Stosunki prawne
PPwG
prof. Stanisław Piątek
Dyżur: czwartek 19.30  20.30
pok. B320
Stosunki prawne
" Stosunek prawny - stosunek społeczny uregulowany prawem
" Art. 3531 Kodeksu cywilnego
 Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według
swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się
właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia
społecznego.
" Fakty prawne  jako przyczyna powstania, zmiany, wygaśnięcia
stosunku
" Ogół faktów prawnych
 zdarzenia i zachowania
 zachowania zgodne (tworzenie, stosowanie) i niezgodne z
prawem (przestępstwa, wykroczenia, delikty, inne naruszenia
prawa)
Typologia faktów prawnych
Zależne Niezależne
(zachowania faktyczne (zdarzenia)
i prawne)
Niezgodne
Zgodne
przestępstwa
Stanowienie
Stosowanie prawa
prawa
delikty
wykroczenia
Akty dwu- i
Akty
wielostronne
jednostronne
Podmioty stosunku prawnego (1)
" Osoby fizyczne:
 zdolność prawna  możność uczestnictwa w stosunkach prawnych, posiadania
praw i obowiązków
" nabycie i utrata zdolności prawnej
 zdolność do czynności prawnych  zdolność do samodzielnego (własnymi
oświadczeniami woli) nabywania praw i obowiązków
" nabycie i utrata zdolności do czynności prawnych (osiągnięcie pełnoletności,
zawarcie związku małżeńskiego, możliwość utraty zdolności do czynności
prawnych)
" ograniczona zdolność do czynności prawnych (od 13 lat, ograniczenie
zdolności), dysponowanie zarobkiem, umowy w drobnych bieżących
sprawach życia codziennego, wymóg potwierdzenia innej umowy przez
przedstawiciela ustawowego
" osoby niezdolne do czynności prawnych - umowy w drobnych bieżących
sprawach życia codziennego, nie prowadzące do rażącego pokrzywdzenia
osoby niezdolnej do czynności prawnych
Podmioty stosunku prawnego (2)
" Osoby prawne:
 jednostki, którym przepisy przyznają osobowość prawną
 wyłączenie odpowiedzialności innych osób za zobowiązania
osoby prawnej
 podstawy działania - ustawa i statut
 rozstrzygnięcia ustawowe:
- tworzenie (umowa, jednostronne oświadczenie woli, ustawa)
- zakres działania (rodzaj dozwolonej działalności)
- organy (organ reprezentujący uczestników, zarząd, organ
nadzoru)
- znoszenie (likwidacja, upadłość)
 nabycie osobowości prawnej (wpis do rejestru, z mocy prawa)
 zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych osób
prawnych
 Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego
Podmioty stosunku prawnego (3)
" Jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi
posiadające zdolność prawną (ułomne osoby prawne)
 spółki osobowe  jawna, partnerska, komandytowa,
komandytowo-akcyjna
 odpowiednie stosowanie przepisów o osobach prawnych
 we własnym imieniu nabywają prawa, zaciągają zobowiązania i
występują w sprawach sądowych
 w razie niewypłacalności subsydiarna odpowiedzialność
uczestników
Przedmiot i treść stosunku prawnego
" Przedmiot stosunku prawnego  dobro lub
zachowania służące celom lub interesom
stron stosunku
 np. rzeczy, świadczenia niematerialne, prawa
osobiste
" Treść stosunku prawnego  prawa i
obowiązki stron stosunku wynikające z
czynności prawnych lub ustawy
 np. prawa i obowiązki stron umowy sprzedaży
Struktura stosunku prawnego
Stosunek prawny sprzedaży
Treść stosunku prawnego
Obowiązek wydania rzeczy Prawo żądania rzeczy
Prawo żądania zapłaty Obowiązek zapłaty
Podmiot B
Podmiot A
np. J. Kowalski
np. gmina
Przedmiot stosunku prawnego
np. pies, gazeta, nieruchomość
Rodzaje stosunków prawnych
" Stosunki cywilne  równorzędność stron, dobrowolność nawiązania
stosunku, swobodne określanie treści, sankcja egzekucyjna, nieważności
" Stosunki administracyjne  jedną stroną stosunku organ publiczny,
nierównorzędność stron, stosunki nawiązywane za zgodą obu stron lub
jednostronnie, treść stosunku ustalona normami bezwzględnie
obowiązującymi lub rozstrzygnięciem organu, sankcja egzekucyjna
" Stosunki prawnokarne  nawiązywane w wyniku popełnienia czynu
zabronionego, pomiędzy państwem, sprawcą i pokrzywdzonym,
bezwzględnie obowiązujące normy, sankcje karne
" Stosunki dwustronne (umowa sprzedaży) i wielostronne (umowa spółki)