http://www.muratordom.pl/8880.htm

A

Adaptacja

- przystosowanie obiektu budowlanego do pełnienia odmiennej funkcji od tej, dla której został zaprojektowany i zbudowany lub do eksploatacji w nowych warunkach (wynikających np. ze zmiany przepisów).

Aeracja

- 1) zorganizowana wymiana powietrza, zachodząca w sposób naturalny (wentylacja naturalna) wskutek działania wiatru oraz ciśnienia grawitacyjnego, przy ewentualnym wykorzystaniu odpowiednio ukształtowanych i regulowanych otworów lub kanałów wentylacji naturalnej w przegrodach budowlanych; 2) napowietrzanie (nasycanie powietrzem), czyli wprowadzanie powietrza do obiektu, instalacji.

Anodowanie

(anodyzowanie, eloksalowanie) - elektrolityczne wytwarzanie na powierzchni przedmiotów z metalu (głównie aluminium) lub stopów (głównie aluminium i magnezu) cienkiej powłoki tlenków tych metali. Taka powłoka chroni metal przed korozją i zwiększa jego odporność na ścieranie, można ją również barwić.

Antresola

- niskie pomieszczenie mieszkalne lub użytkowe wydzielone z górnej części kondygnacji (głównie parteru).

Ar

- miara powierzchni gruntu, 1a = 100 m2; setna część hektara.

Architektura

- dyscyplina nauki i sztuki organizująca i kształtująca przestrzeń zewnętrzną (np.

forma budynku, ukształtowanie zieleni, itp.) i wewnętrzną (np. aranżacja wnętrz) w sposób niezbędny dla zaspokojenia materialnych i duchowych potrzeb człowieka. W

znaczeniu potocznym, architektura to forma obiektu budowlanego.

Armatura

(osprzęt) - ogólne określenie zaworów czerpalnych, baterii, zaworów i kurków odcinających, regulacyjnych, bezpieczeństwa, itp., a także wyposażenie rurociągów w różnego typu instalacjach sanitarnych i przemysłowych.

Asenizacja

- usuwanie w higieniczny sposób nieczystości płynnych z danego terenu.

B

Badania gruntowe

- ogół badań (chemicznych, mechanicznych, fizycznych i geologicznych) okreslających stan fizyczny i skład chemiczny gruntu w celu określenia jego przydatności dla potrzeb budowlanych.

Bal drewniany

- sortyment tarcicy o grubości co najmniej 50 mm i szerokości nie mniejszej niż

dwukrotna grubość, długości ponad 1 m; typowe wymiary bali (belek drewnianych) -

grubość 50, 63, 75, 100 mm i szerokość od 100 do 250 mm.

Balkon

- element budynku składający się z płyty poziomej i balustrady, występujący z lica zewnętrznej ściany budynku. Może być dostępny z jednego lub z kilku pomieszczeń kondygnacji nadziemnych.

Balustrada

- lekka, na ogół ozdobna, pionowa przegroda w postaci ścianki pełnej lub ażurowej stanowiąca zabezpieczenie biegów schodowych, spoczników, tarasów, balkonów, galerii, mostów, płaskich dachów, itp. lub oddzielająca części wnętrza.

Bateria wodociągowa

- armatura czerpalna (dwa kurki wodociągowe czerpalne zmontowane we wspólnym korpusie) zasilana wodą zimną i gorącą umożliwiająca jej mieszanie i dobór właściwej temperatury wody wypływającej.

Belka

- 1) poziomy lub pochyły element konstrukcyjny podlegający zginaniu; przeważnie ze stali (np. kształtownik), żelbetu lub drewna; oparty na dwóch lub więcej podporach; przenoszący obciążenia pionowe na podpory; 2) sortyment tarcicy obrzynanej o przekroju kwadratowym lub prostokątnym (przekrój poprzeczny od 12 x 20 do 22 x 28 cm).

Beton

- materiał budowlany (sztuczny kamień) utworzony w wyniku związania i stwardnienia mieszanki spoiwa (najczęściej cementu), wody oraz (w betonach kruszywowych) wypełniacza (piasku, żwiru). Zastosowanie betonu: wykonywanie konstrukcji betonowych i żelbetowych, wykładzin i przegród izolujących cieplnie i akustycznie, produkcja elementów prefabrykowanych.

Beton komórkowy

- beton lekki (z kruszywem lub bez) o porowatej strukturze; otrzymywany przez spienienie zaczynu (zwykle cementowego) w wyniku dodania środków

rozkładających się z wydzielaniem gazu (gazobeton) lub pianotwórczych (pianobeton).

Beton komórkowy autoklawizowany

- beton o gęstości do 750 kg/m3, o strukturze porowatej (w wyniku

fizykochemicznych reakcji pomiędzy kruszywem i spoiwem, poddanych obróbce cieplnej), stosowany do produkcji drobno- i wielkowymiarowych elementów budowlanych.

Białkowanie

(bielenie) - malowanie mlekiem wapiennym świeżych tynków wewnętrznych w budynkach (podkład przed malowaniem farbami emulsyjnymi), ścian nie

wymagających otynkowania (np. w pomieszczeniach inwentarskich), płotów drewnianych, itp.

Budowa

- to wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę i nadbudowę obiektu budowlanego.

Ustawa z 27 marca 2003 r. o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. nr 80, poz. 718).

Budowla

- każdy obiekt budowlany nie będący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: lotniska, drogi, linie kolejowe, mosty, estakady, tunele, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.

Budynek

- obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiadający fundamenty i dach.

Budynek mieszkalny jednorodzinny

- to budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku.

Budynek parterowy

- budynek mający jedną kondygnację nadziemną. Poza jedną kondygnacją nadziemną budynek może mieć poddasze oraz dowolną liczbę kondygnacji podziemnych.

Budynek piętrowy

- budynek mający dwie lub więcej kondygnacji nadziemnych. Wśród budynków piętrowych rozróżnia się budynki jedno- i wielopiętrowe. Budynek jednopiętrowy ma 2 kondygnacje nadziemne, budynek dwupiętrowy - 3 kondygnacje nadziemne, itp.

Bungalow

- jednokondygnacyjny budynek mieszkalny, najczęściej drewniany, otoczony werandami, typowy dla budownictwa kolonialnego.

C

Cegła

- systemowy, na ogół prostopadłościenny drobnowymiarowy pełny lub drążony, konstrukcyjny lub elewacyjny element budowlany, formowany z gliny ceglarskiej, z zaprawy wapienno-piaskowej, gipsowej, ze szkła lub innych surowców mineralnych.

śądaną wytrzymałość można uzyskać m.in. w procesie wypalania (cegła ceramiczna), autoklawizacji lub naparzania pod ciśnieniem parą wodną (cegła wapienno-piaskowa).

Cement

- spoiwo budowlane hydrauliczne, twardniejące pod wpływem działania wody, stosowane do produkcji zapraw i betonów. Cement otrzymywany jest przez wypalanie surowców, a następnie ich zmielenie.

Rodzaje cementu: portlandzki, hutniczy, glinowy, magnezjowy, anhydrytowy, murarski.

Cement portlandzki

- najszerzej stosowany w budownictwie cement, otrzymywany przez prażenie margli i wapieni z gliną i zmielenie uzyskanego klinkieru z gipsem. Odmianą cementu portlandzkiego jest cement portlandzki biały (cement biały), wyrabiany z surowców zawierających mniej niż 0,3% tlenku żelaza; cementu białego używa się do szlachetnych tynków i sztucznych marmurów.

Ceramika budowlana

- ogół wyrobów stosowanych w budownictwie, powstających w wyniku wypalania masy, której podstawowym składnikiem jest glina.

Chłonność akustyczna pomieszczenia

- miara całkowitej zdolności pomieszczenia do pochłaniania i tłumienia dźwięku.

Zależy od objętości pomieszczenia i czasu pogłosu (zanikania dźwięku po ustaniu jego źródła). Jednostką chłonności jest 1m2.

Chudy beton

- warstwa wykonana z betonu o niższej wytrzymałości i grubości najczęściej 10 cm układana na gruncie przed wykonaniem fundamentu; tworzy gładkie, wytrzymałe podłoże pod deskowanie lub pręty zbrojenia (zbrojenie układa się na podkładkach);

jest to słaby beton zawierający tylko 100 kg cementu na 1 m3, podczas gdy w

"normalnym" jest go około 350 kg/m3.

Ciasto wapienne

(wapno gaszone) - wodorotlenek wapnia w postaci ciastowatej masy o kolorze białym lub jasnokremowym, powstałej przez zgaszenie wapna palonego dostateczną ilością wody. Ciasto wapienne stosowane jest do zapraw murarskich i tynkarskich.

Ciąg kominowy

- przepływ powietrza w przewodzie kominowym, powstający na zasadzie różnicy ciężaru właściwego gorących gazów spalinowych w kominie i ciężaru właściwego powietrza zewnętrznego; powstała dzięki temu różnica ciśnień między wylotem i spodem komina (kotła lub przewodu wentylacyjnego) pobudza gazy do ruchu grawitacyjnego.

Ciąg wsteczny

- niekorzystna różnica ciśnień i temperatury powietrza między wlotem i wylotem komina, powodująca zasysanie spalin do środka komina. Na wytworzenie się ciągu wstecznego może mieć również wpływ źle dobrana średnica lub wysokość komina.

Czapka kominowa

- to zakończenie wylotu komina. Zwykle jest to betonowa płyta o wymiarach nieco większych od przekroju komina - prefabrykowana lub wykonywana bezpośrednio na budowie.

D

Dach

- przekrycie płaskie lub krzywiznowe, osłaniające pomieszczenia budowli przed opadami atmosferycznymi, słońcem, wiatrem oraz przenoszące obciążenia od śniegu i wiatru. Dach składa się z konstrukcji nośnej, warstwy izolacji cieplnej oraz pokrycia.

Dachówka

- małogabarytowy (o różnych kształtach i wymiarach) wyrób budowlany, wykonany z gliny ceglarskiej (dachówka ceramiczna), z zaprawy cementowej (dachówka cementowa), z drewna (gont drewniany), ze szkła (dachówka szklana) lub też z innych materiałów, używany do krycia dachów.

Decybel

[dB] - jednostka logarytmiczna równa 0,1 B (bela); stosowana m.in. do określania poziomu dźwięku (hałasu), mocy czy napięcia elektrycznego.

Deska

- tarcica o grubości 12-50 mm.

Deskowanie

(szalunek) - konstrukcja jednorazowa, prowizoryczna (na ogół drewniana, z oddzielnych desek połączonych ze sobą) lub systemowa wielokrotnego użytku (stalowa lub ze sklejki wodoodpornej), używana przy produkcji elementów betonowych lub przy wznoszeniu konstrukcji betonowych (żelbetowych), służąca do nadawania odpowiednich kształtów układanej mieszance betonowej, do

podtrzymywania zbrojenia w czasie betonowania oraz utrzymywania świeżego betonu do czasu uzyskania przez niego odpowiedniej wytrzymałości; deskowanie wykonuję się i ustawia przy wznoszeniu budowli.

Deskowanie tracone

- konstrukcja jednorazowa na ogół z elementów żelbetowych lub betonowych, a także z materiałów izolacyjnych lub elewacyjnych, stanowiąca nierozbieralną (traconą) formę dla wykonywanego elementu żelbetowego lub betonowego.

Dokumentacja budowy

- to pozwolenie na budowę wraz z załączonym projektem budowlanym, dziennik budowy, protokoły odbiorów częściowych i końcowych, w miarę potrzeby, rysunki i opisy służące realizacji obiektu, operaty geodezyjne i książkę obmiarów, a w przypadku realizacji obiektów metodą montażu - także dziennik montażu.

Drenaż

- to ułożona wokół budynku instalacja, która zbiera i odprowadza nadmiar wody gruntowej na bezpieczną odległość; w małych oczyszczalniach ścieków drenaż służy do odprowadzania oczyszczonych wód pościekowych do gruntu.

Drewno budowlane

- ogół wykonanych z drewna materiałów budowlanych, konstrukcyjnych i wykończeniowych (np. tarcica, okrąglaki, boazeria).

Dylatacja

- przerwa, szczelina o szerokości od kilku milimetrów do kilku centymetrów między dwoma przylegającymi do siebie budowlami lub elementami konstrukcyjnymi budowli o dużych rozmiarach. Dylatacja ma za zadanie umożliwiać swobodną pracę statyczną oraz swobodne odkształcanie się (pod wpływem temperatury, obciążenia, pęcznienia i kruszenia się materiałów) poszczególnych "zdylatowanych" elementów budowli.

Dźwięk

- wrażenie słuchowe wywołane drganiami akustycznymi, czyli drganiami cząstek powietrza, ciała stałego albo cieczy. Źródłem dźwięku mogą być na przykład struny głosowe człowieka, instrumenty muzyczne, głośniki, instalacje, środki transportu i komunikacji, pracujące maszyny i urządzenia. Hałasami nazywamy wszelkiego rodzaju niepożądane i nieprzyjemne dźwięki: stuki, trzaski, huki, piski i szumy.

E

Ekofiber

- luźne włókna celulozowe stosowane jako izolacja cieplna, można je nadmuchiwać do środka konstrukcji nawet o bardzo skomplikowanym kształcie.

Element architektoniczny

- wyróżniająca się część obiektu budowlanego, zazwyczaj o charakterze dekoracyjnym, wpływająca na jego wartość artystyczną, np. gzymsy, portale, itp.

Element budowlany

- część obiektu budowlanego stanowiąca przed wybudowaniem odrębną, jednolitą całość, np. belka stropowa płyta prefabrykowana ścienna, parapet, itp.

Element konstrukcyjny

- część obiektu budowlanego o charakterze nośnym stanowiąca o jego stateczności i wytrzymałości na działanie różnych sił (np. fundament, ściana nośna, strop, itp.).

Elementy robót

- wyodrębnione z całości planowanych robót ich rodzaje, bądź stany wznoszonego obiektu, służące planowaniu, organizowaniu, kosztorysowaniu i rozliczaniu inwestycji.

Elewacja

- widok zewnętrznej powierzchni ściany budynku wraz ze wszystkimi występującymi na niej elementami (np. okna, drzwi) oraz detalami architektonicznymi. Wygląd elewacji zależy od materiału z jakiego została wykonana, funkcji budynku oraz jego konstrukcji.

Elewacja może być: frontowa, tylna, boczna, a ze względu na usytuowanie w stosunku do stron świata: wschodnia, zachodnia, północna lub południowa.

Emalia

(farba emaliowa) - wyrób pigmentowy na spoiwie lakierowym, dający powłokę o walorach dekoracyjnych i ochronnych.

Emulsja

- układ dyspersyjny złożony z dwóch wzajemnie nie mieszających się cieczy, w którym jedna z cieczy jest rozpuszczona w drugiej w postaci małych kropelek.

F

Farba emulsyjna

- farba malarska otrzymywana z emulsji spoiwa oraz pigmentów i wypełniaczy, nie zawiera rozpuszczalników organicznych, jest rozcieńczana wodą. Farbę emulsyjną

stosuje się do malowania tynków, muru, elementów z betonu, gipsu, drewna, tektury, papieru, tkanin.

Farba klejowa

- farba wodna na roztworze klejów roślinnych lub zwierzęcych, użytych jako spoiwo.

Farby klejowe są stosowane w budownictwie głównie do malowania tynków wewnątrz budynków.

Farby

- ciekłe lub maziste materiały malarskie stanowiące zawiesinę pigmentów (substancji barwiących) i wypełniaczy (spoiw), służące do barwienia i ochrony przed działaniem różnych czynników - elementów budowlanych i wykończeniowych oraz różnych przedmiotów. W zależności od przeznaczenia farby dzieli się na podkładowe i nawierzchniowe, a w zależności od składu wyróżnia się olejne, emulsyjne, klejowe, bitumiczne i inne.

Fasada

- elewacja frontowa, najczęściej z wejściem do budynku. Jest zazwyczaj ozdobna, odróżnia się bogatszą kompozycją architektoniczną od pozostałych.

Framuga

- wnęka w murze, w której osadzone jest okno (framuga okienna) lub drzwi (framuga drzwiowa). Nazwę framugi podokiennej nosi również wnęka wykonana pod oknem, przeznaczona do umieszczania grzejnika centralnego ogrzewania.

Fuga

(spoina) - barwne, ozdobne wykończenie połączeń elementów (np. cegieł, kamieni) w murach nietynkowanych lub na ścianach i posadzkach wykończonych elementami okładzinowymi (np. glazurą, terakotą). Szczelinę między łączonymi elementami wypełnia się całkowicie lub częściowo zaprawą budowlaną.

Fundamenty

- element konstrukcyjny przenoszący na grunt wszystkie obciążenia zebrane z budynku; stanowią jego podporę i zabezpieczają przed nadmiernym osiadaniem (zagłębieniem pod wpływem stałych i zmiennych obciążeń budynku).

G

Gaszenie wapna

(lasowanie wapna) - łączenie wapna palonego z wodą (przez wymieszanie ręczne lub mechaniczne) w celu otrzymania plastycznego ciasta wapiennego lub mleka wapiennego.

Gazobeton

- lekki, porowaty beton otrzymywany przez wprowadzenie do zaprawy cementowej lub wapiennej substancji gazotwórczych (np. sproszkowanego glinu, sproszkowanego karbidu, stopów krzemu z glinem i in.).

Gąsior

- dachówka o kształcie przystosowanym do krycia kalenic i grzbietów dachów.

Gęstość objętościowa

- stosunek masy materiału do jego objętości łącznie z porami.

Gips

- 1) minerał, uwodniony siarczan wapniowy, ma duże zastosowanie w budownictwie i przemyśle budowlanym, jako materiał wiążący w postaci miałkiego proszku uzyskanego z wyprażonego kamienia gipsowego, z którego przygotowuje się spoiwa budowlane powietrzne; gips jest stosowany również w papiernictwie, w przemyśle cementowym i in.; 2) skała osadowa pochodzenia chemicznego, zbudowana z minerału gipsu, czasami z dodatkami anhydrytu, soli kamiennej, boracytu, dolomitu, kwarcu, itp.

Glif

- skośne płaskie ścięcie ościeży okiennych lub drzwiowych umieszczonych w grubych murach. Glify wykonuje się w celu zwiększenia dostępu światła lub poszerzenia przejścia.

Głębokość posadowienia

- odległość między powierzchnią terenu a dolną powierzchnią fundamentów. Zależy od strefy klimatycznej, a jej minimalna wartość wynosi od 0,8 m do 1,4 m.

Zachowanie tej głębokości zabezpiecza przed ujemnymi skutkami zamarzania i rozmarzania gruntu pod fundamentem (wysadzanie, osadzanie). W gruntach niewysadzinowych dopuszcza się posadowienie na głębokości 0,5 m.

Główka cegły

(cegły) - to najmniejsza powierzchnia boczna cegły.

Grunt nasypowy

(antropogeniczny) - grunt, którego ukształtowanie i położenie jest wynikiem działalności człowieka (np. hałdy, wysypiska); grunty nasypowe często przemieszane są z gruzem lub śmieciami i złożone bez zagęszczenia; są to grunty nienośne.

Grunt organiczny

- grunt pochodzenia roślinnego, powstały w zbiornikach wodnych i starych korytach rzek; grunty organiczne są słabe, dlatego nie nadają się do posadawiania budynków i określa się je jako nienośne.

Grunty wysadzinowe

- grunty, które, zamarzając, zwiększają swoją objętość. Taki grunt może zimą podnieść ("wysadzić") dom nawet o kilka centymetrów.

H

Hałas

- niepożądany, nieprzyjemny dźwięk zakłócający spokój, działający denerwująco, osłabiający uwagę, utrudniający pracę.

Harmonogram

- opis wraz z wykresem graficznym, określający przewidywany czas trwania i chronologiczny porządek czynności zmierzających do wykonania wyrobu, usługi czy roboty budowlanej.

Higroskopijność

- właściwość materiału polegająca na zdolności do wchłaniania wody i pary wodnej.

Hydrant

- urządzenie w sieci wodociągowej zaopatrzone w zawór i złącze do węża, służące do czerpania wody do celów gospodarczych i przeciwpożarowych. Zawór hydrantu przeciwpożarowego może być montowany w szafce na ścianie budynku lub bezpośrednio na wodociągu zewnętrznym.

Hydrofor

(zbiornik hydroforowy) - zbiornik stalowy ciśnieniowy, połączony z pompą i sprężarką, działający automatycznie, podnoszący wodę na wyższe kondygnacje w budynkach, w których ciśnienie wodociągu jest zbyt małe lub gdy woda pobierana jest z własnego ujęcia.

I

Impregnacja

- impregnowanie, nasycanie materiałów (drewna, papieru, wyrobów włókienniczych, itp.) środkami chemicznymi (impregnatami) zabezpieczającymi je przed działaniem czynników szkodliwych lub nadającymi im określone własności.

Inhibitor

(katalizator ujemny) - katalizator, który powoduje zmniejszenie szybkości reakcji chemicznej.

Inhibitor korozji

(opóźniacz korozji) - substancja, która po wprowadzeniu w nieznacznej ilości do środowiska korozyjnego, powoduje wydatne zmniejszenie szybkości korozji.

Instalacja otwarta

(grawitacyjna) - instalacja grzewcza, która ma połączenie z atmosferą przez otwarte naczynie wzbiorcze.

Instalacja zamknięta

(ciśnieniowa) - instalacja grzewcza odizolowana od atmosfery (wyposażona w przeponowe naczynie wzbiorcze).

Izolacja

- warstwa utrudniająca określone, wzajemne oddziaływanie dwóch środowisk (układów); w zależności od spełnianej funkcji wyróżnia się izolację akustyczną, cieplną, elektryczną, przeciwkorozyjną i inne.

Izolacyjność akustyczna przegrody

- miara jakości akustycznej przegrody przez którą przenikają do pomieszczenia drgania akustyczne, których źródło znajduje się w innym pomieszczeniu. Zależy od powierzchni przegrody, jej grubości i materiałów z jakich jest wykonana. Dużą izolacyjność akustyczną mają przegrody warstwowe, wykonane z materiałów lekkich i porowatych przedzielonych warstwami powietrza.

J

Jaskółczy ogon

- rodzaj połączenia stosowanego w konstrukcjach drewnianych polegający na tym, że jeden z łączonych elementów ma czop w kształcie trapezu o większej podstawie na zewnątrz, zaś drugi element odpowiadające mu kształtem gniazdo.

Jastrych

- jednolita warstwa wykonana z mieszaniny mającej w trakcie układania konsystencję sypką, plastyczną lub ciekłą (np. jastrych asfaltowy, cementowy, gipsowy), a następnie twardniejącą po upływie określonego czasu. Jastrychy są stosowane jako podkłady pod wykończeniowe warstwy podłogowe, czasami posadzki.

Jętka

- poziomy element drewnianego wiązara dachowego w dachach o konstrukcji krokwiowo-jętkowej. Jętka łączy parę krokwi tworząc z nimi sztywny trójkąt, zapobiegając ich rozsunięciu się.

K

Kubatura

- objętość pomieszczenia lub budynku wyrażona w m3. Kubaturę budynku oblicza się mnożąc powierzchnię jego rzutu w obrysie ścian zewnętrznych przez jego wysokość.

Księga wieczysta

- urzędowy rejestr prowadzony w celu ujawnienia stanu prawnego dotyczącego nieruchomości. Przez stan prawny nieruchomości należy rozumieć prawa rzeczowe dotyczące nieruchomości tj. własność, użytkowanie wieczyste, oraz ograniczone prawa rzeczowe jak np. użytkowanie, zastaw, prawo do lokalu lub hipoteka.

Podstawową funkcją ksiąg wieczystych jest zapewnienie bezpieczeństwa obrotu nieruchomościami.

Kruszywo sztuczne

- kruszywo uzyskane przez wypalenie w temperaturze spiekania odpowiednio przygotowanych glin, łupków, popiołów lotnych, itp. lub przez obróbkę żużla wielkopiecowego lub paleniskowego.

Kruszywo organiczne

- kruszywo uzyskiwane z trocin, torfu, wełny drzewnej, trzciny, słomy rzepakowej, paździerzy, itp. Kruszywo organiczne stosowane jest do lekkich betonów porowatych.

Kruszywo naturalne

- kruszywo powstałe w wyniku erozji skał (tj. oddziaływania wody, powietrza, temperatury), np. piasek, żwir, otoczaki.

Kruszywo

- materiał sypki pochodzenia mineralnego (najczęściej) lub organicznego; cechą charakterystyczną kruszyw jest uziarnienie, stanowiące o podziale kruszyw na jednofrakcyjne, wielofrakcyjne lub pospółki.

Kosz dachu

- zagłębienie w dachu służące do odprowadzania wody opadowej, utworzone przez dwie przyległe lub przeciwległe połacie dachowe.

Konserwacja

- z łacińskiego conservare zachować, utrzymać bez uszkodzenia. Polega na regeneracji zużytych części obiektu przez wzmocnienie, naprawę i uzupełnienie, w sposób nie rzutujący na jego wygląd. Większość prac konserwatorskich związana jest z utrzymywaniem istniejących ruin budowli zabytkowych.

Koncepcja

- to wstępna wizja domu, która służy do uzgodnienia z inwestorem jego wielkości i formy. Składa się zazwyczaj z krótkiego opisu projektowanych rozwiązań technologicznych i materiałowych oraz rysunków (w skali 1:50 lub 1:100) - rzutów poszczególnych kondygnacji, przekroju wszystkich elewacji i rysunku (lub wizualizacji) ukazującego dom w trzech wymiarach, a także szkicu zagospodarowania działki.

Kocioł dwufunkcyjny

- kocioł podgrzewający wodę krążącą w instalacji centralnego ogrzewania i wodę na potrzeby użytkowe.

Klinkier

- 1) wyroby ceramiczne spieczone (cegła klinkierowa, płytki klinkierowe), odznaczające się wysoką wytrzymałością na ściskanie, odpornością na ścieranie, działanie czynników atmosferycznych i chemicznych. Klinkier stosowany jest jako okładzina ścian budynków, materiał do budowy nawierzchni i posadzek, budowy

kanałów ściekowych i kominowych; 2) wypalona mieszanina margli lub wapieni z gliną, półprodukt w produkcji cementu portlandzkiego.

Keramzyt

- kruszywo ceramiczne lekkie uzyskane przez spieczenie w piecach obrotowych w temperaturze około 300°C odpowiednio przygotowanej gliny pęczniejącej.

Kawitacja

- zjawisko polegające na tworzeniu się wewnątrz poruszającej się cieczy obszarów wypełnionych niejednorodną mieszaniną gazowej i ciekłej fazy danego płynu.

Kapinosy

- ukośne i wyżłobione podcięcie nadwieszonego elementu architektonicznego.

Kapinos powoduje odrywanie się od niego kropel wody i chroni w ten sposób ściany przed zamakaniem.

Kapilarne podciąganie wody

- podnoszenie się poziomu wody zachodzące w wąskich szczelinach lub cienkich rurkach.

Kalenica

- grzbiet dachu, górna, najczęściej pozioma krawędź dwóch połaci dachowych przeciwległych (tj. o liniach okapowych nie schodzących się w jednym punkcie).

L

Lakierowanie proszkowe

- polega na elektrostatycznym naniesieniu na element warstwy proszku poliestrowego, a następnie wypaleniu go w piecu w temperaturze 100-200°C.

Legary

- belki drewniane, do których przybija się podłogę właściwą lub "ślepą" (podkład pod podłogę właściwą). Legary leżą bezpośrednio na stropie lub na słupkach ceglanych (podłoga nad gruntem).

Listwa przymykowa

- listwa przybijana na skrzydło drzwi, stanowiąca jego uszczelnienie.

Lukarna

- małe okno wysunięte z połaci dachowej, często ozdobne. Dawniej lukarny bywały zwykle owalne lub okrągłe. Obecnie ich kształt może być praktycznie dowolny.

Luz wrębowy

- jest to wolna przestrzeń, która pozostaje między ramami skrzydła i ościeżnicy po zamknięciu okna.

M

Marka cementu

- liczba określająca minimalną wytrzymałość na ściskanie betonu wskutek zgniatania próbek, po określonym czasie twardnienia tego betonu, w warunkach normalnych.

Media

- przenośniki, m. in. sieci energetyczne, cieplne, gazowe, wodne, telekomunikacyjne, ściekowe, itp. Wartość terenu budowlanego wzrasta w zależności od ilości dostępnych dla niego mediów.

Mieszanka betonowa

- jednolita mieszanina składników betonu (kruszywo, cement, woda, dodatki), przed lub po zagęszczeniu, lecz przed rozpoczęciem twardnienia.

Mikrorozszczelnienie

- dzięki zastosowaniu specjalnego okucia obwodowego okno można zamknąć albo szczelnie, albo tak, że pomiędzy ramą i ościeżnicą pozostaje niewielka szczelina, która umożliwia wentylację.

Mleko wapienne

- zawiesina wodorotlenku wapniowego w wodzie, stosowana jako składnik farb murarskich, do odkażania i neutralizacji.

Mostek termiczny

(cieplny) - miejsce przenikania chłodu przez izolację do przestrzeni izolowanej N

Naczynie wzbiorcze

- zbiornik przyłączony do sieci rurociągów, którego zadaniem jest przyjęcie wody w instalacji ogrzewania wodnego, której objętość wzrasta wskutek wzrostu temperatury.

Nadproże

- element konstrukcyjny przekrywający otwory w murze - okienne i drzwiowe.

Nadproże może być elementem płaskim lub sklepionym. W zależności od technologii realizacji budynku może być wykonany z różnych materiałów (betonu, drewna, stali) na miejscu lub drogą prefabrykacji (np. gotowe belki nadprożowe żelbetowe typu

"L").

Naroże dachu

- pochyła krawędź dwóch przyległych połaci dachowych o liniach okapowych schodzących się w jednym punkcie, tworzących kąt wypukły od zewnętrznej strony dachu.

Naświetle

- 1) okno stałe lub otwierane stosowane w ścianach wewnętrznych do oświetlenia pomieszczeń światłem pośrednim; 2) oszklona część skrzydła drzwiowego; umożliwiająca oświetlenie światłem pośrednim przedpokojów, korytarzy, itp.

Nawiewniki

- są to urządzenia zamontowane w ścianie lub oknie, zapewniające i regulujące dopływ powietrza do domu.

Nipel

- kształtka (łącznik) stalowa czarna lub ocynkowana z dwoma gwintami zewnętrznymi, używana do łączenia rurociągów. Również złączka do połączenia elementów w grzejnikach żeliwnych.

O

Obiekt budowlany

- to budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi, budowla stanowiąca całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami, obiekt małej architektury.

Obiekty małej architektury

- to niewielkie obiekty budowlane, a w szczególności:

- obiekty kultu religijnego, jak: kapliczki, krzyże przydrożne, figury,

- posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej,

- obiekty użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku, jak: piaskownice, huśtawki, drabinki, śmietniki.

Oblina

- wąska, obła powierzchnia na bokach tarcicy obrzynanej, stanowi niepożądaną pozostałość bocznej powierzchni kłody.

Odczyn

- to właściwość roztworu związana z ilością jonów wodorowych. Może być kwaśny (pH < 7), obojętny (pH = 7) lub zasadowy (pH > 7).

Odpady

- oboczne produkty, nieprzydatne w danym czasie i miejscu w którym

powstały. Przedmioty, substancje stałe i nie będące ściekami substancje ciekłe, które powstały w czasie bytowania człowieka i w wyniku prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

Odpady komunalne

- stałe i ciekłe odpady powstałe w: gospodarstwach domowych, obiektach użyteczności publicznej i obsługi ludności, w tym nieczystości gromadzone w zbiornikach bezodpływowych, porzucone wraki pojazdów mechanicznych i odpady uliczne.

Okap

- 1) dolna krawędź połaci dachowej wystająca poza ściany budynku; 2) wyciąg, rodzaj daszka do chwytania spalin, gazów lub wyziewów i odprowadzania przez przewód poza pomieszczenie.

Okno dwuramowe

- okno starego typu, zbudowane z dwóch oddzielnych ram, które rozkręca się do mycia.

Opór cieplny

R - opór stawiany przepływającemu strumieniowi cieplnemu; opór cieplny wyraża się stosunkiem średniej różnicy temperatur do wartości strumienia cieplnego; w zależności od charakteru strumienia cieplnego rozróżnia się: opór przewodzenia ciepła (przegrody), opór przejmowania ciepła, opór przenikania ciepła.

Opór przewodzenia ciepła przegrody

- opór cieplny wyrażony stosunkiem grubości przegrody do współczynnika przewodzenia ciepła materiału przegrody; jest to odwrotność wielkości odpowiadającej ilości ciepła przewodzonego przez powierzchnię 1 m2 przegrody w czasie jednej godziny przy różnicy temperatur równej 1oC.

Osadzanie

- zjawisko osiadania budynku posadowionego na gruntach wysadzinowych, występuje wiosną, w momencie rozmarzania gruntu.

P

Pakuły

- krótkie, splątane włókna lnu, konopi lub juty uzyskiwane podczas wstępnej obróbki słomy tych roślin.

Paroprzepuszczalność folii

- to zdolność do przepuszczania pary wodnej mierzona w gramach na metr kwadratowy folii w ciągu doby - g/m2/24 h. Paroprzepuszczalność folii bada się w określonych normowo warunkach laboratoryjnych (temperatura, ciśnienie i wilgotność powietrza). Badając tę samą folię według różnych norm, uzyskuje się inne wartości.

Podciąg

- belka o dużych wymiarach, na której opierają się inne belki danej konstrukcji.

Podłoga

- warstwowy element wykończeniowy poziomej przegrody budynku, nadający jej wymagane cechy użytkowe (np. chemoodporność, zmywalność, izolacyjność cieplną, itp.) oraz estetyczne.

Portal

- ozdobne obramowanie otworu wejściowego, na które składają się elementy architektoniczne i dekoracje rzeźbiarskie.

Posadzka

- jest to wierzchnia, wykończeniowa warstwa podłogi.

Pospółka

- materiał sypki lub kawałkowy nie sortowany (np. węgiel, kruszywo

budowlane). Odpowiednio zagęszczona jest bardzo dobrym gruntem do posadawiania budynków.

Potencjał redoks

(potencjał utleniania-redukcji) - zdolność do oddawania i przyjmowania elektronów, inaczej zdolność do wchodzenia w reakcje chemiczne; każdy metal ma

przyporządkowaną konkretną wartość potencjału.

Powierzchnia całkowita

- suma powierzchni wszystkich kondygnacji budynku (nadziemnych, podziemnych oraz przyziemnej), łącznie z powierzchnią loggi, galerii i ramp, mierzona po obrysie zewnętrznym ścian.

Powierzchnię pomieszczeń, których wysokość w świetle wynosi:

- 2,2 m lub więcej - uwzględnia się w całości;

- od 1,4 do 2,2 m - uwzględnia się w 50%;

- poniżej 1,4 m - nie uwzględnia się.

Powierzchnia użytkowa

- powierzchnia pomieszczeń (na wszystkich kondygnacjach), które służą potrzebom bezpośrednio związanym z przeznaczeniem budynku lub jego wydzielonej części. Dla lokalu mieszkalnego jest to powierzchnia wszystkich pomieszczeń znajdujących się w nim, a w szczególności: pokoi, kuchni, łazienek, spiżarni, przedpokoi, alków, holi, korytarzy.

Nie wlicza się jednak do powierzchni użytkowej: balkonów, tarasów, logii, antresoli, szaf i schowków w ścianach, pralni, suszarni, piwnic, wózkowni, strychów.

Powierzchnia zabudowy

- powierzchnia rzutu poziomego mierzona po zewnętrznym obrysie ścian kondygnacji przyziemnej lub nadziemnej (gdy jej obrys występuje poza obrys kondygnacji przyziemnej).

Poziom zwierciadła dynamicznego wody

- jest to zwierciadło wody w studni obniżone o depresję, czyli wartość o jaką opada zwierciadło w trakcie pompowania. Wartość depresji zależy od wielkości poboru wody ze studni i wyrażana jest w metrach.

Prądy błądzące

- prądy elektryczne, płynące w ziemi lub konstrukcji; ich powstawanie wiąże się z pracą urządzeń prądu stałego, w których biegun ujemny jest uziemiony.

Projekt budowlany

- projekt określający sposób architektonicznego i technicznego rozwiązania obiektu budowlanego, sposób usytuowania i realizacji tego obiektu, rodzaje i sposób wykonywania robót budowlanych oraz, w miarę potrzeby, zasady eksploatacji i bieżącej konserwacji obiektu.

Projekt wykonawczy

(nazywany także technicznym) - zawiera szczegółowe rysunki i opisy, zgodne z zatwierdzonym projektem budowlanym, pozwalające na wybudowanie obiektu oraz wykonanie precyzyjnych kosztorysów. Obejmuje on szczegółowy projekt

konstrukcyjny, a także nietypowe detale architektoniczne (balustrady schodów i balkonów, daszki nad wejściem, lukarny, detale bram, zwieńczenia kominów).

Przemieszczenie

- zabieg mający na celu ochronę obiektu zabytkowego przed zniszczeniem na skutek przemian środowiska. Przemieszczenie może być dokonane w dwojaki sposób:

- rozbiórki, przeniesienia i ponownego złożenia budowli,

- podejścia, przesunięcia i osadzenia na nowym fundamencie.

Przewymiarowanie kotła

- czyli dobranie kotła o większej mocy niż potrzebna do ogrzania domu.

Przewymiarowanie przekroju komina

- zaprojektowanie przekroju większego niż to potrzebne do właściwego spalania w kotle grzewczym.

Pustak

- wyrób budowlany o różnych kształtach i wymiarach, z otworami w postaci kanałów lub komór, wykonany z gliny lub innych materiałów, używany głównie do murowania przegród budowlanych.

R

Rekonstrukcja

- budowa polegająca na odtworzeniu zniszczonego obiektu budowlanego, w miejscu jego dotychczasowej lokalizacji. Rekonstrukcja może obejmować odtworzenie brakujących fragmentów budowli w ich pierwotnym kształcie.

Rekultywacja

- przywracanie do dawnego stanu wyrobisk, wysypisk śmieci, zwałowisk oraz innych terenów zniszczonych robotami naruszającymi strukturę i warunki naturalne danego obszaru.

Relief

- kompozycja rzeźbiarska, forma płaskorzeźby, o różnym stopniu wypukłości. Relief może być wykonany techniką rzeźbienia, kucia, odlewania, itp.

Restauracja

- z łacińskiego restaurare znaczy naprawiać, odnawiać, odbudowywać, przywracać do dawnego stanu. W pojęciu tym zawiera się szerszy zakres prac polegający także na niezbędnej wymianie niektórych części budynku, nie obejmuje prac adaptacyjnych i modernizacyjnych.

Ryzalit

- wysunięty fragment budynku na całej jego wysokości. Najczęściej projektowany na rzucie prostokąta, a także półkola lub trapezu.

Układy ryzalitów mogą być różne, na przykład jeden w środku elewacji albo dwa umieszczone na skrajach budynku symetrycznie względem jego osi.

S

Sinizna drewna

(barwica drewna) - zmiana barwy drewna na sinoniebieską do czarnej, powodowana m. in. przez pasożytnicze grzyby Ceratocystis, obniża wartość techniczną drewna.

Spoiwo budowlane

- sproszkowany materiał mineralny (najczęściej wypalany), który po zmieszaniu z wodą lub z innym roztworem wskutek reakcji chemicznych wiąże i twardnieje, uzyskując cechy ciała stałego.

Spoiwo hydrauliczne

(wodotrwałe) - spoiwo budowlane (np. cement) ulegające wiązaniu pod wpływem wody, przy czym reakcje wiązania i twardnienie zachodzą zarówno w wodzie, jak i w powietrzu (ale tylko w temperaturze dodatniej).

Spoiwo powietrzne

- spoiwo budowlane (np. wapno, gips), w którym proces twardnienia zachodzi w powietrzu.

Studnia abisynka

- studnia do czerpania wody z płytkich warstw wodonośnych na głębokości 3-7 m, wykonana z rur stalowych wbijanych lub wkręcanych w grunt.

Studnia głębinowa

- zwana też rurową lub wierconą, ujmuje wodę z głębszych warstw wodonośnych na głębokości kilkudziesięciu metrów. Wykonywana jest za pomocą narzędzi wiertniczych.

Studnia kopana

- zwykle zbudowana z kręgów betonowych. Ze względu na technologię wykonania nie jest zbyt głęboka i pobiera wodę z pierwszej, najpłytszej warstwy wodonośnej.

Styropian ekspandowany

- polistyren piankowy, tworzywo sztuczne, piankowe, lekkie, odporne na działanie wilgoci, produkowane w postaci gotowych płyt i kształtek oraz półwyrobu - granulek (perełek), które po ogrzaniu ulegają spienieniu, przy czym wielokrotnie wzrasta ich objętość. Stosowany jako izolacja cieplna, dźwiękowa, elektryczna, nazywany też

styropianem ekspandowanym.

Syfon

- w instalacji kanalizacyjnej zamknięcie wodne, rura wygięta w kolano, wypełniona stale wodą, zapobiegająca wydobywaniu się wyziewów kanałowych z instalacji kanalizacyjnej.

Szkło bezpieczne

- szkło, które przy rozbiciu lub pękaniu nie rozpada się lub też rozpada się na małe kawałki najczęściej o zaokrąglonych krawędziach.

Szlichta

(gładź podłogowa) - 1) cienka warstwa wyrównawcza grubości do 2 cm, wykonana najczęściej z zaprawy cementowej ułożonej na podłożu betonowym jako podkład pod posadzkę lub jako właściwa posadzka; 2) warstewka wierzchnia stanowiąca nieprzepuszczalną powłokę nałożoną na jastrych cementowy (przed stwardnieniem jastrychu posypuje się go czystym cementem i szybko zaciera na gładko stalową pacą).

Sztukateria

- gotowe, gipsowe odlewy dekoracyjne np.: gzymsy, opaski, rozety, mocowane do muru ocynkowanymi hakami, śrubami lub przyklejane zaprawą gipsową.

Szyba zespolona

- trwale połączone tafle szkła, między którymi znajduje się powietrze lub specjalny gaz (np. argon); w szybie jednokomorowej są dwie tafle, w wielokomorowej - trzy lub więcej.

Szyba zespolona niskoemisyjna

- w takiej szybie od zewnętrznej strony zamontowana jest tafla szkła niskoemisyjnego, czyli takiego, które odbija promieniowanie cieplne.

Ściana

- przegroda budowlana w zasadzie pionowa ograniczająca pomieszczenie lub określoną przestrzeń w budowli. W zależności od przeznaczenia rozróżnia się następujące rodzaje ścian: ściany konstrukcyjne (wieńcowe, dylowe, szkieletowe i płytowe), izolacyjne, konstrukcyjno-izolacyjne. W zależności od technologii wykonania rozróżnia się ściany: murowane, prefabrykowane, lite.

T

Tarcica

- materiał przetarty w postaci desek, bali, krawędziaków - z pnia drzewa przetartego w tartaku piłą (trakiem) wzdłuż włókien.

Teren budowy

- przestrzeń, w której prowadzone są roboty budowlane wraz z przestrzenią zajmowaną przez urządzenia zaplecza budowy.

Termoplastyczne elastomery

- sprężyste tworzywa sztuczne, które mogą się znacznie odkształcać; tworzywa te uelastyczniają się pod wpływem temperatury.

U

Ujęcie wody

- miejsce poboru wody do zasilania instalacji wodociągowych np. rzek, zbiorników wodnych, studni, itp.

Układ połączeń

- wzajemne usytuowanie współpracujących ze sobą elementów konstrukcji i system ich połączeń.

Utylizacja

- wykorzystywanie produktów odpadowych lub materiałów, które straciły wartość użytkową, jako surowców wtórnych dla dalszego ich przetworzenia.

Uzbrojenie terenu

- ogół instalacji podziemnych i nadziemnych, doprowadzonych do działki budowlanej, obejmujący sieć wodno-kanalizacyjną, elektroenergetyczną, centralnego ogrzewania, telefoniczną, itp.

Uzdatnianie wody

- poddawanie wody, pobieranej z dostępnego źródła naturalnego, określonym procesom w celu usunięcia z niej szkodliwych zanieczyszczeń, dezynfekcja wody oraz uzupełnianie niezbędnych dla zdrowia mikroelementów.

Uziemienie

- połączenie części urządzenia elektrycznego z ziemią za pośrednictwem elektrod umieszczonych w ziemi, oraz przewodu uziemiającego.

W

Wałowanie

- 1) zabieg wykonywany w rolnictwie i ogrodnictwie, polegający na ugniataniu gleby, stosowany w celu zwiększenia podsiąkania wody z warstw głębszych, w celu pokruszenia brył, zniszczenia skorupy; 2) zagęszczanie gruntu budowlanego przez wielokrotne przejazdy walca drogowego lub pojazdów na kołach ogumionych.

Wapno

- materiał wiążący w postaci brył lub proszku uzyskany z wypalonego kamienia wapiennego. Z wapna przygotowuje się spoiwo budowlane powietrzne.

Wapno palone

- tlenek wapniowy CaO, biały, higroskopijny proszek, który łączy się gwałtownie z wodą wydzielając duże ilości ciepła. Jest stosowany do wyrobu zaprawy murarskiej i cementu, jako środek owadobójczy, do wyrobu karbidu, jako nawóz sztuczny, itp.

Wapno sucho gaszone (hydratyzowane)

- jest sproszkowanym wodorotlenkiem wapnia Ca(OH)2, który uzyskuje się przez gaszenie wapna palonego w sposób przemysłowy małą ilością wody (około 65% masy wapna). Wapno hydratyzowane pakowane jest w potrójne worki papierowe, o masie 45 lub 35 kg.

Warstwa wodonośna

- warstwa utworów geologicznych, w których dzięki ich porowatości, licznym spękaniom lub innym próżniom, mogą się gromadzić wody gruntowe. Warstwa wodonośna podścielona jest utworami nieprzepuszczalnymi dla wody, na przykład gliną lub iłem.

Wozówka

(cegły) - dłuższa, boczna ściana cegły.

Wydajność studni

(zasoby studni) - maksymalna ilość wody, którą można w sposób ciągły czerpać ze studni; wyrażona jest w m3/h.

Wykusz

- nadwieszony występ na zewnętrznej ścianie budynku, nadwieszony powyżej parteru. Najczęściej o przekroju: prostokątnym, wielokątnym lub części koła.

Wykonany na wysokości jednej lub kilku kondygnacji. Umożliwia lepsze doświetlenie i zwiększenie powierzchni pomieszczeń przylegających do zewnętrznych ścian budynku.

Wymiennik ciepła

- urządzenie, w którym następuje wymiana ciepła między dwoma czynnikami (np.

nagrzewnica, grzejnik co., skraplacz, chłodnica); zależnie od tego, czy czynniki te

stykają się ze sobą bezpośrednio, czy są oddzielone ścianką (przeponą), rozróżnia się wymienniki ciepła bezprzeponowe i przeponowe.

Wysadzanie

- zjawisko unoszenia budynku, będące wynikiem powiększania się objętości zamarzającej wody, która znajduje się w gruncie. Nie występuje ono w gruntach przepuszczalnych: piaskach, żwirach i pospółkach (tzw. grunty niewysadzinowe).

Wysadziny mrozowe

- wzniesienia powierzchni gruntu spoistego (gliny, iły) wywołane zamarzaniem kapilarnie podciągniętej wody gruntowej do strefy przemarzania. Aby zapobiec awariom budowli, oparcie ich fundamentów na gruncie powinno znajdować się poniżej granicy zamarzania.

Z

Zabudowa jednorodzinna

- budynek mieszkalny jednorodzinny lub zespół takich budynków w układzie bliźniaczym, szeregowym, atrialnym lub wolno stojącym, a także budynek mieszkalny zawierający nie więcej niż 4 mieszkania lub zespół takich budynków.

Zaparzenie drewna

- zmiana barwy występująca w drewnie okrągłym i w świeżym materiale tartym, liściastym, nie mającym twardzieli, powstająca podczas składowania w ciepłej porze roku.

Zapotrzebowanie na ciepło

- ilość ciepła potrzebna do pokrycia strat ciepła budynku, którą ma dostarczyć urządzenie ogrzewcze wg znormalizowanych warunków obliczeniowych.

Zaprawa

- zaczyn zmieszany z kruszywem drobnym o ziarnach do 2 mm; w zależności od rodzaju użytego spoiwa rozróżnia się zaprawy cementowe, wapienne, gipsowe i inne.

Zawór zwrotny

- zawór samoczynny umożliwiający przepływ cieczy wyłącznie w jednym kierunku.

Zbrojenie konstrukcji żelbetowej

- 1) wkładki umieszczane w konstrukcjach żelbetowych w celu nadania im odpowiedniej wytrzymałości, głównie na rozciąganie i ścinanie, 2) wykonywanie i ustawianie zbrojenia w konstrukcjach żelbetowych budowanego obiektu.

Zgnilizna drewna

(mursz) - porażenie drewna przez grzyby, o różnym stopniu nasilenia, z jednoczesną zmianą barwy drewna, powodujące zmiany jego struktury. Może występować również

jako zgnilizna korozyjna drewna, tzw mursz twardy, wywoływana przez grzyby i

polegająca na tym, że drewno nie kurczy się i nie pęka, lecz powstają w nim liczne zagłębienia.

Znak bezpieczeństwa

- prawnie określone oznakowanie nadawane towarom i wyrobom, które uzyskały certyfikat.

ś

śebro

- element konstrukcyjny przekrycia (np. monolitycznej płyty stropowej) umożliwiający współpracę ustroju w przenoszeniu działających obciążeń. śebra układa się najczęściej w kierunku mniejszej rozpiętości stropu, opierając je na ścianach budynku i podciągach.

świr

- 1) luźna skała klastyczna, będąca nagromadzeniem otoczaków o średnicy ziaren 2-10 mm; 2) grube kruszywo kamienne naturalne, o wymiarach ziaren 5-80 mm.

śelbet

(żelazobeton) - materiał konstrukcyjny składający się z betonu i stali konstrukcyjnej formowany w postaci prefabrykatu (np. "wielka płyta") lub bezpośrednio na placu budowy w postaci monolitycznych elementów wylewanych (fundamentów, płyt, ścian, schodów, itp.).

śabka dachowa

- pasek blachy do zamocowania arkuszy blachy, którego jeden koniec jest przybity do konstrukcji dachu, a drugi wpuszczony w rąbek łączący arkusze blachy.

śaluzja

- urządzenie ruchome, złożone zazwyczaj z poziomych elementów listwowych, służące jako ochrona okna przed promieniami słonecznymi lub jako przesłona wnętrza pomieszczenia.