Modele odpowiedzi do arkusza próbnej matury z OPERONEM
Biologia
Poziom podstawowy
Grudzieł
2007
Maks.
Nr
Przyk"adowe odpowiedzi i schemat oceniania punktacja
zadania
za zadanie
1. Za prawid"owe uporzÄ…dkowanie struktur  1 pkt 1
PP
PL
KP
KL
5
3
1 4 2
2. Za kaŻde prawid"owe przyporządkowanie do dwóch uk"adów po jednej odpowiadającej im 2
funkcji  po 1 pkt
A  2, B  1, C  4, D  5
3. Za podanie kaŻdego parametru  po 1 pkt 2
ciĘnienie krwi, obj´toĘç p"ynów ustrojowych (poziom uwodnienia), zawartoĘç substancji
jonowych i niejonowych
4. Za podanie oznaczenia pacjenta z cukrzycÄ…  1 pkt 3
A
Za okreĘlenie czasu  1 pkt
po oko"o 40 minutach; dopuszczalny b"Ä…d  5 minut
Za podanie nazw dwóch hormonów  1 pkt
insulina, glukagon
5. Za podanie dwóch cech  2 pkt 2
Za podanie jednej cechy  1 pkt
C, D
6. Za prawid"owe uporzÄ…dkowanie wszystkich struktur  1 pkt 1
nozdrza zewn´trzne $ jama nosowa $ krtaÅ‚
$ tchawica $ oskrzele g"ówne $ p´cherzyk
p"ucny $ osocze $ erytrocyt
7. Za okreĘlenie i wyjaĘnienie wp"ywu wysi"ku fizycznego na przep"yw krwi przez mi´Ä˜nie i nerki 2
 po 1 pkt
Przep"yw krwi przez mi´Ä˜nie zwi´ksza si´, poniewaÅ» w czasie skurczów mi´Ä˜nie wymagajÄ…
zwi´kszonego dostarczenia glukozy i tlenu (a takÅ»e odprowadzania CO2 i zb´dnych
metabolitów).
Podczas wysi"ku zmniejsza si´ przep"yw krwi przez nerki, poniewaÅ» krew jest kierowana
g"ównie do mi´Ä˜ni (takÅ»e do uk"adu wieÅ‚
cowego).
8. Za prawid"owe przyporządkowanie wątrobie w"aĘciwych funkcji  1 pkt 2
Za prawid"owe przyporządkowanie trzustce w"aĘciwych funkcji  1 pkt
W  magazynuje i przekszta"ca cukry
W  neutralizuje toksyny
T  produkuje insulin´
W  wytwarza Å»ó"ç
T  wytwarza enzymy trawienne
W  wytwarza mocznik
www. operon. pl
1
Biologia. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Maks.
Nr
Przyk"adowe odpowiedzi i schemat oceniania punktacja
zadania
za zadanie
9. Za wskazanie wartoĘci pH  1 pkt 2
pH = 5
Za podanie nazwy enzymu  1 pkt
pepsyna
10. Za okreĘlenie roli LDL  1 pkt 2
LDL  transport cholesterolu do komórek cia"a, w których s"uŻy do syntezy potrzebnych związ-
ków
Za okreĘlenie roli HDL  1 pkt
HDL  transport LDL do wÄ…troby, gdzie jest rozk"adany/przyczynia si´ do rozk"adu z"ego cho-
lesterolu
11. Za podanie kaŻdej pary poprawnych odpowiedzi  po 1 pkt 2
a) F, b) P, c) P, d) P
12. Za sporzÄ…dzenie wykresu  3 pkt, w tym: 3
 za prawid"owe oznaczenie osi  1 pkt
X  kraje, Y  liczba zgonów (% populacji)
 za prawid"owe narysowanie wykresów dla kaÅ»dej choroby (z uwzgl´dnieniem skali) 
po 1 pkt
60
55%
50
44%
41%
40
choroby sercowo-
-naczyniowe
29%
30
choroby niezakaęne
24%
(nowotwory, wrodzone,
23%
choroby pozosta"ych
20
uk"adów narządów)
10
0
region Ęwiata
kraje rozwini´te kraje rozwini´te kraje
o wzrastajÄ…cym o ustabilizowanym rozwijajÄ…ce si´
rynku ekonomicznym rynku ekonomicznym
13. Za prawid"owe zaznaczenie odpowiedzi  1 pkt 1
D
14. Za podanie wszystkich nazw elementów uk"adu nerwowego  2 pkt 2
Za podanie dwóch nazw elementów uk"adu nerwowego  1 pkt
Uk"ad nerwowy
somatyczny autonomiczny
wspó"czulny przywspó"czulny
15. Za podanie wszystkich poprawnych przyporządkował
 2 pkt 2
Za podanie trzech przyporządkował
 1 pkt
1  C, 2  A, 3  B, 4  E
16. Za poprawne wpisanie kaŻdej pary nazw elementów ucha  po 1 pkt 3
Ucho
zewn´trzne Ęrodkowe wewn´trzne
ma"Å»owina przewód jama kosteczki b"´dnik b"´dnik
uszna s"uchowy b´benkowa s"uchowe kostny b"oniasty
zewn´trzny
www. operon. pl
2
odsetek populacji (%)
Biologia. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Maks.
Nr
Przyk"adowe odpowiedzi i schemat oceniania punktacja
zadania
za zadanie
17. Za podanie znaczenia wyst´powania melaniny w skórze  1 pkt 1
Melanina mi´dzy innymi warunkuje kolor skóry i w"osów, pe"ni funkcj´ naturalnego filtra
poch"aniajÄ…cego cz´Ä˜ç promieniowania UV i neutralizujÄ…cego wolne rodniki.
18. Za okreĘlenie optymalnego dnia egzaminu  1 pkt 2
Ęroda
Za okreĘlenie optymalnego przedzia"u godzin  1 pkt
8.00 11.00
19. Za poprawne uporzÄ…dkowanie struktur  1 pkt 1
5, 6, 2, 4, 3, 7, 1
20. Za prawid"owe zaznaczenie dwóch okreĘleł
 1 pkt 2
Za prawid"owe nazwanie dwóch okresów  1 pkt
etap zarodkowy etap p"odowy
miesiÄ…ce
1 2 3 4 5 6 7 8 9
zap"odnienie
21. Za sformu"owanie prawid"owoĘci  1 pkt 1
Przyk"adowe wnioski:
ZimÄ… w ciÄ…gu doby d"uÅ»ej niÅ» latem utrzymuje si´ wysoki poziom melatoniny we krwi.
Przy d"uÅ»szej nocy wysoki poziom melatoniny utrzymuje si´ d"uÅ»ej.
Poziom melatoniny we krwi zaleŻy od pory doby/Poziom melatoniny we krwi w dzieł
jest
niski, a w nocy wysoki.
22. Za nazwanie kaŻdej cechy kodu i podanie wyjaĘnienia  po 1 pkt 2
A  jednoznaczny  dana trójka nukleotydów koduje tylko jeden aminokwas
B  zdegenerowany  jeden aminokwas moÅ»e byç kodowany przez kilka trójek
23. Za zaznaczenie w"aĘciwej choroby  1 pkt 1
C
24. Za podanie prawid"owej kolejnoĘci nukleotydów w mRNA  1 pkt 2
AUG UUU UCU UGU ACC UAA
Za podanie prawid"owej kolejnoĘci aminokwasów w peptydzie  1 pkt
metionina fenyloalanina seryna cysteina treonina
25. Za prawid"owe podpisanie rycin  1 pkt 1
biotop + biocenoza = ekosystem
26. Za podanie prawid"owego argumentu  1 pkt 1
Argumenty:
Królik i p´drak Å»erujÄ… w innych miejscach.
Królik i p´drak zjadajÄ… inne organy roĘlin/zjadajÄ… róŻny pokarm.
27. Za podanie kaŻdego prawid"owego wniosku  po 1 pkt 2
Przyk"adowe wnioski:
W jeziorze nawoŻonym na kaŻdym poziomie troficznym biomasa jest wyŻsza niŻ w jeziorze
nienawoŻonym.
W obu jeziorach na kolejnym poziomie troficznym biomasa jest niŻsza niŻ na poziomie
poprzednim.
NajwyÅ»szÄ… biomas´ majÄ… producenci.
28. Za kaŻdy poprawny wpis  po 1 pkt 2
III  ... produkcji (emisji) gazów cieplarnianych/dwutlenku w´gla
IV  ... róŻnorodnoĘci genetycznej, gatunków i biocenoz (ekosystemów)
www. operon. pl
3