FIRMA
PORADY
Sterowanie żaluzjami, roletami i markizami  standard KNX
Instalacje część
III
sterujące
W poprzednim numerze  Fachowego Elektryka przedsta-
wione zostały wybrane możliwości wykorzystania technologii
KNX/EIB do sterowania oświetleniem na przykładzie piętro-
wego domu mieszkalnego. Czas na omówienie wykorzystania
technologii KNX/EIB do sterowania zaciemnieniem budynku,
czyli żaluzjami, roletami oraz markizami.
Do opisu wybranych możliwości w całym domu różnymi urzą-
sterowania kolejnym systemem dzeniami zaciemniającymi wnę-
domowym w ramach jednej i tej trza. Czujka ruchu (omówiona
samej technologii magistralnej w poprzednim artykule) może
posłużymy się tą samą strukturą zostać umieszczona w ramce
budynku, jaka została przedsta- dwukrotnej obok wyświetlacza
wiona w poprzednim numerze informacyjnego (fot. 1) wyposa-
Fachowego Elektryka. żonego w cztery przyciski: dwa
z nich służą do przechodzenia
Hol wejściowy góra  dół pomiędzy widoczny-
Hol wejściowy to miejsce, któ- mi liniami tekstowymi wyświe-
re może posłużyć do realizacji tlacza, a dwa następne do wy-
funkcji sterowania centralnego konania określonej czynności
dla różnych systemów domo- podświetlonej przez przyciski
wych, w tym zainstalowanymi do przewijania. Wyświetlacz ten
Usytuowanie domu i jego pomieszczeń może
mieć istotny wpływ na decyzję inwestora, co
do wyboru rodzaju i miejsca montażu systemu
zaciemnienia.
Fot. 1. Wyświetlacz informacyjny
fot. Merten
Fachowy Elektryk
12
FIRMA
PORADY
Fot. 2. Stacja pogodowa, fot.  Inteligentny Budynek
realizuje zarówno funkcje typo- kie razem przy jednoczesnym ne z podłączeniem żaluzji do cyjny z regulatorem tempe-
wo informacyjne  wyświetla- wyłączeniu całego oświetlenia instalacji magistralnej oraz ratury i wyświetlaczem. Jeśli
nie aktualnej daty i godziny, jak wewnątrz budynku. zaprogramowaniem funkcji przyjmiemy, że do sterowania
również informacyjno-sterujące przycisku w salonie wykonuje oświetleniem wykorzystane zo-
 pokazuje obecny stan danego Salon instalator KNX/EIB. W salo- stały cztery klawisze (w tym je-
obwodu oświetleniowego (czy Przyjmijmy, że salon posiada nie zainstalowany jest przycisk den ze sceną świetlną o nazwie
światło jest zapalone czy nie, sześć okien i jedne drzwi pro- ośmioklawiszowy wielofunk- Telewizja), to do obsługi żaluzji
jaki jest jego poziom natężenia) wadzące na taras, które chcemy
oraz pozwala na jednoczesną wyposażyć w wewnętrzne żalu-
Dodatkowo instalacja magistralna KNX/EIB
zmianę tego stanu. W przypad- zje przeciwsłoneczne.
może być wyposażona w zewnętrzną stację
ku wykorzystania wyświetlacza Dla celów poznawczych zasto-
do sterowania zainstalowanymi sowania technologii KNX/EIB
pogodową zawierającą czujnik pomiaru siły
w domu żaluzjami, roletami czy do sterowania zaciemnieniem
wiatru, natężenia oświetlenia, temperatury,
markizami możemy, podobnie budynku, w artykule przyjęto,
wilgotności oraz mgły (fot. 2). Dzięki temu
jak przy sterowaniu oświetle- że pokoje wyposażone są w ta-
niem, bez wizyty w danym po- ki system z różnymi typami
wiejący przez określony czas zbyt silny wiatr
mieszczeniu sprawdzić, która urządzeń. Każde z okien oraz
może spowodować automatyczne zwinięcie
żaluzja czy roleta i w jakim za- drzwi balkonowe wymagają
się markizy lub nie pozwoli na jej rozwinię-
kresie jest opuszczona/podnie- montażu żaluzji. Jest to jedyna
siona oraz np. przy czasowym czynność, jaką może wykonać
cie, przez co ona sama nie ulegnie zniszczeniu
wyjściu z domu jedną funkcją firma dostarczająca żaluzje.
i nie uszkodzi np. elewacji budynku.
wyświetlacza opuścić je wszyst- Pozostałe czynności związa-
Fachowy Elektryk 13
FIRMA
PORADY
miotami i gotówką. Załóżmy, Kuchnia i jadalnia
że oprócz żaluzji wewnętrz- W kuchni i jadalni sterowanie
nej w gabinecie zainstalowa- odbywać się może podobnie jak
no również zewnętrzną roletę w salonie. W gestii inwestora
antywłamaniową. Przycisk pozostaje wybór żaluzji bądz

umieszczony w gabinecie, ste- rolet. Jeżeli jednak wyjdzie się
rujący obecnie oświetleniem z założenia, że kuchnia i ja-
ma do wykorzystania dwa dalnia są miejscem porannych
wolne klawisze. Jeden z nich rodzinnych posiłków, a wła-
może realizować funkcję pod- ściciele nie chcą być w jakiś
noszenia rolety zewnętrznej sposób podglądani przez oso-
i opuszczania żaluzji we- by trzecie przez nieosłoniętą
wnętrznej z ustawieniem od- szybę, to żaluzje wydają się
powiedniego kąta nachylenia być najlepszym rozwiązaniem
lamelek, a drugi opuszczania  codziennie rano można mieć
rolety zewnętrznej z przekrę- opuszczone żaluzje, a lamelki
ceniem lamelek w pozycję za- otwarte, natomiast wieczorem
mkniętą dla żaluzji wewnętrz- lamelki zamknięte. Funkcje te
nej. Oczywiście w domu lub można zrealizować na dwóch
w gabinecie może znajdować niezależnych klawiszach przy-
Fot. 3. Przycisk wielofunkcyjny ośmioklawiszowy, fot. Merten
się dodatkowy przycisk dla cisku (fot. 3) umieszczonego
podnoszenia i opuszczania ża- w kuchni bądz
w oparciu o ze-
możemy wykorzystać pozosta- niem dla wykonania przeciwnej luzji wewnętrznej. wnętrzny czujnik z pomiarem
łe cztery. Wywołanie zmodyfi- czynności jest wtedy czynność
kowanej sceny świetlnej Tele- wykonana poprzednio. Mając
wizja spowoduje, że  oprócz do dyspozycji cztery klawi- Przedstawione wybrane możliwości
zmian ustawień w obwodach sze, na dwóch z nich można
wykorzystania technologii KNX/EIB do
oświetleniowych adekwatnych zrealizować podwójne funkcje
sterowania zaciemnieniem budynku
do nastroju do oglądania tele- podnoszenia i opuszczania jed-
wizji  zostaną opuszczone ża- nocześnie wszystkich żaluzji
są drugim po sterowaniu oświetleniem
luzje. Załóżmy, że wszystkimi (ta opcja jest o tyle wygodna,
argumentem przemawiającym za za-
żaluzjami będziemy sterowali że unikamy pomyłki związanej
razem a nie oddzielnie, choć z ostatnio wykonaną funkcją
stosowaniem instalacji magistralnej
to oczywiście zależy od zale- w porównaniu do funkcji na
do budynku mieszkalnego. Inwestor,
ceń inwestora. Podobnie jak klawiszu pojedynczym  każdy
oprócz swobodnego wyboru rodzaju
w przypadku oświetlenia do z klawiszy realizuje ruch tylko
sterowania żaluzjami możemy w jedną stronę), a na dwóch
zaciemnienia do pomieszczeń, w któ-
wykorzystać parę klawiszy lub kolejnych funkcje pojedyncze.
rych zastosowanie takiego systemu
tylko jeden z nich. Dłuższe na- Jedną z takich funkcji może
ciśnięcie lewego klawisza spo- być funkcja opuszczania żaluzji
ma dla niego znaczenie ekonomiczne
woduje podniesienie żaluzji, i ustawienia prostopadłego la-
i praktyczne, ma możliwość tworzenia
a prawego  ich opuszczenie. melek zapewniającego dopływ
funkcji obsługiwanych ręcznie i wyko-
Ponowne naciśnięcie jednego światła z zewnątrz. Czwarty
z klawiszy podczas ruchu spo- klawisz może zostać wykorzy-
nywanych automatycznie przez insta-
woduje zatrzymanie napędu. stany do sterowania opuszcza-
lację w zależności od warunków panu-
Krótkie naciśnięcia lewego niem i podnoszeniem markizy
i prawego klawisza spowodu- wychodzącej na taras.
jących na zewnątrz. Daje mu to komfort
je obrót listków żaluzji tzw.
obsługi oraz może być wykorzystane
lamelek, ograniczając, przy Gabinet
opuszczonej żaluzji, przenika- Gabinet jest miejscem, w któ- do zaplanowania funkcji inteligentne-
nie do pomieszczenia światła rym oprócz drogiego sprzętu
go sterowania ogrzewaniem oraz sy-
naturalnego. Funkcję opisaną komputerowego może znajdo-
mulacji obecności, które to funkcje zo-
powyżej z obrotem lamelek wać się również szafa z waż-
można zrealizować również na nymi dokumentami firmy oraz
staną opisane w następnym numerze.
jednym klawiszu  rozróżnie- sejf z wartościowymi przed-
Fachowy Elektryk
14
FIRMA
PORADY
Fot. 4. Karnisz elektryczny, fot.  Inteligentny Budynek
natężenia oświetlenia stworzyć w in- niem, ma dwa wolne klawisze, z których
stalacji funkcje automatyczne  samo- jeden będzie podnosił żaluzj, a drugi
czynne sterowanie położeniem żaluzji będzie je opuszczał, oczywiście zapew-
i lamelek w zależności od poziomu na- niona będzie regulacja kąta nastawienia
tężenia światła naturalnego. lamelek żaluzji. Funkcje te w zupełno-
ści wystarczą do obsługi żaluzji przez
Pomieszczenie dzieci, sama zaś instalacja magistralna
gospodarcze pozwala w przyszłości na zmianę usta-
Pomieszczenie gospodarcze jest miej- wień i funkcji samych klawiszy.
scem  ślepym , często znajdującym się
w piwnicy, to znaczy nieposiadającym Sypialnia
okien. Jak już przyjęto w poprzednim z garderobą
artykule, w pomieszczeniu tym znajdu- na piętrze
je się elektryczna skrzynka rozdzielcza, W porównaniu ze sposobem zaciemnie-
w której zainstalowane są urządzenia nia pokoi mieszkalnych, gdzie przeby-
wykonawcze KNX/EIB  realizujące wa się częściej, lepszym rozwiązaniem
polecenia otrzymane od przycisków od zastosowania żaluzji będzie dla sy-
 w tym również urządzenia do sterowa- pialni zaciemnienie oparte na zasłonach
nia żaluzjami, roletami i markizami. sterowanych elektrycznym karniszem
(fot. 4). Zasłony ograniczają dostęp
A
azienki i toalety światła naturalnego, przez co zacho-
W przypadku łazienek i toalet sytuacja wany może być komfort wypoczynku.
może wyglądać podobnie jak dla holu Funkcje zasuwania i rozsuwania za-
wejściowego. Jeśli w pomieszczeniach słon mogą być wykonywane ręcznie
tych występują okna, to są one zazwy-  poprzez jeden lub dwa wolne klawisze
czaj małe i wyposażone w zasłonki, przycisku umieszczonego w sypialni
dlatego też zastosowanie sterowania lub automatycznie  w zależności od
i samo wykonanie małogabarytowych poziomu oświetlenia zewnętrznego rano
żaluzji czy rolet wydaje się być mało rozsuną się samoczynnie, a wieczorem
ekonomiczne. zasuną. Funkcje te mogą również zostać
wywołane bezprzewodowo, bez potrze-
Pokoje mieszkalne by wstawania z łóżka, przy zastosowa-
na piętrze niu pilota na podczerwień.
Jeżeli przyjmiemy, że każdy z pokoi
ma podobne przeznaczenie, tzn. każde
dziecko ma swój własny pokój, to bez Grzegorz Stępniewski
wzięcia pod uwagę lokalizacji w każ-  Inteligentny Budynek
E-mail: [e-mail]
dym z nich można zastosować to samo
tel. [phone]
rozwiązanie zaciemnienia wnętrza. Każ-
dy z przycisków, który wykorzystywany Ireneusz Rzeczkowski
był do tej pory do sterowania oświetle- Merten Polska Sp. z o.o.
Fachowy Elektryk 15