W podmiotach gospodarczych:
W podmiotach gospodarczych:
ekonomicznie podbudowane potrzeby, by:
1. zarabiać na zgromadzonych nadwyżkach
2. zasilać się  w razie konieczności lub w
celach biznesowych  funduszami z
zewnątrz
1
Te potrzeby zaspokajane są przez
Te potrzeby zaspokajane są przez
RYNEK PIENI
ŻNY
RYNEK PIENI
ŻNY
" Rynek pieniężny jest segmentem rynku finansowego. Na
rynku tym przeprowadzane są operacje instrumentami
finansowymi o zapadalności poniżej 1 roku. Przedmiotem
obrotu są:
1. krótkoterminowe kredyty i lokaty międzybankowe
2. papiery dłużne o zapadalności krótszej niż rok
" Rynek pieniężny jest miejscem lokowania nadwyżek
pieniężnych w instrumenty o relatywnie niskiej stopie
ryzyka
2
3
Money Market:
Money Market:
A segment of the financial market in which financial
instruments with high liquidity and very short
maturities are traded. The money market is used by
participants as a means for borrowing and lending in
the short term, from several days to just under a year.
Money market securities consist of negotiable
certificates of deposit (CDs), bankers acceptances,
treasury bills, commercial papers, municipal notes,
federal funds and repurchase agreements (repos).
4
A inna amerykańska definicja dodaje:
A inna amerykańska definicja dodaje:
Money market securities are generally very
safe investments which return a relatively low
interest rate that is most appropriate for
temporary cash storage or short-term time
horizons. Bid and ask spreads are relatively
small due to the large size and high liquidity of
the market.
Profesor Andrzej Sławiński:
Profesor Andrzej Sławiński:
Rynek pieniężny umożliwia zarządzanie płynnością,
czyli dostosowanie posiadanego przez daną
instytucję zapasu gotówki do jej bieżących potrzeb
płatniczych. Na rynku pieniężnym można pożyczyć
brakujące przejściowo i ulokować ich chwilowy
nadmiar.
Główną rolę na rynku pieniężnym odgrywają banki. To
w bankach można zaciągnąć krótkoterminowe
pożyczki i ulokować w nich przejściowy nadmiar
środków płatniczych.
Paul Roth (autor książki Rynki walutowe i
Paul Roth (autor książki Rynki walutowe i
pieniężne):
pieniężne):
Rynki pieniężne to rynki hurtowe, na których
suwerenne państwa, banki i największe
korporacje pozyskują fundusze poprzez
pewne typy pożyczek lub emisje papierów
dłużnych.
5
I P. Roth dodaje:
I P. Roth dodaje:
Tradycyjnie dokonuje się rozróżnienia między
rynkami pieniężnymi obejmującymi
instrumenty dłużne o zapadalności do 12
miesięcy, i rynkami kapitałowymi, na których
obraca się papierami długoterminowymi.
Granicę 12 miesięcy tłumaczy fakt, że na
rynku hurtowym odsetki od pożyczek nie
dłuższych niż rok są zazwyczaj płatne w
całości (bullet), tj. jeden raz, w dniu
zapadalności pożyczki.
(c.d.):
(c.d.):
Odsetki od papierów długoterminowych są
zwykle płatne w ratach lub kuponach w czasie
życia pożyczki. Niewielu inwestorów jest
przygotowanych do tego, by przez wiele lat
ponosić ryzyko płatności wszystkich odsetek
i kwoty nominalnej.
LEKSYKON BANKOWO-GIEA
DOWY:
LEKSYKON BANKOWO-GIEA
DOWY:
" Rynek pieniężny jest: 1) mechanizmem zamiany
pieniądza bankowego (banków komercyjnych) na
pieniądz banku centralnego; 2) mechanizmem
umożliwiającym wyrównanie nadwyżek i niedoborów
płynnych środków między bankami komercyjnymi.
" Chroni on banki przed niewypłacalnością, stanowi rynek
rezerw kasowych systemu bankowego i gospodarki
finansowej państwa, będąc polem do działania dla banku
centralnego  ostatecznego z
ródła centralnego pieniądza
rezerwowego i płynności rynku pieniężnego.
" Powstanie rynku pieniężnego wynika z jednej strony z
istnienia podmiotów dysponujących nadmiarem
pieniądza, a z drugiej  podmiotów cierpiących na jego
niedobór. Jest to więc rynek, na którym zderzają się ze
sobą podaż pieniądza i popyt na pieniądz.
6
LEKSYKON BANKOWO-GIEA
DOWY (c.d.):
LEKSYKON BANKOWO-GIEA
DOWY (c.d.):
" Rynek pieniężny wyrównuje nieprzewidziane dzienne
wahania poziomu płynności pojedynczego banku (rynek
pieniądza dziennego), a także dostosowuje do potrzeb
banku w zakresie przyszłej płynności; podobną rolę
odgrywa bank centralny jako tzw. pożyczkodawca
ostatniej szansy wyrównujący podaż pieniądza w
systemie bankowym.
" W pełni rozwinięty rynek pieniężny obejmuje rynek
papierów wartościowych i to zarówno rynek pierwotny, na
którym następuje wprowadzenie papierów wartościowych
do obrotu giełdowego, jak i rynek wtórny, który polega na
obrocie tymi papierami.
Rynek pieniężny - w odróżnieniu od rynku kapitałowego -
Rynek pieniężny - w odróżnieniu od rynku kapitałowego -
jest rynkiem zdecentralizowanym. Dzieli się na:
jest rynkiem zdecentralizowanym. Dzieli się na:
1. Rynek międzybankowy depozytów i lokat
2. Rynek zbywalnych papierów wartościowych, który jest
bardziej wystandaryzowany niż 1, a standaryzacja
dotyczy:
- nominałów
nominałów
- terminów zapadalności (ułatwia porównywanie
terminów zapadalności
dochodowości różnych instrumentów)
- rozliczeń transakcji (większość operacji rozliczana jest
rozliczeń transakcji
poprzez przeksięgowanie pomiędzy rachunkami, jakie
posiadają banki w NBP, albo poprzez przeksięgowanie
na rachunkach, jakie posiadają banki w innych bankach)
centralny
Rynek międzybankowy depozytów i lokat (1)
Rynek międzybankowy depozytów i lokat (1)
Lokata jest transakcją udzielenia / przyjęcia danej
kwoty pieniężnej na z góry określony termin, po z
góry określonej stopie procentowej (tzw. stawce
depozytowej). Depozytu albo lokaty nie kupuje się ani
nie sprzedaje, a jedynie użycza środków pieniężnych.
Terminy depozytów i lokat: O/N, T/N S/N (1-dniowe)
1W, 2W, 1M, 3M&
7
Rynek międzybankowy depozytów i lokat (2)
Rynek międzybankowy depozytów i lokat (2)
Stopy na rynku międzybankowym:
BID (bank przyjmuje) < OFFER (bank udziela)
Różnica między BID i OFFER (spread) zależy
od płynności rynku, od wielkości transakcji,
od sytuacji na rynku, od oczekiwań i prognoz,
od sytuacji banku (czy chce lokować czy
pożyczać)?
Rynek międzybankowy depozytów i lokat (3)
Rynek międzybankowy depozytów i lokat (3)
Stawki referencyjne w Polsce: WIBID i WIBOR
(ustalane w oparciu o kwotowanie 10 banków,
które zawierają najwięcej transakcji)
Stawki w Londynie: LIBID i LIBOR
Stawki dla euro: EURIBOR (Bruksela)
8
Rynek zbywalnych papierów wartościowych (1)
Rynek zbywalnych papierów wartościowych (1)
1. Instrumenty dyskontowe: bony skarbowe,
pieniężne, papiery komercyjne oraz
certyfikaty depozytowe
2. Papiery kuponowe
c.d.n.
Uczestnicy rynku pieniężnego:
Uczestnicy rynku pieniężnego:
1. Skarb Państwa (występuje jako kredytobiorca 
emitent papierów wartościowych)
2. Bank centralny  jako emitent bonów pieniężnych
pełni funkcje regulacyjną  ma wpływ na cenę
pieniądza, czyli stopy procentowe
3. Banki komercyjne (występują głównie jako
emitenci certyfikatów depozytowych)
4. Banki inwestycyjne (występują głównie jako
inwestorzy, kupujący papiery)
Uczestnicy rynku pieniężnego (c.d.):
Uczestnicy rynku pieniężnego (c.d.):
4. Przedsiębiorstwa (jako emitenci papierów
komercyjnych, ale także jako inwestorzy)
5. Podmioty inwestycyjne (fundusze
emerytalne, towarzystwa ubezpieczeniowe)
6. Samorządy terytorialne
7. Bogate osoby fizyczne
8. Brokerzy  pośrednicy rynku pieniężnego
(ich zadaniem jest upłynnić rynek)
9
Podstawowe transakcje rynku pieniężnego:
Podstawowe transakcje rynku pieniężnego:
1. Repo / reverse repo
2. Sell buy back /Buy sell back
3. Swapy walutowe (transakcje
natychmiastowe (spot) oraz transakcje
terminowe (forward)
Profesor Andrzej Sławiński:
Profesor Andrzej Sławiński:
" Wraz z rozwojem rynków finansowych coraz
większą rolę w zarządzaniu płynnością zaczyna
jednak odgrywać rynek repo (repurchase
agreement), na którym można zaciągać
krótkoterminowe pożyczki i dokonywać krótko-
terminowych lokat, przeprowadzając jednocześnie
dwie przeciwstawne transakcje zakupu i
sprzedaży obligacji. Jedna z nich jest dokonywana
na rynku kasowym, na którym zawierane są
transakcje z natychmiastową datą realizacji, a
druga na rynku terminowym, na którym data
realizacji transakcji jest odsunięta w czasie.
10
" Alokacyjna (lokowanie nadwyżek
" Alokacyjna
 pozyskiwanie środków)
" Informacyjna (rynek pieniężny
" Informacyjna
via stopy procentowe informuje
o stanie gospodarki
" Regulacyjna (bank centralny i
" Regulacyjna
jego instrumenty)
Krótkoterminowy rynek pieniężny w Polsce stanowi, obok rynku
kapitałowego, podstawowy segment rynku finansowego, a pomiędzy
tymi rynkami dochodzi do ciągłego przemieszczania strumieni
pieniężnych i transformacji kapitałów krótkoterminowych w kapitały
średnio- i długoterminowe i odwrotnie. Podstawowymi instrumentami
finansowymi rynku pieniężnego są krótkoterminowe depozyty,
kredyty, weksle, obligacje, bony skarbowe, bony pieniężne NBP i inne
papiery wartościowe o terminach płatności nie przekraczających
jednego roku.
Operacje na rynku pieniężnym umożliwiają jego uczestnikom
optymalne wykorzystanie zasobów pieniężnych, przy zachowaniu
płynności. Ponadto, rynek pieniężny wykorzystywany jest przez NBP
do przeprowadzenia operacji otwartego rynku (instrument polityki
pieniężnej!)
11