Temat 8: Globalizacja gospodarki - pojęcie i cechy procesu
Globalizacja:
w sensie ogólnym globalizacja może być rozumiana jako proces, który jest
tworzony przez zjawiska lub działania o wymiarze ogólnoświatowym.
wiele zjawisk i wydarzeń toczących się w sferze społeczno-kulturowej,
gospodarczej, technicznej, politycznej i prawnej a także ekologicznej nabiera
coraz bardziej charakteru ogólnoświatowego.
Wprowadzenie pojęcia globalizacja
Termin G był początkowo używany w socjologii (lata 40-te)
W 1960 roku Marshall McLuhan wprowadził do teorii komunikacji pojęcie
globalnej wioski (global village), aby zilustrować "kurczenie się" świata w
wyniku wprowadzania nowych technologii komunikacyjnych
w 1961 roku G znalazła się w słowniku Webstera (Webster's Third New
International Dictionary of the English Language Unabridged)
Pojęcie globalizacji gospodarczej wprowadził Theodore Levitt (1925-2006),
prof. Harvard Business School 1983 w artykułe "Globalization of Markets"
Historia globalizacji
Globalizacja gospodarki nie jest procesem nowym, lecz jej przyspieszenie
nastąpiło stosunkowo niedawno
Cechy charakterystyczne dla dzisiejszej gospodarki globalnej odnalez
ć można
w gospodarkach epoki cywilizacji starożytnych
Imperium rzymskie, które swym obszarem obejmowało niemal cały znany
Europejczykom ówczesny świat, miało jedną wspólną walutę i tworzyło jeden
wspólny rynek
XIX/XX w. rewolucja bolszewicka w Rosji, wielki kryzys (1929-1933) oraz
podział świata po II wojnie światowej doprowadziły do ukształtowania się
nowego układu polityczno-ekonomicznego.
Utworzenie międzynarodowych instytucji finansowych, liberalizacja handlu
międzynarodowego, proces dekolonizacji, upadek bloku wschodniego oraz
rozwój przedsiębiorstw o zasięgu międzynarodowym przysłużyły się do
odbudowy jednolitego rynku światowego.
Globalizacja
jest pojęciem używanym do opisywania zmian w społeczeństwach i
gospodarce światowej, które wynikają z gwałtownego wzrostu
międzynarodowej wymiany handlowej i kulturowej;
opisuje:
1. zwiększenie wymiany informacyjnej,
2. przyśpieszenie i spadek cen transportu,
3. wzrost handlu międzynarodowego
4. inwestycje zagraniczne spowodowane znoszeniem barier,
5. rosnących współzależności między państwami.
EFEKTY globalizacji:
Ogólnoświatowa integracja systemów ekonomicznych i unifikacja zachowań
ekonomicznych oraz społecznych, sterowana przez mechanizmy rynkowe
bÄ…dz
instytucje ponadnarodowe, a nie przez państwo i jego instytucje.
 Maleje znaczenie granic państwowych i rola gospodarek narodowych.
Powszechny staje się szybki przepływ dóbr, usług, kapitału, kwalifikowanej siły
roboczej, technologii, idei miedzy państwami, firmami, instytucjami i
organizacjami.
Rozwijający się rynek globalny stwarza możliwości zwiększenia produkcji,
sprzedaży i udziału w rynku przy jednoczesnej obniżce kosztów.
Zbliżone modele konsumpcji, podobne systemy edukacyjne, rozwiązania
techniczne i koncepcje naukowe. Upodabnia siÄ™ sfera materialna i duchowa
(kulturowa) życia wielu społeczeństw.
Globalizacja
jako proces ekonomiczny postępuje jednocześnie na trzech poziomach:
przedsiębiorstw, rynków/gałęzi oraz gospodarki światowej.
zasadniczą cechą globalizacji jest integrowanie działań, procesów i
podmiotów w ogólnoświatowy (globalny) system gospodarki funkcjonujący na
jednym z trzech wymienionych wyżej poziomów, ale powiązany z innymi
poziomami.
Globalizacja polityczno-gospodarcza
wyraża się w dążeniu do politycznego ujednolicenia świata i integracji
poszczególnych społeczności narodowych oraz gospodarek narodowych w
jeden globalny system polityczny i ekonomiczny, a także próbach
zastępowania władzy publicznej przez firmy globalne w kierowaniu
gospodarka narodowÄ… i jej kontrolowaniu.
Globalizacja finansów
- globalizacja przejawiająca się w międzynarodowej mobilności kapitału, rosnącej
liczbie międzynarodowych połączeń i przejęć firm, rodzeniu się globalnego
akcjonariatu, co wiąże się z rozwojem inwestycji portfolio.
Globalizacja firmy
- procesy globalne obejmujące przedsiębiorstwo. Przebiegają one na trzech
etapach.
1. polega na pojawieniu siÄ™ orientacji proeksportowej w zarzÄ…dzaniu firmÄ… i
wzroście udziału eksportu w przychodach firmy.
2. polega na internacjonalizacji produkcji i pojawia siÄ™, gdy firma podejmuje
produkcjÄ™ w innych krajach.
3. kiedy operacje zagraniczne stajÄ… siÄ™ dominujÄ…cym z
ródłem przychodów firmy,
wchodzi ona na trzeci etap  globalizacji perspektyw i organizacji, polegajÄ…cy
na budowaniu strategii rozwoju firmy, rozpatrując jej interesy w kontekście
globalnym.
Siły napędowe globalizacji wg YIPA
Siły napędowe globalizacji wg YIPA
Czynniki Czynniki społeczne
technologiczne i demograficzne
POTENCJAA

Czynniki Czynniki
GLOBALIZACYJNY
kosztowe rzÄ…dowe
SEKTORA
Czynniki Czynniki
ekonomiczne polityczne
i finansowe i prawne
Siły prowadzące do globalizacji
Siły prowadzące do globalizacji
wg Stonehouse a
wg Stonehouse a
Siły technologiczne
Industrializacja;
Rewolucja transportowa;
Rewolucja
informacyjno - komunikacyjna
Siły
Siły społeczne
ekonomiczne
Konsumpcja;
WzrastajÄ…ce
Jednolicenie siÄ™
Globalizacja
dochody indywidualne;
upodobań
sektorów
Handel światowy;
konsumentów;
Åšwiatowe rynki finansowe;
Edukacja
i rynków
Siły rynkowe;
i umiejętności
Konkurencja
światowa
Siły polityczne i prawne
Redukcja barier handlowych;
Prawa własności intelektualnej;
Prywatyzacja;
Tworzenie się bloków
handlowych;
Standardy techniczne
Czynniki
rynkowe
konkurencyjne
Czynniki
Globalizację jako złożony proces umiędzynarodowienia działalności
gospodarczej charakteryzuje wiele cech; najważniejsze z nich:
wielowymiarowość - Globalizacja przebiega jednocześnie w kilku
dziedzinach życia społecznego w gospodarce, polityce, wojskowości, kulturze,
tej cechy wynikają takie cechy jak złożoność i wielowątkowość.
Integrowanie - Scalanie (łączenie) prowadzonej w skali międzynarodowej
działalności podmiotów na różnych poziomach: gospodarek, gałęzi rynków i
przedsiębiorstw,
międzynarodowa współzależność - Wzajemne i ściśle międzynarodowe
powiązania podmiotów występują na różnych wskazanych wcześniej
poziomach i nadają ich działaniom zintegrowany charakter. Przy dużym
stopniu integracji ścisła współzależność podmiotu umożliwia koordynowanie
funkcjonowania zintegrowanych, międzynarodowych systemów,
związek z postępem nauki, techniki i organizacji - Postęp oddziałuje na
omawiany proces głównie od strony wprowadzania osiągnięć technicznych.
Jednocześnie postęp techniczny ulega przyspieszeniu pod presją stałego
zapotrzebowania na innowacje ze strony globalnie konkurujÄ…cych
przedsiębiorstw.
Przyjmuje się, że postęp naukowo  techniczny jest najsilniej i
najwszechstronniej oddziałującym czynnikiem kształtującym globalizację,
kompresja czasu i przestrzeni - subiektywne i obiektywne zjawisko:
 kurczenia się świata,
Intensyfikacja produkcji i konsumpcji/1 czasu.
Życie ludzi mniej przypisane miejscu.
Duża mobilność, możliwość uczestnictwa w wydarzeniach na wszystkich
kontynentach, duża mobilność ludzi, oferta  towarów całego świata .
 Skracanie czasu i przestrzeni nabiera strategicznego znaczenia w rozwoju
globalnie konkurujących przedsiębiorstw,
dwukierunkowe ruchy lokalizacyjne - Wprowadzenie na szerokÄ… skalÄ™
technologii informatycznych i telekomunikacji spowodowało zmianę znaczenia
i funkcji aglomeracji miejskich, z miast, które były aglomeracjami starych i
mało konkurencyjnych gałęzi przemysłu, wyprowadzono wiele przedsiębiorstw
tego sektora.
Wraz z przemysłem przetwórczym były likwidowane lub przenoszone
magazyny, hurtownie, obiekty i urządzenia przeładunkowe. Jednocześnie do
dzielnic centralnych napłynęły nowe firmy związane głównie z sektorem
finansowym i wyspecjalizowanych usług.
Charakter i tempo rozwoju gospodarki światowej
kształtują korporacje transnarodowe (KTN), które prowadząc działalność w
wielu państwach, tworzą międzynarodowy system powiązań gospodarczych,
podporządkowany wspólnemu celowi i strategii.
Typowa struktura takich korporacji składa się z przedsiębiorstwa
macierzystego (centrali), ulokowanego zwykle w kraju wysoko rozwiniętym,
oraz filii i oddziałów zagranicznych, które zajmują się produkcją i
rozprowadzaniem dóbr i usług.
Pocz. XXw. 3 KTN (np. General Motors, 1908r.)
2007 r. 79 ooo KTN
KTN ~30% światowego PKB
 Działania KTN stanowią jedną z głównych sił napędzających procesy
globalizacji. Ich operacje prowadzą do globalizacji rynków towarowych i usług,
powstania globalnych sieci produkcji oraz zmian w funkcjonowaniu wielu
gałęzi przemysłu.
Strategie globalne korporacji w dużym stopniu decydują o tym, jakie miejsce w
nowym międzynarodowym podziale pracy będą zajmowały kraje słabiej
rozwinięte.
Korporacje, przez swe decyzje dotyczące lokalizacji produkcji w różnych
miejscach, przyczyniajÄ… siÄ™ do restrukturyzacji gospodarek i wzrostu
współzależności miedzy krajami.
Największe korporacje międzynarodowe świata w 2009 r.
Company Country Field
Royal Dutch Shell Netherlands Oil
ExxonMobil Corporation United States Oil
Wal Mart United States Retail
BP United Kingdom Oil
Chevron Corporation United States Oil
Total S.A. France Oil
ConocoPhillips United States Oil
ING Group Netherlands Banking
Sinopec China Oil
Toyota Motor Japan Automobiles
KTN wg państw [2009 r.]
Rank Country Companies
United
1 140
States
2 Japan 68
3 France 40
4 Germany 39
5 China 37
United
6 26
Kingdom
7 Switzerland 15
8 Kanada 14
8 South Korea 14
10 Netherlands 12
10 Spain 12
KTN wg siedzib (miast) 2009 r.
Number of Global
Global 500
Rank City Country 500
revenues ($ millions)
companies
1 Tokyo Japan 51 2,237,560
2 Paris France 27 1,399,172
3 Beijing China 26 1,361,407
4 New York United States 18 869,150
United
5 London 15 994,772
Kingdom
6 Seoul South Korea 11 519,351
7 Madrid Spain 9 434,393
8 Toronto Canada 7 195,510
8 Zürich Switzerland 7 242,595
8 Osaka Japan 7 291,492
8 Moscow Russia 7 380,530
8 Munich Germany 7 485,386
Glokalizacja
neologizm  globalizacja + lokalizacja [GLOKAL]
w ekonomii Å‚Ä…czy globalizacjÄ™ i lokalizacjÄ™
to efekt globalizacji wynikający z napięcia między lokalnością, a globalnością
komplementarność i równoczesność rozwijającego się procesu globalizacji i
rosnÄ…cego znaczenia rozwoju lokalnego
Decyzje o tym, gdzie lokalizować działalności, należały i nadal należą do
jednych z najważniejszych wyborów strategicznych przedsiębiorstwa.
Globalizacja nie wyeliminowała znaczenia lokalizacji w konkurencji.
Firmy muszą konkurować w skali globalnej (surowce, kapitał, wiedza
przepływają przez cały świat); jednak lokalizacja odgrywa kluczową rolę w
budowaniu przewagi konkurencyjnej.
Definicja pojęcia  glocal odnosi się do różnych jednostek  przedsiębiorstw,
społeczności, organizacji grup, samorządów, które muszą być zdolne do tego
by  myśleć globalnie a działać lokalnie [ think globally and act locally ].
Glokalizacja
Glokalizacja
Współzależności i przenikanie się wymiaru globalnego i lokalnego