Energia
Energia
w dobrych
w dobrych
rękach
rękach
www.pse-operator.pl
IRiESP
IRiESP
Bilansowanie systemu
Bilansowanie systemu
i zarządzanie ograniczeniami
i zarządzanie ograniczeniami
systemowymi
systemowymi
Prezentacja podstawowych rozwiązań i najważniejszych zmian w stosunku
do obowiązującej wersji IRiESP części szczegółowych I, II, III i IV
Spotkanie konsultacyjne - Warszawa, 27 września 2005 roku
Plan Prezentacji
Plan Prezentacji
Warunki bilansowania systemu i zarządzania ograniczeniami
systemowymi
Zabezpieczenie zobowiązań URB za energię na Rynku
Bilansującym
Procedury zgłaszania danych handlowych i technicznych na RB
oraz bilansowania i zarządzania ograniczeniami
Rozliczanie kosztów bilansowania systemu i ograniczeń
systemowych
www.pse-operator.pl 3 Energia w dobrych rękach
Warunki bilansowania systemu
i zarządzania ograniczeniami
systemowymi
Obszar Rynku Bilansującego
Obszar Rynku Bilansującego
Obszar Rynku Bilansującego
część systemu elektroenergetycznego, w której jest prowadzony hurtowy
obrót energią elektryczną oraz w ramach której OSP równoważy bieżące
zapotrzebowanie na energię elektryczną z dostawami tej energii w KSE
oraz zarządza ograniczeniami systemowymi i prowadzi wynikające z tego
rozliczenia, z podmiotami uczestniczącymi w Rynku Bilansującym
Podstawowy obszar RB
Sieć przesyłowa
Miejsca w sieci dystrybucyjnej o napięciu 110 kV, do których są przyłączone
jednostki wytwórcze będące JWCD
Punkt  ponad siecią , poprzez który w RB uczestniczą podmioty nieprzyłączone
do sieci przesyłowej lub dystrybucyjnej
Rozszerzanie obszaru RB
Obszar RB może być rozszerzany o nowe fragmenty sieci dystrybucyjnej
o napięciu 110 kV  poprzez wprowadzanie zmian do Umów przesyłowych
Rozszerzenie obszaru RB może nastąpić tylko wtedy jeżeli we fragmencie sieci
dystrybucyjnej, który ma być przyłączony do obszaru RB zostaną spełnione
wszystkie warunki techniczne wymagane dla podstawowego obszaru RB
www.pse-operator.pl 5 Energia w dobrych rękach
Zmiany w zakresie struktury podmiotowej
Zmiany w zakresie struktury podmiotowej
i obiektowej RB
i obiektowej RB
Wprowadzenie Operatora Pomiarów jako podmiotu, który na
podstawie umowy z URB i OSP może realizować zadania
w zakresie przekazywania do OSP danych pomiarowo 
rozliczeniowych z obszaru RB
Uściślenie pojęcia Odbiorcy sieciowego (poprzednio URBOSD,
obecnie URBSD)  Spółka Dystrybucyjna pełniąca funkcje
dostawcy energii na obszarze danego OSD
Wprowadzenie dla Przedsiębiorstwa Obrotu możliwości
posiadania JG odbiorczej
Wprowadzenie nowego typu JG  Jednostki Grafikowej
wytwórczej rozliczeniowej (JGWr)
Dla każdego wytwórcy jest definiowana jedna JGWr
W skład JGWr wchodzą wszystkie JG wytwórcze aktywne danego
wytwórcy
www.pse-operator.pl 6 Energia w dobrych rękach
Bilansowanie handlowe na RB
Bilansowanie handlowe na RB
Bilansowanie handlowe poszczególnych użytkowników systemu na
RB jest realizowane przez wybranych przez nich URB (pełniących
w tym przypadku funkcje podmiotów odpowiedzialnych za
bilansowanie)
URB dokonuje zbilansowania handlowego użytkowników systemu
poprzez udział w RB, na którym:
Zgłasza do realizacji Umowy Sprzedaży Energii zawarte na rynkach
forward
Rozlicza się z OSP za niezbilansowanie wynikające z różnicy pomiędzy
ilością energii z przyjętych do realizacji Umów Sprzedaży Energii oraz
rzeczywistą ilością dostaw energii
Bilansowanie handlowe na RB obejmuje cały obszar KSE poprzez
zgrupowanie wszystkich użytkowników systemu w ramach JG
należących do poszczególnych URB
www.pse-operator.pl 7 Energia w dobrych rękach
Ogólne zasady grupowania użytkowników systemu
Ogólne zasady grupowania użytkowników systemu
Grupowanie użytkowników systemu odbywa się poprzez włączenie
odpowiadających im MB do JGO wskazanych przez nich URB
Grupowaniu mogą podlegać następujący użytkownicy systemu:
Odbiorcy energii, których urządzenia lub instalacje są przyłączone do obszaru
Rynku Bilansującego
Odbiorcy energii mający prawo do korzystania z zasady TPA oraz wytwórcy,
których urządzenia lub instalacje są przyłączone do sieci dystrybucyjnej nie
objętej obszarem Rynku Bilansującego (URD)
Grupowanie użytkowników systemu nie jest ograniczone ich terytorialną
lokalizacją w KSE ani poziomem napięcia, do którego są oni przyłączeni
Użytkownicy systemu mogą być grupowani w ramach JGO następujących
URB:
Przedsiębiorstwa Obrotu (URBPO)
Wytwórcy (URBW)
Odbiorcy końcowego (URBOK)
Odbiorcy sieciowego (URBSD)
Odbiorcy końcowi i sieciowi mogą wykorzystywać posiadane już JGO do
bilansowania grupowego
Grupowanie użytkowników systemu przyłączonych do sieci dystrybucyjnej
nie objętej obszarem RB nie stanowi rozszerzenia obszaru RB
www.pse-operator.pl 8 Energia w dobrych rękach
Grupowe bilansowanie handlowe URD
Grupowe bilansowanie handlowe URD
URD ma prawo wskazać OSD, odpowiedniemu do miejsca jego
przyłączenia, z którym ma on zawartą Umowę przesyłową, URB innego niż
Odbiorca sieciowy (URBSD) działający na obszarze tego OSD, który to URB
w ramach swojej JG będzie odpowiedzialny za bilansowanie handlowe tego
URD na RB
Wybranie przez URD innego URB niż Odbiorca sieciowy (URBSD) powoduje
wyłączenie tego URD z zakresu odpowiedzialności za bilansowanie
handlowe na RB danego Odbiorcy sieciowego i włączenie go do zakresu
odpowiedzialności za bilansowanie handlowe na RB wskazanego przez
niego URB
Zmiana przez URD podmiotu odpowiedzialnego za jego bilansowanie
handlowe na RB odbywa się na warunkach określonych w IRiESD i IRiESP
W przypadku, gdy URB wskazany przez URD zaprzestanie, niezależnie od
przyczyny, działalności na RB odpowiedzialnym za bilansowanie handlowe
tego URD staje się odpowiedni Odbiorca sieciowy
Dokonywanie grupowego bilansowania handlowego URD będzie możliwe od
dnia wejścia w życie IRiESD, określających w szczególności szczegółowe
zasady dokonywania przez URD zmian podmiotów odpowiedzialnych za ich
bilansowanie handlowe na RB
www.pse-operator.pl 9 Energia w dobrych rękach
Konfigurowanie JG grupujących URD
Konfigurowanie JG grupujących URD
Realizacja grupowania URD w ramach JGO danego URB odbywa
się poprzez:
Uwzględnienie w algorytmie wyznaczania ER dla JGO danego URB
ilości energii wyznaczonych dla MB reprezentujących URD
grupowanych przez tego URB
Uwzględnienie w algorytmie wyznaczania ER dla JG Odbiorców
sieciowych (JGSD) działających na obszarze OSD, do którego są
przyłączeni grupowani URD i z którymi mają oni zawartą umowę
przesyłową, ilości energii wyznaczonych dla MB reprezentujących
URD grupowanych przez innych URB
Ilość energii dla danego MB reprezentującego grupowanych URD
będzie uwzględniana przy wyznaczaniu ER dla JGO i JGSD ze znakiem
przeciwnym
MB reprezentujące grupowanych URD są definiowane:
Dla każdego z wcześniej określonych punktów w sieci objętej
obszarem RB (węzła albo grupy węzłów)
Dla każdego URB, który w danym punkcie sieci objętej obszarem RB,
bilansuje handlowo URD przyłączonych do tego punktu poprzez sieci
dystrybucyjne
www.pse-operator.pl 10 Energia w dobrych rękach
Przykładowa konfiguracja w ramach grupowego
Przykładowa konfiguracja w ramach grupowego
bilansowania handlowego na RB
bilansowania handlowego na RB
OBSZAR RB
SIEĆ PRZESYA
OWA
G
URB2
JG
JG
JG JG
URB1 URBSD2
JG
MB MB
10 20
MB
MB 21 URB1 URD1 i URD2
11 MB
22
URB2 URD3
OSD1 OSD3
OSD2
URD2
URD1 URD3
JGURB1 = MB11 + MB21
JGURB2 = MB22
JGURBSD2 = MB10 + MB20 +
- (MB11 + MB21 + MB22)
www.pse-operator.pl 11 Energia w dobrych rękach
Funkcje Operatora Systemu Dystrybucyjnego na RB
Funkcje Operatora Systemu Dystrybucyjnego na RB
OSD uczestniczy w administrowaniu Rynkiem Bilansującym
w zakresie obsługi Jednostek Grafikowych, na które składają się
MB z obszaru zarządzanej przez niego sieci, w tym:
Zarządza konfiguracją w zakresie przyporządkowania poszczególnych
URD z obszaru swojego działania do MB składających się na JG
poszczególnych URB
Przekazuje OSP dane niezbędne do konfigurowania JG obejmujących
MB z obszaru zarządzanej przez siebie sieci
Wyznacza i przekazuje OSP rzeczywiste ilości dostaw energii dla MB
reprezentujących dostawy energii realizowane we fragmentach sieci
dystrybucyjnej nie objętej obszarem Rynku Bilansującego
www.pse-operator.pl 12 Energia w dobrych rękach
Zmiany w zakresie świadczenia usług RUS
Zmiany w zakresie świadczenia usług RUS
Usunięcie z katalogu usług RUS usługi Rezerwy Trwałej
Usunięcie z katalogu usług RUS usługi odbudowy zasilania KSE
(kontynuowanie zakupu tej usługi do końca 2007 roku na mocy
obowiązujących obecnie umów)
Wprowadzenie możliwości interwencyjnej regulacji napięcia
i mocy biernej (ARNE) w przypadku braku jej zakontraktowania
w ramach umowy na świadczenie RUS (na zasadach
analogicznych do obowiązujących dla usługi regulacji pierwotnej
i regulacji wtórnej)
www.pse-operator.pl 13 Energia w dobrych rękach
Kontraktowanie usług RUS i GWS
Kontraktowanie usług RUS i GWS
Umowy dwustronne zawierane w trybie udzielenia zamówienia
publicznego na okres nie dłuższy niż rok obowiązywania taryfy
Celem kontraktowania jest zapewnienie dostępu do wymaganych
z punktu widzenia bieżącego bezpieczeństwa pracy KSE struktury
i ilości usług przy ograniczonych środkach na ten cel
wynikających z Taryfy OSP
Bieżące zakupy usług są realizowane w ramach planowania
i prowadzenia ruchu KSE
www.pse-operator.pl 14 Energia w dobrych rękach
Zabezpieczenie zobowiązań URB za
energię na Rynku Bilansującym
Zasady ustanawiania i przedkładania
Zasady ustanawiania i przedkładania
zabezpieczeń (1)
zabezpieczeń (1)
Każdy URB odpowiada za samodzielne wyliczenie i przedłożenie
Zabezpieczenia ZRB w wysokości gwarantującej zabezpieczenie
rozliczeń na Rynku Bilansującym
Formy zabezpieczeń oraz zasady ustanawiania, uzupełniania,
odnawiania, wykorzystywania i zwalniania w całości bądz

w części Zabezpieczenia ZRB zostały zaprojektowane
z uwzględnieniem roli jaką pełnią poszczególne typy URB na
Rynku Bilansującym
www.pse-operator.pl 16 Energia w dobrych rękach
Zasady ustanawiania i przedkładania
Zasady ustanawiania i przedkładania
zabezpieczeń (2)
zabezpieczeń (2)
URB typu Odbiorca sieciowy (URBSD) jest obowiązany do
przedłożenia Zabezpieczenia ZRB w formie weksla własnego
in blanco wraz z deklaracją wekslową bez określenia kwoty,
do której weksel może zostać wypełniony (zabezpieczenie na
okres co najmniej 1 roku)
Zasady ustanawiania, uzupełniania, odnawiania, wykorzystywania
i zwalniania w całości bądz
w części Zabezpieczenia ZRB określa
Umowa przesyłowa
URB typu Giełda Energii (URBGE) jest obowiązany zapewnić
pokrycie zobowiązań PO, będącego członkiem prowadzonej
przez niego GE, wynikających z rozliczenia przyjętych do
realizacji transakcji dobilansowujących PO oraz nieprzyjętych
do realizacji transakcji giełdowych zawartych przez PO
Zasady wg których URBGE zapewnia zabezpieczenie rozliczeń za
energię na Rynku Bilansującym określa Umowa przesyłowa
www.pse-operator.pl 17 Energia w dobrych rękach
Zasady ustanawiania i przedkładania
Zasady ustanawiania i przedkładania
zabezpieczeń (3)
zabezpieczeń (3)
Pozostali URB składają Zabezpieczenie ZRB należytego wykonania
Umowy przesyłowej w formie:
Pieniężnej, przelewem na rachunek bankowy OSP
Nieodwołalnej i bezwarunkowej gwarancji bankowej, wystawionej
przez bank o ocenie ratingowej BBB lub wyższej
Nieodwołalnej i bezwarunkowej gwarancji ubezpieczeniowej,
wystawionej przez zakład ubezpieczeń o ocenie ratingowej BBB
lub wyższej
Weksla własnego in blanco wraz z deklaracją wekslową, wystawionego
przez URB i poręczonego przez podmiot o aktualnej ocenie ratingowej,
nadanej przez agencję ratingową, na poziomie BBB lub wyższym
Odsetki od zabezpieczenia w formie pieniężnej są uwzględniane
przy wyznaczaniu wysokości dostępnego zabezpieczenia
OSP nie wskazuje, których wystawców gwarancji oraz poręczycieli
weksli będzie uznawać, lecz określa warunki jakie powinni spełniać
www.pse-operator.pl 18 Energia w dobrych rękach
Zasady ustanawiania i przedkładania
Zasady ustanawiania i przedkładania
zabezpieczeń (4)
zabezpieczeń (4)
Forma Zabezpieczenia ZRB może być inna niż formy
wyszczególnione wcześniej, w szczególności:
OSP może uwzględnić w wysokości przedkładanego zabezpieczenia
trwałą nadwyżkę zobowiązań OSP względem URB
z tytułu rozliczeń w ramach umów długoterminowych, kosztowych
z punktu widzenia OSP, jak np. umowy RUS, GWS
OSP ma prawo uzależnić akceptację takiej formy zabezpieczenia
od własnej oceny ryzyka, określić warunki, na jakich dane
zabezpieczenie będzie akceptowane lub określić limit, do
wysokości którego dane zabezpieczenie będzie akceptowane
URB jest zobowiązany do dostarczenia wszelkich informacji
i danych, mających wpływ na prawidłową ocenę ryzyka przez
OSP
www.pse-operator.pl 19 Energia w dobrych rękach
Zwolnienia z obowiązku przedkładania
Zwolnienia z obowiązku przedkładania
zabezpieczeń i obniżenia zabezpieczeń
zabezpieczeń i obniżenia zabezpieczeń
Każdy URB ma prawo do zwolnienia z obowiązku przedkładania
zabezpieczeń w związku z wysoką oceną ratingową
URB, posiadający aktualną ocenę ratingową na poziomie BBB lub
wyższym jest zwolniony z obowiązku przedkładania Zabezpieczenia
ZRB należytego wykonania Umowy przesyłowej w zakresie
dotyczącym rozliczeń za energię na Rynku Bilansującym, pod
warunkiem, że terminowo reguluje wszystkie zobowiązania
względem OSP
Każdy URB ma prawo do obniżenia poziomu wymaganego
Zabezpieczenia ZRB, w przypadku gdy w poprzednich miesiącach
kalendarzowych terminowo regulował on płatności z tytułu
rozliczeń wynikających z Umowy przesyłowej
Wymagane Zabezpieczenie ZRB może zostać obniżone o 10%, 15%
lub 50%  jeżeli odpowiednio w: 3, 6 lub 12 poprzednich miesiącach
kalendarzowych płatności z tytułu rozliczeń wynikających z Umowy
przesyłowej były regulowane przez URB terminowo
Skalę obniżenia wymaganego zabezpieczenia określa współczynnik k
www.pse-operator.pl 20 Energia w dobrych rękach
Weryfikacja dostępnego zabezpieczenia (1)
Weryfikacja dostępnego zabezpieczenia (1)
OSP monitoruje wysokość dostępnego Zabezpieczenia ZRB
(ZDOST) w każdym dniu kalendarzowym
Wysokość dostępnego dla danego URB Zabezpieczenia ZRB
dla zabezpieczenia doby n jest kontrolowana przez OSP
w dobie n-2 według następującej zależności:
P GB GU WP IN
[Z + Z + Z + Z + Z ]
DOST ZWOL
Z = -[( NOSP + PNOSP - OPOSP ) - Z ]- Z
OSP
1- k
Do sprawdzenia wysokości ZDOST brane są pod uwagę
wyłącznie te ZP, ZGB, ZGU, ZWP i ZIN, które w dobie n-2
spełniają warunki dla zabezpieczenia doby n, określone
w IRiESP
www.pse-operator.pl 21 Energia w dobrych rękach
Weryfikacja dostępnego zabezpieczenia (2)
Weryfikacja dostępnego zabezpieczenia (2)
W przypadku, gdy wyznaczona dla danego URB w dobie n-2
wysokość ZDOST dla doby n ma wartość mniejszą od zera,
to OSP ma prawo do:
Nie przyjmowania ZGWM oraz ZUSE dla JGWMU tego URB, poczynając od
doby n-1
Wstrzymania świadczenia usług przesyłowych określonych w Umowie
przesyłowej dla tego URB ze skutkiem od doby n-1
Weryfikacja zgłoszeń Grafików Wymiany Międzysystemowej
oraz Umów Sprzedaży Energii Wymiany Międzysystemowej,
dla każdego URB typu Przedsiębiorstwo Obrotu posiadającego
Jednostki Grafikowe typu JGPO oraz JGWMU i nie posiadającego
żadnej JG innego typu jest dokonywana wg obecnych zasad:
Etap I - realizowany w obszarze WM: kontrola zgłoszeń GWM odpowiadających
przetargom rocznym, miesięcznym i cesjom ZPW oraz historycznym
kontraktom długoterminowych
Etap II - realizowany w obszarze RB: kontrola zgłoszeń USE dotyczących
realizacji wymiany międzysystemowej
Etap III - realizowany w obszarze WM: kontrola zgłoszeń GWM
odpowiadających przetargom dobowym
www.pse-operator.pl 22 Energia w dobrych rękach
Zwalnianie ustanowionych zabezpieczeń
Zwalnianie ustanowionych zabezpieczeń
OSP, na pisemny wniosek danego URB, otrzymany do godziny
12.00 doby n-2, przeznacza do zwrotu (zwolnienia)
Zabezpieczenie (ZZWOL), w wysokości określonej we wniosku URB
nie wyższej jednak niż ustalona przez OSP w dobie n-2
maksymalna możliwa do zwrotu (zwolnienia) wysokość
Zabezpieczenia (ZZWOLmax)
Po rozwiązaniu Umowy Przesyłowej lub jej wygaśnięciu, OSP
przeznacza do zwrotu (zwolnienia) ustanowione przez Uczestnika
Rynku Bilansującego Zabezpieczenie ZRB w całości pod
warunkiem, że wszelkie zobowiązania Uczestnika Rynku
Bilansującego z tytułu rozliczeń za energię na Rynku
Bilansującym zostały uregulowane
www.pse-operator.pl 23 Energia w dobrych rękach
Procedury zgłaszania danych handlowych
i technicznych na RB oraz bilansowania
i zarządzania ograniczeniami
www.pse-operator.pl 24 Energia w dobrych rękach
Zmiany w zakresie zgłoszeń danych handlowych
Zmiany w zakresie zgłoszeń danych handlowych
i technicznych
i technicznych
Zmiana dokładności zgłoszeń danych handlowych i technicznych:
Dokładność zgłoszeń USE: 0,1 MWh
Dokładność zgłoszeń w ofertach bilansujących:
Moc netto oferowana w danym paśmie: 0,1 MW
Moc brutto oferowana w danym paśmie: 1 MW
Wprowadzenie mechanizmu wysyłania komunikatów
o niezgodnościach w zgłoszeniach USE do Operatorów Rynku
reprezentujących obie strony USE
Prowadzenie weryfikacji zgłoszeń GWM oraz USE dla JGWMU pod
kątem nie przekroczenia ilości energii Wymiany Międzysystemowej
objętej zabezpieczeniem, dla tych URB, którzy nie posiadają
fizycznych JG
www.pse-operator.pl 25 Energia w dobrych rękach
Procedury planowania dobowego
Procedury planowania dobowego
Przygotowywanie planów dobowych:
BTHD
WPKD
PKD
BPKD
Ograniczenia systemowe uwzględniane w planowaniu dobowym:
Ograniczenia elektrowniane
Ograniczenia sieciowe
Ograniczenia dotyczące wymaganych poziomów rezerw
Zgłaszanie ubytków, remontów i wymuszeń
Planowanie i dysponowanie usługami RUS
www.pse-operator.pl 26 Energia w dobrych rękach
Ograniczenia elektrowniane uwzględniane
Ograniczenia elektrowniane uwzględniane
w planowaniu dobowym
w planowaniu dobowym
Rodzaje ograniczeń elektrownianych:
(a) Wynikające z parametrów technicznych jednostek wytwórczych
(b) Wynikające z przyczyn technologicznych w elektrowni
(c) Wynikające z działania siły wyższej
(d) Wynikające z realizacji polityki energetycznej państwa
Sposób zgłaszania ograniczeń elektrownianych:
Przez system SOWE
Uzgadniane między OSP i wytwórcami w ramach Umowy przesyłowej
Zasady pokrywania kosztów ograniczeń elektrownianych:
W zakresie ograniczeń (a), (c) i (d) koszty są pokrywane w ramach
opłat taryfowych OSP
W zakresie ograniczeń (b) koszty są pokrywane przez wytwórców, przy
czym do końca 2007 roku dotyczy to tylko nadwyżki energii wymaganej
ze względu na te ograniczenia ponad energię wymaganą ze względu na
ograniczenia sieciowe, która to nadwyżka jednocześnie nie jest pokryta
przez swobodne zwiększenie generacji
www.pse-operator.pl 27 Energia w dobrych rękach
Wyznaczanie ilości energii wytwarzanej z powodu
Wyznaczanie ilości energii wytwarzanej z powodu
ograniczeń elektrownianych ("EOE)
ograniczeń elektrownianych ("EOE)
"EOE jest wyznaczana dla poszczególnych JGWr dla każdej
godziny na podstawie:
Całkowitej ilości energii wymaganej do spełnienia ograniczeń
elektrownianych (EOE) przez JGWa składające się na daną JGWr
Całkowitej ilości energii wymaganej do spełnienia ograniczeń
sieciowych (EOS) przez JGWa składające się na daną JGWr
Wielkości EOE i EOS są wyznaczane dla każdej godziny
niezależnie jako minimalne ilości energii wymagane do spełnienia
odpowiednio ograniczeń elektrownianych oraz ograniczeń
sieciowych przez JGWa składające się na JGWr
Przy wyznaczaniu wielkości EOE i EOS przyjmuje się
dopuszczalny zakres zmian obciążenia poszczególnych JGWa
zgodnie z BPPMIN i BPPMAX
www.pse-operator.pl 28 Energia w dobrych rękach
Ilustracja wyznaczania ilości energii "EOE (1)
Ilustracja wyznaczania ilości energii "EOE (1)
h-1 h h+1
JGW1
EZ ES
JGWr składa się z JGW1, JGW2, JGW3
JGW2
EZ ES
EZJGwr
ESJGwr
JGW3
EZ ES
ŁESh < ŁEZh "EOEh = 0
www.pse-operator.pl 29 Energia w dobrych rękach
Ilustracja wyznaczania ilości energii "EOE (2)
Ilustracja wyznaczania ilości energii "EOE (2)
h-1 h h+1
JGW1
EZ ES
JGWr składa się z JGW1, JGW2, JGW3
JGW2
EZ ES
ESJGwr
EZJGwr
JGW3
EZ ES
ŁESh > ŁEZh OSP wyznacza "EOEh
www.pse-operator.pl 30 Energia w dobrych rękach
Ilustracja wyznaczania ilości energii "EOE (3)
Ilustracja wyznaczania ilości energii "EOE (3)
h
JGW1
EZ ES
JGW2
"EOEh = 0
EZ ES
EOSh > EOEh
JGW3
EZ ES
EOS EOE
www.pse-operator.pl 31 Energia w dobrych rękach
Ilustracja wyznaczania ilości energii "EOE (4)
Ilustracja wyznaczania ilości energii "EOE (4)
h
JGW1
ED=EZ=ES
"EOEh
"EZSBOh  swobodne zwiększenie
generacji
JGW2
ED=EZ=ES
EOSh < EOEh
JGW3
ES
"EOEh = min (EOEh  EOSh  "EZSBOh,
ED=EZ=0
EOS EOE
 ("j" Jw EZ jh  " ES jh))
j" Jw
www.pse-operator.pl 32 Energia w dobrych rękach
Wyznaczanie ilości energii awarii ("EA)
Wyznaczanie ilości energii awarii ("EA)
"EA jest wyznaczana dla poszczególnych JGWr, dla każdej
godziny jako zdolności wytwórcze JGWa składających się na daną
JGWr, brakujące do realizacji zobowiązań kontraktowych
alokowanych na JGWa w postaci USE
"EA jest wyznaczana na podstawie:
Energii EA odpowiadającej zdolnościom wytwórczym z USE
alokowanych na JGWa, które uległy awarii
Energii EZW odpowiadającej dostępnym zdolnościom wytwórczym
dyspozycyjnych JGWa
Ilość energii EA dla każdej JGWr w godzinie h jest równa sumie
EZ tych JGWa, które były w awarii w godzinie h
Energia EZW odpowiadająca dostępnym zdolnościom
wytwórczym jest wyznaczana jako:
Energia EZWC odpowiadająca dostępnym zdolnościom wytwórczym
całkowitym oraz
Energia EZWA odpowiadająca dostępnym zdolnościom wytwórczym
uwzględniającym wystąpienie awarii
www.pse-operator.pl 33 Energia w dobrych rękach
Ilustracja wyznaczania ilości energii awarii (1)
Ilustracja wyznaczania ilości energii awarii (1)
JGWr składa się z: JG1, JG2, JG3, JG4.
h-5 h-4 h-3 h-2 h-1 h
P[MW]
100
BPPMIN dla każdej JG: 50 MW
75
50
JG1
REZERWA
25
BBPMAX dla każdej JG: 100 MW
EZ
0
godziny
P[MW]
Ilość energii odpowiadającej zdolnościom
100
75 EZ
wytwórczym z USE alokowanych na JG,
50
JG2
PRACA AWARIA
które uległy awarii
25
0
godziny
P[MW] EAh = 150 MWh
100
75
EZ
JG3
50
PRACA
25
0
godziny
P[MW]
100
75
EZ
JG4
50
PRACA AWARIA
25
0
godziny
www.pse-operator.pl 34 Energia w dobrych rękach
Ilustracja wyznaczania ilości energii awarii (2)
Ilustracja wyznaczania ilości energii awarii (2)
JGWr składa się z: JG1, JG2, JG3, JG4.
h-5 h-4 h-3 h-2 h-1 h
P[MW]
100
BPPMIN dla każdej JG: 50 MW
75
50
JG1
REZERWA
25
BBPMAX dla każdej JG: 100 MW
EZ
0
godziny
P[MW]
Ilość energii odpowiadającej zdolnościom
100
75 EZ
wytwórczym z USE alokowanych na JG,
50
JG2
PRACA AWARIA
które uległy awarii
25
0
godziny
EAh = 150 MWh
P[MW]
100
75 Ilość energii odpowiadającej dostępnym
EZ
JG3
50
zdolnościom wytwórczym dyspozycyjnych
PRACA
25
JG
0
godziny
P[MW]
EZWCh = 200 MWh
100
75
EZ
JG4
50
PRACA AWARIA
25
0
godziny
www.pse-operator.pl 35 Energia w dobrych rękach
Ilustracja wyznaczania ilości energii awarii (3)
Ilustracja wyznaczania ilości energii awarii (3)
JGWr składa się z: JG1, JG2, JG3, JG4.
h-5 h-4 h-3 h-2 h-1 h
P[MW]
100
BPPMIN dla każdej JG: 50 MW
75
50
JG1
REZERWA
25
BBPMAX dla każdej JG: 100 MW
EZ
0
godziny
P[MW]
Ilość energii odpowiadającej zdolnościom
100
75 EZ
wytwórczym z USE alokowanych na JG,
50
JG2
PRACA AWARIA
które uległy awarii
25
0
godziny
EAh = 150 MWh
P[MW]
100
75 Ilość energii odpowiadającej dostępnym
EZ
JG3
50
zdolnościom wytwórczym dyspozycyjnych
PRACA
25
JG
0
godziny
P[MW]
EZWCh = 200 MWh
100
75
EZ
EZWAh = 150 MWh
JG4
50
PRACA AWARIA
25
Suma EZh dla JGWr = 225 MWh
0
godziny
Suma ESh dla JGWr = 75 MWh
www.pse-operator.pl 36 Energia w dobrych rękach
Ilustracja wyznaczania ilości energii awarii (4)
Ilustracja wyznaczania ilości energii awarii (4)
P [MW]
h
Ł EZh
225
EZWCh
200
"EAh = 75 MWh
EA
150
EZWAh
150 MWh
Ł ESh
75
0
godziny
www.pse-operator.pl 37 Energia w dobrych rękach
Ogólne zasady wyznaczania ilości energii awarii (1)
Ogólne zasady wyznaczania ilości energii awarii (1)
P [MW]
h
Ł ESh
"EAh = 0 MWh
Ł EZh
0
godziny
www.pse-operator.pl 38 Energia w dobrych rękach
Ogólne zasady wyznaczania ilości energii awarii (2)
Ogólne zasady wyznaczania ilości energii awarii (2)
P [MW]
h
Ł EZh
OSP wyznacza
"EAh
Ł ESh
0
godziny
Przypadek 2 Przypadek 3
Przypadek 1
P [MW] P [MW] P [MW]
h
h
h
EZWCh
EZWAh
Ł EZh Ł EZh Ł EZh
"EAh
EA EA
EZWCh
"EAh
EZWAh
EZWCh
Ł ESh Ł ESh Ł ESh
0 0 0
godziny godziny godziny
"EAh = 0
www.pse-operator.pl 39 Energia w dobrych rękach
Ogólne zasady wyznaczania ilości energii awarii (3)
Ogólne zasady wyznaczania ilości energii awarii (3)
Jeżeli wyznaczona dla godziny h ilość energii awarii ("EAh) jest
mniejsza od sumy energii awarii tych JG, dla których godzina h
jest pierwszą godziną awarii, to "EAh jest równe sumie
zweryfikowanych ilości dostaw JGWa składających się na daną
JGWr, których awaria rozpoczęła się w godzinie h
www.pse-operator.pl 40 Energia w dobrych rękach
Zgłaszanie ubytków, remontów i wymuszeń
Zgłaszanie ubytków, remontów i wymuszeń
OSP przyjmuje od służb ruchowych wytwórców posiadających
JWCD zgłoszenia dotyczące stanu jednostek, w tym:
Postojów
Ubytków
Wymuszeń
poprzez system SOWE
Do IRiESP zostały wprowadzone zasady dokonywania zgłoszeń
dla JWCD, uwzględniające:
Tryb przekazywania zgłoszeń
Uwarunkowania dotyczące przekazywania zgłoszeń
www.pse-operator.pl 41 Energia w dobrych rękach
Planowanie i dysponowanie usługami RUS
Planowanie i dysponowanie usługami RUS
W ramach planowania dobowego, w planach WPKD, PKD i BPKD,
OSP planuje wykorzystanie regulacyjnych usług systemowych
WPKD dla poszczególnych godzin doby zawiera:
Wymagany poziom rezerwy wirującej
Dla poszczególnych JWCD znaczniki określające wykorzystanie rezerwy
sekundowej i minutowej
PKD dla poszczególnych godzin doby zawiera:
Planowany poziom rezerwy mocy z podziałem na: rezerwę sekundową,
minutową, wirującą i odtworzeniową
Dla poszczególnych JWCD znaczniki określające wykorzystanie rezerwy
sekundowej i minutowej
BPKD dla poszczególnych kwadransów w dobie zawiera:
Polecenia ruchowe dotyczące załączenia/wyłączenia układów regulacji
W BPKD są rejestrowane wszystkie zdarzenia związane z pracą
układów regulacji
www.pse-operator.pl 42 Energia w dobrych rękach
Rozliczanie kosztów bilansowania
systemu i ograniczeń systemowych
Zasady wyznaczania pozycji kontraktowych
Zasady wyznaczania pozycji kontraktowych
ED  wyznaczana według obecnych zasad
EZ  wyznaczana według obecnych zasad
ES:
Dla JGWa znajdujących się w stanie  praca lub w postoju na
podstawie wartości BPP z planu BPKD
Dla JGWa znajdujących się w stanie uruchamiania oraz dla pozostałych
JG według obecnych zasad
ER  wyznaczana według obecnych zasad z uwzględnieniem
agregacji danych dla grupowanych URD
Dodatkowo dla potrzeb rozliczeń są wyznaczane:
Ilość energii wytwarzana z powodu ograniczeń elektrownianych
("EOE)
Ilość energii awarii ("EA)
www.pse-operator.pl 44 Energia w dobrych rękach
Zasady gromadzenia danych pomiarowych
Zasady gromadzenia danych pomiarowych
Podmioty przekazujące dane pomiarowe:
Operatorzy Handlowo-Techniczni i Operatorzy Pomiarów
Operatorzy Systemów Dystrybucyjnych
Sposób pozyskiwania danych pomiarowych:
Dla MB reprezentujących dostawy energii w sieci dystrybucyjnej nie
objętej obszarem RB dane pomiarowe są pozyskiwane w postaci
rzeczywistych ilości dostaw energii w każdym MB, w podziale na ilości
energii pobranej i oddanej przez wszystkich URD
przyporządkowanych do tego MB (danego URB w tym MB)
Dla MB z obszaru RB obowiązują aktualne zasady
Zasady substytucji danych pomiarowych:
Dla MB reprezentujących dostawy energii w sieci dystrybucyjnej nie
objętej obszarem Rynku Bilansującego, w przypadku braku danych
pomiarowych, jest przyjmowana zerowa ilość dostaw energii
Dla MB z obszaru RB obowiązują aktualne zasady
www.pse-operator.pl 45 Energia w dobrych rękach
Zasady wyznaczania ceny korekty pozycji
Zasady wyznaczania ceny korekty pozycji
kontraktowej (CRK)
kontraktowej (CRK)
Cena CRK jest wyznaczana według następującej formuły:
Zmiana swobodna (ZPjhk= 0): CRKjhk = COjhk
Zmiana wymuszona (ZPjhk= 1)
Zwiększenie generacji: CRKjhk = min (COjhk , CWMAX)
Zmniejszenie generacji: CRKjhk = max (COjhk , CWMIN)
Znacznik ZP ma wartość:
ZP = 1
ESOBO = 0 i ESOOS > 0
Dla pasma przyrostowego k, jeżeli:
jhk jhk
ESOBO = POFPjhk i ESOOS < POFPjhk
Dla pasma redukcyjnego k, jeżeli:
jhk jhk
ZP = 0 w pozostałych przypadkach
PO3
PO4
�!
Zmiana wymuszona (ZP=1)
PO2 PO2
�!
PO1 �! PO1
Zmiana swobodna (ZP=0)
EZ
- pasmo ofertowe k
Plan z POk
Plan bez
ograniczeniami
ograniczeń
www.pse-operator.pl 46 Energia w dobrych rękach
Zasady ustalania wartości cen CWMAX i CWMIN
Zasady ustalania wartości cen CWMAX i CWMIN
Ceny CWMAX i CWMIN są wykorzystywane w rozliczeniach energii
bilansującej planowanej wymuszonej oraz przy wyznaczaniu cen CROZ
i CROS
Cena CWMAX jest równa średniej cenie sprzedaży energii elektrycznej na
rynku konkurencyjnym obliczanej i ogłaszanej przez Prezesa URE na
podstawie art. 23 ust. 2 pkt 18) lit. b) ustawy Prawo energetyczne
Cena CWMIN jest równa minimalnej cenie ofertowej redukcyjnej
Wartości ceny CWMAX będą aktualizowane każdego roku kalendarzowego
w dniu 1 kwietnia na podstawie ogłoszenia Prezesa URE o wysokości
średniej ceny sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym
Z dniem wejścia w życie IRiESP ceny CWMAX i CWMIN będą miały wartości:
CWMAX =118 zł/MWh, zgodnie z ogłoszeniem Prezesa URE z dnia 27 maja 2005
roku
CWMIN = 70 zł/MWh
www.pse-operator.pl 47 Energia w dobrych rękach
Wyznaczanie cen rozliczeniowych odchylenia
Wyznaczanie cen rozliczeniowych odchylenia
Modyfikacja zasad wyznaczania cen CROS i CROZ:
Wykorzystanie do wyznaczania cen CROs i CROz odpowiednich cen CRK
zastosowanych w rozliczeniach z wytwórcami
Wprowadzenie dodatkowego składnika ("K+ i "K-) pełniącego funkcję
bodz
ca do bycia zbilansowanym
Cena CRO jest wyznaczana na niezmienionych zasadach, jako
średnia ważona z najniższych, w przypadku niedokontraktowania
KSE, albo najwyższych, w przypadku przekontraktowania KSE, cen
ofertowych zapewniających zbilansowanie zapotrzebowania w KSE
(bez uwzględniania ograniczeń systemowych)
www.pse-operator.pl 48 Energia w dobrych rękach
Zasady wyznaczania ceny CROS
Zasady wyznaczania ceny CROS
Cena CROS dla godziny h jest wyznaczana jako średnia ważona
ze wszystkich cen korekty pozycji kontraktowej wykorzystanych
do rozliczenia przyrostu generacji dla poszczególnych JGWr
w godzinie h, powiększona o składnik "K+:
P P
CRK �" "EZS
P
" " jhk jhk
j"Ja k"K
j +
CROSh = + "K
P
"EZS
P
" " jhk
j"Ja k"K
j
gdzie:
P Cena korekty pozycji kontraktowej j-tej Jednostki Grafikowej
CRK
jhk
Wytwórczej aktywnej w godzinie h w paśmie ofertowym k typu
przyrostowego
P
"EZS Różnica pomiędzy zweryfikowaną (EZ) a skorygowaną (ES) ilością
jhk
dostaw energii j-tej Jednostki Grafikowej Wytwórczej aktywnej w
godzinie h dla pasma ofertowego k typu przyrostowego
+
Dodatkowy składnik ceny CROS
"K
Ja
Zbiór JG wytwórczych aktywnych
P
K
Zbiór pasm ofertowych przyrostowych j-tej JGWa wykorzystanych do
j
rozliczenia przyrostu generacji w ramach rozliczenia skorygowanej ilości
dostaw energii JGWr, w której skład wchodzi j-ta JGWa
www.pse-operator.pl 49 Energia w dobrych rękach
Zasady wyznaczania ceny CROZ
Zasady wyznaczania ceny CROZ
Cena CROZ dla godziny h jest wyznaczana jako średnia ważona
ze wszystkich cen korekty pozycji kontraktowej wykorzystanych
do rozliczenia redukcji generacji dla poszczególnych JGWr
w godzinie h, pomniejszona o składnik "K-:
R R
CRK �" "EZS
R
" " jhk jhk
j"Ja k"K
j -
CROZh = - "K
R
"EZS
R
" " jhk
j"Ja k"K
j
gdzie:
R Cena korekty pozycji kontraktowej j-tej Jednostki Grafikowej
CRK
jhk
Wytwórczej aktywnej w godzinie h w paśmie ofertowym k typu
redukcyjnego
R
"EZS Różnica pomiędzy zweryfikowaną (EZ) a skorygowaną (ES) ilością
jhk
dostaw energii j-tej Jednostki Grafikowej Wytwórczej aktywnej w
godzinie h dla pasma ofertowego k, typu redukcyjnego
-
Dodatkowy składnik ceny CROZ
"K
Ja
Zbiór JG wytwórczych aktywnych
R
K
Zbiór pasm ofertowych redukcyjnych j-tej JGWa wykorzystanych do
j
rozliczenia redukcji generacji w ramach rozliczenia skorygowanej ilości
dostaw energii JGWr, w której skład wchodzi j-ta JGWa
www.pse-operator.pl 50 Energia w dobrych rękach
Wyznaczanie cen CROS i CROZ w przypadku braku
Wyznaczanie cen CROS i CROZ w przypadku braku
przyrostu lub redukcji generacji w danej godzinie
przyrostu lub redukcji generacji w danej godzinie
W przypadku, gdy w danej godzinie nie było zwiększenia
generacji dla żadnej JGWr, to cena CROSh jest wyznaczana
zgodnie z obowiązującymi zasadami, jako średnia arytmetyczna
z cen CROS obowiązujących w tej godzinie w siedmiu poprzednich
dobach
W przypadku, gdy w danej godzinie nie było redukcji generacji
dla żadnej JGWr, to cena CROZh jest wyznaczana zgodnie
z obowiązującymi zasadami, jako średnia arytmetyczna z cen
CROZ obowiązujących w tej godzinie w siedmiu poprzednich
dobach
www.pse-operator.pl 51 Energia w dobrych rękach
Składniki "K+ i "K- cen CROS i CROZ
Składniki "K+ i "K- cen CROS i CROZ
Stanowią bodz
ce ekonomiczne zachęcające URB do bilansowania
się w konkurencyjnych segmentach rynku energii elektrycznej
Podstawą do ustalania wartości składników "K+ i "K- są:
Ilości energii niezbilansowania w okresach poprzednich
Ceny energii niezbilansowania w okresach poprzednich
Ceny energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym w okresach
poprzednich
Z dniem wejścia w życie IRiESP składniki "K+ i "K- będą miały
wartości:
"K+ = 21 zł/MWh
"K- = 0 zł/MWh
Zmiany wartości składników "K+ i "K- będą wprowadzane
poprzez aktualizację IRiESP
www.pse-operator.pl 52 Energia w dobrych rękach
Ograniczenia na wartość cen CROS i CROZ
Ograniczenia na wartość cen CROS i CROZ
Dla cen CROS i CROZ zostają utrzymane obowiązujące dotychczas
ograniczenia dotyczące ich minimalnej i maksymalnej wartości:
MIN
CROS e" CROS
MAX
CROZ d" CROZ
gdzie:
MIN MAX MAX
CROS = CROZ = CW
www.pse-operator.pl 53 Energia w dobrych rękach
Wyznaczanie cen rozliczeniowych energii awarii
Wyznaczanie cen rozliczeniowych energii awarii
(CRA) i energii ograniczeń elektrownianych (CRE)
(CRA) i energii ograniczeń elektrownianych (CRE)
Cen rozliczeniowa energii awarii (CRA) jest wyznaczana dla danej
godziny jako średnia ważona ze wszystkich cen CRK
wykorzystanych do rozliczenia przyrostu generacji na
poszczególnych JGWr w tej godzinie:
P P
CRK �" "EZS
P
" " jhk jhk
j"Ja k"K
j
CRAh =
P
"EZS
P
" " jhk
j"Ja k"K
j
Cen rozliczeniowa energii ograniczeń elektrownianych (CRE) jest
wyznaczana dla danej godziny jako średnia ważona ze wszystkich
cen CRK wykorzystanych do rozliczenia redukcji generacji na
poszczególnych JGWr w tej godzinie:
R R
CRK �" "EZS
R
" " jhk jhk
j"Ja k"K
j
CREh =
R
"EZS
R
" " jhk
j"Ja k"K
j
www.pse-operator.pl 54 Energia w dobrych rękach
Zmiany w zasadach rozliczeń ilościowych
Zmiany w zasadach rozliczeń ilościowych
i wartościowych energii bilansującej (1)
i wartościowych energii bilansującej (1)
Rozliczenie zweryfikowanej ilości dostaw energii ("EDZ)
Dla JGWr obowiązują następujące zasady:
- Rozliczenie ilościowe:
"EDZjh = "EAjh
- Rozliczenie wartościowe:
NDZjh = CRAh � "EDZjh
Dla pozostałych JG obowiązują obecne zasady z wyłączeniem
stosowania strefy nieczułości niezbilansowania
www.pse-operator.pl 55 Energia w dobrych rękach
Zmiany w zasadach rozliczeń ilościowych
Zmiany w zasadach rozliczeń ilościowych
i wartościowych energii bilansującej (2)
i wartościowych energii bilansującej (2)
Rozliczenie skorygowanej ilości dostaw energii ("EZS):
Dla JGWr obowiązują następujące zasady:
- Rozliczenie ilościowe:
W przypadku redukcji generacji (" EZjh e" " ESjh):
"EZSjh = "j" Jw EZjh  "j" Jw ESjh  "EAh
W przypadku przyrostu generacji (" EZjh < " ESjh):
"EZSjh = "j" Jw EZjh  "j" Jw ESjh + "EOEh
- Rozliczenie wartościowe:
NZSjh = Łk" Kr CRKjhk �" "EZSjhk
przy czym rozliczenie wartościowe jest dokonywane według najwyższych,
w przypadku przyrostu generacji JGWr, oraz najniższych,
w przypadku redukcji generacji JGWr, cen CRK wyznaczonych dla
poszczególnych JGWa składających się na daną JGWr
Dla pozostałych JG "EZS i NZS są równe zero.
www.pse-operator.pl 56 Energia w dobrych rękach
Zmiany w zasadach rozliczeń ilościowych
Zmiany w zasadach rozliczeń ilościowych
i wartościowych energii bilansującej (3)
i wartościowych energii bilansującej (3)
Rozliczenie rzeczywistej ilości dostaw energii ("ESR):
Dla JGWr obowiązują następujące zasady:
- Rozliczenie ilościowe:
"ESRjh = - "EOEjh
- Rozliczenie wartościowe:
NSRjh = CREh � "ESRjh
Dla JGWa pracujących z załączonym układem regulacji obowiązują
następujące zasady:
- Rozliczenie ilościowe:
"ESRjh = ESjh - ERjh
- Rozliczenie wartościowe:
NSRjh = CROh � "ESRjh
Dla pozostałych JG obowiązują obecne zasady z wyłączeniem
stosowania strefy nieczułości niezbilansowania
www.pse-operator.pl 57 Energia w dobrych rękach
Inne zmiany w zasadach rozliczeń
Inne zmiany w zasadach rozliczeń
Wprowadzenie mechanizmu wysyłania raportów rozliczeniowych
za usługę GWS poprzez System WIRE
Zmiana do 0,1 MWh dokładności wyznaczania ilości dostaw
energii ED, EZ, ES
Niestosowanie strefy nieczułości niezbilansowania
www.pse-operator.pl 58 Energia w dobrych rękach
Dziękujemy za uwagę
Dziękujemy za uwagę