ARTYKUA
PROMOCYJNY WETERYNARIA W PRAKTYCE
dr n. wet. Maciej Janeczek
specjalista chirurg
Katedra Anatomii i Histologii Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
Suplementacja
enzymatyczna
w profilaktyce
chorób przyzębia
gatunków mikroorganizmów, przy- teczność preparatów zawierających
Choroby przyzębia są ważnym za-
legajÄ…cych do siebie i wykazujÄ…cych kompleksy enzymatyczne w ograni-
gadnieniem stomatologii wetery-
między sobą kooperacje metaboliczne czaniu odkładania się płytki nazęb-
naryjnej. W artykule przedstawiono
(1, 2, 14). Sama płytka nie jest jednak nej (5, 12). Na rynku krajowym obec-
rolę śliny i jej układów enzymatycz- czynnikiem wystarczającym do zaini- ne są produkty przeznaczone do użycia
nych w kontroli populacji drobno- cjowania procesu chorobowego. u zwierzÄ…t zawierajÄ…ce enzymy hamujÄ…-
Konieczne jest zaistnienie dodatko- ce odkładanie płytki nazębnej oraz dzia-
ustrojów jamy ustnej. Enzymy śliny
wych czynników, takich jak np. predys- łające destruktywnie na mikroorgani-
i ich działanie stały się podstawą dla
pozycje genetyczne, wady zgryzu, spadek zmy. Takimi preparatami są m.in. żel
stworzenia koncepcji ograniczenia
odpornoÅ›ci, wystÄ™powanie chorób ogól- do zÄ™bów Orozyme® oraz gryzaki do żu-
populacji mikroorganizmów jamy
noustrojowych, jak przewlekÅ‚a niewydol- cia Orozyme Strips®. SÄ… to preparaty
ustnej. Badania eksperymentalne
ność nerek czy cukrzyca. Odkładający się godne uwagi ze względu na szerokie
oraz kliniczne wykazały skuteczność
kamień nazębny stanowi korzystną niszę spektrum zawartych w nich zawiązków
żeli stomatologicznych w profilakty-
dla drobnoustrojów. Dochodzi do zabu- aktywnych, takich jak: laktoperoksyda-
ce chorób przyzębia.
rzenia równowagi flory bakteryjnej, w re- za, glukozydaza, glukoamylaza, amy-
zultacie której zaczynają dominować pa- laza, laktoferryna, lizozym i tiocyja-
togenne bakterie, jak np. Porphyromonas nek potasu. Gryzaki dodatkowo także
Choroby przyzębia stanowią niezwykle spp, Prevotella spp., Peptostreptococcus spp. zwiększają wydzielanie śliny, zmniej-
poważny problem w stomatologii we- czy Fusobacterium spp. (4). Obecność płyt- szając tym samym możliwość adhe-
terynaryjnej, z jednej strony ze wzglę- ki wywołuje reakcję obronną organizmu, zji biofilmu bakteryjnago, a także me-
du na ich powszechność, a z drugiej co należy uznać za początek procesu chanicznie usuwają płytkę. Optymalny
strony  na problemy terapeutyczne, chorobowego (gingivitis). Ważny udziaÅ‚ efekt przy stosowaniu Orozyme® gel
jakie stają zarówno przed lekarzem, w kontroli i ograniczaniu populacji drob- uzyskuje się, używając go do codzien-
jak i pacjentem oraz jego właścicielem noustrojów jamy ustnej ma ślina. Zawie- nego szczotkowania zębów. Produk-
(3, 6, 10). Należy zauważyć, że choro- ra ona enzymy, z których niezwykle istot- ty te mogą być także stosowane u cu-
by przyzębia nie są problemem dzisiej- ne znaczenie ma peroksydaza ślinowa. krzyków, którzy są grupą szczególnie
szych czasów, ale występowały u psów Enzym ten oraz tiocyjanki (SCN-) i nad- predysponowaną do wystąpienia cho-
już w zamierzchłej przeszłości (13). tlenek wodoru (H2O2) tworzą kompleks rób przyzębia. Podsumowując, należy
U większości psów oraz kotów, któ- peroksydazy ślinowej. Kompleks ten ka- stwierdzić, że zabiegi profilaktyczne
re ukończyły 3. rok życia, występują talizuje, w obecności nadtlenku wodoru, mają kluczowe znaczenie dla utrzy-
mniej lub bardziej zaawansowane zmia- proces utleniania bromków, tiocyjanków mania należytego stanu zdrowia jamy
ny przyzębia (4). i jodków. W rezultacie reakcji utleniania ustnej, a użycie środków zawierają-
Jama ustna jest bardzo specyficznym powstajÄ… aniony (OSCN-) oraz kwasy cych komponenty enzymatyczne czyni
Å›rodowiskiem, w którym odbywajÄ… siÄ™ (HOSCN), które wywierajÄ… efekt hamu- je bardziej efektywnymi. qð
procesy rozdrabniania oraz wstępnego jący na bakterie, wirusy oraz drożdża-
trawienia pokarmu. Bytują tu niezwykle ki (7, 9, 15-17). Podobnie działanie an- Piśmiennictwo
liczne drobnoustroje, których obecność tybakteryjne oraz hamujące odkładanie 1. Costeron J.W.: The role of bacterial surface
należy uznać za całkiem normalną i nie- płytki nazębnej wykazują inne składniki sruchers in pathogenesis.  Science , 1999,
uniknioną. W stanie zdrowia w środo- śliny, takie jak lizozym czy laktoferryna 284, 1318-1322.
wisku tym panuje równowaga pomię- (8, 11). Na bazie tego działania powsta- 2. Darveau R.P., Tanner A., Pag Tenovuo J.,
dzy gatunkami mikroorganizmów. Zęby ła koncepcja zwalczania patogennej mi- Manssno-Rahemtulla B., Pruitt K.M., Ar-
pokryte sÄ… specyficznym biofilmem, kroflory poprzez suplementacjÄ™ enzyma- nold R.: Inhibition of Dental Plaque Acid
który określa się jako dobrze zorgani- tyczną (5, 12). Production by the Salivary Lactoperoxidase
Antimicrobial System.  Inf. Immun. , 1981,
zowaną ekologiczną wspólnotę, utwo- W badaniach eksperymentalnych
rzoną przez komórki jednego lub kilku i klinicznych wykazano wysoką sku- 34 (1), 208-214.
STYCZEC
-LUTY " 1-2/2009
60
www.weterynaria.elamed.pl
WETERYNARIA W PRAKTYCE ARTYKUA
PROMOCYJNY
3. Gawor J.: Zmiany patologiczne w jamie ust-
nej kotów  przegląd 1640 zwierząt.  Mag.
Wet. , Suplement Koty, 2000, 59-62.
4. Gorrel C.: Veterinary Dentistry for the Gen-
eral Practicioner. Saunders 2004.
5. Hennet P.: Effectiveness of an Enzymatic Raw-
hide Dental Chew to Reduce plaque in Beagle
Dogs.  J. Vet. Dent. , 2001, 18, 61-64.
6. Janeczek M.: Ekstrakcje kłów szczęki w przebie-
gu zaawansowanego periodontitis u psów.  We-
terynaria w Praktyce , 2007, 4 (5), 10-14.
7. Kaczmarek U., Herman K., Patrzyk K.:
Aktywność peroksydazy i stężenie białka
w ślinie a wiek badanych i suplementacja
fluorkowa.  Stomat. Współczesna , 2001,
1, 31-35.
8. Kaczmarek U., Soltan E., Paradowski L.,
Waśko-Czopnik D., Grzesiak-Gasek D.:
Stężenie naskórkowego czynnika wzrostu
w ślinie chorych na chorobę refluksową prze-
Å‚yku.  Dent. Med. Prob. , 2006, 43 (4),
535-540.
9. Kaczmarek U.: Aktywność peroksydazy
w ślinie i osadzie ślinowym a podatność
na próchnicę zębów.  Czas. Stom. , 2000,
615-622.
10. Kurski G.: Powstawanie osadów nazębnych
i strategie walki z tym problemem.  Mag.
Wet. , 2005, 14 (98), 51-55
11. Lenander-Lumikari M., Manson-Ra-
hemutulla B., Rahemtula F.: Lysyzyme
enhances the inhibitory, effects of the perox-
idase system on glucose metabolism of Sterp-
tococcus mutans.  J. Dent. Res. , 1992, 71,
484-490.
12. Midda M., Cooksey M.W.: Clinical uses
of an enzyme-containing dentifrice.  J. Clin.
Periodontal , 1986, 13, 950-956.
13. Onar V., Armutak A., Belli O., Konyar E.:
Skeletal remains of dogs unearthed from the
Van-Yoncatepe necropolises.  Int. J. Osteoar-
cheol. , 2002, 12 (5), 317-334.
14. Overman P.R.: Biofilm: a new view
of plaque.  J. Contemp. Dent. Pract. ,
2000, 1 (3), 18-29.
15. Prurrit K.M.: The salivary peroxidase sys-
tem: thermodynamic, kinetic and antibacte-
rial properties.  J. Oral. Pathol. , 1987, 16,
417-420.
16. Tenovuo J., Manssno-Rahemtulla B.,
Pruitt K.M., Arnold R.: Inhibition of Dental
Plaque Acid Production by the Salivary Lac-
toperoxidase Antimicrobial System.  Inf. Im-
mun. , 1981, 34 (1), 208-214.
17. White W.E., Pruitt K.M., Mansson-Ra-
hemtulla B.: Peroxidase-Thiocyanate-Pero-
xide Antibacterial System Does Not Damage
DNA.  Antimicrobiol. Agents and Chemo-
terapy , 1983, 23 (2), 267-272.
dr n. wet. Maciej Janeczek
Katedra Anatomii i Histologii
Wydział Medycyny Weterynaryjnej
Uniwersytet Przyrodniczy
we Wrocławiu
51-631 Wrocław
ul. Kożuchowska 1/3
e-mail: [e-mail]
STYCZEC
-LUTY " 1-2/2009
61
www.weterynaria.elamed.pl