Wpływ polityczny.
Problemy z definiowaniem wpływu wywodzą się stąd, że zdarzają się autorzy redukujący politykę właśnie do wpływu politycznego. Inni uważają go tylko za jedną z kategorii polityki.
I stąd nie ma jednej definicji.
Z kategorii językowych wypływa za to związek między wpływem a przyczynowością.
⇒ Kategoria filozoficzna,
związana z zależnością
zachodzących zjawisk w
badanym systemie
Wszystkie zjawiska mają swoją przyczynę, genezę. Jest jednak różnica między wpływaniem a przyczynowością. Np. przyczyną powodzi są deszcze, ale deszcz nie wpłynął na to, że wystąpiła powódź. W kategoriach językowych więc np. natura nie wywiera wpływu, jest tylko przyczyną.
W kategorii wpływu mamy podmioty wpływające i te, na które się wpływa. Z wpływem wiąże się wiele działań, jakie trzeba wykonać, by wpłynąć na kogoś. Oddziaływanie podmiotów na siebie jest stałą cechą w kontaktach ludzkich.
Wpływ może mieć ocenę pozytywną lub negatywną. Istnieje jednak problem, odnośnie wydania oceny pozytywności lub negatywności. To, co dla jednych będzie działaniem negatywnym, dla innych będzie wpływem pozytywnym. Czyli zależy to od punktu widzenia, oczekiwań w danym momencie.
Wpływ polityczny wiąże się z osiąganiem skutków dot. interesów. Polityka wiąże się z realizacją interesów i wymuszanie określonych zachowań przez innych wiąże się z chęcią realizacji swoich interesów.
wpływ – stosunek między ludźmi, w którym potrzeby, pragnienia, preferencje, intencje jednej lub więcej osób, oddziaływają na postępowania innej osoby w kierunku wytyczonym przez pierwszą stronę.
Są więc dwie strony stosunku, ale spełniają się pragnienia jednej osoby, wywołującej wpływ.
Preferencje drugiej strony nie są brane pod uwagę. Z def. wyłącza się więc naturę(natura nie ma preferencji); ona oddziałuje na ludzi, ale to nie jest wpływ.
Def. wpływu odnosimy więc do większości rozważań o przyczynowości. Ale nie musi się wpływ odnosić do interesu. Może być oddziaływaniem doniosłym historycznie lub nieistotnym.
Wpływ może być jawny bądź ukryty.
Wpływ jest zjawiskiem stopniowalnym i porównywalnym. Można go zbadać łatwo w systemie zero jedynkowym.
Zakres i dziedzina wpływu
W odniesieniu do wpływu zakres i dziedzinę definiuje się inaczej niż w języku potocznym.
dziedzina – osoby, na które wywierany jest wpływ
zakres wpływu – sprawy w odniesieniu do których wywierany jest wpływ
Nie ma jednak obiektywnej metody mierzenia dziedziny i zakresu wpływu.
Władza chciałaby wpływać na trzy kategorie ludzi: żywych, umarłych i nienarodzonych.
Na nienarodzonych można wpływać nie dając im się urodzić, np. polityka Chin w stosunku do ilości posiadanych córek. Na nienarodzone jeszcze dzieci można wpływać poprzez system edukacyjny, już wprowadzając zmiany, jakie będą ich potem obowiązywały. Szkoły muszą być jednak upaństwowione. Dzięki nim można kształtować potem nowego człowieka, stosując kontrolę treści, jakie są mu przekazywane.
Na tych, którzy już umarli, można wpływać poprzez wykreślanie ich z pamięci potomnych, w ich miejsce wstawiając falsyfikaty, kłamiąc o nich, wykreślając z rejestru osób umarłych, by współcześni ludzie w ogóle nie wiedzieli o ich istnieniu. Można komuś zmyślić przeszłość, stworzyć nieistniejącą biografię(np. Kościuszko, W. Sikorski, o którym nie wspomina się, że budował polskie obozy koncentracyjne na wyspach należących do W. B. i mordował w nich polskich żołnierzy).
Nasilenie wpływu jest zróżnicowane, na co wpływają trzy czynniki:
I zasoby(środki za pomocą których się wpływa, czyli:
- pieniądze
- informacja
- żywność
- zdolność do wiarygodnego grożenia
- praca
- przyjaźń
- pozycja społeczna(prestiż, daje możliwość wpływu na tych, którzy też chcieliby go osiągnąć)
- zdolność do stanowienia i egzekwowania prawa
- głosy wyborcze(grupy społeczne mogą wpływać na partie, nie chcąc na nie zagłosować) II umiejętności(wiedza, jak się posługiwać posiadanymi zasobami i praktyka co do ich wykorzystania)
III motywacja(trzeba chcieć wywrzeć wpływ, wiedzieć, że wpływ jest istotny, daje efekty) W zakresie wpływu są cztery sprzężenia zwrotne:
1). Różnice w uzdolnieniach i doświadczeniu pociągają za sobą różnice w zasobach politycznych i motywacji.
2). Różnice w zasobach politycznych i motywacji pociągają za sobą różnice w umiejętnościach politycznych w zakresie wykorzystania zasobów.
3). Różnice w umiejętnościach politycznych w zakresie wykorzystania zasobów pociągają za sobą różnice w posiadanym wpływie(czyli im więcej umiem, tym bardziej wpływam).
4). Różnice w posiadanym wpływie pociągają za sobą różnice w uzdolnieniach i doświadczeniu(im bardziej wpływam, tym więcej umiem).
Granice wpływu politycznego
Granice wpływu istnieją, bo zasoby wpływu są ograniczone.
Granicą max. Wpływu jest zestawienie korzyści z nakładami – gdy koszty wpływu zaczynają przewyższać korzyści, wpływ staje się nieopłacalny. W takiej syt. tnie się koszty, co dalej obniża poziom wpływu, więc dalej tnie się koszty itd.(w taki sposób upadł wpływ ZSRR).
Formy wpływu
1. Zachęta(trzeba zaproponować komuś dobra cenne dla niego, pożądane. Często zachęta jest dawana jako nagroda – po podporządkowaniu się, np. obietnice kandydata w wyborach, że w zamian za poparcie będzie on realizował taki a taki program polityczny)
2. Władza(zmuszenie do podporządkowania się pod groźbą odebrania cennych dóbr.
władza sięga po sankcje)
3. Siła(odebranie dobra przemocą, gdy się nie podporządkuje. Siła jest drogim środkiem wpływu, bo nie ma już ostrzejszej formy – gdy się użyje siły, nie da się już tego zrobić po raz drugi, bo przestaje działać. Użycie siły przez władzę jest krokiem ostatecznym) 4. Przymus(groźba użycia siły(nie innych środków). Po przymusie pozostaje tylko użycie siły, czyli spełnienie tej groźby)
5. Perswazja(przekonywanie za pomocą rzetelnych, prawdziwych argumentów, z wykluczeniem kłamstwa)
6. Manipulacja(sięganie po inf. nieprawdziwą, a więc kłamstwo)
7. Autorytet(stan najbardziej wywierający wpływ, bo poddanie się pod wpływ autorytetu jest niemal bezmyślne, automatycznie, dzięki czemu posiadający autorytet nie musi stosować innych form wpływu. Wszystko co musi zrobić, to zakomunikować swoje
życzenie;) Charles Lindblom twierdził, ze polityka sprowadza się do walki o autorytet wśród rywalizujących na scenie politycznej aktorów)
Płaszczyzny wpływu
1. Opcje(zachowania, które podmiot podporządkowany może wybrać. Są one umieszczone w agendzie)
2. Agendy(jeśli podmiot podporządkowany nie ma wpływu na skład agendy, czyli nie może modyfikować, zmieniać opcji, spomiędzy których dokonuje wyboru, to sam znajduje się pod wielkim wpływem)
3. Struktury(instytucje, organizacje, funkcjonujące w danym czasie, np. organizacje religijne, partie. Struktury są zazwyczaj rzeczą daną, mało jednostek ma wpływ na tę płaszczyznę.)
4. Świadomość(sposób myślenia o świecie i dostępnych możliwościach. Odpowiednie ukształtowanie myślenia człowieka sprawia, że można mu wmówić coś, co on sam
uzna za normę, choć w rzeczywistości takową nie jest)
Ocena wpływu
Wpływ oceniamy w sensie moralnym – pozytywnie(np. zachęta, autorytet, perswazja), negatywnie(władzę, siłę, przymus, manipulacja).
Co do aspektów praktycznych, czyli oceny skuteczności wpływu, największy jest wtedy gdy ludzie zaczynają myśleć tak, jak chce tego podmiot wpływający, a nie tylko udają, że tak myślą. Tu działa reguła zwana kategoryczną zasadą perswazji, uznający za najlepszą formę wpływ przez perswazję. Taka jest jednak nie zawsze możliwa, niektóre sytuacje ją wykluczają.