03.11.2014
Co to jest pamięć?
Zdolność do przechowywania informacji w
jakimś celu
Wykład 5
Procesy poznawcze, odpowiedzialne za
rejestrowanie, przechowywanie i odtwarzanie
doświadczenia
Pamięć
Zasoby przechowywanej informacji
Słynny pacjent H.M. Deficyty pamięci u L.M.
Niemożność uczenia się nowych rzeczy
Upadek w czasie jazdy na rowerze w wieku lat 9
Utrata przytomności na 5 minut Szczególnie zapamiętywanie epizodów
W mniejszym stopniu zapamiętywanie faktów
Nasilające się objawy padaczki skroniowej
Czyli cierpiał na zaburzenie PAMI
CI DEKLARATYWNEJ
Operacja neurochirurgiczna w wieku lat 27
Obustronne wycięcie dolnej części płatów
skroniowych (medial temporal lobe, MTL), wraz Pacjent za każdym razem przedstawiał się znajomym,
z jądrami migdałowatymi i 2/3 hipokampa. jakby widział ich po raz pierwszy
Pacjent przystępował do każdego zadania, jakby miał z
Henry G.
Operacja się udała, w sensie wyleczenia z
nim do czynienia po raz pierwszy
padaczki
Molaison
(1926-2008
)
Amnezja Amnezja poalkoholowa
Zespół Wernickego Korsakowa
 Zdarzenie
Zaburzenia metabolizmu
Uraz mechaniczny, lezja, wylew krwi, zator
Ostry niedobór witaminy B1 ( aminy)
Faza ostra (Wernickego):  splątanie umysłowe , zaburzenia mowy
Amnezja następcza (amnesia anterograda) I koordynacji
Faza przewlekła (Korsakowa): zaburzenia pamięci i uczenia się
Niepamięć tego, co nastąpiło PO zdarzeniu
(głównie niepamięć następcza)
Wspomnienia nie zostają  utrwalone (skonsolidowane)
80 90% alkoholików cierpi na ostry niedobór witaminy B1 (mięso,
Czas: nawet do końca życia (jak u H. M.) pełne ziarna zbóż, orzechy, fasola, soja)
 Urwanie filmu
Amnezja wsteczna (amnesia retrograda)
Przejściowa utrata zdolności kodowania w pamięci zdarzeń, przy
Niepamięć tego, co nastąpiło PRZED zdarzeniem
zachowanej przytomności
Mniejsza w przypadku pamięci faktów
Nie wynika z dysfunkcji uwagi, szoku, stresu itp.
Najmniejsza w przypadku pamięci procedur
Czas: od jednej godziny do kilkunastu lat (u H.M. 11 lat)
1
03.11.2014
Co nie było zaburzone u L.M. Pamięć proceduralna u H.M.
Pamięć niedeklaratywna
Uczenie się procedur
Uczenie się niejawne (implicit)
Pamięć krótkotrwała (robocza, operacyjna)
Potrafił rozwiązywać problemy
Prowadził rozmowę
Przez kilka minut pamiętał, że kogoś już zna
Testy pamięci jawnej i niejawnej Pamięć jawna i niejawna w amnezji
Zapamiętywanie listy słów:
bułka, mieszkanie, rower, &
Test pamięci jawnej: przywołanie ze wskazówką
Uzupełnij podane litery tak, aby uzyskać słowo z listy
b u _ _ _ m i _ _ _ _ _ _ _ _ r o _ _ _
Test pamięci niejawnej: Uzupełnianie rdzeni słów
Uzupełnij podane litery tak, aby uzyskać jakiekolwiek
słowo
b u _ _ _ m i _ _ _ _ _ _ _ _ r o _ _ _
(Graf et al.,
1984)
Rodzaje pamięci Rodzaje pamięci: Squire
Pamięć
Pamięć przemijająca
ultrakrótka (sensoryczna)
operacyjna (krótkotrwała, robocza)
deklaratywna niedeklaratywna
Pamięć trwała
brak ograniczeń czasowych
semantyczna epizodyczna zdolności priming warunkowanie uczenie się
bardzo duża pojemność
(fakty) (zdarzenia) proceduralne nieasocjacyjne
(percepcyjne, (habituacja,
motoryczne, sensytyzacja)
poznawcze)
2
03.11.2014
Pamięć sensoryczna Badanie pamięci sensorycznej
Modalność wzrokowa " Procedura częściowego odpamiętania
pamięć ikoniczna
" Wskazówka nie póz
niej niż po 300 ms
Modalność słuchowa
pamięć echoiczna
Pamięć krótkotrwała
SYGNAA

Zadanie n wstecz (n back)
Short term memory (STM)
ZMYA
KA
Krótkotrwała i BARDZO niepojemna
bodz
ce
Magiczna liczba 7 (plus lub minus 2)
Miller, 1956
A tak naprawdę jeszcze mniej!
Cowan, 2000: około 4 jednostek
maska
Dlaczego tak niewiele?
Instrukcja:
Dlaczego nie 70 lub 700?
Naciśnij guzik, jeśli widziany bodziec pojawił się
wcześniej na pozycji 2 wstecz
W każdym innym przypadku nic nie rób.
Testy pamięci roboczej:
Funkcje STM
Tower of London
Zmieniając
Funkcje czysto pamięciowe
położenie jednej
kuli w jednym
ruchu, zrób tak, aby
Kuz
nia myśli (pamięć operacyjna)
dolny panel był
identyczny z
górnym.
Planowanie działań
Zrób to w
plany krótkoterminowe
minimalnej liczbie
umysłowy model świata
koniecznych
ruchów.
Rozumienie mowy PLANOWANIE
3
03.11.2014
Ograniczona pojemność a wydolność
centralny system
wykonawczy
systemu
Pętla fonologiczna Notes wzrokowo przestrzenny
Pamięć robocza a inteligencja
Pętla artykulacyjna
płynna
Wewnętrzny system zapisu
Bufor epizodyczny
skrystalizowana (nabywanie słownictwa)
Magazyn fonologiczny
Podręczny magazyn
Pamięć robocza a skuteczność w zawodzie
wzrokowy
tłumacz
kelner
język Epizodyczna pamięć trwała Znaczenia informacji wzrokowych Pamięć robocza a rozumienie mowy
rozbiór logiczny zdania
Systemy skrystalizowane
Systemy płynne
wg. Baddeley (2002)
Pamięć długotrwała
Dlaczego tak niewielka pojemność?
(Long term memory, LTM)
Dwie funkcje pamięci operacyjnej
Pamięć deklaratywna
przechowywanie informacji
semantyczna (fakty)
redukowanie chaosu
epizodyczna (zdarzenia)
Rozsądna liczba 7 plus lub minus 2
Pamięć niedeklaratywna
proceduralna
Krótkotrwałość jest zaletą pamięci operacyjnej
implikatywna (mimowolna i nieświadoma)
Pamięć semantyczna Organizacja pamięci semantycznej
Problem magazyniera:
Pamięć znaczeń
Jak upchnąć tak wiele w małej przestrzeni?
Co to znaczy antycypacja?
Jak szybko wydobyć potrzebną rzecz?
Jaki jest synonim słowa  usuwanie ?
Teorie sieciowe
Wiedza ogólna
Pamięć semantyczna to sieć
Co jest stolicą Francji?
Węzłami sieci są znaczenia
Jak się nazywa obecny prezydent Szwecji?
Powiązania między węzłami skojarzenia
4
03.11.2014
Zapamiętywanie Przechowywanie w LTM
Kodowanie
Brak ograniczeń systemowych
Nazywanie
Dowolnie dużo
Kategoryzowanie
Dowolnie długo
Kojarzenie
Przejawy aktywności magazynu pamięci
Konsolidacja
Reminiscencja
Utrwalenie śladu pamięciowego
Samoistne reorganizacje
Procesy fizjologiczne
Odpamiętywanie Operacje odpamiętywania
Rodzaje odpamiętywania Dekodowanie
Przypominanie Odwrotność kodowania
Rozpoznawanie Rola wskazówek naprowadzających
Powtórne uczenie się
Problem dostępu
Stopień trudności tych procesów Zjawisko  końca języka
powt < rozp < przyp Zjawisko  poczucia, że się wie
Rodzaje błędów pamięciowych Zapominanie
Krzywa zapominania (Ebbinghaus)
Utrata informacji
%
zapominanie
Nadmiar informacji
implanty pamięciowe
fałszywe wspomnienia
zmiana znaczenia wspomnień
t
6
03.11.2014
Przyczyny zapominania Rodzaje interferencji
Zanikanie śladów pamięciowych
Interferencja proaktywna
Proces samoistny
To, co zapamiętujemy teraz przeszkadza nam w
opanowaniu materiału przyszłego
Interferencja
nowe informacje nakładają się na stare
Interferencja retroaktywna
Zapominanie umotywowane
To, co zapamiętujemy teraz przeszkadza nam w
wyparcie
przypomnieniu sobie materiału przeszłego
reinterpretacja
Efekt pierwszeństwa i świeżości Implanty pamięciowe
Implanty są to:
%
elementy obce
wprowadzone do pamięci w wyniku interwencji  z
zewnątrz
- zamierzonej
- niezamierzonej
50%
początek koniec
Badania Elisabeth Loftus (1975) Eksperyment Loftus c.d.
Badanym pokazywano krótki film o kraksie
Pytanie sugerujące
samochodowej Grupa A: Z jaką szybkością poruszał się samochód po wiejskiej
drodze, gdy przejeżdżał obok stodoły?
Po filmie  10 pytań na temat zdarzenia
Grupa B: Z jaką szybkością poruszał się samochód po wiejskiej
drodze?
jedno pytanie sugerujące
dziewięć pytań obojętnych
Pytanie kontrolne
Czy widziałeś stodołę?
Po tygodniu  10 pytań na temat zdarzenia
Grupa A: 17,3% TAK
Grupa B: 2,7% TAK
Jedno pytanie krytyczne
(Tam w ogóle nie było stodoły ...)
7
03.11.2014
Siedem grzechów pamięci
Czy pamięci można ufać?
(Daniel Schacter, 2001/2003)
Prawie każdy się na nią skarży
1. Grzech nietrwałości
(choć nikt na brak rozsądku ...)
2. Grzech roztargnienia
Ale w istocie pamięć jest bardzo sprawna  zaburzenia i 3. Grzech blokowania
błędy to wyjątki od reguły
4. Grzech błędnej atrybucji
(choć wyjątki dobrze pamiętane ...)
5. Grzech podatności na sugestię
Trzeba podchodzić z dużą ostrożnością do
6. Grzech tendencyjności
zeznań naocznych świadków
7. Grzech uporczywości
świadectw osób pokrzywdzonych
8