wschodnie. Tradycyjne stroje polskiej szlachty w XVI i w XVIIw.
(kontusze, żupany, pasy słuckie) powstały także pod wpływem bogatego wzornictwa sztuki
wszchodniej, w tym islamskiej. Efektem wielu wpływów jest polska kuchnia i tradycyjna biesiada.
Współczesna Polska oferuje różnorodność doświadczeń kulturalnych. Zainteresowani wysoką kulturą
znajdÄ… tu festiwale muzyczne o miedzynarodowej renomie. Polskie muzea prezentujÄ… ciekawe zbiory
sztuki dawnej i współczesnej. Do światowych arcydzieł zalicza się obrazy Leonarda da Vinci, rzezbiony
w drewnie ołtarz Wita Stwosza, "Sąd Ostateczny" Hansa Memlinga. Współczesna kulturę można
podzielić na literaturę, teatr, muzykę, film i sztuki plastyczne.
Geneza kultury- Cicerone sformuował jako kultura animi . Kulturę zaczął wiązać z czynnościami
ludzkimi , które miały na celu doskonalenie pielęgnowanie czy kształcenie . Po raz pierwszy
nowoczesne pojęcie kultury użyte przez Pufendorfa- ma oznaczenie wszelkich wynalazków
wprowadzonych przez człowieka.
Definicje kultury
Istnieje wiele definicji kultury, często rozbieżnych, a nawet sprzecznych. Znaczące są więc
słowa niemieckiego filozofa Johanna Herdera, który już w XVIII wieku napisał w przedmowie do Myśli
o filozofii dziejów:
Nie ma nic bardziej nieokreślonego niż słowo kultura.
Jakby na przekór tej opinii badacze kultury tworzyli nowe definicje, za każdym razem uwzględniając
jakiÅ› wycinkowy, konkretny punkt widzenia na kulturÄ™.
Słynny antropolog kultury, Ralph Linton, tak podsumował te starania:
Istotą wszelkiej definicji kultury jest bowiem to, że wybiera pewne aspekty całego pojęcia
oznaczanego owym terminem i kładzie nacisk na nie kosztem innych aspektów. Nacisk ten, a w
konsekwencji także wartość definicji, będą zależały od tego, jaki szczególny cel definiujący miał na
uwadze. Istnieje wiele możliwości definiowania kultury, a każda jest użyteczna w powiązaniu z
dociekaniami określonego rodzaju.
On sam definiuje ją w ten sposób: Kultura to konfiguracja wyuczonych zachowań i ich rezultatów,
których elementy składowe są podzielane i przekazywane przez członków danego społeczeństwa .
Różne sposoby definiowania kultury zaprezentowali Alfred Kroeber i Clyde Kluckhohn, którzy w
rozprawie Culture. A Critical Review of Concepts and Definitions zebrali jej określenia oraz adnotacje i
podzielili je na sześć różnych typów:
·ð Opisowo-wyliczajÄ…cy (nominalistyczny)
Zamieszczone zostały tu definicje prezentujące klasyczną postać wczesnych definicji etnologicznych.
Najbardziej znaną z nich, jest popularna i użyteczna, definicja Edwarda Tylora:
Kultura, czyli cywilizacja, jest to złożona całość, która obejmuje wiedzę, wierzenia, sztukę, moralność,
prawa, obyczaje oraz inne zdolności i nawyki nabyte przez ludzi jako członków społeczeństwa.
Zauważyć można, że Tylor traktował zamiennie pojęcia kultura i cywilizacja . Inni badacze, którzy
zajmowali się kulturą (szczególnie archeologowie, etnografowie i antropologowie kultury) chętnie się
odwoływali do tej definicji kultury, bądz ją modyfikowali. Ruth Benedict określiła ją jako:
Kultura jest to złożona całość zawierająca nawyki nabyte przez człowieka jako członka
społeczeństwa.
Wśród definicji z tego typu warto również przytoczyć definicję antropologa Bronisława Malinowskiego:
Kultura jest integralną całością składającą się z narzędzi i dóbr konsumpcyjnych, twórczych zasad
różnych grup społecznych, ludzkich idei i umiejętności, wierzeń i obyczajów.
·ð Historyczny
Definicje tu umieszczone kładą nacisk na czynnik tradycji jako mechanizm przekazywania dziedzictwa
kulturowego.
Stefan Czarnowski stworzył definicję, znakomicie ilustrującą ten właśnie typ:
Kultura jest dobrem zbiorowym i zbiorowym dorobkiem, owocem twórczego i przetwórczego wysiłku
niezliczonych pokoleń (...) Jest nią całokształt zobiektywizowanych elementów dorobku społecznego,
wspólnych szeregowi grup i z racji swej obiektywności ustalonych i zdolnych rozszerzać się
przestrzennie.
·ð Normatywny
Definicje normatywne akcentują podporządkowanie się zachowań ludzi normom, wzorom, wartościom
i modelom.
Temu typowi definicji odpowiada ujęcie kultury, zaproponowane przez Alfreda Kroebera i Talcotta
Parsonsa:
Kultura to przekazane i wytworzone treści i wzory wartości, idei i innych symbolicznie znaczących
systemów, będące czynnikami kształtującymi ludzkie zachowania oraz wytwory stanowiące produkt
zachowania.
Również w tym duchu kulturę definiuje już wspomniany Ralph Linton:
konfiguracja wyuczonych zachowań i ich rezultatów, których elementy składowe są podzielane i
przekazywane przez członków danego społeczeństwa
·ð Psychologiczny
Definicje psychologiczne skupiają uwagę na psychicznych mechanizmach kształtowania się kultury.
Analizują one mechanizmy uczenia się, formowania nawyków kulturowych, internalizacji norm
obowiązujących w danej zbiorowości i wartości uznawanych przez tę zbiorowość, jak również wpływ
kultury na kształtowanie osobowości jednostek. Główny nacisk kładziony jest na uczenie się i
naśladownictwo jako procesy przyswajania kultury.
Definicje dla tego typu sformułował Stanisław Ossowski:
Kultura jest pewnym zespołem dyspozycji psychicznych przekazywanych w łonie danej zbiorowości
przez kontakt społeczny i uzależniony od całego systemu stosunków międzyludzkich.
·ð Strukturalny
Definicje zebrane dla tego typu interesują się głównie strukturą konkretnej kultury, a więc jej
zasadniczymi elementami oraz ich wewnętrznymi powiązaniami. Wyróżnia się cztery kategorie
elementów kultury:
·ð materialno-techniczne,
·ð spoÅ‚eczne,
·ð ideologiczne,
·ð psychiczne (dotyczÄ…ce uczuć i postaw).
DefinicjÄ™ tÄ™ sformuÅ‚owaÅ‚ Claude Lévi-Strauss.
·ð Genetyczny
Definicje te skupiają swoją uwagę na problemie genezy kultury, wyjaśniają jej pochodzenie.
Definicje te można podzielić na dwie grupy:
·ð dotyczÄ…ce wewnÄ™trznego rozwoju kultury, wyÅ‚aniania siÄ™ jednych (wyższych) form z form
innych wcześniejszych (uważanych za niższe),
·ð dotyczÄ…ce problemu wyÅ‚aniania siÄ™ kultury z natury oraz zwiÄ…zkami, różnicami i
przeciwieństwami między tymi definicjami.
Konsumpcja- stała się głównym czynnikiem wyznaczającym tożsamość człowieka, raj oferowany
przez domy towarowe.
Tendencje postmodernistycznego podejścia: ulotne mody i trendy konsumenckie, potrzeba
natychmiastowej gratyfikacji, rola plastikowego pieniÄ…dza, konsumpcja na kredyt, hedonizm
konsumpcyjny, mieszanie się sacrum i profanum w przestrzeni publicznej, komercjalizacja różnych
sfer życia, urzeczywistnienie kultury, tabloidyzacja mediów,
Globalizacja konsumpcji- jest to proces wyrażający się w upowszechnianiu i rozpowszechnianiu oferty
produktów lansowanych, ujednolicenie wzorów konsumpcji, zachowań.
Nośniki globalizacji: telewizja, prasa, Internet, reklama.
Czynniki hamujÄ…ce globalizacjÄ™: uwarunkowanie kulturowe, postawy etnocentryczne,
rozwarstwienie dochodów, bezrobocie.
Nowe trendy w zahamowaniu współczesnych konsumentów: zdrowie, kondycja, sprawność fizyczna,
dążenie do odmładzania, dbałość o własny wygląd, harmonia pomiędzy ciałem duchem i umysłem,
metro seksualność- zanikanie tradycyjnych wzorców charakterystycznych dla płci, egocentryzm,
indywidualizm, zanika tradycyjna rodzina, kokonizacja (zamykanie siÄ™ w mikroprzestrzeni).
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Socjologia kultury wykład sciagaSocjologia kulturysocjologia rodziny sciągaSOCJOLOGIA KULTURY zagadnienia merytorycznewykłady socjologia kulturysocjologia religii sciągasocjologia kulturysocjologia kulturySocjologia kultury 5 10antropologia kultury sciaganotatki z socjologii kulturazagadnienie Filozofia kultury, Socjologia 3rokKultura (socjologia) prezentacjaWykład z socjologii (6) Socjologiczna koncepcja kultury drK Dzwonkowska Godulawięcej podobnych podstron