Kolejnym stopniem awansu zawodowego nauczyciela jest nauczyciel mianowany ubiegający się o
awans na stopień nauczyciela dyplomowanego. Staż rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego,
nie później jednak niż w ciągu 14 dni, na wniosek nauczyciela, skierowany do dyrektora szkoły (KN
art. 9d ust. 1). W przypadku nawiązania stosunku pracy po tym terminie nauczyciel może rozpocząć
staż dopiero w nowym roku szkolnym (KN art. 9d ust. 2).
Nauczyciel mianowany może rozpocząć staż na stopień nauczyciela dyplomowanego po
przepracowaniu w szkole co najmniej roku od dnia nadania poprzedniego stopnia awansu
zawodowego (KN art. 9d ust. 4).
Staż trwa 2 lata i 9 miesięcy (KN art. 9c ust. 1 pkt 2).
Nauczyciel mianowany zobowiązany jest do napisania planu rozwoju zawodowego, którego
projekt przedkłada dyrektorowi szkoły wraz z wnioskiem o rozpoczęcie stażu.
Plan ten powinien uwzględniać specyfikę i potrzeby szkoły, zadania przeznaczone do realizacji na
tym etapie zgodnie z rozporządzeniem o awansie zawodowym. Przy pisaniu planu należy brać pod
uwagę dotychczasową wiedzę, umiejętności i doświadczenie. Tak przygotowany plan musi zostać
zatwierdzony przez dyrektora placówki (KN art. 9c ust. 3). Ma on na to 30 dni od dnia rozpoczęcia
zajęć (rozp. § 3 ust. 3).
Podczas odbywania stażu do najważniejszych zadań nauczyciela należy doskonalenie
warsztatu i metod pracy, pogłębianie wiedzy i umiejętności służących własnemu rozwojowi, a także
podnoszeniu poziomu szkoły, w której nauczyciel pracuje (Rozp. § 8 ust. 1).
Dokumentację prowadzonych przez siebie zajęć nauczyciel może prowadzić poprzez
zapisywanie analizy własnych działań i ocenę ich skuteczności. Dokumentuje on swoje osiągnięcia i
zapisuje wykonywane przez siebie zajęcia, co znaczenie ułatwia wprowadzanie korekt i trafne
wyciąganie wniosków z prowadzonych zajęć. Gromadzenie konspektów i scenariuszy zajęć, bardzo
ułatwi nauczycielowi późniejsze zebranie dokumentacji do realizacji planu rozwoju zawodowego.
Bardzo pomocne w dokumentowaniu jest gromadzenie prac dzieci, nagrań wideo z prowadzonych
zajęć. Zapisywanie uwag i refleksji na temat przeczytanych lektur znacznie ułatwi nauczycielowi
sporządzenie sprawozdania z realizacji planu.
Po zakończeniu stażu nauczyciel składa dyrektorowi szkoły sprawozdanie z realizacji planu
rozwoju zawodowego (KN art. 9c ust. 3). W terminie do 21 dni od dnia złożenia sprawozdania
dyrektor dokonuje oceny dorobku zawodowego nauczyciela. Po zapoznaniu się ze sprawozdaniem,
dyrektor zbiera informacje o realizacji planu rozwoju zawodowego, jak też o efektach zajęć
prowadzonych przez nauczyciela oraz zasięga opinii rady rodziców, która ma na to 14 dni. Brak
opinii rady rodziców nie powoduje wstrzymania procesu oceny nauczyciela (KN art. 9c ust. 6 pkt. 2,
ust. 7).
Ocena dokonywana jest na piśmie i zawiera uzasadnienie, jak również informację o możliwości
wniesienia odwołania (KN art. 9c ust. 8).
W każdym przypadku od oceny dorobku nauczycielowi przysługuje, w ciągu 14 dni od jej
otrzymania, odwołanie do organu sprawującego nadzór pedagogiczny. Powyższy organ ma 21 dni na
rozpatrzenie odwołania. Jednak ocena przedstawiona przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
jest ostateczna (KN art. 9c ust. 9). W sytuacji niedotrzymania terminu rozpatrzenia odwołania
nauczyciel jest dopuszczony do ubiegania się o akceptację komisji bez tej oceny (KN art. 9c ust. 10).
Gdy praca nauczyciela zostanie oceniona negatywnie - może on starać się o ponowną ocenę
dorobku po odbyciu jednego dodatkowego stażu w wymiarze 9 miesięcy. Może to zrobić na swój
wniosek i za zgodą dyrektora szkoły (KN art. 9c ust. 11). Dodatkowy staż również można rozpocząć
wraz z początkiem roku szkolnego (KN art. 9d ust. 3).
W przypadku uzyskania ostatecznie pozytywnej oceny nauczyciel mianowany ma 3 lata, od
dnia otrzymania oceny za okres stażu, na złożenie wniosku o podjęcie postępowania
kwalifikacyjnego. Jeżeli nie dotrzyma tego terminu, zobowiązany jest do ponownego odbycia stażu
w pełnym wymiarze (KN art. 9d ust. 7). Wniosek zostaje skierowany do organu prowadzącego
szkołę.
W teczce dołączonej do wniosku o wszczęcie postępowania kwalifikacyjnego na stopień
nauczyciela dyplomowanego powinny się znaleźć dokumenty (wszystkie kserokopie powinny być
poświadczone urzędowo za zgodność z oryginałem):
- dokumenty potwierdzające posiadane kwalifikacje (dyplom ukończenia studiów z potwierdzeniem
kwalifikacji pedagogicznych, akt mianowania);
- zaświadczenie dyrektora szkoły o zatrudnieniu (czas zatrudnienia, wymiar, zajmowane
stanowisko);
- zatwierdzony plan rozwoju zawodowego i sprawozdanie z jego realizacji;
- ocena dorobku zawodowego za okres stażu wystawiona przez dyrektora szkoły, w przypadku
nauczyciela, który zmienił miejsce zatrudnienia, również ocenę za okres odbytego stażu w
poprzednim miejscu;
- inne dokumenty świadczące o osiągnięciach zawodowych sprzed okresu stażu;
- dokumentację potwierdzającą realizację zadań niezbędnych do uzyskania stopnia nauczyciela
dyplomowanego.
Dokumentacja powinna być przedstawiona w następującej formie:
- opis i analiza realizacji wymagań wymienionych w § 8 ust. 2 pkt 1-3, ze wskazaniem w
szczególności wpływu podejmowanych działań na podniesienie jakości procesu dydaktyczno-
wychowawczego realizowanego w szkole;
- sprawozdania z realizacji wybranych zadań, o których mowa w § 8 ust. 2 pkt 4;
- dyplomów lub świadectw potwierdzających zaawansowaną znajomość języka obcego w przypadku
realizacji zadania, o którym mowa w § 8 ust. 2 pkt 4 lit. d;
- zaświadczeń i innych dokumentów potwierdzających pełnienie funkcji, prowadzenie działań lub
wykonywanie zadań związanych ze spełnianiem wymagań określonych w § 8 ust. 2, jeżeli nie
wynika to z planu rozwoju zawodowego i sprawozdania z jego realizacji;
- opis i analiza co najmniej dwóch przypadków rozpoznania i rozwiązania problemów edukacyjnych,
wychowawczych lub innych, o których mowa w §8 ust. 2 pkt 5 (rozp. § 9 ust. 4 pkt 1-5).
Wymagania kwalifikacyjne
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 grudnia 2004 r. w
sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli, nauczyciel mianowany musi
spełniać pewne wymagania kwalifikacyjne, niezbędne do uzyskania stopnia nauczyciela
dyplomowanego. Są to w szczególności:
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
uzyskanie pozytywnych efektów w pracy dydaktycznej, wychowawczej lub opiekuńczej na
skutek wdrożenia działań mających na celu doskonalenie pracy własnej i podniesienie jakości
pracy szkoły, a w przypadku nauczycieli, o których mowa w art. 9e ust. 1-3 Karty Nauczyciela
- uzyskanie pozytywnych efektów w zakresie realizacji zadań odpowiednio na rzecz oświaty,
pomocy społecznej lub postępowania w sprawach nieletnich, w związku z zajmowanym
stanowiskiem lub pełnioną funkcją
(rozp. § 8 ust. 2 pkt. 1)
Od nauczyciela wymaga się propozycji i zaangażowania w organizowanie ogólnoszkolnych
konkursów, organizacji kół zainteresowań. Istotne jest, aby jego działania znalazły odzwierciedlenie
w wynikach pracy uczniów.
wykorzystywanie w pracy technologii informacyjnej i komunikacyjnej
(rozp. § 8 ust. 2 pkt. 2)
Aby sprostać współczesnym wymaganiom, nauczyciel powinien umieć posługiwać się
wiedzą informatyczną i wykorzystywać ją w procesie dydaktycznym. Dla sprawniejszego
przeprowadzania swoich zajęć nauczyciel powinien sam być pomysłodawcą i autorem pomocy
dydaktycznych.
Warto tu zrobić kurs komputerowy, uczestniczyć w warsztatach dotyczących zastosowania
Internetu w edukacji, wykorzystania komputerowych programów edukacyjnych na zajęciach,
gromadzenia i wykorzystania wideoteki, kaset czy kamery wideo na lekcjach itd. Można nagrać
swoje zajęcia i dokonać na podstawie filmu analizy lub samooceny. Oczywiście zajęcia takie nie
muszą odbywać się codziennie. Wystarczą 2 godziny w semestrze z danego przedmiotu w pracowni
komputerowej. Konieczny do takich zajęć jest konspekt, można zrobić zdjęcia, dać uczniom arkusze
ewaluacji zajęć, trzeba również napisać sprawozdanie i, oczywiście za pomocą komputera,
przygotować sprawdziany, testy, karty pracy, materiały dla uczniów. Można również w pracowni
komputerowej zorganizować kurs dla nauczycieli szkoły w zakresie posługiwania się Internetem i
wpisać jako punkt dotyczący dzielenia się swoją wiedzą i doświadczeniem. Nauczyciele
uczestniczący w tym kursie zaliczą to jako formę wewnątrzszkolnego doskonalenia zawodowego.
umiejętność dzielenia się wiedzą i doświadczeniem z innymi nauczycielami, w tym przez
prowadzenie otwartych zajęć, w szczególności dla nauczycieli stażystów i nauczycieli
kontraktowych, prowadzenie zajęć dla nauczycieli w ramach wewnątrzszkolnego doskonalenia
zawodowego lub innych zajęć (rozp. § 8 ust. 2 pkt. 3)
Od nauczyciela wymagana jest aktywna praca w zespole przedmiotowym, wychowawczym
lub problemowym, np. opracowywanie harmonogramów spotkań i tematyki zespołów
przedmiotowych, również przygotowanie i prowadzenie szkoleń rady pedagogicznej i
rozwiązywanie problemów szkoły. Przeprowadzenie lekcji otwartych po uprzednim przygotowaniu
scenariusza, materiałów metodycznych. Opiekowanie się nauczycielem będącym na stażu lub
praktyce. Zorganizowanie i prowadzenie międzyszkolnego zespołu samokształceniowego np.
przedmiotowego, kulturalnego, sportowego, opracowywanie testów i innych materiałów dla
nauczycieli. Prowadzenie debat z rodzicami i nauczycielami na tematy istotnych problemów
wychowawczych.
Nauczyciel powinien z własnej inicjatywy prowadzić zajęcia dla nauczycieli stażystów i nauczycieli
kontraktowych, zajęć edukacyjnych z udziałem zaproszonych gości oraz dzielić się swoimi
doświadczeniami, wiedzą i umiejętnościami.
Wymogiem jest realizacja co najmniej trzech z następujących zadań:
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
opracowanie i wdrożenie programu dotyczącego działań edukacyjnych, wychowawczych,
opiekuńczych lub innych związanych odpowiednio z oświatą, pomocą społeczną lub
postępowaniem w sprawach nieletnich
(Rozp. § 8 ust. 2 pkt 4a)
Opracowanie i wdrożenie programu profilaktyki zachowań dysfunkcjonalnych, programu
aktywizacji rodziców, programów pracy z uczniem słabym i uczniem zdolnym.
wykonywanie zadań doradcy metodycznego, egzaminatora okręgowej komisji egzaminacyjnej,
eksperta komisji kwalifikacyjnej lub egzaminacyjnej dla nauczycieli ubiegających się o awans
zawodowy, rzeczoznawcy do spraw programów nauczania, programów wychowania
przedszkolnego, podręczników lub środków dydaktycznych, a w przypadku nauczycieli szkół
artystycznych - także konsultanta współpracującego z Centrum Edukacji Artystycznej
(rozp. § 8 ust. 2 pkt 4b)
Pełni funkcję egzaminatora, eksperta lub rzeczoznawcy. Udziela się jako doradca metodyczny,
edukator, trener terapeuta.
poszerzenie zakresu działań szkoły, w szczególności dotyczących zadań dydaktycznych,
wychowawczych lub opiekuńczych (rozp. § 8 ust. 2 pkt 4c),
uzyskanie umiejętności posługiwania się językiem obcym na poziomie zaawansowanym, a w
przypadku nauczycieli języków obcych - uzyskanie umiejętności posługiwania się drugim
językiem obcym na poziomie zaawansowanym
(rozp. § 8 ust. 2 pkt 4d)
W trakcie stażu nauczyciel powinien uzyskać dodatkowe kwalifikacje i ukończyć studia
podyplomowe potrzebne do podnoszenia swoich kwalifikacji. Również powinien doskonalić swoje
umiejętności związane z nauką języka obcego.
wykonywanie zadań na rzecz oświaty, pomocy społecznej lub postępowania w sprawach
nieletnich we współpracy z innymi osobami, instytucjami samorządowymi lub innymi
podmiotami
(rozp. § 8 ust. 2 pkt 4e)
Pod tym punktem kryje się aktywne włączanie się w różne akcje społeczne i pozyskiwanie środków
materialnych dla ubogich dzieci. Nauczyciel jako pomysłodawca powinien być również
współorganizatorem gminnych lub środowiskowych imprez sportowych, kulturalnych i innych.
Dodatkowym atutem jest pełnienie funkcji w organach samorządowych. Wymagana jest od
nauczyciela współpraca z placówkami opiekuńczo-wychowawczymi.
uzyskanie innych znaczących osiągnięć w pracy zawodowej
(rozp. § 8 ust. 2 pkt 4f)
umiejętność rozpoznawania i rozwiązywania problemów edukacyjnych, wychowawczych lub innych,
z uwzględnieniem specyfiki typu i rodzaju szkoły, w której nauczyciel jest zatrudniony (rozp. § 8 ust.
2 pkt 5).
Nauczyciel przed komisją kwalifikacyjną
Po złożeniu wniosku i powyższych dokumentów, organ sprawujący nadzór pedagogiczny nad
szkołą powołuje komisję kwalifikacyjną, w skład której wchodzą:
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
- przedstawiciel organu sprawującego nadzór pedagogiczny, jako jej przewodniczący, w przypadku
dyrektora ubiegającego się o awans - także przedstawiciel organu prowadzącego szkołę,
- dyrektor szkoły (z wyjątkiem przypadku, gdy o awans ubiega się dyrektor),
- trzej eksperci z listy ekspertów ustalonej przez ministra,
- przedstawiciel związku zawodowego (na wniosek nauczyciela).
Ponieważ komisja kwalifikacyjna na pewno przeczyta wnikliwie plan i sprawozdanie, warto
zatem na drugiej stronie planu umieścić informacje personalne: imię i nazwisko, o jaki stopień
nauczyciel się ubiega, jaki ma staż, ile lat pracuje w szkole. Ważne, aby w tym miejscu umieścić
informacje, jakie podjął formy doskonalenia, jakie otrzymał nagrody oraz jakie nagrody otrzymali
jego uczniowie.
Nauczycielowi mianowanemu za spełnienie odpowiednich wymagań uznaje się również
odpowiedni dorobek zawodowy ze szczególnym uwzględnieniem okresu od dnia uzyskania stopnia
nauczyciela mianowanego.
W przypadku zmiany miejsca pracy w trakcie odbywania stażu, do dokumentacji i wniosku
należy dołączyć świadectwo pracy lub zaświadczenie o wymiarze zatrudnienia i zajmowanym
stanowisku w poprzednim miejscu pracy. Również, gdy nauczyciel jest zatrudniony w kilku szkołach,
w każdej w wymiarze mniejszym niż połowa obowiązującego wymiaru zajęć, łącznie w wymiarze co
najmniej połowy obowiązującego wymiaru zajęć. Wtedy należy załączyć zaświadczenia ze
wszystkich szkół, w których nauczyciel był zatrudniony w okresie stażu, jeżeli nie ma możliwości
udokumentowania zatrudnienia świadectwami pracy (rozp. § 9 ust. 1 pkt 2).
Jeżeli nauczyciel złoży wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego do dnia 30
czerwca danego roku, właściwy organ, w tym wypadku organ sprawujący nadzór pedagogiczny,
wydaje decyzję o nadaniu bądź odmowie nadania stopnia awansu zawodowego do dnia 31 sierpnia
danego roku. W przypadku wniosków złożonych do dnia do 31 października - do 31 grudnia danego
roku (KN art. 9b ust 3, 3a).
Komisja przeprowadza postępowanie kwalifikacyjne na wniosek nauczyciela skierowany do
właściwego organu (KN art. 9b ust. 2).
W przypadku niespełnienia przez wniosek lub dokumenty wymagań formalnych organ
nadający stopień awansu zawodowego jest obowiązany do wskazania szczegółowo stwierdzonych
braków i wyznaczenia terminu ich uzupełnienia (rozp. § 11 ust. 2). Organ nadający stopień awansu
zawodowego powiadamia nauczyciela o terminie i miejscu przeprowadzenia egzaminu z co najmniej
14-dniowym wyprzedzeniem (rozp. § 11 ust. 3).
Komisja kwalifikacyjna podejmuje rozstrzygnięcia w obecności co najmniej 2/3 składu
swoich członków (rozp. § 13 ust. 1). Postępowanie kwalifikacyjne rozpoczyna się od analizy
dorobku zawodowego nauczyciela mianowanego, dokumentacji załączonej do wniosku o podjęcie
postępowania kwalifikacyjnego (rozp. § 12 ust. 3). Właściwy organ nadający stopień awansu
zawodowego zobowiązany jest do powiadomienia nauczyciela o terminie i miejscu przeprowadzenia
egzaminu, co najmniej na 14 dni przed datą posiedzenia komisji (rozp. § 11 ust. 3).
Komisja kwalifikacyjna analizuje dokumentację przedstawioną przez nauczyciela
mianowanego (KN art. 9b ust. 1 pkt 3). Każdy z członków komisji ocenia spełnienie przez
nauczyciela wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia awansu zawodowego, według punktowej
skali od 0 do 10 (rozp. § 13 ust. 2). Z punktacji przyznanej przez poszczególnych członków komisji
oblicza się średnią arytmetyczną. Jeżeli liczba członków komisji jest większa niż 3, odrzucona
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
zostaje jedna najwyższa i najniższa ocena. Nauczyciel uzyskuje akceptację komisji kwalifikacyjnej,
jeżeli ta średnia wynosi co najmniej 7 (rozp. §13 ust. 3-4).
W przypadku uzyskania akceptacji komisji nauczyciel dostaje zaświadczenie o akceptacji na
stopień nauczyciela dyplomowanego. Rejestr wydanych zaświadczeń prowadzi organ prowadzący
szkołę (KN art. 9 g ust. 9).
W przypadku nieuzyskania akceptacji komisji nauczyciel ma możliwość ponownego złożenia
wniosku o postępowanie kwalifikacyjne po odbyciu dodatkowego stażu w wymiarze 9 miesięcy.
Staż ten może być odbyty na wniosek nauczyciela, jednocześnie za zgodą dyrektora (KN art. 9g ust.
8). Dodatkowy staż rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego, jednak nie później niż w ciągu 14
dni od dnia rozpoczęcia zajęć (KN art. 9d ust. 3).
W przypadku ponownego nieuzyskania przez nauczyciela akceptacji komisji, przed kolejnym
ubieganiem się o akceptację, powinien ponownie odbyć staż w pełnym jego wymiarze, czyli 2 lat i 9
miesięcy (KN art. 9g ust. 8 pkt 2).
Po odbyciu stażu i otrzymaniu pozytywnej oceny dorobku zawodowego, spełnieniu wymagań
kwalifikacyjnych oraz uzyskaniu akceptacji komisji kwalifikacyjnej organ sprawujący nadzór
pedagogiczny nadaje stopień NAUCZYCIELA DYPLOMOWANEGO (KN art. 9b ust. 4 pkt 3).
W przypadku niespełnienia przez nauczyciela warunków, organ sprawujący nadzór pedagogiczny
odmawia nauczycielowi, w drodze decyzji administracyjnej, nadania stopnia awansu zawodowego.
W przypadku decyzji odmownej, nauczycielowi przysługuje odwołanie do organu wyższego stopnia,
tj.:
- w stosunku do dyrektora szkoły - organ prowadzący szkołę,
- w stosunku do organu prowadzącego szkołę - organ sprawujący nadzór pedagogiczny,
- w stosunku do organu sprawującego nadzór pedagogiczny - właściwy minister (KN art. 9b ust. 7).
Nauczyciel może się również odwołać do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Akt nadania stopnia awansu zawodowego zawiera w szczególności: nazwę komisji
kwalifikacyjnej, numer i datę wydania zaświadczenia o uzyskaniu akceptacji, stopień awansu
zawodowego, jak również informację o poziomie wykształcenia nauczyciela (KN art. 9b ust. 5).
Nauczycielowi, który w trakcie pracy zawodowej uzyskał wyższy poziom wykształcenia, niż
określony w akcie nadania stopnia awansu zawodowego zostaje wydany, na wniosek nauczyciela,
nowy akt nadania odpowiedniego stopnia awansu zawodowego, uwzględniający uzyskany poziom
wykształcenia (KN art. 9f ust. 1).
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com