Dyrekcja Generalna ds. Komunikacji
Tekst ukończony w listopadzie 2007 r.
Europa i Ty w roku 2007
Przegląd osiągnięć UE
Unia Europejska
UE odnawia swoje zobowiązania wobec obywateli
Stosunki UE z jej obywatelami mogą wydawać się złoż one. Z mojego codziennego doś wiadczenia wynika jednak, ż e w rzeczywistoś ci są one bardzo proste. UE działa na rzecz obywateli, a jej celem jest zaspokajanie ich potrzeb i rozwią zywanie
problemów. W 2007 r., w 50. rocznicę istnienia, Unia ponownie podję ła konkretne
kroki prowadzą ce do konkretnych wyników. Obejmuje to szeroki zakres działań : od
walki ze zmianami klimatycznymi po zapewnienie europejskim konsumentom
szerokiego wyboru towarów i usług po niż szych cenach.
Zdrowa relacja opiera się na porozumieniu mię dzy partnerami. Dla spełnienia
oczekiwań obywateli zasadnicze znaczenie ma zrozumienie ich punktu widzenia. To
dlatego Komisja Europejska postawiła sobie za cel poszerzenie debaty o Europie —
ludzie w całej UE wspólnie omawiają kluczowe kwestie.
W 2007 r. z powodzeniem przeprowadzono mię dzy innymi kilka „konsultacji
obywatelskich”. W ramach tych przedsię wzięć tysią ce ludzi z róż nych ś rodowisk społecznych i wszystkich pań stw członkowskich dyskutowało na wybrane przez siebie
tematy. Dotyczyły one takich kwestii, jak dostawy energii i rozszerzenie UE, a takż e
problemów rodziny, opieki socjalnej i imigracji. Chciałabym zaprosić Pań stwa do
włą czenia się do tej debaty i wyraż enia swoich opinii na stronie internetowej poś wię conej debacie o przyszłoś ci Europy: europa.eu/debateeurope
Ten rok był również przełomowy jeż eli chodzi o pojawienie się w Internecie
wideoklipów na temat róż nych zagadnień dotyczą cych UE. Niemal z dnia na dzień
filmy na nowej stronie internetowej EUtube (youtube.com/eutube) stały się
przebojami. Sama zaś strona przekształciła się w czę sto odwiedzane forum
pozyskiwania informacji, rozrywki i współdziałania.
Przywódcy UE uzgodnili ostatnio kształt traktatu reformują cego, który ułatwi
podejmowanie decyzji w ramach coraz wię kszej rodziny europejskiej. Poprzez
poszerzenie kompetencji Parlamentu Europejskiego i parlamentów krajowych
wzmocni on demokrację . Jeż eli jednak ludzie mają z zadowoleniem powitać nowy traktat, należ y poprawić komunikację mię dzy UE a jej obywatelami. Taki kierunek obrała Komisja w 2007 r.
Margot Wallström
[photo]
Margot Wallström jest wiceprzewodniczą cą Komisji Europejskiej odpowiedzialną za komunikację społeczną . Mogą Pań stwo skontaktować się z nią za poś rednictwem jej blogu pod adresem:
ec.europa.eu/commission_barroso/wallstrom
Przegląd osiągnięć UE
Porozumienie w sprawie pakietu reform UE
Europa tworzy nowe miejsca pracy
UE przewodzi walce ze zmianami klimatycznymi
Łatwość podróżowania bez paszportu
Eurotaryfa obniża rachunki za telefony komórkowe
Rosnące zapotrzebowanie na monitorowanie wyborów przez UE
Dostawcy energii konkurują w obszarze usług i cen
Większy wybór i niższe taryfy na przeloty do USA
UE promuje poprawę nawyków żywieniowych
Dominujące przedsiębiorstwa nie mogą ograniczać wyboru konsumentów
Porozumienie w sprawie pakietu reform UE
W październiku przywódcy UE przyjęli traktat reformujący. Sprawi on, że Unia złożona z 27 państw stanie się bardziej efektywna i demokratyczna.
Zasady sformułowane pierwotnie dla wspólnoty złożonej z sześciu krajów wymagały
dostosowania gdy Unia poszerzyła się, osiągając liczbę 25, a następnie 27 członków.
Traktat reformujący tworzy bardziej efektywne ramy instytucjonalne. Wprowadza on
nowe stanowisko przewodniczącego Rady Europejskiej (najwyższego organu UE) i
umożliwia Europie przemawianie jednym głosem za pośrednictwem Wysokiego
Przedstawiciela ds. Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa. Parlament Europejski
uzyska szersze uprawnienia, a parlamenty krajowe również będą miały więcej do
powiedzenia w procesie kształtowania polityk UE.
Nowy traktat umożliwia obywatelom składanie petycji nawołujących UE do podjęcia
działań, a także określa w karcie ich prawa podstawowe. Jasno precyzuje on zakres
odpowiedzialności w stosunkach Unii z państwami członkowskimi.
Traktat ułatwia Unii, złożonej z 27 państw, zmierzenie się z praktycznymi
wyzwaniami dwudziestego pierwszego wieku. UE będzie w stanie lepiej sprostać
oczekiwaniom w takich dziedzinach, jak zmiany klimatyczne i bezpieczeństwo
energetyczne, przestępczość transgraniczna i imigracja.
Zanim traktat reformujący zacznie obowiązywać, musi zostać ratyfikowany przez
wszystkie 27 państw członkowskich UE. Celem jest wprowadzenie traktatu w życie
przed następnymi wyborami do Parlamentu Europejskiego w czerwcu 2009 r.
Europa tworzy nowe miejsca pracy
W 2007 r. bezrobocie spadło w całej Europie dzięki dynamicznemu rozwojowi
gospodarki europejskiej, a także stabilności cen, jaką zapewnia silne euro.
W 2007 r. w UE powstało około 3,6 miliona nowych miejsc pracy, co stanowi 1,5%
wzrost zatrudnienia. Wzrost gospodarczy był najwyższy w krajach, które przystąpiły
do UE w 2004 i 2007 r. zapewniając przyrost miejsc pracy na rynku lokalnym i
tworząc nowe możliwości biznesowe dla przedsiębiorstw z całej Europy.
Na stan gospodarki oddziałuje ogromna liczba czynników. Wiele podstawowych
polityk UE ma kluczowe znaczenie dla długoterminowego wzrostu gospodarczego.
Jeden z takich czynników, wspólna waluta, pomaga utrzymać stabilność, eliminując
fluktuacje stóp procentowych i kursów walut).
W 2007 r. euro osiągnęło rekordowo wysoki kurs wobec dolara amerykańskiego i
japońskiego jena. Silne euro ma swoje dobre i złe strony. Dla przedsiębiorstw i
przemysłu europejskiego oznacza, że tanieją towary importowane, często wyceniane
w dolarach, na przykład energia. Z drugiej jednak strony eksporterzy znajdują się pod
presją, ponieważ ich produkty na rynkach zagranicznych stają się droższe od
produktów oferowanych przez konkurencję.
Cypr i Malta przyjmą euro w dniu 1 stycznia 2008 r., zwiększając do 15 liczbę
krajów, które wprowadziły wspólną walutę. W życiu codziennym euro używa obecnie
ponad dwie trzecie obywateli UE.
UE przewodzi walce ze zmianami klimatycznymi
Działania UE dotyczące zmian klimatycznych odzwierciedlają rosnące
zaniepokojenie opinii publicznej i rządów.
Ponieważ naukowe dowody na zmiany klimatu stają się coraz mocniejsze, UE
rozpoczęła realizację ambitnej strategii, która z jednej strony drastycznie ograniczy
emisję gazów cieplarnianych mających wpływ na ocieplanie się klimatu, a z drugiej –
zwiększy bezpieczeństwo dostaw energii. Strategia ta umacnia światowe
przywództwo UE w zakresie zwalczania efektu cieplarnianego i jego skutków —
podniesienia poziomu mórz, występowania dotkliwych susz w pewnych regionach i
ekstremalnych zjawisk pogodowych w innych regionach.
Kluczowym elementem strategii w zakresie klimatu i energii, zatwierdzonej w marcu
przez przywódców UE, jest zobowiązanie do zredukowania do 2020 r. emisji
dwutlenku węgla i innych gazów do 30% poniżej poziomu z 1990 r. pod warunkiem,
że podobnie postąpią pozostałe kraje rozwinięte. W toku negocjacji dotyczących
konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, UE zobowiązała się
ograniczyć emisje przynajmniej o 20%.
Chcąc pomóc we wprowadzeniu tych ograniczeń UE sama wytyczyła sobie cel
ograniczenia zużycia energii o 20% poprzez zwiększoną efektywność energetyczną,
trzykrotne zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych (do 20%), a także
wzrost do 10% udziału biopaliw w benzynie i oleju napędowym. Cel ten ma zostać
zrealizowany do 2020 r. Inicjatywy te podniosą również efektywność gospodarki UE i
w większym stopniu uniezależnią ją od importu energii.
Łatwość podróżowania bez paszportu
W grudniu możliwość podróżowania bez kontroli granicznych stała się
rzeczywistością dla krajów, które przystąpiły do UE w 2004 r.
Zniesienie ostatnich punktów kontroli na granicach między Europą Wschodnią i
Zachodnią ma wymowę symboliczną i oznacza, że obywatele „nowych” państw
członkowskich mogą obecnie, w niecałe cztery lata po akcesji, podróżować po UE
bez paszportów. Urzeczywistnienie tego projektu zaplanowano przed Bożym
Narodzeniem, tak aby ułatwić podróżowanie w okresie świątecznym, szczególnie
osobom pracującym w innym kraju Unii.
Nowe zasady dotyczą podróży drogą lądową i morską. Kontrole graniczne na
lotniskach dotyczące lotów wewnętrznych w UE zniesione zostaną do końca marca
2008 r.
Zasady te nie dotyczą jeszcze Bułgarii i Rumunii, które przystąpiły do UE w styczniu
2007 r., ani Cypru.
Przeciwwagę dla swobody poruszania się wewnątrz Unii stanowią dokładne kontrole
na jej zewnętrznych granicach i ściślejsza współpraca władz krajowych w obszarze
bezpieczeństwa. Procedurami i systemami tropienia przestępców i terrorystów w
ramach tak zwanego układu z Schengen objęto więc następujące kraje: Estonię,
Litwę, Łotwę, Maltę, Polskę, Republikę Czeską, Słowację, Słowenię i Węgry.
Obszar podróżowania bez kontroli granicznych obejmuje też Islandię i Norwegię,
które nie są członkami UE. Natomiast Zjednoczone Królestwo i Irlandia, mimo że
należą lub będą należeć do schengeńskiego systemu współpracy policyjnej i sądowej,
postanowiły utrzymać kontrole graniczne w stosunku do wszystkich podróżnych
wjeżdżających na ich terytorium.
Eurotaryfa obniża rachunki za telefony komórkowe
Komisja Europejska wywiązała się ze złożonej w 2006 r. obietnicy dotyczącej obniżenia kosztów korzystania z telefonu komórkowego w trakcie podróży po
Europie.
Dzięki nowemu prawu UE ceny zaczęły spadać już w lipcu, a do października 400
milionów unijnych użytkowników telefonów komórkowych zaoszczędziło nawet do
około 60% na połączeniach wykonanych lub odebranych w innym państwie
członkowskim. W 2007 r. nowa eurotaryfa za roaming (korzystanie z telefonu poza
własnym krajem) wynosi 0,49 € za minutę połączenia wychodzącego i 0,24 € za
minutę połączenia przychodzącego. Poprzednio średnie stawki roamingowe za
połączenia między dwoma państwami członkowskimi UE wynosiły odpowiednio 1,10
€ i 0,58 €.
Jest to jedna z najbardziej znaczących i popularnych inicjatyw podejmowanych przez
UE w imieniu konsumentów. Do końca sierpnia z eurotaryfy skorzystało ponad 200
milionów użytkowników telefonów komórkowych.
Eurotaryfa to cena maksymalna. Niektórzy operatorzy telefonii komórkowej oferują
jeszcze niższe stawki, mimo że początkowo w 2006 r. zgłaszano zastrzeżenia, iż
planowane obniżki mogą przysporzyć im problemów. Na mocy nowego prawa
eurotaryfa będzie dalej obniżana w 2008 r. i w 2009 r., kiedy to osiągnie poziom 0,43
€ dla połączeń wychodzących oraz 0,19 € dla połączeń przychodzących.
Rosnące zapotrzebowanie na monitorowanie
wyborów przez UE
Coraz więcej krajów na świecie zwraca się do UE o wysłanie grup obserwatorów
monitorujących wybory.
W 2007 r. UE wysłała dziewięć misji obserwacyjnych na wybory w krajach takich,
jak Timor Wschodni w Azji, czy Sierra Leone, Mauretania i Togo w Afryce. Ich
zadaniem było monitorowanie przebiegu głosowania i ocenienie go zgodnie z
międzynarodowymi standardami demokratycznych wyborów. W większości
przypadków misje uznały, że wybory przebiegały w zasadzie zgodnie ze standardami
międzynarodowymi. Kilka razy unijni obserwatorzy wyrazili mniej pochlebne opinie,
a w niektórych przypadkach doszło do zawieszenia lub przełożenia głosowania;
demokracja to proces postępujący.
Promowanie demokracji to kluczowy element unijnej polityki zagranicznej i
bezpieczeństwa, a misje obserwacyjne pomagają objąć cały świat siłą oddziaływania
Unii. Unijne grupy obserwatorów postrzegane są jako niezależne i neutralne, a ich
obecność pomaga zwiększyć zaufanie lokalnych wyborców do procesu wyborczego.
W 2007 r. około 1 000 obywateli ze wszystkich 27 państw członkowskich
uczestniczyło w misjach obserwacyjnych. Wszystkie te osoby były wolontariuszami
wybranymi ze względu na odpowiednie doświadczenie i wykształcenie. Przed każdą
misją zostali oni dodatkowo przeszkoleni, otrzymali też szczegółowe wytyczne.
Dostawcy energii konkurują w obszarze usług i cen
Od lipca gospodarstwa domowe w całej UE mogą wybrać dostawcę energii
elektrycznej i gazu.
Obecnie mogą Państwo dokonać wyboru i uzyskać jak najkorzystniejsze ceny i
warunki dostaw od dotychczasowego dostawcy lub od jednego z nowych podmiotów
na rynku krajowym, pochodzącego niekiedy z innego państwa UE. Likwidacja
monopoli w obszarze energii elektrycznej i gazu była od dawna priorytetem UE.
Lipcowe otwarcie rynku kończy zapoczątkowany kilka lat temu proces, w ramach
którego swobodny wybór uzyskali najpierw odbiorcy przemysłowi na dużą skalę, a
potem małe przedsiębiorstwa i wreszcie gospodarstwa domowe. Pewna liczba krajów
UE nie czekała do terminu lipcowego. Gospodarstwa domowe korzystały tam ze
swobody wyboru już od jakiegoś czasu.
W wszystkich państwach UE funkcjonują organy regulacyjne. Ich celem jest
zapewnienie, by dostawcy działali właściwie i dostarczali konsumentom zamówione
usługi. Liberalizacja rynku to część szerszej strategii energetycznej UE, której cele
obejmują: przeciwdziałanie zmianom klimatu, zapewnienie bezpieczeństwa dostaw i
zachęcanie do bardziej efektywnego wykorzystywania energii.
Większy wybór i niższe taryfy na przeloty do USA
W kwietniu w Waszyngtonie przywódcy UE i USA podpisali umowę w sprawie
„otwartego nieba”.
Porozumienie to umożliwia europejskim liniom lotniczym przewóz pasażerów z i do
dowolnego miejsca w Stanach Zjednoczonych i w Europie. Bez nadzoru rządowego
linie będą też mogły ustalać własne ceny. Takie same prawa dotyczą przewoźników
towarowych. Europejskie linie lotnicze nie będą mogły przewozić pasażerów i
ładunki na amerykańskich trasach krajowych, chociaż umowa przewiduje negocjacje
w zakresie otwarcia amerykańskiego rynku wewnętrznego na konkurencję do 2010 r.
Komisja Europejska szacuje, że w ciągu następnych pięciu lat umowa w sprawie
„otwartego nieba” pozwoli stworzyć 80 000 miejsc pracy w UE i USA, a także
wygenerować 12 mld € zysku dzięki zwiększonej konkurencji oraz wprowadzeniu
nowych tras.
Podróżni skorzystają z szerszego wyboru i niższych opłat. Podobna liberalizacja
przelotów lotniczych w UE w ostatnich latach pozwoliła utworzyć wiele nowych tras i
znacząco obniżyć ceny, ponieważ przewoźnicy krajowi zaczęli konkurować z tanimi
liniami. Umowa w sprawie „otwartego nieba” otwiera drogę dla podobnych
porozumień w innych częściach świata.
UE promuje poprawę nawyków żywieniowych
Unijne reformy w 2007 r. dotyczące spożycia owoców i warzyw wykraczają poza
sferę gospodarki.
Tylko w dwóch państwach UE — w Grecji i we Włoszech — ludzie spożywają
zalecaną przez Światową Organizację Zdrowia ilość warzyw i owoców niezbędną w
prowadzeniu zdrowego trybu życia. UE dokłada starań, aby w ramach programu
reform przyjętego we wrześniu, który ma na celu usprawnienie produkcji oraz procesu
wprowadzania na rynek owoców i warzyw, zachęcić innych obywateli UE do
spożywania określonej przez WTO dziennej dawki 400 gramów. Jedna z części tego
programu finansuje działania ukierunkowane na promocję spożycia owoców i
warzyw, szczególnie wśród dzieci i młodzieży. Inna wspiera rozwój żywności
ekologicznej, produkowanej bez sztucznych lub chemicznych dodatków.
Wchodzący w życie w 2008 r. pakiet reform pomaga rolnikom, którzy ulegają coraz
większym naciskom ze strony sieci wielkich supermarketów dominujących w
sektorze detalicznej sprzedaży żywności. Środki UE zachęcą rolników do
przyłączania się lub do tworzenia grup producentów, tak aby mogli oni
wynegocjować lepsze ceny z sieciami, które w północnej części Unii Europejskiej
sprzedają około 70–90% produktów żywnościowych, a gdzie indziej szybko
zwiększają udział w rynku.
Nowy system dotyczący owoców i warzyw to ostatnia z serii reform mających na celu
zwiększenie konkurencyjności unijnego rolnictwa przy jednoczesnym podnoszeniu
jakości i zwiększaniu ułatwień w handlu. Od 2003 r. zmodernizowano już kilka
innych sektorów.
Dominujące przedsiębiorstwa nie mogą ograniczać
wyboru konsumentów
Rok 2007 był szczególnie udany dla unijnej polityki konkurencji w zakresie
ochrony interesów konsumentów.
Celem energicznej polityki konkurencji UE jest zapewnienie, by przedsiębiorstwa o
pozycji dominującej nie wykorzystywały siły rynkowej do ograniczania konkurencji.
Polityka ta koncentruje się na wyborze konsumentów oraz na utrzymaniu równych
szans dla przedsiębiorstw działających na jednolitym rynku UE.
Instrument ten ma zastosowanie w tak różnych sektorach, jak transport, energetyka i
usługi finansowe, ale w 2007 r. najbardziej znaczący przypadek dotyczył spółki
Microsoft. W dniu 17 września zespół 13 sędziów unijnego Sądu Pierwszej Instancji
utrzymał w mocy decyzję Komisji z 2004 r., która uznała spółkę Microsoft za winną
nadużywania niemal monopolistycznej pozycji na rynku systemów operacyjnych dla
komputerów osobistych. Komisja uznała, że Microsoft postępował nielegalnie,
uniemożliwiając wymianę danych z konkurencyjnymi systemami operacyjnymi oraz
łącząc produkty i ograniczając w ten sposób wybór konsumentów.
Microsoft odwołał się od tej decyzji oraz od nałożonej wysokiej grzywny, jednak
mający siedzibę w Luksemburgu Trybunał podtrzymał wyrok. W oświadczeniu
Komisji stwierdzono, że Trybunał podkreślił, iż użytkownicy komputerów „mają
prawo do dokonywania wyboru oraz do korzystania z bardziej innowacyjnych
produktów i bardziej konkurencyjnych cen”. Jest to wyraźny sygnał dla wszystkich
przedsiębiorstw o pozycji dominującej dotyczący ryzyka, z jakim wiąże się
ograniczanie konkurencji, szczególnie w szybko rozwijających się sektorach
zaawansowanych technologii.
Komisja Europejska ponownie uruchomiła stronę internetową poświęconą debacie o
Europie. Mogą Państwo dać na niej wyraz swoim poglądom, nadziejom i obawom
związanym z takimi zagadnieniami, jak energia i zmiany klimatyczne, dialog
międzykulturowy i przyszłość Europy, oraz dyskutować z innymi obywatelami
europejskimi, a czasem również z komisarzami, którzy włączają się do debaty.
Proszę zalogować się na stronie internetowej: europa.eu/debateeurope
Europa w ruchomych obrazach
Obejrzyj najnowsze wideoklipy na tematy europejskie na stronie EUtube — przekaż nam
swoje uwagi i poinformuj o niej znajomych.
Wejdź na: www.youtube.com/eutube