CHOROBY ZAKAy
NE WETERYNARIA W PRAKTYCE
dr n. wet. A
ukasz Adaszek, lek. wet. Jerzy Ziętek, prof. dr hab. Stanisław Winiarczyk,
dr n. wet. Janina A
ukaszewska*, lek. wet. Jacek Kutrzuba
Katedra Epizootiologii i Klinika Chorób Zakaz
nych Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie
*Katedra Fizjologii Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
Białaczka kotów
POST
POWANIE LEKARSKO-WETERYNARYJNE
Białaczka kotów jest nieodwracalnym wirusa zawiera jedynie trzy geny. Wśród
Streszczenie
procesem nowotworowym prowadzącym nich nie ma onkogenu, czyli genu, który
do patologicznego rozplemu komórek mógłby indukować proces nowotworze-
Niniejszy artykuł przedstawia dotychcza-
układu krwiotwórczego i retikulohistio- nia. Wirus może stymulować neoplazję
sowy stan wiedzy na temat terapii bia-
cytarnego. Czynnikiem etiologicznym wyłącznie po uaktywnieniu endogen-
łaczki kotów, jednostki klinicznej stano-
choroby jest wirus FeLV z rodziny Re- nego onkogenu w komórce gospoda-
wiącej poważny problem terapeutyczny
troviridae. W wielu przypadkach wirus rza. Kolejnym faktem wartym odnoto-
w Polsce i na świecie. Przedstawiono do-
wywołuje zmiany o charakterze nieno- wania jest obecność w genomie każdego
datkowo charakterystykę FeLV, uwzględ-
wotworowym, a zejścia śmiertelne no- kota sekwencji DNA bardzo zbliżonych
niając cechy jego biologii ułatwiające zro-
towane wśród zakażonych kotów są na- do genów FeLV. Są to prawdopodob-
zumienie złożonej patogenezy białaczki
stępstwem towarzyszących białaczce nie endogenne, niekompletne wirusy
kotów. Zawarte w artykule informacje
infekcji, do których dochodzi na skutek białaczki, stanowiące pozostałość za-
mogą stanowić pomoc w postępowaniu
immunosupresyjnego oddziaływania pa- każenia przodków kota retrowirusami.
lekarsko-weterynaryjnym, w przypadku
togenu na szpik kostny i układ immuno- Wspomniane wirusy egzystują jako se-
stwierdzenia u kota tej niebezpiecznej
logiczny (1). U 36% chorych kotów działa- kwencja DNA przekazywana z pokole-
i śmiertelnej choroby.
nie takie może powodować pojawienie się nia na pokolenie wraz z normalnym ko-
tzw. zespołu przedbiałaczkowego (MDS), dem genetycznym kota. U połowy kotów
Słowa kluczowe
czyli dysplazji szpiku kostnego o cha- zakażonych podtypem A wirusa może
białaczka kotów, FeLV
rakterze wtórnym, który często prze- dochodzić do aktywacji endogennego
kształca się w białaczkę szpikową, do- wirusa na drodze rekombinacji. Tak po-
Abstract
tyczącą określonej grupy komórek, np. wstaje wirus podtypu B, który jest bar-
erytroleukemię granulocytarną lub mie- dziej zjadliwy od wirusa podtypu A. Cza-
This paper describes currently know-
lomonocytarną. Objawem mielodyspla- sami powstaje podtyp C, który powoduje
ledge about therapy of feline leuke-
zji jest niedokrwistość nieregeneratywna, często śmiertelną niedokrwistość. Zdol-
mia. This disease is a serious thera-
ze znacznym podwyższeniem średniej ność szerzenia się w populacji ma jedy-
peutically problem both in Poland and
wielkości erytrocytów, czyli wartości nie wirus podtypu A, natomiast zmienne
whole world. The authors present also
MCV (>70), ale także neutropenia i trom- antygenowo wirusy podtypu B i C, ma-
short characteristic of FeLV, which can
bocytopenia (2). jące ograniczoną zdolność do replikacji,
simplify the understanding composite
Wirus FeLV posiada jednoniciowy giną razem z gospodarzem (3, 4).
pathogenesis of feline leukemia. The
RNA zamknięty w kapsydzie pokry- Białaczka uchodzi za jedną z naj-
article contains useful information in
tym osłonką lipoproteinową. Na jego częstszych chorób zakaz
nych kotów.
proceeding in case of recognize this
powierzchni występują bardzo istotne Przyjmuje się, że w całej ich popula-
dangerous and mortal disease.
z punktu widzenia lekarza weterynarii cji 1% zwierząt jest zakażonych FeLV,
białka. Białko p27 jest białkiem słabym przy czym w pewnych skupiskach od-
Key words
antygenowo, jednakże konserwatywnym setek ten sięga nawet 30-40% (3). Przy-
feline leukemia, FeLV
i występującym u wszystkich szczepów kładowo, w okolicach Warszawy odse-
wirusa. Ma więc duże znaczenie w roz- tek kotów zakażonych zgłaszanych do
poznawaniu zakażeń FeLV. Natomiast klinik weterynaryjnych wynosił 14%,
białka osłonki: gp70 i p15E są antyge- zaś w okolicach Lublina i Wrocławia
nowo zmienne, ale stymulują wytwarza-  12-14%. W związku z trudnościami
nie przeciwciał neutralizujących wirus, diagnostycznymi i koniecznością obję-
stąd też są wykorzystywane w produkcji cia nimi wszystkich kotów, w tym tak-
szczepionek (3, 4). że bezdomnych, nie można precyzyjnie
Patogeneza białaczki kotów jest bar- określić odsetka osobników zakażonych
dzo interesująca. Wirus FeLV występu- w całej populacji (4).
je w trzech podtypach: A, B i C. Dro- Przyjmuje się, że na białaczkę kotów
gą naturalną przenosi się jedynie wirus częściej chorują samce (2-3 razy częściej)
podtypu A, zwany egzogennym. Genom oraz zwierzęta młode (od 10 miesięcy do
LIPIEC-SIERPIEC
" 4/2008
20
www.weterynaria.elamed.pl
WETERYNARIA W PRAKTYCE CHOROBY ZAKAy
NE
3 lat). Kot zakażony wirusem białaczki  Zakażenie wirusem niekoniecznie du, w przypadku stwierdzenia choroby
nosiciel lub zwierzę chore  wydala wi- musi oznaczać zachorowanie. Zależy to u kota, wielu lekarzy weterynarii zale-
rus do środowiska wraz ze śliną, kałem, od m.in. stanu immunologicznego kota, ca właścicielowi jego eutanazję. Należy
moczem, mlekiem oraz innymi wydzieli- dawki wirusa i jego zjadliwości. U czę- jednak podkreślić, że eutanazja chorego
nami. Najwięcej cząstek wirusa stwierdza ści kotów wirus jest niszczony w bra- zwierzęcia powinna być wyłącznie de-
się w ślinie. Zarazek jest bardzo wrażli- mie wniknięcia. Takie osobniki pozo- cyzją właściciela, a w przypadkach gdy
wy na warunki środowiskowe. W tempe- stają wrażliwe na powtórne zakażenie chce on leczyć chorego kota, lekarze we-
raturze pokojowej, po wyschnięciu, traci w wyniku kontaktu z FeLV. Część ko- terynarii powinni być w stanie podjąć to
zdolność do zakażenia już po kilku mi- tów wykazuje przejściowe zakażenie wyzwanie.
nutach. Stąd też, jak wspomniano, wirus trwające 12-16 tygodni, objawiające się Leczenie białaczki kotów uzależnio-
szerzy się głównie w skupiskach kotów. przejściową wiremią i wydalaniem wi- ne jest przede wszystkim od jej przebie-
Białaczka najczęściej przenosi się z mat- rusa. Po przechorowaniu koty pozosta- gu i postaci choroby. Jak podaje Grądz-
ki na potomstwo podczas pielęgnacji i za- ją odporne na tę jednostkę kliniczną. ki (1), guzy nowotworowe o charakterze
baw. Warto podkreślić, że na zakażenie Niektóre zwierzęta z tej grupy pozo- chłoniaków (mięsaki limfatyczne) po-
wirusem białaczki najbardziej wrażli- stają zakażone latentnie kilka miesię- jawiają się u około 10-15% zakażonych
we są koty młode w wieku 4-5 miesięcy. cy lub nawet lat. Jednakże u części ko- wirusem białaczki kotów. Wywodzą się
U nich także jest największe prawdopo- tów dochodzi do powstania trwałego one z patologicznie zmienionych komó-
dobieństwo rozwinięcia się wiremii. Dla zakażenia, objawiającego się wiremią rek limfocytarnych, będących w różnych
porównania, jeśli kot zakazi się w wie- i wydalaniem wirusa w ślinie do koń- stadiach dojrzewania. Najczęściej zbu-
ku 6 miesięcy, to prawdopodobieństwo ca życia. U niemal wszystkich zwierząt dowane są z limfoblastów lub mieszani-
rozwinięcia u niego wiremii wynosi 15%. ze wspomnianej grupy dochodzi do roz- ny limfoblastów i limfocytów. Podstawą
Im starszy jest osobnik, tym mniejsze woju pełnoobjawowej białaczki w ciągu klasyfikacji chłoniaków występujących
jest prawdopodobieństwo wystąpienia 1-4 lat (1, 4, 5). u kotów jest pierwotne miejsce ich lo-
u niego objawów choroby, wzrasta tak- Choroba stanowi poważny problem kalizacji w organizmie, zaś najczęściej
że szansa na całkowitą eliminację zaraz- zarówno z punktu widzenia jej diagno- notowaną formą guza jest nowotwór
ka z organizmu. Niestety, w przypadkach styki, jak i postępowania z zakażonymi śródpiersia.
immunosupresji, zwłaszcza wywołanej zwierzętami. Wielorakość objawów kli-
nadmiernym zagęszczeniem zwierząt, na- nicznych towarzyszących białaczce ko- TERAPIA CHA
ONIAKA
wet 30-40% kotów dorosłych może wyka- tów oraz różnorodny przebieg choroby Nieleczone chłoniaki prowadzą do śmier-
zywać wiremię. Natomiast wśród kotów są elementami znacznie utrudniający- ci zwierzęcia w przeciągu 2 miesięcy.
utrzymywanych pojedynczo, wychodzą- mi jej rozpoznawanie. Z drugiej strony Leczenie tej postaci białaczki polega na
cych na dwór, zwierzęta z białaczką sta- leczenie zwierząt chorych na białacz- stosowaniu chemioterapii, dzięki której
nowią około 1%, chociaż aż 40% z nich kę budzi zawsze spore kontrowersje. objawy kliniczne mogą ustępować na-
wykazuje obecność przeciwciał przeciw Jako że jest to choroba zakaz
na, której wet na kilka lat. Rozpoczęcie chemio-
FeLV (4, 5). czynnik etiologiczny przenoszony jest terapii powinno być poprzedzone bada-
Bramą wniknięcia wirusa do organi- z osobnika na osobnika głównie za po- niem cytologicznym lub histologicznym,
zmu są jama ustna i jama nosowa. Wirus średnictwem śliny i aerozolu z dróg od- a kot poddawany leczeniu powinien być
jest także obecny we krwi, wobec czego dechowych utrzymywanie kota chorego we względnie dobrej kondycji. Koniecz-
możliwe jest zakażenie drogą jatrogenną, w hodowli stanowi poważne zagrożenie ne jest także uprzedzenie właściciela
poprzez zakażony sprzęt medyczny, pod- rozprzestrzenienia się białaczki wśród o możliwości wystąpienia objawów nie-
czas transfuzji krwi, a także jako następ- pozostałych zwierząt. Z tego też wzglę- pożądanych związanych ze stosowaniem
stwo walk. Zakażenie śródmaciczne ma
niewielkie znaczenie, gdyż wiele kotek
z wiremią wykazuje zaburzenia płodno-
ści. Po wniknięciu do organizmu genom
wirusa łączy się z genomem zaatako-
wanych komórek. Tworzenie i uwal-
nianie wirionów potomnych odbywa
się jedynie podczas dzielenia się komó-
rek i odbywa się bez szkody dla nich.
Wobec powyższego najlepsze warun-
ki rozwoju FeLV znajduje w tkankach
ulegających szybkim podziałom, m.in.
w szpiku kostnym. Wcześniej jednak wi-
rus namnaża się w miejscu wniknięcia,
głównie w okolicznej tkance limfatycz-
nej. Stamtąd wędruje do szpiku w zaka-
żonych leukocytach. Szybka replikacja
w szpiku doprowadza do wiremii w cią-
gu trzech miesięcy od zakażenia. Dro-
gą krwi wirus dociera do intensywnie
dzielących się komórek ślinianek oraz
komórek nabłonka gardła, jelit i pęche-
Ryc. 1. Wyniki morfologii kota zakażonego wirusem białaczki kociej, charakterystyczne dla zespołu
rza moczowego, skąd jest wydalany na
przedbiałaczkowego. Niedokrwistość ze znacznie podwyższoną średnią wielkością erytrocytów (MCV = 75)
zewnątrz (4, 5). oraz trombocytopenia
LIPIEC-SIERPIEC
" 4/2008
21
www.weterynaria.elamed.pl
CHOROBY ZAKAy
NE WETERYNARIA W PRAKTYCE
cytostatyków, takich jak: immunosupre-
sja szpiku kostnego, zaburzenia ze strony
przewodu pokarmowego, kardiotoksycz-
ność, nefrotoksyczność, jałowe krwo-
toczne zapalenie pęcherza moczowego
itp. Skuteczność chemioterapii w dużej
mierze uzależniona jest od postaci chło-
niaka. W przypadku wystąpienia proce-
su nowotworowego obejmującego układ
pokarmowy rokowanie jest o wiele gor-
sze niż przy innych formach chłoniaków;
w przypadkach guzów jamy nosowej nie-
jednokrotnie sama tylko radioterapia jest
wystarczającą metodą leczenia.
Wydaje się, że największa skutecz-
ność leczenia charakteryzuje chemiotera-
pię kombinowaną z zastosowaniem kil-
ku preparatów. Podawanie tylko samych
kortykosterydów, których skuteczność
jest minimalna, znajduje zastosowanie
Ryc. 2. Liczne młodociane formy granulocytów  promielocyty, mielocyty i metamielocyty u kota chorego
w leczeniu paliatywnym, gdy właściciel
na wirusową białaczkę kocią sugerują pojawienie się białaczki granulocytarnej (tu widoczny mielocyt).
Dodatkowo w erytrocytach widoczne są mycoplazmy. Zakażenie Mycoplasma haemofelis często występuje
kota odrzucił możliwość przeprowadze-
u kotów chorych na białaczkę wirusową
nia chemioterapii lub stan zwierzęcia jest
na tyle zły, iż jej rozpoczęcie stanowiłoby
zagrożenie dla życia pacjenta.
Najczęściej stosowanymi schematami
leczenia chłoniaków kotów, powstający-
mi w przebiegu zakażenia wirusem bia-
łaczki, jest kombinacja cyklofosfamidu,
winkrystyny i prednizonu (COP). Nie-
jednokrotnie łącznie z powyższymi le-
kami stosuje się doksyrubicynę, rzadziej
natomiast L-asparaginazę czy arabino-
zyd cytozyny (6). Jak donosi Cotter (7),
zastosowanie schematu chemioterapii
COP u 38 kotów z chłoniakami spowo-
dowało pełną remisję objawów chorobo-
wych u 75% poddanych leczeniu osob-
ników na okres 150 dni; w przypadku
20% pacjentów nie notowano nawro-
tów choroby nawet po upływie roku.
W opisywanych przypadkach najczęst-
szą lokalizacją guzów było śródpiersie.
Ryc. 3. Erytoleukemia (we krwi liczne jądrzaste proerytroblasty) u kota z objawami FeLV
Z kolei badania Moora i wsp. (8) prze-
prowadzone na tej samej liczbie kotów
i w tym samym rejonie geograficznym,
według tego samego schematu lecze-
nia 10 lat póz
niej wykazały ustąpienie
zmian nowotworowych zaledwie u 47%
osobników i to na średni okres 86 dni.
Zaznaczyć jednak należy, że w przypad-
ku drugiej grupy badanych kotów naj-
częstszą formą chłoniaków była postać
pokarmowa.
Niezwykle częstym powikłaniem agre-
sywnej chemioterapii jest anoreksja.
W przypadku jej wystąpienia zaleca-
ne jest podawanie stymulatorów apety-
tu, takich jak: cyproheptadine w dawce
2-4 mg/dzień lub octan megestrolu
w dawce 2,5 mg/dzień przez 3-4 dni.
Czas terapii w przypadku chłoniaków
u kotów nie jest ograniczony sztywnymi
ramami i uzależniony jest od stanu zwie-
Ryc. 4. Obraz krwi kota z zespołem mielodysplastycznym  liczne magaloidalne erytroblasty rzęcia i decyzji lekarza prowadzącego.
LIPIEC-SIERPIEC
" 4/2008
22
www.weterynaria.elamed.pl
CHOROBY ZAKAy
NE WETERYNARIA W PRAKTYCE
Początkowo zalecano podawanie cyto- W przypadkach niedokrwistości można stosować także ludzki interfe-
statyków przez okres 1 roku lub dłu- o podłożu immunologicznym (autoim- ron alfa. Podawany w niskich dawkach
żej. Obecnie większość protokołów munehemolytic anemia  AIHA) w lecze- (30 jednostek lub mniej) doustnie dzia-
przewiduje zakończenie leczenia już po niu sugeruje się podawanie wysokich ła jako immunostymulator. Stosowany
6 miesiącach. Niezależnie od rodza- dawek glikokortykosteroidów, np. pred- bywa w przypadku zakażeń bezobjawo-
ju chemioterapii oraz typu chłoniaka nizon w dawce 4-8 mg/kg, które można wych, jako lek opóz
niający pojawienie
należy uprzedzić właściciela leczonego łączyć z cyklofosfamidem lub azatiopry- się objawów białaczki kotów. Podawanie
zwierzęcia, iż mimo poprawy stanu zdro- ną. Sterydy zwiększają ponadto produk- ludzkiego interferonu ą w warunkach
wia kota po zastosowanym schemacie le- cję erytrocytów oraz przyczyniają się do doświadczalnych kotom zakażonym nie
czenia, po jego zakończeniu możliwe są dłuższej ich przeżywalności w układzie spowodowało cofnięcia wiremii; wpły-
nawroty choroby (9). krążenia. Przeciwwskazaniem jednak nęło jednak na polepszenie ogólnej kon-
W 50% przypadków wieloogniskowej do ich stosowania u kotów zakażonych dycji chorego osobnika (9). Niekiedy
formy mięsaka limfatycznego u kotów do- FeLV jest występowanie zakażeń współ- w leczeniu białaczki stosowane są leki
chodzi do zajęcia szpiku kostnego. Zabu- istniejących (1). przeciwwirusowe, takie jak rybawiryna,
rzenia mieloproliferacyjne określane są Niekiedy pomocne w leczeniu nie- zydowudyna czy acyklowir (5). Pierwszy
wówczas mianem leukemicznej formy za- dokrwistości może okazać się poda- z wymienionych w dawkach terapeu-
każenia. Proliferacja nowotworowa może wanie ludzkiej erytropoetyny w dawce tycznych okazał się jednak toksyczny
dotyczyć wszystkich linii komórek krwio- 100 jednostek/kg m.c. s.c. trzy razy dla komórek kotów, natomiast aktyw-
twórczych, jednak najczęściej stwierdza- w tygodniu. Jeżeli w następstwie jej ność zydowudyny i acyklowiru w sto-
ną formą kliniczną tego nowotworzenia aplikacji nie obserwuje się u leczone- sunku do FeLV jest dyskusyjna. Z ko-
jest białaczka limfoblastyczna (1). Le- go zwierzęcia wzrostu poziomu hema- lei inhibitory odwrotnej transkryptazy
czenie ostrych postaci białaczek jest tokrytu, konieczna może okazać się wirusa białaczki hamują replikację tego
w tym przypadku niezwykle trudne, co suplementacja żelaza. Preparatów za- patogenu, jednak nie chronią przed roz-
jest związane z zajęciem szpiku kostne- wierających w swym składzie ten pier- wojem wiremii.
go przez patologicznie zmienione limfo- wiastek nie należy jednak podawać ko- Skuteczny schemat leczenia białaczki
blasty. Okres  oczyszczania się szpiku tom, które poddawane były zabiegowi kotów powinien uwzględniać hamowa-
z tych komórek jest stosunkowo długi  transfuzji krwi z uwagi na możliwość nie replikacji wirusa w organizmie oraz
średnio 3-4 tygodnie, w czasie których wystąpienia hemosyderozy wątroby. regenerację układu immunologicznego
obserwowane w badaniu hematologicz- Pełna krew zawiera bowiem 0,5 mg/ml zakażonego osobnika. Ponieważ z racji
nym anemia i granulocytopenia są w za- żelaza (9). Wspomagająco w leczeniu charakteru choroby kuracja taka trwała-
sadzie nieodwracalne. W tej postaci bia- anemii można również zastosować wi- by długo, wskazane byłoby, aby aplikacja
łaczki kotów nie zaleca się osłaniającego taminę B12 oraz kwas foliowy. leków miała miejsce drogą doustną, one
podawania antybiotyków. Wskazaniem zaś same, by były nietoksyczne i względ-
do wprowadzenia tej grupy leków jest LECZENIE PRZYCZYNOWE ne tanie. Jednak do tej pory brak jest pre-
wystąpienie u chorego kota gorączki lub W chwili obecnej brak jest przyczyno- paratów spełniających wszystkie powyż-
innych objawów wskazujących na zaka- wego leczenia białaczki kotów. Ponie- sze kryteria.
żenie bakteryjne. Chemioterapia ostrej waż w następstwie zakażenia dochodzi
białaczki limfatycznej przy pomocy win- do integracji wirusa z genomem komór- POST
POWANIE ZE ZDROWYMI,
krystyny i prednizonu okazuje się sku- ki gospodarza, w zasadzie jego elimina- FELV-POZYTYWNYMI KOTAMI
teczna w 25% przypadków (9). cja z organizmu jest niemożliwa. Terapia W przypadkach wykazania w hodow-
przy pomocy przeciwciał skierowanych li kota lub kotów z wiremią lekarze we-
LECZENIE NIEDOKRWISTOŚCI przeciwko białku gp70 FeLV okazała terynarii mają obowiązek niezwłocznie
Jednym z częściej spotykanych zabu- się skuteczna jedynie w warunkach do- poinformować o tym właściciela. Z uwa-
rzeń występujących w przebiegu białacz- świadczalnych, gdy zostały one podane gi na możliwość zakażenia pozostałych
ki kotów jest niedokrwistość. Występuje we wczesnym okresie zakażenia. Natu- zwierząt w hodowli osobniki takie po-
ona u około 25% zakażonych osobników ralną odpowiedz
immunologiczną za- winny być z niej usuwane, zaś pozostałe
i spotykana jest najczęściej u młodych atakowanego organizmu można nato- koty badane w kierunku białaczki w od-
kotów w wieku 2-3 lat. Anemia w prze- miast stymulować przy pomocy takich stępach trzymiesięcznych. W przypad-
biegu białaczki ma najczęściej charakter substancji, jak: IFN czy białko A gron- ku kotów domowych w gospodarstwach,
nieregeneratywny i związana jest z apal- kowca (11, 12). Ostatnio coraz częściej w których są one przetrzymywane jako
zją lub dysplazją szpiku kostnego. Najlep- w terapii białaczki kotów zastosowanie zwierzęta towarzyszące, nie ma koniecz-
szą metodą leczenia jest transfuzja krwi. znajduje dostępny także w Polsce, re- ności pozbywania się chorych zwierząt,
Bardzo często już po pierwszym przeto- kombinowany omega interferon koci o ile będą one przetrzymywane w za-
czeniu dochodzi do znacznej poprawy (rFelFN). Wspomniany preparat, jeśli mknięciu, bez kontaktu z innymi osob-
stanu klinicznego chorego zwierzęcia. jest podany przed stadium terminalnym nikami tego gatunku. Ryzyko zakaże-
Częstość transfuzji można zmniejszyć, choroby, zwiększa szanse kota na dłuż- nia dorosłego FeLV-negatywnego kota
stosując prednizon w dawce 1-4 mg/kg. sze życie z białaczką i łagodzi jej objawy. na skutek kontaktu z kotem wiremicz-
Znajduje on także zastosowanie w lecze- Dawka interferonu omega dla kota wy- nym jest stosunkowo nieduże (10-15%)
niu zespołów przedbiałaczkowych, po- nosi 1 MU/kg podskórnie raz dziennie i ma miejsce po dłuższym kontakcie obu
nadto można go łączyć z niskimi daw- przez pięć dni, następnie powtarza się osobników, jednak swobodne wychodze-
kami cytostatyków (cytarabina w dawce serię 14. i 60. dnia. Lek stosuje się tak- nie kota znajdującego się w fazie wire-
1,4 mg/kg s.c. co 24 h przez 2-4 tyg.), że w regularnych odstępach czasu, by mii, a tym samym immunosupresji może
cyklosporyną (5 mg/kg p.o.), co zwięk- zapobiec nawrotom choroby. Działania skutkować wystąpieniem u zakażonego
sza przeżywalność zwierząt (od 7 dni do uboczne interferonu są łagodne i prze- osobnika wtórnych infekcji bakteryjnych,
74 miesięcy) (10). mijające. W zwalczaniu zakażeń FeLV grzybiczych czy wirusowych.
LIPIEC-SIERPIEC
" 4/2008
24
www.weterynaria.elamed.pl
CHOROBY ZAKAy
NE WETERYNARIA W PRAKTYCE
Postępowanie lekarsko-weterynaryjne trwałej wiremii oraz niedopuszczenie do Piśmiennictwo
z chorymi na białaczkę kotami nie po- rozwoju anemii i immunosupresji spoty- 1. Winiarczyk S., Grądzki Z., Wołoszyn S.,
Pejsak Z., Żmudziński J.F., Gundałach J.,
winno być rażąco odmienne od postę- kanych w następstwie zakażenia kotów
Sadzikowski A., Osek J.: Choroby zakaz
-
powania z pozostałymi pacjentami. Na- FeLV. W większości krajów zachodniej
ne zwierząt domowych z elementami zoonoz.
leży unikać, za wyjątkiem określonych Europy oraz w USA szczepienia prze-
Lublin 2000.
sytuacji, stosowania glikokortykoste- ciwko FeLV zalecane są dla wszystkich
2. Weiss D.: Evaluation of dysmyelopo-
roidów oraz przestrzegać zasad higieny kociąt po ukończeniu 8. tygodnia życia.
iesis in cats: 34 cases (1996-2005).
obowiązujących w gabinetach lekarskich. Optymalnym terminem pierwszej apli-
 J. Anim. Vet. Med. Assoc. , 2006, 228,
Z uwagi na pojawiającą się w przebiegu kacji preparatu wydaje się wiek 8-10 ty-
893- 897.
białaczki immunosupresję należy zwró- godni, z powtórną wakcynacją po upły-
3. Jarret O., Hosie M.J.: Feline leukaemia vi-
cić uwagę właściciela na fakt zwiększo- wie 2-4 tygodni. Producenci szczepionek
rus infection. [W:] Chandler E.A., Ga-
nej podatności chorego kota na wtórne zalecają następnie coroczną immunizację
skell C.J., Gaskel R.M.: Feline medicine and
infekcje i trudności terapeutyczne, które zwierząt. Wszystkie szczepionki przeciw-
therapeutics. Blackwell Publishing 2004,
mogą być z tym związane. ko białaczce zawierają antygeny podty-
597-605.
pu A wirusa, a niektóre także podtypów
4. Frymus T.: Wirusowe, bakteryjne, grzybi-
ZAPOBIEGANIE BIAA
ACZCE B i C (4). W ostatnim czasie na rynek
cze i prionowe choroby kotów. Psychoedu-
W Polsce, jak i na rynkach światowych weterynaryjnych produktów immunolo-
kacja 2005.
dostępne są szczepionki przeciwko bia- gicznych wprowadzono nową rekombi-
5. Hartmann K., Kraft W.: FeLV infection.
łaczce kotów. Zawierają one w swym nowaną szczepionkę przeciwko białaczce
 Revue Med. Vet. , 1994, 145, 191-197.
składzie inaktywowany wirus FeLV lub kotów, opartą na żywym wirusie ospy ka- 6. Calia C.M., Hohenhaus A.E., Fox P.R.:
jego antygeny. Skuteczność tych spe- narków, do genomu którego wprowadzo- Acute tumor lysis syndrome in a cat with
cyfików jest w dalszym ciągu tematem no sekwencje kodujące główne antygeny lymphoma.  J. Vet. Intern. Med. , 1996, 10,
licznych dyskusji. Wiadomo, że nie dają FeLV. Sam wirus szczepionkowy nie sta- 409-411.
7. Cotter S.M.: Feline viral neoplasia. [W:]
one 100% odporności przeciwko choro- nowi żadnego zagrożenia dla organizmu
Green C.E.: Infectious diseases of dog and
bie, nie należy ich stosować u kotów za- szczepionych zwierząt, zaś prezentowane
cat. WB Saunders, Philadelphia 1990.
każonych FeLV, gdyż nie wykazują dzia- przez niego antygeny silniej i w sposób
8. Moor A.S., Cotter S.M., Frimberger A.E.:
łania terapeutycznego i nie stwierdza bardziej naturalny pobudzają zwłaszcza
A comparison of doxorubicin vs COP for
się żadnej korzyści po ich podaniu, ta- odporność komórkową immunizowa-
maintenance of remission in cats treated for
kich jak np. zniesienie wiremii. Ponad- nego organizmu (13, 14).
lymphoma.  J. Vet. Int. Med. , 1996, 10,
to skuteczność tych immunoprepara- Niniejszy artykuł zwraca uwagę na
372-375.
tów sprawdzana jest w bardzo różnych trudności terapeutyczne związane z bia-
9. Greene C.E.: Infectious Diseases of The Dog
warunkach w laboratoriach (zależnych łaczką kotów. Jak podano we wstępie,
and Cat. Second Edition. W.B. Saunders
od producenta), w związku z czym pre- jest to choroba nieuleczalna, w związku
Company 1998.
zentowane przez firmy farmaceutyczne z czym w większości przypadków postę-
10. Hissaue M., Okayama H., Suzuki T., Mizu-
wyniki z tego zakresu mogą nie przekła- powanie lekarsko-weterynaryjne skaza-
no T., Naganobu K., Hasegawa A., Watari T.,
dać się na skuteczność terenową. Mając ne jest na porażkę. Odpowiednie postę-
Matsuki N., Masuda K., Ohno K, Tsujimo-
powyższe na uwadze, należy podcho- powanie z zakażonym kotem (leczenie
to H.: Hematologic abnormalites and outco-
dzić z pewną rezerwą do szczepień ko- paliatywne) pozwala jednak znacznie wy-
me of 16 cats with myelodysplastic syndrome.
tów przeciwko FeLV. Przyjmuje się, że dłużyć i polepszyć komfort jego życia, co
 J. Vet. Int. Med. , 2001, 15, 471-474.
podstawowym zadaniem szczepionek dla wielu właścicieli jest niejednokrotnie
11. Hartmann K., Block A., Ferk G., Voll-
przeciwko białaczce jest zapobieganie sprawą priorytetową.
mar A., Goldberg M., Lutz H.: Treatment
of feline lukemia virus-infected cats with pa-
ramunity inducer.  Vet. Immunol. Immu-
nopathol. , 1998, 65, 267-275.
FeLV podtyp A
12. McCaw D.L., Boon G.D., Jergens A.E.,
(wirus egzogenny)
Kern M.R., Bowles M.H., Johnson J.C.:
Immunomodulation therapy for feline leuke-
mia virus infection.  J. Am. Anim. Hosp.
Asoc. , 2001, 37, 356-363.
13. Poulet H., Brunet S., Boularand C., Guiot L.,
mat. genetyczny
rekombinacja
Leroy V., Tartagila J., Minke J., Audonnet
FeLV podtyp A
J., Desmettre P.: Efficacy of a canarypox vi-
FeLV Wirus krążący
rus-vectored vaccine against feline leukaemia.
Wirus FeLV
podtyp A w populacji
endogenny  Vet. Rec. , 2003, 153, 141-145.
14. Ziętek J., Adaszek A
. Winiarczyk S., Bie-
FeLV
Produkty
gała P.: Szczepienie kotów.  Weterynaria
podtyp B
rekombinacji
w Praktyce , 2008, 3, 75-82.
ginące wraz
FeLV
z gospodarzem
podtyp C
dr n. wet. A
ukasz Adaszek
Katedra Epizootiologii
I Klinika Chorób Zakaz
nych
DNA gospodarza Komórka gospodarza
Wydział Medycyny Weterynaryjnej
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
20-612 Lublin, ul. Głęboka 30
Ryc. 5. Powstawanie podtypów FeLV e-mail: [e-mail]
LIPIEC-SIERPIEC
" 4/2008
26
www.weterynaria.elamed.pl