Jedną z podstawowych grup, z jakimi mamy do czynienia, jest rodzina. Spełnia ona dwie niezwykle
istotne funkcje: zapewnia ciągłość biologiczną oraz przekazuje dziedzictwo kulturowe.
Rodzina zaspokaja ponadto potrzeby emocjonalne swoich członków, daje im poczucie
bezpieczeństwa. Wychowując dzieci, rodzice przekazują im szereg norm i zasad. To rodzice są
pierwszymi nauczycielami zachowań społecznych. Poza wymienionymi funkcjami rodzina pełni wiele
innych. Najważniejsze z funkcji społecznych rodziny wymieniono w poniższej tabeli.
Funkcje społeczne rodziny
Polega na wychowaniu, czyli na przekazywaniu niezbędnych
Funkcja
umiejętności, potrzebnych do normalnego funkcjonowania w
socjalizacyjna
społeczeństwie.
Funkcja materialno- Polega najogólniej na zaspakajaniu potrzeb materialnych
ekonomiczna członków rodziny.
Funkcja
Polega na wydaniu na świat potomstwa.
prokreacyjna
Odnosi się do szczególnej opieki i troski nad osobami, które ją
Funkcja opiekuńcza tworzą. Dotyczy szczególnie osób niepełnoletnich, starszych lub
chorych.
Polega na przekazywaniu wzorców kulturowych, ważnych dla
Funkcja kulturalna
danego społeczeństwa.
Związana z dziedziczeniem po swojej rodzinie pozycji społecznej,
Funkcja alokacyjna umiejscawiającej w strukturze społecznej. Ma swoje negatywne,
jak i pozytywne skutki.
Funkcja rekreacyjna Odnosi się do roli umożliwiającej wypoczynek i uczestnictwo w
i towarzyska kontaktach z innymi.
Rodzina jako grupa społeczna, istniejąca od tysiącleci i we wszystkich kręgach kulturowych świata,
występuje w wielu formach i niełatwo dokonać jej prostej typologii i klasyfikacji. Zamieszczona
poniżej tabela prezentuje najważniejsze typy rodziny.
Najważniejsze typy rodzin
Rodzina
Rodzina, w której występuje dwoje małżonków.
monogamiczna
Rodzina, w której występuje wielu małżonków. W świetle
Rodzina poligamiczna
polskiego prawa jest zabroniona.
Odmiana rodziny poligamicznej, w której mężczyzna wiąże się z
Poliginia
wieloma kobietami.
Odmiana rodziny poligamicznej, w której kobieta wiąże się z
Poliandria
wieloma mężczyznami.
Rodzina nuklearna Rodzina dwupokoleniowa, składająca się z rodziców i dzieci.
Rodzina Rodzina składająca się z wielu pokoleń (rodzice,dzieci
wielopokoleniowa dziadkowie), mieszkających we wspólnym domostwie.
Rodzina Rodzina, której małżonkowie wywodzą się z jednej grupy
endogamiczna społecznej, np. rodziny królewskie, kasty w Indiach.
Rodzina, której małżonkowie pochodzą z różnych zbiorowisk
Rodzina egzogamiczna
lub grup społecznych.
Rodzina, w której dominującą rolę odrywa mężczyzna, a głową
Rodzina patriarchalna
rodziny jest ojciec.
Rodzina matriarchalna Rodzina, w której dominującą rolę odgrywa kobieta.
Typ rodziny, w której rozkład władzy jest równomierny,
Rodzina partnerska
dominującą rolę pełni obydwoje rodziców.
Rodzina
Dziedziczenie w tej rodzinie następuje po matce.
matrylinearna
Rodzina patrylinearna Dziedziczenie w tej rodzinie następuje po ojcu.
Rodzina bilateralna Dziedziczenie w tej rodzinie następuje po obydwojgu rodziców.
Warto pamiętaćRodzina jest naszą pierwszą szkołą życia społecznego  właśnie w niej uczymy się
najważniejszych zasad, obowiązujących w grupie i społeczeństwie. Poprzez kontakt z rodzicami i
rodzeństwem uczymy się norm i zasad życia społecznego. Rodzina zapewnia opiekę i bezpieczeństwo,
przekazuje także tradycje rodzinne, narodowe i religijne. Gwarantuje również ciągłość pokoleń przez
wydawanie na świat potomstwa.
Pojęcia- rodzina  grupa społeczna, w której relacje i interakcje oparte są na intymnym związku,
wzajemnym uczuciu, współodpowiedzialności
Polityka rodzinna:
Całokształt norm prawnych, działań i środków przeznaczonych przez państwo w celu
stworzenia odpowiednich warunków życia dla rodziny, jej powstania, prawidłowego
funkcjonowania i spełniania przez nią wszystkich społecznie ważnych ról.
Cele polityki rodzinnej:
- zapewnianie rodzinie warunków zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych i bytowych,
- sprzyjanie odpowiedniemu poziomowi prokreacji,
- zapewnienie warunków kształcenia i wychowania młodego pokolenia,
- tworzenie warunków do łączenia & ,
- oddziaływanie na kształtowanie pożądanego układu stosunków w rodzinie,
- oddziaływanie na kształtowanie pożądanego układu stosunków między rodziną a
instytucjami państwowymi i społecznymi,
- spełnianie roli czynnika interweniującego wszędzie tam, gdzie zagrożona jest realizacja
funkcji rodziny.
Teoretyczne podejścia do polityki rodzinnej (determinanty):
- globalne (uwzględnianie tendencji globalnych),
- nauki społecznej Kościoła (duże znaczenie w krajach religijnych),
- oparte na solidaryzmie (rodziny, które podjęły się trudu posiadania dzieci zasługują na
wsparcie reszty społeczeństwa),
- skrajnie liberalne (państwo nie powinno pomagać rodzinie  dopuszczalna pomoc
charytatywna),
- oparte na prawach rodziny,
- oparte na prawach dziecka (dotyczy m.in. prawa skarżenia rodziny przez dzieci),
- postęp cywilizacyjny (państwo, samorząd przejmuje niektóre funkcje rodziny  równy
start życiowy),
- demograficzne (rodzina jako producent dzieci),
- funkcjonalne (rodzina staje się najważniejszym podmiotem polityki społecznej, pomoc
rodzinie  > jednostce),
- konserwatywno-pragmatyczne (odwrotność funkcjonalnego: pomoc jednostce  >
rodzinie),
- biurokratyczno-fiskalne (względy fiskalne ograniczają politykę rodzinną).
SNK: rodzina jako podmiot nie do końca samodzielny nie jest w stanie sama sobie
wszystkiego zapewnić, trzeba ją wspierać z zewnątrz.
Funkcje rodziny:
- prokreacja
- socjalizacyjna (rodzina uczy jej członków funkcjonowania w społeczeństwie, zachowań
prospołecznych)
- materialno-ekonomiczna (rodzina zdobywa środki na swoje utrzymanie, niektóre prowadzą
swój biznes, wytwarzanie pewnych dóbr na własne potrzeby)
- ekspresyjna  umożliwianie rozwijania swoich predyspozycji
- opiekuńczo-zabezpieczająca
- kontroli społecznej
- seksualna
- klasowa
- kulturalna
- rekreacyjno-towarzyska (Å‚Ä…czy siÄ™ z socjalizacyjnÄ…)
Typy rodzin (wg Rodman a):
·ð patriarchat  mocna, dominujÄ…ca rola mężczyzny,
·ð zmodyfikowany patriarchat  silne normy patriarchalne modyfikowane przez normy
egalitarne,
·ð transformacyjne równouprawnienie  normy patriarchalne sÄ… wypierane przez normy
egalitarne,
równouprawnienie  silne normy równouprawnienia.
Lub : matriarchalna, patriarchalna, partnerska.
Czynniki ograniczajÄ…ce funkcje:
- rozbicie
- zakłócenia stosunków międzyosobowych
- konflikty w systemie wartości
- sytuacje kryzysowe: zwiÄ…zane z fazami rozwoju, zdarzeniami losowymi, patologiami
społecznymi;
Program polityki rodzinnej został opracowany na lata 1997 - 2005 r., ale niektóre
jego rozwiązania sięgają 2010 r.
Zakres działania programu obejmuje następujące dziedziny:
- warunki realizacji ekonomicznej funkcji rodziny,
- warunki mieszkaniowe rodzin,
- warunki realizacji opieki nad dzieckiem,
- warunki realizacji wychowawczej i kulturalnej funkcji rodziny,
- ochrona prawna rodziny,
- ochrona zdrowia rodziny,
- pomoc rodzinom z osobą niepełnosprawną,
- pomoc rodzinie zagrożonej dysfunkcją.
Dwa typy polityki rodzinnej: bezpośrednia (świadczenia socjalne, podatkowe, usługi społeczne)
Pośrednia ( obejmuje działania , których celem są szersze działania : przeciwdziałanie bezrobociu,
polityka mieszkaniowa, opieka zdrowotna itp.)
Piramida Maslowa: potrzeby fizjologiczne, potrzeba bezpieczeństwa, potrzeba przynależności,
potrzeba uznania, potrzeba samorealizacji.
Podstawą systemu wartości są: praca , rodzina, religia.
Cele polityki społecznej
·ð poprawa pozycji grup sÅ‚abszych ekonomicznie i spoÅ‚ecznie oraz profilaktyka (H.
Lampert),
·ð organizowanie postÄ™pu spoÅ‚ecznego (J. Danecki),
·ð Å‚agodzenie nierównoÅ›ci spoÅ‚ecznych (G. Esping-Andersen),
·ð ochrona przed niezaspokojeniem elementarnych i rozwojowych potrzeb czÅ‚owieka (J.
Szupińska).
Zasady polityki społecznej
- przezorność (zaszczepić w społeczeństwie przezorne działania z myślą o przyszłości),
- samopomocy (pomaganie sobie nawzajem),
- solidarności (akceptowanie potrzeb innych grup społecznych),
- pomocniczości (zasada decentralizacyjna),
- partycypacji,
- samorządności (by pewne grupy miały swoją samorządną reprezentację,
- doba wspólnego,
- wielosektorowości (nie tylko jeden cel polityki społecznej, ale szersze spektrum
działania).
Instrumenty polityki społecznej
1. Ekonomiczne
2. Prawne
3. Informacyjne
4. Kadrowe
5. Kształtowania przestrzeni
Małżeństwo- to związek dwóch osób zazwyczaj kobiety i mężczyzny , zatwierdzony prawnie i
społecznie.
Konkubinat- nieformalny związek dwóch osób, pozostających we wspólnym pożyciu bez jego
usankcjonowania w świetle prawa.
Zarejestrowany związek partnerski (nazywany też formalnym związkiem partnerskim) 
usankcjonowany prawem związek cywilny dwóch osób. Osoby stanowiące związek partnerski
nazywane są partnerami lub partnerkami. Skutki prawne rejestrowanych związków partnerskich są
podobne zarówno do konkubinatu jak i małżeństwa w sensie prawnym, ale są to trzy różne pojęcia.
Oficjalna rejestracja związków partnerskich nie ma charakteru ceremonii ślubu małżeńskiego i jest
zazwyczaj ograniczona jedynie do złożenia podpisów przez partnerów w obecności urzędnika lub
notariusza.