Politechnika Wrocławska

Najważniejsze akty prawne dotyczące bezpieczeństwa pracy przy

Instytut Energoelektryki

urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych

1. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26.09.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Dz. U. nr 129 z 1997 r., poz.

844. Tekst jednolity: Dz. U. nr 169 z 2003 r., poz. 1650

2. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 17. 09. 1999 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych. Dz. U. nr 80 z 1999

ZASADY ORGANIZACJI

r., poz. 912

BEZPIECZNEJ PRACY

3. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28.05.1996 r. w sprawie rodzajów prac, które powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby.

PRZY URZĄDZENIACH ELEKTRYCZNYCH

Dz.U. nr 62 z 1996 r., poz. 288 (uchylone)

4. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28.05.1996 r. w sprawie rodzajów prac, wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej. Dz.U. nr 62

z 1996 r., poz. 287

5. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dn. 28.04.2003 r.

w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci. Dz. U. nr 89 z 2003 r., poz.

Na podstawie prezentacji przygotowanej przez dra inż. Janusza Koniecznego

828

6. Ustawa z dnia 4 marca 2005 r. o zmianie ustawy Prawo energetyczne-Prawo ochrony środowiska. Dz. U. nr 62 z dnia 18 kwietnia 2005 r., poz.552

7. PN-EN 50110-1:2001. Eksploatacja urządzeń elektrycznych.

Wrocław 2011

8. Instrukcja organizacji bezpiecznej pracy przy urządzeniach i instalacjach 2

elektroenergetycznych. PTPiREE, Poznań 2000

W Rozporządzeniu MG z 1999 r. rozróżnia się:

Zakłady eksploatujące urządzenia i instalacje elektroenergetyczne powinny

- pracowników uprawnionych - posiadających sprawdzone i właściwe

opracować instrukcje bezpiecznej organizacji pracy dostępne dla

kwalifikacje w zakresie eksploatacji danego rodzaju urządzeń

i

pracowników.

instalacji, potwierdzone świadectwem kwalifikacyjnym,

W szczególności instrukcje powinny dotyczyć:

- pracowników upoważnionych - którzy w ramach swoich obowiązków

• stosowanych procesów technologicznych oraz wykonywania prac

służbowych lub na podstawie polecenia służbowego wykonują określone

związanych z zagrożeniami wypadkowymi lub zagrożeniami zdrowia

prace,

pracowników

- zespół pracowników - grupę pracowników, w skład której wchodzą co

• obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych

najmniej dwie osoby wykonujące pracę,

• postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi

- zespół pracowników kwalifikowanych - grupę pracowników, w której

• udzielania pierwszej pomocy

co najmniej połowa, lecz nie mniej niż dwie osoby, posiadają ważne

świadectwa kwalifikacyjne.

Instrukcja powinna określać:

• czynności, które należy wykonać przed rozpoczęciem pracy

• zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania pracy

Urządzenia i instalacje elektryczne powinny być eksploatowane tylko

• czynności do wykonania po jej zakończeniu

przez upoważnionych pracowników z zachowaniem postanowień

• zasady

post

okre

ępowania

w

sytuacjach

awaryjnych

stwarzających

ślonych w instrukcjach eksploatacji.

zagrożenia dla życia lub zdrowia pracowników.

3

4

Zabronione jest:

Prace w warunkach szczególnego zagrożenia dla zdrowia i życia

- eksploatowanie urządzeń i instalacji energetycznych bez przewidzianych

ludzkiego (prace szczególnie niebezpieczne) - powinny być wykonywane dla tych urządzeń i instalacji środków ochrony i zabezpieczeń,

przez co najmniej dwie osoby, z wyjątkiem prac eksploatacyjnych z

- dokonywanie zmian środków ochrony i zabezpieczeń przez osoby

zakresu prób i pomiarów, konserwacji i napraw urządzeń i instalacji

nieupoważnione.

elektroenergetycznych o napięciu znamionowym do 1 kV wykonywanych

przez osobę wyznaczoną na stałe do tych prac w obecności pracownika

Urządzenia, instalacje lub ich części, przy których będą prowadzone prace asekurującego, przeszkolonego w udzielaniu pierwszej pomocy.

konserwacyjne, remontowe lub modernizacyjne powinny być wyłączone z

ruchu, pozbawione czynników stwarzających zagrożenia, skutecznie

zabezpieczone przed przypadkowym uruchomieniem i oznakowane (§ 10.1).

Przepisy określają też rodzaje prac, dla których wykonywania wymagana

Powinny też być wyłączone urządzenia stwarzające zagrożenie w miejscu

jest od pracownika szczególna sprawność psychofizyczna.

wykonywania pracy, ale znajdujące się poza tym stanowiskiem (§ 10.2).

Pracami takimi są między innymi prace:

- przy montażu i remoncie sieci trakcyjnej,

*) Wymagania te nie dotyczą prac, dla których zastosowana technologia nie

- przy liniach napowietrznych niskich, średnich i wysokich napięć.

przewiduje wyłączeń z ruchu (§ 10.3)

5

6

Do prac wykonywanych przy urządzeniach i instalacjach energetycznych Pracownicy uprawnieni do wykonywania prac

w warunkach szczególnego zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego

przy urządzeniach elektrycznych

zalicza się w szczególności prace:

• konserwacyjne, modernizacyjne i remontowe przy urządzeniach pod

Eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych mogą

napięciem

zajmować się wyłącznie osoby, które spełniają wymagania kwalifikacyjne

• w pobliżu nieosłoniętych urządzeń lub ich części pod napięciem

dla następujących stanowisk pracy:

• przy urządzeniach wyłączonych spod napięcia, ale nieuziemionych lub

1. eksploatacji – dla stanowisk osób wykonujących prace w zakresie: uziemionych w taki sposób, że żadne z uziemień nie jest widoczne z miejsca

• obsługi

pracy

• konserwacji

• przy opuszczaniu i zawieszaniu przewodów na wyłączonych spod napięcia

• napraw

liniach napowietrznych w przęsłach krzyżujących drogi kołowe i wodne

• związane z identyfikacją i przecinaniem kabli elektroenergetycznych,

• kontrolno-pomiarowym

• przy wyłączonym spod napięcia torze 2-torowej linii napowietrznej o napięciu

• montażu

≥1 kV, jeśli drugi tor linii pozostaje pod napięciem

• przy wyłączonych spod napięcia lub znajdujących się w budowie liniach 2. dozoru – dla osób kierujących czynnościami osób wykonujących w/w napowietrznych, które krzyżują się w strefie ograniczonej uziemieniami z prace oraz dla stanowisk osób sprawujących nadzór nad eksploatacją

liniami znajdującymi lub mogącymi znaleźć się pod napięciem albo z

urządzeń, instalacji i sieci

przewodami trakcji elektrycznej,

• przy wykonywaniu prób i pomiarów, z wyłączeniem prac wykonywanych stale

przez upoważnionych pracowników w ustalonych miejscach.

7

8

Prace przy urz

Świadectwa kwalifikacyjne

ądzeniach, instalacjach lub sieciach elektrycznych dotyczą

następujących czynności:

Potwierdzanie kwalifikacji:

1. obsługi – wpływających na zmiany parametrów pracy

• egzamin ustny przed komisją egzaminacyjną

Nie wymaga się potwierdzenia posiadania kwalifikacji w zakresie

• rejestr wydanych świadectw

obsługi urządzeń i instalacji od użytkowników eksploatujących:

• sprawdzenie spełnienia wymagań kwalifikacyjnych: co 5 lat (Prawo

• urządzenia el. o napięciu ≤ 1 kV i mocy znamionowej ≤ 20 kW, jeżeli w

Energetyczne)

dokumentacji urządzenia określono zasady ich obsługi

• w razie stwierdzenia eksploatacji urządzeń, instalacji lub sieci w

• urządzenia lub instalacje cieplne o mocy zainstalowanej ≤ 50 kW

sposób niezgodny z przepisami, na wniosek pracodawcy, inspektora

pracy, Prezesa URE lub innego organu właściwego w sprawach regulacji

2. konserwacji – związanych z zabezpieczeniem i utrzymaniem należytego gospodarki paliwami i energią, sprawdzenie należy powtórzyć przed

stanu technicznego

upływem 5-ciu lat

3. remontów – związanych z usuwaniem usterek, uszkodzeń oraz remontami

• świadectwa kwalifikacyjne wydane bezterminowo na podstawie

w celu przywrócenia wymaganego stanu technicznego

dotychczasowych przepisów zachowują moc przez okres 5 lat od dnia

4. montażu – niezbędnych do instalowania i przyłączania

wejścia w życie nowej ustawy (do 2010 r.)

5. kontrolno-pomiarowych – niezbędnych do oceny stanu technicznego, parametrów

eksploatacyjnych,

jakości

regulacji

i

sprawności

energetycznej.

9

10

Kategoria „D” czy „E” ??

1.Wymagania kwalifikacyjne dla osób na stanowiskach eksploatacji:

a) zasady budowy, działania oraz warunki techniczne obsługi urządzeń,

Świadectwa kwalifikacyjne kategorii ,,D" i „E" to dwa, różne instalacji i sieci elektroenergetycznych

uprawnienia, upoważniające do odmiennych czynności:

b) zasady eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych,

• D - do kierowania czynnościami osób posiadających kwalifikacje

c) zasady i warunki wykonywania prac kontrolno-pomiarowych i

określone świadectwami kategorii „E" oraz do nadzoru nad eksploatacją

montażowych,

urządzeń, instalacji i sieci (§ 5 pkt. 2)

d) zasady i wymagania bezpieczeństwa pracy i bezpieczeństwa

• E - do wykonywania prac w zakresie obsługi, konserwacji, remontów,

przeciwpożarowego oraz umiejętność udzielania pierwszej pomocy,

montażu i kontrolno-pomiarowym (§ 5 pkt. 3)

e) postępowanie w razie awarii, pożaru lub innego zagrożenia

bezpieczeństwa obsługi urządzeń, zagrożenia życia, zdrowia i

środowiska.

Mimo że według § 6 rozporządzenia, wymagana wiedza osób ubiegających

się o uzyskanie świadectw kwalifikacyjnych w kategorii „E" i „D", w zakresie zasad i warunków wykonywania prac kontrolno-pomiarowych jest

taka sama, to nie należy tego utożsamiać z uprawnieniami do ich

praktycznego wykonywania.

11

12

2. Wymagania kwalifikacyjne dla osób na stanowiskach dozoru:

Kontrowersje były dwukrotnie rozstrzygane przez Ministerstwo Gospodarki i a) przepisy dot. przyłączania urządzeń i instalacji do sieci, dostarczania Pracy (Departament Bezpieczeństwa Energetycznego) :

paliw i energii oraz prowadzenia ruchu i eksploatacji urządzeń,

instalacji i sieci,

1. W grudniu 2004 roku Ministerstwo zajęło następujące stanowisko:

b) przepisy i zasady postępowania przy programowaniu pracy urządzeń,

„(…) osoba posiadająca kwalifikacje typu D (…) może wykonywać prace, dla instalacji i sieci, z uwzględnieniem zasad racjonalnego użytkowania

których są wymagane kwalifikacje potrzebne na stanowisku eksploatacyjnym paliw i energii,

(kwalifikacje typu E), a w szczególności prace kontrolno-pomiarowe.”

c) przepisy w zakresie eksploatacji i wymagania w zakresie prowadzenia dokumentacji technicznej i eksploatacyjnej oraz stosowania instrukcji

2. W lutym 2006 roku:

eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci

d) przepisy dot. budowy urządzeń, instalacji i sieci oraz normy i

„(…) świadectwa kwalifikacyjne eksploatacji (kategoria „E") muszą posiadać osoby warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać

urządzenia,

wykonujące prace w zakresie obsługi, konserwacji, remontów, montażu i

instalacje i sieci,

kontrolno-pomiarowym. Należy przez to rozumieć, że są to osoby bezpośrednio e) przepisy dot. bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony

wykonujące czynności eksploatacyjne (…).

przeciwpożarowej, udzielania pierwszej pomocy oraz ochrony

Kwalifikacjami eksploatacji muszą się wykazywać wszystkie osoby zatrudnione na środowiska,

stanowiskach, na których wykonywana jest praca nazywana „fizyczną”.

f) zasady postępowania w razie awarii, pożaru lub innego zagrożenia

(…) osoba posiadająca tylko kwalifikacje kategorii „D" nie może zajmować się bezpieczeństwa ruchu urządzeń przyłączonych do sieci,

eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci i w związku z tym wykonywać prace i g) zasady dysponowania mocą urządzeń przyłączonych do sieci,

czynności, dla których wymagane są kwalifikacje potrzebne na stanowisku h) zasady wykonywania prac kontrolno-pomiarowych i montażowych.

eksploatacji (kwalifikacje kategorii ,,E”).”

13

14

Zakres obowiązków pracowników odpowiedzialnych za organizację

FUNKCJA

OBOWIĄZKI (według §§ 65.1, 68.4, 69.2, 70.3, 71.2, 72.2)

i wykonanie pracy

Nadzorujący

1. sprawdzenie przygotowania miejsca pracy i jego przejęcie od

dopuszczającego (jeżeli zostało przygotowane właściwie)

2. zaznajomienie

nadzorowanych

pracowników

z

warunkami

FUNKCJA

OBOWIĄZKI (według §§ 65.1, 68.4, 69.2, 70.3, 71.2, 72.2)

bezpiecznego wykonywania pracy

Polecenio-

wydanie polecenia na wykonywanie pracy (§ 65.1)

3. sprawowanie ciągłego nadzoru nad pracownikami, aby nie przekraczali

dawca

granicy wyznaczonego miejsca pracy

4. powiadomienie dopuszczającego lub koordynującego o końcu pracy

Koordy-

1. koordynowanie wykonywania prac (określonych w poleceniu) z ruchem

nujący

urządzeń i instalacji

Kierujący

1. dobór pracowników o umiejętnościach odpowiednich do wykonania

2. określenie czynności łączeniowych związanych z przygotowaniem miejsca zespołem

poleconej pracy

pracy

pracowników

2. sprawdzenie przygotowania miejsca pracy i przejęcie go od

3. wydanie zezwolenia na przygotowanie miejsca pracy, dopuszczenie do

dopuszczającego (jeżeli zostało przygotowane właściwie)

-kwalifikowanych:

pracy i likwidację miejsca pracy

3. zaznajomienie podległych pracowników ze sposobem przygotowania

obowiązki wg

4. podjęcie decyzji o uruchomieniu urządzeń i instalacji, przy których była miejsca pracy, zagrożeniami w miejscu pracy i w bezpośrednim

pkt. 1-7

wykonywana praca

sąsiedztwie oraz metodami bezpiecznego wykonywania pracy

5. zapisanie w dokumentacji eksploatacji ustaleń wynikających z pkt. 1- 4

4. zapewnienie wykonywania pracy w sposób bezpieczny

-nie posiadających

5. egzekwowania od członków zespołu stosowania właściwych środków

Dopuszcza-

1. przygotowanie miejsca pracy

kwalifikacji:

ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia oraz narzędzi i sprzętu

jący

2. dopuszczenie do wykonania pracy

obowiązki wg pkt.

6. nadzorowanie przestrzegania przez podległych pracowników przepisów

3. sprawdzenie wykonania pracy

1 i 4-6

bezpieczeństwa i higieny pracy w czasie wykonywania pracy

4. likwidacja miejsca pracy po jej zakończeniu

7. powiadomienie dopuszczającego lub koordynującego o zakończeniu

Kierownik robót

koordynowanie pracy różnych zespołów w celu eliminacji zagrożeń

wynikających z ich jednoczesnej pracy w jednym obiekcie

15

16

Pracownicy odpowiedzialni za organizację i wykonanie pracy

Wymagania stawiane pracownikom dotycz

Uwaga: wszystkich pracowników funkcyjnych wyznacza poleceniodawca

ące:

Pełniona

funkcja

kwalifi

zatrudnienia

Wymagania stawiane pracownikom dotyczące:

-kacji

Pełniona

DOPUSZ-

E

Pracownik upoważniony pisemnie przez prowadzącego eksploatację

funkcja

kwalifi-

zatrudnienia

CZAJĄCY

urządzeń i instalacji do wykonywania czynności łączeniowych w

kacji

celu przygotowania miejsca pracy

POLECENIO

D

Prowadzący eksploatację

urządzeń

i instalacji (§

65.1) lub

NADZO-

-DAWCA

D

Pracownik wykonujący wyłącznie czynności nadzoru (§ 2.18).

upoważniony przez niego pracownik (§ 2.15).

RUJĄCY

lub

Uwaga: Nadzorujący jest wyznaczany, gdy (§ 70.1):

W okresie wykonywania prac remontowych lub modernizacyjnych przy

E

• prace wykonywać będzie zespół pracowników nie będący zespołem

nieczynnych urządzeniach i instalacjach obowiązki poleceniodawcy

pracowników kwalifikowanych lub kierujący zespołem nie posiada

mogą być przekazywane wykonawcy tych prac o ile obowiązki te

świadectwa kwalifikacyjnego,

określono w zawartej z nim umowie na piśmie (§ 65.3).

• poleceniodawca uzna to za konieczne ze względu na szczególny

KOORDY-

D

Pracownik

komórki

organizacyjnej

sprawujący

dozór

nad

charakter i warunki pracy

NUJĄCY

eksploatacją urządzeń i instalacji, przy których będzie wykonywana

KIERUJĄCY

E1)

Pracownik do kierowania zespołem pracowników (§ 2.19)

praca (§ 68.1).

ZESPOŁEM

lub

1) gdy pracownik kieruje zespołem pracowników kwalifikowanych (§ 71.1),

W przypadkach, gdy dozór nad ruchem w/w urządzeń i instalacji jest

PRACOWN.

bez2)

2) gdy pracownik kieruje zespołem nie będącym zespołem pracowników

prowadzony

przez

różne

komórki

organizacyjne

zakładu,

kwalifikowanych (§ 71.1)

koordynującym powinna być osoba z kierownictwa jednej z tych

komórek (par. 68.2).

KIEROWNIK

D

Pracownik do koordynacji prac zespołów pracowników, gdy w

Je

ROBÓT

żeli dozór nad ruchem w/w urządzeń i instalacji sprawowany jest

jednym obiekcie pracuje więcej niż jeden zespół pracowników (§

przez

poleceniodawcę,

koordynującym

powinien

być

sam

2.20).

poleceniodawca (§ 68.3).

17

18

Zasady łączenia funkcji (na podst. instrukcji opracowanej przez PTPiREE)

Podział prac przy urządzeniach i instalacjach w zależności od zbliżenia

do części będących pod napięciem

1. Poleceniodawca może być koordynującym (zgodnie z § 68.3).

2. Poleceniodawca może być członkiem zespołu pracowników, jeśli nie jest

jednocze

PRACE PRZY URZ

śnie koordynującym i posiada ważne świadectwo kwalifikacyjne

ĄDZENIACH I INSTALACJACH ELEKTRYCZNYCH (§ 55)

w zakresie eksploatacji.

PRZY WYŁĄCZONYM

3. Koordynujący może pełnić rolę poleceniodawcy lub dopuszczającego,

W POBLIŻU NAPIĘCIA

POD NAPIĘCIEM

NAPIĘCIU

jeżeli jest uprawniony i upoważniony do wykonywania czynności

łączeniowych.

Koordynujący

nie

może

być

jednocześnie

wykonywane w oparciu

przy urządzeniach i

wykonywane przy

poleceniodawc

o w

ą i dopuszczającym.

łaściwą technologię,

instalacjach

użyciu środków

z zastosowaniem

oddzielonych od części

ochronnych

4. Dopuszczający może pełnić funkcję nadzorującego.

narzędzi i środków

zasilających (pod

odpowiednich do

ochrony określonych w

5. Dopuszczający może być członkiem zespołu pracowników, jeżeli tak

napięciem) przerwą

występujących

instrukcji wykonywania

przewiduje polecenie.

izolacyjną

warunków pracy

tych prac

19

20

Polecenia wykonania pracy

Tabela. Odległości wyznaczające granice stref w pobliżu napięcia

i stref prac pod napięciem

Polecenie wykonania pracy powinno w szczególności uwzględniać:

• zakres, rodzaj, miejsce i termin pracy

Napięcie znamionowe

Strefa [m] 1)

• środki i warunki do bezpiecznego wykonania pracy

urządzenia [kV]

prac pod napięciem

prac w pobliżu napięcia

• liczbę pracowników skierowanych do pracy

urządzenia wnętrzowe

nie normuje się

• pracowników odpowiedzialnych za organizację i wykonanie pracy,

≤ 1

i stacyjne

pełniących funkcję:

linie napowietrzne

do 0,3 (0,3)

powyżej 0,3 do 0,7 (1,65)

• koordynującego lub dopuszczającego (przez podanie stanowiska

powyżej 1 do 30

do 0,6 (0,65)

powyżej 0,6 do 1,4 (2,0)

służbowego lub imiennie)

110

do 1,1 (1,8)

powyżej 1,1 do 2,1 (3,3)

• kierownika

robót,

nadzorującego

lub

kierującego

zespołem

220

do 2,5 (2,5)

powyżej 2,5 d0 4,1 (4,4)

pracowników (imiennie)

400

do 3,5 (3,5)

powyżej 3,5 do 5,4 (5,0)

• planowane przerwy w pracy

750

do 6,4 (4,6)

powyżej 6,4 do 8,4 (7,0)

1) w nawiasach podano wartości z „Instrukcji bezpiecznej pracy w energetyce”

opracowanej przez Instytut Energetyki

21

22

• Polecenie wykonania pracy jest ważne na czas określony przez

PRACE NA CZYNNYCH URZĄDZENIACH I INSTALACJACH

poleceniodawcę.

ELEKTROENERGETYCZNYCH

• Polecenia pisemne wykonania prac należy przechowywać przez okres

NA POLECENIE PISEMNE

NA POLECENIE USTNE

BEZ POLECENIA

30 dni od daty zakończenia pracy.

• W razie potrzeby poleceniodawca może w poleceniu dokonać zmian

a) prace

w

warunkach

W rozporządzeniu MG nie

a)związane z ratowaniem

uprzednio podanych terminów oraz liczby pracowników w zespole.

szczególnego zagrożenia

sprecyzowano jakie to

zdrowia i życia ludzkiego

• Polecenia

wykonania

pracy

powinny

być

rejestrowane

przez

zdrowia i życia

czynności.

b)dla zabezpieczenia

poleceniodawcę w rejestrze poleceń, przy czym w przypadku polecenia

b) prace

wykonywane

Należy rozumieć, że są to

urządzeń i instalacji przed

ustnego powinna być odnotowana jego treść. Formę ewidencji poleceń

przez pracowników nie

prace, dla których nie

zniszczeniem

ustala pracodawca.

będących pracownikami

jest wymagane polecenie

c)prace eksploatacyjne

zakładu

prowadzącego

pisemne, lub które

określone w instrukcjach,

eksploatację

danego

dopuszcza się wykonywać

prowadzone przez osoby

Dozwolone jest:

urządzenia i instalacji

bez polecenia.

uprawnione i upoważnione

• przekazywanie polecenia pisemnego środkami łączności

• wystawianie jednego polecenia pisemnego na takie same prace

Polecenie pisemne wykonania pracy powinno być wystawiane:

wykonywane przez jeden zespół pracowników kolejno w innych miejscach

• kierującemu zespołem lub nadzorującemu i przekazane dopuszczającemu

pracy, gdy zespół pracuje w tym samym czasie tylko w jednym miejscu, a

• na prace wykonywane przez jeden zespół w jednym miejscu pracy.

warunki bezpiecznego wykonania pracy są takie same we wszystkich

miejscach.

23

24

Przygotowanie miejsca pracy

Wyłączenie urządzeń i instalacji elektroenergetycznych spod napięcia

Przygotowanie miejsca pracy dokonuje dopuszczający i polega ono na:

powinno być dokonane w taki sposób, aby uzyskać przerwę izolacyjną w a) uzyskaniu zezwolenia na rozpoczęcie przygotowania miejsca pracy od

obwodach zasilających urządzenia i instalacje.

koordynującego

b) uzyskaniu od koordynującego potwierdzenia o wykonaniu niezbędnych

Za wymaganą przerwę izolacyjną uważa się:

przełączeń oraz zezwolenia na przełączenia i założenie odpowiednich

urządzeń zabezpieczających przez dopuszczającego,

1. otwarte zestyki łącznika w odległości określonej w Polskiej Normie lub c) wyłączeniu urządzeń z ruchu w zakresie określonym w poleceniu,

w dokumentacji producenta,

d) zablokowaniu

napędów

łączników

w

sposób

uniemożliwiający

2. wyjęte wkładki bezpiecznikowe,

przypadkowe załączenie,

3. zdemontowanie części obwodu zasilającego,

e) sprawdzeniu braku napięcia w miejscu pracy,

4. przerwanie ciągłości połączenia obwodu zasilającego w łącznikach o

f) zastosowaniu wymaganych zabezpieczeń (uziemień) na wyłączonych

obudowie zamkniętej, stwierdzone w sposób jednoznaczny w oparciu o

urządzeniach,

położenie wskaźnika odwzorowującego otwarcie łącznika.

g) założeniu ogrodzeń i osłon w miejscu pracy (stosownie do potrzeb),

h) oznaczeniu miejsca pracy, w tym również w miejscach zdalnego

sterowania napędami wyłączonych urządzeń

25

26

Przed przystąpieniem do prac przy urządzeniach

i instalacjach

Dopuszczenie do pracy

elektroenergetycznych wyłączonych spod napięcia należy:

Rozpoczęcie pracy jest dozwolone po przygotowaniu miejsca pracy oraz

1. zastosować zabezpieczenie przed przypadkowym załączeniem napięcia:

dopuszczeniu do pracy

• w urządzeniach do 1 kV: wyjęcie wkładek bezpiecznikowych lub

Procedura dopuszczenia do pracy:

zablokowanie napędu otwartego łącznika

1. sprawdzenie przygotowania miejsca pracy przez dopuszczającego i

• w urządzeniach powyżej 1 kV: otwarcie styków i zablokowanie

kierującego zespołem pracowników lub nadzorującego

napędów łączników lub wstawienie przegród izolacyjnych między styki

2. wskazanie zespołowi pracowników miejsca pracy

2. wywiesić tablicę ostrzegawczą „Nie załączać”

3. pouczenie pracowników o warunkach pracy oraz wskazanie zagrożeń

3. sprawdzić brak napięcia w wyłączonym obwodzie

występujących w sąsiedztwie miejsca pracy

4. uziemić wyłączone urządzenia

4. udowodnienie braku zagrożenia w miejscu pracy

• uziemienia należy wykonać tak, aby miejsce pracy znajdowało się w

5. potwierdzenie dopuszczenia do pracy podpisami w poleceniu pisemnym

strefie ograniczonej uziemieniami,

lub w dzienniku operacyjnym prowadzonym przez dopuszczającego (w

• co najmniej jedno uziemienie powinno być widoczne z miejsca pracy,

przypadku polecenia ustnego)

• w razie zasilania wielostronnego, uziemienia powinny być wykonane od

każdej strony zasilania;

Po dopuszczeniu do pracy:

5. zabezpieczy

• oryginał polecenia pisemnego powinien być przekazany kierownikowi

ć i oznaczyć miejsce pracy odpowiednimi znakami i tablicami

robót lub kierującemu zespołem pracowników, lub nadzorującemu,

ostrzegawczymi

• kopia polecenia powinna pozostać u dopuszczającego.

27

28

Wykonywanie pracy

Zakończenie pracy

• Prace przy urządzeniach i instalacjach elektrycznych mogą być wykonywane Zakończenie pracy na polecenie następuje jeżeli zakres pracy przewidziany tylko przy zastosowaniu sprawdzonych metod i technologii.

poleceniem został w pełni wykonany (§ 85.1).

• Dopuszcza się wykonywanie prac przy zastosowaniu nowych metod i

Kierujący zespołem pracowników jest obowiązany (§ 85.2):

technologii, pod warunkiem opracowania specjalnie dla nich odpowiednich

• zapewnić usunięcie materiałów, narzędzi oraz sprzętu,

instrukcji (§ 79).

• wyprowadzić zespół pracowników z miejsca pracy,

• Zabronione jest wykonywanie prac na napowietrznych liniach el-en., stacjach

• powiadomić dopuszczającego lub koordynującego o zakończeniu pracy,

i rozdzielniach oraz na wysokich konstrukcjach podczas wyładowań

Dopuszczający do pracy jest obowiązany:

atmosferycznych (§ 63).

• sprawdzić i potwierdzić zakończenie pracy,

• zlikwidować

miejsce

pracy

przez

usunięcie

technicznych

środków

• Podczas oględzin pracujących urządzeń

i instalacji zabronione jest

zabezpieczających użytych do jego przygotowania,

zdejmowanie osłon/barier ochronnych, otwieranie celek, wchodzenie na

• przygotować urządzenia do ruchu i powiadomić o tym koordynującego.

konstrukcje lub zbliżanie się na niebezpieczną odległość do nieosłoniętych części urządzeń i instalacji pod napięciem.

W czynnościach związanych z likwidacją miejsca pracy może brać udział kierujący zespołem pracowników i członkowie tego zespołu (pod nadzorem dopuszczającego) Przy wykonywaniu prac na polecenie zabronione jest (§ 80.1):

(§ 85.3).

• rozszerzenie pracy poza zakres i miejsce określone w poleceniu,

Po otrzymaniu informacji od dopuszczającego o gotowości urządzeń do ruchu,

• dokonywanie zmian połączeń napędów, aparatury użytej do przygotowania

koordynujący zezwala na uruchomienie urządzenia lub instalacji elektrycznej, przy których była wykonywana praca. Jeżeli praca była wykonywana przez kilka zespołów miejsca pracy, usuwanie ogrodzeń, osłon, barier, tablic ostrzegawczych oraz pracowników, decyzję o uruchomieniu urządzenia lub instalacji koordynujący może zdejmowanie uziemiaczy, jeżeli ich zdjęcie nie zostało przewidziane w poleceniu podjąć po otrzymaniu informacji o gotowości od wszystkich dopuszczających (§ 86).

29

• samowolna zmiana miejsca pracy (§ 84)

30