15.12.2014
Co to jest inteligencja?
Podstawowa zdolność umysłu
Ogólna sprawność myślenia
Wykład 10
Zdolność uczenia się
Wiedza
Zdolność rozumowania
Inteligencja
ZDOLNOŚĆ
Klasycy: Sir Francis Galton Koncepcja Galtona
Podkreślał rolę dziedziczności Inteligencja jako zdolność
mobilizowania i wydatkowania energii
różnicowania wrażeń
Założenie 1: nie ma niczego w intelekcie, czego by wcześniej nie
było w zmysłach (empiryzm)
Sir Francis Galton (1822 1911)
Założenie 2: inteligencja to m.in. zdolność dokonywania
I have no pa ence with the hypothesis occasionally expressed, and o en
rozróżnień (np. pojeciowych)
implied, especially in tales wri en to teach children to be good, that
babies are born pre y much alike, and that the sole agencies in crea ng
Wniosek: im bardziej wrażliwe zmysły, tym lepszy intelekt
differences between boy and boy, and man and man, are steady
applica on and moral effort. (& ) The experiences of the nursery, the
school, the University, and of professional careers, are a chain of proofs to
Testy  inteligencji : czy dwa ciężarki sa jednakowo ciężkie?
the contrary.
Francis Galton, Hereditary Genius
Klasycy: Charles Spearman Jedna czy wiele zdolności?
Natura inteligencji:
Charles Spearman: dwuczynnikowa teoria
inteligencji
Nabywanie doświadczeń w sferze:
poznawczej
emocjonalnej (afektywnej)
motywacyjnej (konatywnej)
Jeden czynnik inteligencji ogólnej g
Wiele czynników specyficznych s
Dostrzeganie abstrakcyjnych relacji
(educ on of rela ons)
samochód : pojazd :: słoń : ?
Dostrzeganie związków
Wykonanie każdego zadania zależy od g i od
(educ on of correlates)
ból głowy : niskie ciśnienie :: wiatr halny jednego s
Charles Spearman (1863 1945)
1
15.12.2014
Zwolennicy wielu zdolności Model Joy P. Guilforda
Operacje:
Louis Thurstone: siedem czynników
poznawanie
Rozumienie słów
ocena
myślenie dywergencyjne
Płynność słowna
myślenie konwergencyjne
Zdolności liczbowe
pamiętanie
Zdolności pamięciowe
Treści: Wytwory:
figuralne jednostki
Szybkość spostrzegania
symboliczne klasy
Rozumowanie indukcyjne
semantyczne relacje
Zdolności przestrzenne
behawioralne systemy
Louis Thurstone (1887 1955)
przekształcenia
implikacje
Model Guilforda: Model hierarchiczny
120 zdolności (Philip Vernon)
g
w sz p m
s s s s s s s s s s s s s s
Metoda badania: Analiza czynnikowa Skąd rozbieżności?
Zróżnicowana lub jednolita bateria na wejściu
Bardzo duża bateria testów
Macierz korelacji między testami
Zróżnicowana lub jednolita próbka badana
Te, które są skorelowane,  ładują wspólny
zróżnicowana model hierarchiczny
czynnik
jednolita czynniki równorzędne
Te, które nie są skorelowane,  ładują odrębne
czynniki
Poziom rozwoju intelektualnego
Po wyodrębnieniu czynników  ich interpretacja
dzieci model hierarchiczny
dorośli czynniki równorzędne
2
15.12.2014
Szybkość działania układu
Biologiczne podłoże inteligencji
NCV, nerve conduc on velocity)
Szybkość przewodzenia impulsów w OUN
Vernon i Mori (1989)
Inteligentny mózg działa szybko
Nerwy obwodowe: przewodnictwo między nadgarstkiem a
barkiem
Niezawodność
Inteligentny mózg przesyła sygnały bez zakłóceń Wyższe IQ  krótszy czas propagacji
Wielkość mózgowia
Droga wzrokowa
im większy mózg tym większa jego moc obliczeniowa
Jensen i Reed (1992): odpowiedz
wywołana w korze
Wydajność energetyczna
wzrokowej
Inteligentny mózg zużywa mniej energii na wykonanie zadania
Wyższe IQ  krótszy czas latencji
Niezawodność: ERP i AEP EEG a inteligencja
Ertl (1964)
Hendrickson i Hendrickson (1980)
Analiza  sznurkowa
Wronka (2003)
N1, P2, P300 (uwagowa obróbka bodz
ca)
Inteligencja a wielkość mózgu Wyniki Rushtona
Philip Rushton Niepoprawne politycznie&
Obwód czaszki (kraniometria)
Pojemność czaszki
Efekty główne:
Pojemność mózgowia (fMRI)
Rasa
Płeć
Korekta ze względu na
Wagę ciała
Płeć
3
15.12.2014
Metaanaliza Wydajność energetyczna mózgu
McDaniel (2005)
Haier et al. (1988, 1992)
37 próbek, 1530 osób
Tylko dane z neuroobrazowania
PET + Raven
Im trudniejsza tablica, tym większy metabolizm
Średnia korelacja: 0,33
Im wyższe IQ, tym mniejszy metabolizm
Wyższa u kobiet niż u mężczyzn
Im wyższe IQ, tym szybszy spadek metabolizmu w
Wyższa u dorosłych, niż u dzieci
trakcie uczenia się
Kobiety 0,41
Raczej cała kora niż wybrane rejony
Chłopcy 0,22
Inteligencja a wysiłek energetyczny w
Dziedziczność inteligencji
zadaniach trywialnych
Haier et al. (2003)
Badania nad bliz
niętami
Inteligentny mózg wyróżnia się nawet wtedy, gdy nie
Heterozygotyczne
robi nic trudnego
Wychowywane razem
Dwa nagrania video,  no reasoning component
Wychowywane oddzielnie
Wyższe IQ  podwyższona aktywność metaboliczna
Homozygotyczne
Ale nie w płatach czołowych!
Wychowywane razem
Płat skroniowo potyliczny, obszar BA37/19, nazywanie
Wychowywane oddzielnie
obiektów)
Współczynnik odziedziczalności: ok. 50%
Co z tego wynika? Poznawcze podłoże inteligencji
Czynniki dziedziczne wyjaśniają 50% zmienności cechy
Uwaga
 to nie znaczy że środowisko nie jest ważne
Wielkość zasobów uwagi, przerzutność
Czego potrzebujemy: 100% genów i 100% środowiska
Pamięć krótkotrwała
Co poza genami?
Pojemność STM
Środowisko wspólne i unikalne
Uczenie się
Praca nad sobą
Odżywianie, warunki życia itd. Szybkość i skuteczność przystosowania się
Strategie działania
Dobór strategii
4
15.12.2014
Teoria Roberta Sternberga Schemat teorii Sternberga
Podejście komponentowe:
TEORIA TRIARCHICZNA
rozbić inteligencję na składniki
Teoria triarchiczna s. k. s. d. s. k.
Subteoria komponentowa
Składniki procesu intelektualnego
metakomponenty reakcja na nowość przystosowanie
Subteoria doświadczeniowa
komponenty wykonawcze tempo automatyzacji wybór
Inteligencja a stosunek do nowości
k. nabywania wiedzy kształtowanie
Subteoria kontekstualna
Inteligencja społeczna i praktyczna
Robert J. Sternberg (ur. 1949)
Inteligencja a stosunek do nowości Teoria Sternberga  dalszy rozwój
Raymond Ca ell i John Horn:  Zdolności tworzące Inteligencja sukcesu
inteligencję płynną (Gf) składają się ze strategii,
heurystyk i zautomatyzowanych procesów, które
Zdolności analityczne
muszą być użyte podczas zmagania się z nowymi
problemami& 
Zdolności twórcze
Carl Bereiter:  Inteligencja jest tym, czego używamy,
Zdolności praktyczne
gdy nie wiemy, co zrobić.
(wiedza niejawna, tacit knowledge)
Howard Gardner Argumenty Gardnera
Teoria inteligencji wielorakich
Brak związków miedzy zdolnościami
(dyskusyjne & )
Inteligencja
lingwistyczna
Podłoże ewolucyjno biologiczne
Logiczno matematyczna
Muzyczna (np. śpiew ptaków)
Kinestetyczna
Przestrzenna
Doskonałe  stany docelowe (end states)
Interpersonalna
(np. Witold Gombrowicz, Otylia Jedrzęjczak)
Intrapersonalna
Howard Gardner (ur. 1943)
5
15.12.2014
Testy inteligencji Iloraz inteligencji
Cechy dobrego testu Iloraz inteligencji
WU 6
Trafność
II = x 100 np. x 100 = 120
mierzy to, co powinien
WŻ 5
Rzetelność
mierzy dobrze, bez przypadkowych wahań
 Dewiacyjny iloraz inteligencji
Obiektywność
średnia = 100
mierzy tak samo, nieważne kto bada
odchylenie standardowe = 15
Najważniejsze testy Vienna Test System
WAIS
Wechsler Adult Intelligence Scale
WISC
Wechsler Intelligence Scale for Children
RPM
Raven s Progressive Matrices
DMI
Diagnoza Możliwości Intelektualnych (A. Matczak)
IQ jest ważne w różnych dziedzinach
Rozkład IQ
życia, ale niejednakowo we wszystkich
r
" Osiągnięcia  akademickie .8
" Sukces w pracy  zawody trudne
" Liczba lat edukacji .6
" Pozycja zawodowa
" Sukces w pracy  zawody średnio trudne .4 .5
" Dochód .3 .4
" Przestępczość .25
IQ
" Sukces w pracy  zawody łatwe .2
(Gottfred
son,
2006)
6
15.12.2014
Czy IQ się liczy?
" Tak, ale nie wszędzie jednakowo
" Maksymalny a typowy poziom wykonania
 Testy: poziom zbliżony do maksymalnego
 Osiągnięcia: poziom typowy
7