Opracowała mgr Renata Mizera
nauczycielka Przedszkola w Kłomnicach
ZABAWY I ĆWICZENIA STYMULUJ
CE ROZWÓJ
MOWY DZIECKA I ŚWIADOMOŚĆ J
ZYKOW

Sztuka poprawnego mówienia to w obecnych czasach umiejętność
szczególnie ważna. Różnego typu wady wymowy , brak poprawnego
posługiwania się językiem , przysparza ludziom wiele zmartwień i stanowi
przeszkodę pełnego uczestnictwa w życiu społecznym. Im wcześniej
rozpocznie się z nimi walkę , tym szybciej i łatwiej osiągnie się
pozytywne rezultaty.
Mowa , czyli porozumiewanie się językowe najintensywniej rozwija się
u dzieci w wieku przedszkolnym . W tym okresie dziecko lubi wyrażać
siebie za pomocą gestu , rysunku , muzyki , ale gdy tylko jest to możliwe
przede wszystkim lubi mówić i to mówić całkiem dużo.
W ostatnich latach coraz częściej dostrzega się u dzieci brak swobody
w posługiwaniu się mową , wady wymowy i głosu . Dziecko - ogłada ,
słucha, powtarza , ale samo mówi coraz mniej lub niepoprawnie.
Nauczycielki przedszkoli powinny być szczególnie wyczulone , jeśli chodzi
o wychwytywanie nieprawidłowości wymowy swoich podopiecznych. Nie
trzeba być logopedą , aby zauważyć istnienie prostych nieprawidłowości
wymowy i pomóc dziecku je skorygować , co jest możliwe do wykonania
również w warunkach przedszkola. Pod pojęciem prostych do usunięcia
nieprawidłowości należy rozumieć taki stan mowy dziecka , w którym
istnieją obok deformowanych , także prawidłowe realizacje danej głoski.
Wczesne stosowanie ćwiczeń i zabaw językowych pobudza jego rozwój ,
podnosi sprawność rozumienia języka , motywuje dzieci do mówienia i
zapobiega powstawaniu wielu wad wymowy.
P R O P O Z Y C J E Z A B A W I Ć W I C Z E C

STYMULUJ
CYCH MOW
I ŚWIADOMOŚĆ
J
ZYKOW
DZIECI PRZEDSZKOLNYCH
Ćwiczenia oddechowo - fonacyjne
Zestaw ćwiczeń oddechowych i relaksacyjnych
.
1 Ćwiczenia w pozycji stojącej :
Wdech nosem , wydech ustami.
Wdech z wyciągnięciem rąk przed siebie, wydech z opuszczeniem rąk.
Wdech z wyciągnięciem rąk ku górze, wydech z opuszczeniem rąk w dół.
Wdech z odchyleniem rąk do tyłu i uwypukleniem klatki piersiowej,
Wdech z podniesieniem rąk w górę  w bok, wydech ze skokiem w przód.
Wdech  ręce na biodrach, skłon w bok, wydech w pozycji
wyprostowanej.
2. Ćwiczenia w pozycji leżącej;
Głęboki wdech z uwypukleniem klatki piersiowej i długi wydech
zakończony rozluz
nieniem całego ciała.
Wdech z uniesieniem nóg, wydech wraz z opuszczeniem kończyn.
Wdech z wyciągnięciem rąk za głowę, wydech z opuszczeniem rąk do
tułowia.
3. Ćwiczenia w pozycji siedzącej i klęczącej:
Wdech- oczy otwarte, wydech z zamknięciem oczu i rozluz
nieniem mięśni.
Dziecko siedzi ze skrzyżowanymi nogami: wdech z uniesieniem ramion,
wydech z opuszczeniem ramion.
Dziecko siedzi ze skrzyżowanymi nogami: wdech w pozycji
wyprostowanej, wydech przy skłonie w przód.
Wdech przy skłonie w bok, wydech w pozycji wyprostowanej.
Wdech z uniesieniem rąk ku górze w pozycji klęczącej, siad na piętach,
wydech ze skłonem w przód, ręce oparte na podłodze.
Wdech z uwypukleniem klatki piersiowej, z odchyleniem głowy opartej na
rękach złożonych na karku, wydech przy skłonie w przód.
Wdech ze skłonem w bok, ręce złożone na karku, wydech wraz z
wyprostowaniem.
Wdech w pozycji siedzącej, wydech podczas kładzenia się na plecy.
Wdech w pozycji leżącej ,wydech podczas siadania.
4 .Zabawy oddechowe
Chłodzenie gorącej zupy na talerzu ( ręce złożone na kształt talerza) ,
dmuchanie ciągłym strumieniem.
Zmarznięte ręce - chuchanie na ręce , bo zmarzły.
Zdmuchiwanie mlecza  długo, aż spadnie ostatnie nasionko.
Balonik  naśladowanie dmuchania balona.
Wypuszczanie powietrza z balona - długie sssssssss
Dmuchanie na balonik, aby nie spadł na podłogę.
Lokomotywa oddaje nadmiar pary  fffffffffff , lub szszsz.
Pociąg stoi gotowy do odjazdu, lokomotywa sapie- pf,pf,pf,
pociąg powoli rusza i jedzie coraz szybciej- cz cz cz cz
,,Śpiewak   śpiewanie na jednym wydechu samogłosek i spółgłosek
s , z, sz, cz ż, w f, oraz sylab: ma, me , mo, mu, my,( cicho, głośno, nisko,
wysoko)
Gwizdanie na jednym wydechu.
Dmuchanie na kolorowe waciki i papierowe zabawki zawieszone na nitce
(ustami , wyłącznie nosem).
Dmuchanie na określone przedmioty przez słomkę ( według inwencji
twórczej dzieci, według poleceń nauczyciela , np. długo , krótko , dwa razy
długo , trzy razy krótko).
Puszczanie baniek mydlanych.
Śpiewanie piosenek , recytowanie wierszy .
Przedmuchiwanie z jednej strony na drugą papierowych statków , myszek
korali.
Gra na trąbce, gwizdach, organkach , flecie .
5. Ćwiczenia języka
,,Ptaszek wylatuje z gniazdka  - wysuwanie i chowanie języka do jamy
ustnej.
,, Język na defiladzie   język maszeruje jak żołnierz na defiladzie : raz-
czubek języka na górną wargę , dwa  czubek języka do prawego kącika
warg, trzy- czubek języka na dolną wargę , cztery  czubek języka do
lewego kącika ust .
,,Głodny miś  - oblizywanie warg , usta szeroko otwarte .
,,Mały muzyk  - kląskanie czubkiem języka w dowolnym rytmie.
,,Wielkie porządki   oblizywanie językiem wszystkich zębów , wewnętrznej
strony policzków, podniebienia i dna jamy ustnej .
,, Żywe lustro   dzieci naprzeciwko siebie naśladują ruchy języka kolegi.
,,A
akomczuch   zlizywanie miodu , cukru z talerzyka samym koniuszkiem
języka.
Układanie języka w łopatkę , strzałkę , rulonik .
6. Ćwiczenia warg.
,,Wesołe minki - wysuwanie warg do przodu (ryjek) i spłaszczenie ich
( uśmiech słoneczka)
Robienie minek symbolizujących radość, gniew, złość.
Zbieranie z talerzyka samymi wargami cukierków, groszków ryżu
preparowanego.
,,Buziaki  cmokanie wargami.
,,Muzyka  gwizdanie w rytmie określonej melodii.
,,Balonik  nadymanie policzków i wypuszczanie powietrza.
,,Żabka  robienie z buzi dużego balonu, naciskanie lekko paluszkami na
policzki i wypuszczanie porcjami powietrza.
,,Masaż  masowanie zębami górnej i dolnej wargi.
,,Wąsik  trzymanie kredki w zaokrąglonych ustach.
,,Siłacz  trzymanie kartki w ustach, którą ktoś próbuje nam wyciągnąć.
Wprawienie ust w drganie (parskanie).
7. Ćwiczenia podniebienia miękkiego
,,Zmęczony misio  ziewanie z szeroko otwartymi ustami, chrapanie na
wdechu i wydechu.
,,Chory misio  naśladowanie kaszlu chorego misia i płukanie gardła ciepłą
wodą.
Głębokie oddechy przez jamę ustną przy zaciśniętym nosie i przez nos przy
zamkniętych ustach.
Spacer kurek  powtarzanie sylab ko, ko, ko
Spacer gęsi  powtarzanie sylab gę, gę, gę
,,Kukułka z zegara  naśladowanie odgłosu kukułki ku, ku, ku.
,,Rozmowa z kosmitami  powtarzanie sylab:
ka, ko, ke, ku, ky, ką, kę , ga go, ge gu ,gy ,gą, gę, ak, ok.,ek, uk,yk
8. Ćwiczenia słuchowe
Wsłuchiwanie się w ciszę  wyłapywanie i nazywanie dz
więków z
otoczenia np.: tykanie zegara, szum wiatru, bzykanie muchy itp.
Słuchanie i nazywanie dz
więków nagranych na kasetę magnetofonową
,,Dz
więki wokół nas  .
Zabawy słuchowe ,, Król ciszy , ,,Kto cię woła , ,,Gdzie tika zegar
Rozpoznawanie wytwarzanych dz
więków ( darcie papieru, szelest gazety,
uderzenie pałeczką w klocek, w szklankę, potrząsanie kluczami)
A
ączenie w pary takich samych pod względem dz
więkowym puszek.
Różnicowanie i naśladowanie głosu różnych zwierząt z uwzględnieniem
różnej siły głosu ( głośno, cicho, szeptem, bardzo głośno) .
Odróżnianie mowy prawidłowej od nieprawidłowej, np.: sanki- szanki,
zaba  żaba, ryba  lyba itp.
Różnicowanie wyrazów różniących się tylko jedną głoską, np.:
bułka  półka
bączek  pączek
koza - kosa
Zabawa w sklep  kupowanie przedmiotów zaczynających się lub
kończących na podaną głoskę.
,,Zgaduj  zgadula  rozwiązywanie i samodzielne wymyślanie zagadek, np.
zaczyna się na sz i stoi w pokoju .
Zabawa słuchowa ,,Kto cię woła   poznawanie wyłącznie przy pomocy
analizatora słuchowego głosu kolegi.
Rozpoznawanie przez dzieci tytułów różnych piosenek nuconych przez
nauczycielkę.
,,Zgaduj -zgadula  zgadnij po ruchach moich warg jaką wypowiedziałam
samogłoskę ( a , o , u , y , i )
Literatura :
1 . Balejko A. , Uczymy się ojczystej mowy , Białystok 1994
2 . Bogdanowicz M. , Od piosenki do literki , Gdańsk 1998
3 . Chmielewska E. , Zabawy logopedyczne i nie tylko , Kielce 1995
4 . Dezel G. , Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola ,
5 Warszawa 1996
6 . Emiluta- Rozya D , Wspomnienia rozwoju mowy dziecka w wieku
7 przedszkolnym , Warszawa 1994
8 . Gałkowski T . , Jastrzębowska G. , Logopedia , Opole 1999
9 . Sachajska E ., Uczymy poprawnej wymowy , Warszawa 1981
10 . Styczek I . , Logopedia , Warszawa 1980
Opracowała mgr Renata Mizera
Nauczycielka
Przedszkola w Kłomnicach