plik


ÿþModele odpowiedzi do przyk"adowego arkusza egzaminacyjnego Biologia Poziom rozszerzony Nr Maksymalna punktacja Oczekiwana odpowiedê ucznia zadania za zadania 1. Za prawid"owe podanie nazwy podzia"u komórki bakteryjnej  1 pkt. 3 Za opis podzia"u komórki z uwzgl´dnieniem replikacji DNA  1 pkt. Za opis podzia"u cytoplazmy  1 pkt. Podzia" komórki bakteryjnej zosta" nazwany amitozà lub podzia"em bezpoÊrednim. Podzia" bakterii polega na replikacji czàsteczki DNA, rozdzieleniu obu nitek i prze- dzieleniu cytoplazmy mniej wi´cej na po"ow´. 2. Za prawid"owe wype"nienie kaÝdego z wierszy tabeli  po 1 pkt. 3 Nazwa witaminy Objawy niedoboru witaminy witamina A (retinol) Êlepota zmierzchowa, zanikanie nab"on- ków i "uszczenie si´ skóry witamina K wyd"uÝanie czasu krzepni´cia krwi, (filochinon) podatnoÊç na krwotoki witamina C szkorbut, obniÝenie odpornoÊci na prze- (kwas askorbinowy) zi´bienia 3. Za prawid"owe podanie sposobu pobierania pokarmu przez protisty  1 pkt. 3 Za prawid"owe podanie kaÝdej z cech charakterystycznych dla takiego sposobu po- bierania pokarmu przez protisty  po 1 pkt. Omawianym sposobem pobierania pokarmu jest fagocytoza. Cechy charakterystyczne: zostajà pobierane ca"e mikroorganizmy, b"ona komórko- wa wodniczki pokarmowej nie zostaje strawiona, ale jej zawartoÊç, niestrawione resztki sà usuwane przez w"àczenie si´ wodniczki w zewn´trznà b"on´ komórkowà. 4. Za prawid"owe uzupe"nienie kaÝdego wiersza tabeli  po 1 pkt. 2 Funkcja Sk"adnik skóry ochrona przed utratà wody warstwa rogowa naskórka ochrona przed promieniowaniem UV melanina 5. Za prawid"owe uzupe"nienie kaÝdego wiersza tabeli  po 1 pkt. 3 Nazwa choroby Sposób przenoszenia choroby grypa droga kropelkowa AIDS droga p"ciowa, iniekcja niesterylnà ig"à, transfuzja zakaÝonej krwi borelioza przez kleszcze 6. Za prawid"owe sporzàdzenie tabeli  1 pkt. 2 Za podanie dwóch róÝnic mi´dzy budowà t´tnicy a Ýy"y  1 pkt. Cecha T´tnica Úy"a gruboÊç Êcian grube cienkie obecnoÊç zastawek brak obecne 7. Za prawid"owe podanie kaÝdej z róÝnic  po 1 pkt. 2 W uz´bieniu mlecznym 6-letniego dziecka nie wyst´pujà z´by przedtrzonowe, a trzonowe sà tylko dwa. www. operon. pl 1 Biologia. Poziom rozszerzony Nr Maksymalna punktacja Oczekiwana odpowiedê ucznia zadania za zadania 8. Za prawid"owà odpowiedê  2 pkt. 2 W dymie papierosowym znajduje si´ sporo substancji powodujàcych uszkodzenie DNA (1 pkt). Wzrost liczby uszkodze’ DNA powoduje wzrost cz´stoÊci mutacji, które zachodzà takÝe w genach odpowiedzialnych za przekszta"cenie normalnej komórki w komórk´ nowotworowà (1 pkt). 9. Za prawid"owe podanie kaÝdej z trzech cech  po 1 pkt. 3 Komórki nowotworów z"oÊliwych bardzo szybko si´ dzielà, bez ogranicze’ prze- rastajà zdrowe tkanki, uszkadzajàc naczynia krwionoÊne (poprzez stymulowanie ich do wrastania w guz i wykorzystywania do rozprzestrzeniania si´ nowotworu po organizmie), przenoszà si´ wraz z krwià do róÝnych cz´Êci cia"a, tworzàc na- cieki i przerzuty. 10. Za prawid"owe sformu"owanie kaÝdego z dwóch argumentów  po 1 pkt. 2 Lekomania to uzaleÝnienie od lekarstw, które przyjmowane w nadmiarze, zamiast leczyç, zatruwajà organizm i wywo"ujà skutki uboczne (np. niszczà serce, Ýo"àdek, wàtrob´, nerki). Narkomania to bardzo groêne w skutkach i niebezpieczne dla Ýycia cz"owieka uzaleÝnienie od narkotyków, m.in. od kokainy i heroiny. Narkotyk staje si´ dla nar- komana sprawà najwaÝniejszà, a z biegiem czasu uÝywanie narkotyku wymyka si´ spod kontroli. Przestajà si´ liczyç szko"a, przyjaciele, praca, zdrowie i Ýycie. Powo- duje ogólne wyniszczenie organizmu, co bardzo cz´sto prowadzi do Êmierci. 11. Za prawid"owe wskazanie strefy korzeniowej  1 pkt. 2 Za prawid"owe podanie argumentu  1 pkt. Zasadniczà rol´ w pobieraniu wody i substancji mineralnych odgrywa strefa w"oÊ- nikowa. Strefa ta posiada wyrostki komórek skórki korzenia, które zwi´kszajà znacznie powierzchni´ ch"onnà korzenia. 12. Za prawid"owe podanie jednej cechy wspólnej i jednej róÝniàcej przedstawionych 2 cykli rozwojowych  po 1 pkt. W cyklu rozwojowym mchu p"onnika widoczna jest dominacja gametofitu nad sporofitem, natomiast u narecznicy samczej  dominacja sporofitu nad ga- metofitem. Zarówno u mchu p"onnika, jak i narecznicy samczej, gametofit jest pokoleniem haploidalnym, a sporofit  diploidalnym. 13. Za prawid"owe podanie dwóch êróde"  1 pkt. 3 Za prawid"owe podanie kaÝdego z dwóch argumentów  po 1 pkt. Odnawialne êród"a energii  energia Êwietlna, energia wiatru. Argumenty: Zasoby paliw kopalnych sà ograniczone. Spalanie paliw kopalnych przyczynia si´ do niekorzystnych zmian klimatu. 14. Za prawid"owe rozpoznanie form na rysunku  1 pkt. 3 Za prawid"owe podanie nazw form z nich powstajàcych i okreÊlenie sposobu ich rozmnaÝania si´  po 1 pkt. A  planula (orz´siona larwa), B  efyra (m"oda meduza) Z efyry rozwija si´ meduza, rozmnaÝajàca si´ p"ciowo, natomiast z planuli rozwi- ja si´ polip, rozmnaÝajàcy si´ bezp"ciowo. 15. Za prawid"owe podanie argumentu  1 pkt. 1 Mszaki charakteryzujà si´ ma"ymi wymaganiami siedliskowymi i duÝà odpornoÊcià na niekorzystne warunki. Biorà udzia" w tworzeniu warstwy gleby, przygotowu- jàc pod"oÝe dla bardziej wymagajàcych roÊlin. 16. Za prawid"owe wyjaÊnienie, na czym polega podwójne zap"odnienie  2 pkt. 2 W procesie podwójnego zap"odnienia uczestniczà dwie komórki plemnikowe, z których jedna "àczy si´ z komórkà jajowà, tworzàc zygot´, natomiast druga "à- czy si´ z diploidalnym jàdrem centralnym (wtórnym jàdrem woreczka zalàÝkowe- go) i powstaje jàdro triploidalne. www. operon. pl 2 Biologia. Poziom rozszerzony Nr Maksymalna punktacja Oczekiwana odpowiedê ucznia zadania za zadania 17. Za podanie prawid"owej odpowiedzi  2 pkt. 2 Dolna strona liÊcia jest mniej nagrzana niÝ górna, w zwiàzku z tym komórki przy- szparkowe wolniej tracà wod´ (1 pkt). Szparki przez wi´kszoÊç dnia sà otwarte, co u"atwia wymian´ gazowà (1 pkt). 18. Za prawid"owe podanie kaÝdego przyk"adu  po 1 pkt. 2 Ziemniaki trzymane w ciep"ych piwnicach kie"kujà wiosnà bez dost´pu Êwiat"a. Ich wzrost jest ograniczony, "odygi sà wiotkie i nie ma w nich chlorofilu. Zmniejszenie zawartoÊci tlenu w powietrzu do ok. 17% wywo"a u wi´kszoÊci lu- dzi problemy z oddychaniem i zmniejszy ich odpornoÊç fizycznà. 19. Za prawid"owe podanie kaÝdej z trzech nazw  po 1 pkt. 3 A  populacja rozwijajàca si´, B  populacja ustabilizowana, C  populacja wymierajàca. 20. Za prawid"owe podanie i opis kaÝdego z oddzia"ywa’ mi´dzy populacjami  po 1 pkt. 2 Przyk"adowa odpowiedê: DrapieÝnictwo jest przyk"adem antagonistycznego oddzia"ywania populacji na siebie. Polega na tym, Ýe osobniki jednej populacji sà zabijane i stanowià po- Ýywienie dla osobników drugiej populacji (np. lew polujàcy na antylopy). DrapieÝ- nik zabija swojà ofiar´ najpóêniej w trakcie konsumpcji. Komensalizm jest przyk"adem protekcjonistycznych oddzia"ywa’ populacji na sie- bie. Polega na tym, Ýe jedna z populacji odnosi korzyÊci, druga pozostaje oboj´t- na (szakale Ýywiàce si´ resztkami poÝywienia pozostawionymi przez lwy). 21. Za prawid"owe omówienie kaÝdego ze zjawisk  po 1 pkt. 2 W ekosystemie materia kràÝy pomi´dzy poszczególnymi poziomami troficznymi biocenozy i Êrodowiskiem nieoÝywionym. Zwiàzki organiczne wyprodukowane przez producentów sà êród"em substancji odÝywczych dla roÊlinoÝerców, którzy sà zjadani przez konsumentów II rz´du, ci przez konsumentów III rz´du, a "àcz- nie, po obumarciu, przez saprofagi. Materia ponownie wraca do obiegu. W przypadku energii jest inaczej. Energia przep"ywa przez ekosystem. Poch"oni´- te przez producentów promieniowanie s"oneczne zmieniane jest na energi´ wià- za’ chemicznych zwiàzków organicznych tworzàcych biomas´. RoÊliny zuÝywajà cz´Êç zwiàzanej energii na w"asny metabolizm i produkcj´ nasion, cz´Êç rozprasza si´ w postaci ciep"a, a tylko niewielki procent przechodzi na wyÝszy poziom tro- ficzny, do konsumentów. Na kaÝdym poziomie konsumenckim energia jest rozpra- szana w procesach metabolicznych i rozrodczych zazwyczaj w postaci ciep"a. Ca"a zaabsorbowana przez producentów energia rozchodzi si´, a bez ciàg"ego dop"ywu nowej, ekosystem przesta"by funkcjonowaç. 22. Za prawid"owe podanie nazwy choroby  1 pkt. 2 Za prawid"owe okreÊlenie rodzaju mutacji  1 pkt. Omawianà chorobà jest zespó" Turnera. Jest ona spowodowana mutacjà chromo- somowà (brak jednego z chromosomu X); jest to monosomia chromosomu X. 23. Za prawid"owe podanie nazwy ogólnej tych mutacji  1 pkt. 3 Za podanie nazw kaÝdej z mutacji chromosomowych oraz ich opis  po 1 pkt. Sà to mutacje chromosomowe strukturalne. Na schemacie nr 2 przedstawiono deficjencj´ (delecj´), polegajàcà na utracie fragmentu chromosomu. Na schemacie nr 3 przedstawiono duplikacj´, polegajàcà na podwojeniu pewne- go fragmentu chromosomu. 24. Za prawid"owe podanie uzasadnienia trójkowoÊci kodu oraz znaczenia degenera- 2 lizacji w zapisie informacji genetycznej  po 1 pkt. Trzy kolejne nukleotydy tworzà kodon odpowiadajàcy za jeden aminokwas, któ- rych w sumie jest 20 rodzajów. RozróÝniamy 4 rodzaje nukleotydów. Gdyby kodowanie by"o dwójkowe, wtedy istnia"oby tylko 16 moÝliwoÊci kodowa- nia dla 20 róÝnych aminokwasów (42 = 16), czyli za ma"o. Przy trójkowym kodo- waniu tych moÝliwoÊci jest 64 (43 = 64), czyli za duÝo. Przychodzi tu z pomocà cecha kodu zwana degeneracjà, gdzie poszczególne ami- nokwasy sà kodowane przez wi´cej niÝ jeden kodon. Aminokwasy cz´Êciej wyst´- pujàce w bia"kach majà wi´cej trójek kodujàcych niÝ te rzadko spotykane. www. operon. pl 3 Biologia. Poziom rozszerzony Nr Maksymalna punktacja Oczekiwana odpowiedê ucznia zadania za zadania 25. Za prawid"owe podanie kaÝdego z argumentów  po 1 pkt. 2 Eutrofizacja wiàÝe si´ z wprowadzeniem do wody zbyt duÝej iloÊci pierwiastków biogennych, które stanowià doskona"à poÝywk´ dla samoÝywnych bakterii i planktonicznych protistów, masowo si´ rozmnaÝajàcych i tworzàcych zakwity glonów. Na dnie zbiorników wodnych odk"adajà si´ znaczne iloÊci martwej materii orga- nicznej w postaci osadów, co przyspiesza jego wyp"ycanie i zarastanie. Do rozk"adu obumar"ych szczàtków organizmów zuÝywane sà ogromne iloÊci tle- nu, w niÝszych warstwach zbiornika tworzà si´ warunki beztlenowe, a to powo- duje wymieranie ryb i innych zwierzàt. 26. Za prawid"owe podanie kaÝdego z ustale’ Szczytu w Rio de Janeiro  po 1 pkt. 2 Zachowanie moÝliwoÊci odtwarzania si´ zasobów naturalnych. Zachowanie róÝnorodnoÊci biologicznej. Ograniczanie uciàÝliwoÊci dla Êrodowiska i nieprzekraczanie granic wyznaczonych jego odpornoÊcià. www. operon. pl 4

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Odpowiedzi Przykladowy arkusz PR Biologia
Odpowiedzi Przykladowy arkusz PR Fizyka (2)
Odpowiedzi Przykladowy arkusz 2 ZR Biologia
Odpowiedzi Przykladowy arkusz PP Biologia
Odpowiedzi Przykladowy arkusz PR Matematyka
Odpowiedzi Przykladowy arkusz PP Biologia
np Odpowiedzi Przykladowy arkusz PR Geografia
Odpowiedzi Przykladowy arkusz PR Geografia
Przykladowy arkusz PR Biologia
Odpowiedzi Przykladowy arkusz 1 ZP Biologia
Odpowiedzi Przykladowy arkusz PR Polski
Odpowiedzi Przykladowy arkusz PR Wos
Odpowiedzi Przykladowy arkusz Op PR Wos
Przykladowy arkusz PR Matematyka odpowiedzi

więcej podobnych podstron