SOCJOLOGIA STOSUNKÓW
MI
DZYNARODOWYCH/GLOBALNE PROBLEMY
SPOA
ECZNE
SPOA
ECZNE
1
Wykład 3
NIEZWYKLE DUŻE ZNACZENIE DLA PRZEBIEGU
GLOBALNYCH PROCESÓW SPOA
ECZNYCH MA
STRUKTURA POLITYKI MI
DZYNARODOWEJ
Struktura to elementy oraz rozmieszczenie
elementów
W strukturze międzynarodowej liczy się
rozmieszczenie głównych aktorów, czyli państw
Rozmieszczenie to zależy od rozkładu potencjału
Rozmieszczenie to zależy od rozkładu potencjału
Każde państwo dysponuje rozmaitymi rodzajami
potencjału: politycznym, gospodarczym,
kulturowym, militarnym, społecznym.
Państwo, które potrafi łączyć różne rodzaje
potencjału, i wykorzystywać je dla realizacji interesu
narodowego to potęga międzynarodowa,
2
mocarstwo lub supermocarstwo
Wiele zależy od struktury międzynarodowej, przede wszystkim stabilność i pokojowość
A
ad wielobiegunowy
Kto i dlaczego wchodzi w
skład elitarnego klubu
A
ad dwubiegunowy
mocarstw?
Zimna wojna
Jak myślicie, które
Słynna zagwostka:
państwa wchodzą
dlaczego zimna wojna
obecnie do tego klubu?
była zimna
Czym trzeba
dysponować, żeby się w
dysponować, żeby się w
nim znalez
ć?
A
ad poliarchiczny, czyli taki, w
którym występuje wielu aktorów
dysponujących władzą.
3
TYPOLOGIE MOCARSTW:
TYPOLOGIE MOCARSTW:
A. według typu zasięgu:
A. według typu zasięgu:
B. ze względu na rodzaj
B. ze względu na rodzaj
globalne
oddziaływań
oddziaływań
regionalne
polityczne
subregionalne
ekonomiczne
militarne
militarne
c. inne:
c. inne:
kulturalne
" opiekuńcze
" formalne
Zastanówcie się:
[członkowie Rady Bezpieczeństwa ONZ:
Wielka Brytania, Francja, Chiny, USA i
Czy Polska jest mocarstwem?
Rosja]
Które z państw jest wyłącznie mocarstwem
" faktyczne
4
militarnym/ekonomicznym?
" selektywne
PIRAMIDA ORGANSKIEGO  BADACZA, KTÓRY
LUBIA
SZACOWAĆ POT
G
- NA 1967 R.
Mocarstwa dominujące [USA, ZSRR]
Mocarstwa dominujące [USA, ZSRR]
2.Wielkie mocarstwa [Chiny, Francja, Wielka
2.Wielkie mocarstwa [Chiny, Francja, Wielka
Brytania]
Brytania]
3.Państwa średniego rządu
4.Państwa małe
5.Terytoria niesamodzielne i zale\
ne [Makao,
Honkong]
5
PIRAMIDA ORGANSKIEGO NA ROK 2006:
PIRAMIDA ORGANSKIEGO NA ROK 2006:
USA  mocarstwo dominujące
USA  mocarstwo dominujące
2. Rosja  wielkie mocarstwo (spadek) [+ cała reszta]
2. Rosja  wielkie mocarstwo (spadek) [+ cała reszta]
3. państwa średniego rzędu i państwa małe 
3. państwa średniego rzędu i państwa małe 
państwa powstałe po zimnej wojnie
państwa powstałe po zimnej wojnie
4. Terytoria zale\
ne:
4. Terytoria zale\
ne:
4. Terytoria zale\
ne:
4. Terytoria zale\
ne:
Timor Wschodni do 2002 r. w składzie Indonezji (od 2002 suwerenne
Timor Wschodni do 2002 r. w składzie Indonezji (od 2002 suwerenne
państwo, członek ONZ);
państwo, członek ONZ);
Falklandy: od 1833 r. pod protektoratem brytyjskim
Falklandy: od 1833 r. pod protektoratem brytyjskim
Makao i Honkong  powrót do ChRL
Makao i Honkong  powrót do ChRL
6
 NOWE TYPY PAC
STW
 NOWE TYPY PAC
STW
Państwa zbójeckie
Państwa zbójeckie (łotrowskie)
- świadomie i planowo naruszające prawo mnr, łamiące prawa człowieka,
produkujące broń masowego rażenia: Korea Pn., Syria, Jemen, Kuba,
Iran
- Definicja kontrowersyjna, wykorzystywana arbitralnie przez USA, które
wg krytyków świetnie wpasowują się w powyższe kryteria
Państwa wirtualne
Państwa wirtualne
- czerpiące potęgę z produkcji dóbr umieszczonych poza
jego granicami i udziału w wymianie mnr - Singapur
Państwo zdezagregowane:
Państwo zdezagregowane
zarządzanie wieloośrodkowe:  globalne
rządzenie (global governance) jest
7
wielowarstwowe, wielowymiarowe i angażuje
wielu aktorów (D. Held) .
+ przestępczość i korupcja; uchodz
cy i
wymuszone ruchy ludności; ostry
kryzys gospodarczy
PAC
STWA
UPADA
E
Utrata fizycznej kontroli nad terytorium  czyli monopolu
na legalne użycie przemocy fizycznej
Erozja legalnej władzy uprawnionej do podejmowania
decyzji zbiorowych
Niezdolność do zapewniania usług publicznych
8
Niezdolność do wchodzenia w interakcje z innymi
państwami jako członek wspólnoty międzynarodowej
WSKAy
NIKI PODATNOŚCI PAC
STWA NA ZAA
AMANIE
" Presja demograficzna
" Masowe ruchy uchodz
cze
Społeczne
" Istnienie  szukających pomsty konfliktów
grupowych
" Chroniczny odpływ ludzi
" Nierówny rozwój gospodarczy według podziałów
Ekonomiczne grupowych
" Ostry kryzys gospodarczy
" Ostry kryzys gospodarczy
" Kryminalizacja i delegitymizacja państwa
" Stałe pogarszanie się jakości usług publicznych
" Powszechne naruszanie praw człowieka
" Aparat bezpieczeństwa tworzący  państwo w
Polityczne
państwie
" Powstanie frakcji w obrębie elit
9
" Interwencja innych państw lub czynników
zewnętrznych
PAC
STWA UPADA
E ZAMIESZKUJE OBECNIE 2 MLD LUDZI
(RAPORT FOREIGN POLICY)
Somalia: w 2007 r. 700 tys. ludzi uciekło z Mogadiszu
Sudan: Darfur
Zimbabwe:
Czad
Irak
Demokratyczna Republika Kongo
Afganistan
Afganistan
Wybrzeże Kości Słoniowej
Pakistan
Republika Środkowoafrykańska ( Z powodu napięć w budżecie wszelkie
wydatki wstrzymane do odwołania  napis na drzwiach Ministerstwa Skarbu)
Gwinea
Bangladesz
Birma
Haiti
Korea Północna
Uganda 10
Poniżej kilka przykładów:
SOMALIA
Dziedzictwo
kolonialne
Wojna klanowa od
pocz. 1990.
Próba interwencji
Próba interwencji
międzynarodowej
Uchodz
cy wewnętrzni
11
ZIMBABWE
Niegdyś Rodezja
Ogromny konflikt między białą mniejszością a
czarną większością
Załamanie gospodarki: 80% bezrobocie
Epidemia cholery
12
DEMOKRATYCZNA
REPUBLIKA KONGA
 Przekleństwo zasobów
 Przekleństwo zasobów
Od 1998 r. niemal 6 mln ofiar wojny
13
PAKISTAN
Świetna ilustracja tezy Gellnera
Państwo na granicy rozpadu
14
IRAK, AFGANISTAN
15
SUDAN
Prawie 5 mln uchodz
ców wewnętrznych, 400 tys.
zewnętrznych
Sytuacja w Darfurze
Konflikt rozlewa się na pobliski Czad
16
HAITI
Dysfunkcyjny system polityczny
Wstydliwe długi klanu Duvalierów
17
JEMEN
Somalijscy piraci
Powodzie i sztormy
bieda
18
BANGLADESZ
Kraj targany powodziami i tajfunami
Ziemie zanieczyszczone naturalnym arszenikiem
Zagrożenie fundamentalizmem islamskim
19