ZASADY ZAA
OŻENIA KOPALNI

PUNKTEM wyjściowym prac projektowych
budowy kopalni jest analiza:
- Warunków geologicznych założenia kopalni,
- Warunków gospodarczych założenia kopalni.
WARUNKI GEOLOGICZNE

Stwierdzenie dostatecznej ilości zasobów
przemysłowych kopaliny użyt., gwarantującej
opłacalność budowy nowego obiektu ze
względu na nakłady inwestycyjne. Dokładne
zbadanie zasobów pod względem ilości i
jakości kopaliny użytecznej winno być w kat. A
stopnia rozpoznania  do założenia kopalni
wystarcza rozpoznanie kategorii B.

Rozpoznanie warstw nadkładowych w partii
przypow. do ok. 30m określa warunki budowy
obiektów powierzchniowych (np. zakład
przeróbczy, wieże urządzeń wyciągowych )
WARUNKI GOSPODARCZE

Warunki transportowe na powierzchni (drogi,
autostrady, kolej)

Drogi wodne

Zaopatrzenie w energiÄ™ elektrycznÄ…,

Zaopatrzenie w wodę pitną i przemysłową,

Zaopatrz. w materiały budowlane i pomocnicze,

Pracownicy.
OBSZAR GÓRNICZY

Rozumiemy przestrzeń stanowiącą jednostkę
administracyjno - ewidencyjną, w której
granicach przedsiębiorstwo górnicze
uprawnione jest do wydobywania określonej
kopaliny ze złoża oraz prowadzenia robót
górniczych związanych z wykonywaniem
koncesji.
Wielkość i czas istnienia kopalni

O wyborze granic obszaru górniczego decydują
 granice nat. (uskoki, zaburzenia itp),
- granice czynnych kopalń,
- granice znacznych zmian zasobności złoża,
- jednorodność złoża pod względem geol-górn.

O wielkości i czasie istnienia kopalni decydują:
- obszar górniczy kopalni P- km²,
- zasoby przemysłowe netto Zpn  mln t,
- okres eksploatacji kopalni Tk - lata,
- produkcja kopalni Wd  tys. t netto/d
Zależności  Zpn  zasoby
przemysłowe netto

Zpn = P· Zu 3

Zpn = TK·Wd·Rd·10ÉÅ‚
gdzie
Zu 3 - zasobność przemysłowa złoża,t/mł,
Rd - l. Dni roboczych w roku(300)
Projektowanie - sposoby

I-szy: przyjmuje się wielkość wydobywczą
kopalni przez określenie czasu jej istnienia i
ustalenie koniecznej w tym celu wielkości
obszaru górniczego.

II-gi: założenie wielkości obszaru górniczego i
dostosowanie do niego wielkości dobowego
wydobycia i okresu istnienia kopalni.
W toku projektowania obowiÄ…zuje rachunek
ekonomiczny wyrażający się minimalizacją
kosztów wydobycia kopaliny przy optymalizacji
wielkości kopalni
TYPY KOPALNI

Jednostkowa - posiada w obrębie własnego obszaru
górniczego administrację, zakład wydobywczo -
przeróbczy, centr. zajazd załogi i jeden syst. wentylac.

Zespołowa  składa się z dwóch lub więcej samodz.
jednostek produkcyjnych jeśli chodzi o zjazd załogi,
system wentylac., urzÄ…dz. podsadzkowe, gospodarkÄ™
materiałową itp. lecz posiadający jeden zakład wydob.
 przeróbczy, dworzec kopalniany i administrację

Zespolona  z dwóch lub więcej kopalń posiadających
własne szyby zjazdowe, wydobywcze, wentylacyjne i
podsadzkowe lecz ze wspólnym zakł. przeróbczym,
dworcem kopaln., gospod. warsztatowo-magazyn. i
administracjÄ….
 wyrobiska górnicze
Podział robót górniczych:
- Roboty udostępniające:
wykonuje się w celu otwarcia złoża minerału użytecznego, wydzielenia
poziomów wydobywczych oraz połączenia z powierzchnią terenu dla
celów transportowych
i wentylacyjnych.
- Roboty przygotowawcze:
mają na celu wydzielenie pięter i pól eksploatacyjnych, wydzielenie
filarów eksploatacyjnych, zapewnienie komunikacji, wentylacji
wyrobisk górniczych i odprowadzenia wody kopalnianej.
- Roboty eksploatacyjne:
Związane są z bezpośrednim pozyskaniem składnika użytecznego
odpowiednim system eksploatacji i sposobem likwidacji zrobów.
Podział wyrobisk ze wzgl. na przeznacz.

Poszukiwawczo rozpoznawcze: rowy poszukiwawcze,
szybiki p., sztolnie p.

Udostępniające; otwierające dostęp do złoża(szyby,
szybiki, sztolnie, przecznice, przekopy, podszybia, szyby
pochyłe).

Przygotowawcze; przysposabiające złoże do wybierania:
- przygotowawcze główne; dzielące udostępn. pokład na
piętra i pola eksploatacyjne(chodniki poziomowe, piętrowe,
główne wentylacyjne, gł. międzypoz, pochylnie i upadowe);
- przygotowawcze drugorzędne lub rozcinkowe, dzielące
pole ekspl. na pola i filary(chodniki wybierkowe i dowierzch)

Wybierkowe; w których dokonuje się wybierania kopaliny
u. i które po jej wybraniu ulegają likwidacji.

Wyr. przygot.. + wyr. wybierkowe = wyr. eksploatacyjne
Udostępnienie złóż

Udostępnieniem złoża kopaliny użytecznej nazywamy
ogół działań mających na celu połączenie powierzchni ze
złożem kopaliny użytecznej (dotarcie z powierzchni ziemi
do złóż) i umożliwienia przygotowania złoża do eksploatacji
górniczej.

Struktura udostępnienia (model) to przestrzenny podział
złoża w granicach obszaru górniczego na poziomy, piętra i
pola eksploatacyjne, wraz z odpowiadającym mu układem
wyrobisk udostępniających wykonanych w kamieniu
(szyby, szybiki, przekopy) i wyrobisk przygotowawczych
wykonanych w złożu (chodniki, szyby pochyłe)
Rodzaje wyrobisk udostępniających
Wyrobiska udostępniające z uwagi na
położenie mogą być wykon. jako
- poziome,
- pochyłe.
Wyrobiska pionowe:
-Szyby i szyby ślepe,
-Szybiki i szybiki ślepe,
-Dukle.
Wyrobiska poziome:
- Przecznice,
- Przekopy,
Szyb pionowy
- Sztolnie,
- Tunele,
- Chodniki główne.
Wyrobiska pochyłe:
- Upadowe,
- Pochylnie.
- szyby pochyłe
Wyrobiska udostępniające
Sztolnia Tunel
Poziom I
Poziom I
Poziom II
Przekop
Poziom II
Poziom III
Poziom III
Przekop
Przecznica
Roboty udostępniające
1
2
3
Struktura geometryczna

model geometryczny (kamienny)  polega na drążeniu
przekopów kierunkowych w skałach płonnych, przeważnie
pod pokładami. Większość robót wykonuje się w kamieniu.
Przekopy z pokładami łączy się przecinkami polowymi,
szybikami lub duklami.

Zalety modelu geometrycznego:
- stała technologia drążenia wyrobisk,
- ograniczenie tąpań i pożarów,
- Å‚atwiejsze utrzymanie wyrobisk.

Model ten stosuje się w obszarach górniczych o kształcie
wydłużonym po linii rozciągłości oraz w pokładach
grubych, skłonnych do pożarów i do tąpań
Struktura geometryczna
Chdoniki głowne wentylacyjne
Poziom wyrobisk
wentylacyjnych
Chodniki podstawowe poz.I
Przecznica poz.I
Chodniki
piętrowe
Chodniki podstawowe poz.II
Przecznica poz.II
Poziom I
Piętro I
Piętro II
Poziom II
Piętro III
Piętro IV
Struktura geometryczna
Szybik wentylacyny
POZIOM I
POZIOM II
Przecznica polowa
POZIOM III
Przecznica, poz.I
Przecznica, poz.II
Przecznica polowa
Przecznica, poz.III
Przecznica polowa
Szybik wydobywczy
P
o
c
h
y
l
n
i
a
w
y
e
n
n
t
y
j
l
a
y
c
y
c
j
n
a
a
l
y
t
n
e
W
y
n
p
j
o
y
k
c
e
P
a
o
l
z
c
r
h
y
y
t
P
l
n
n
i
a
e
w
e
n
W
t
y
l
a
p
c
y
o
j
n
y
k
a
e
n
z
w
r
ó
P
Å‚
y
G
n
p
w
o
ó
k
Å‚
e
G
z
r
p
P
o
k
e
y
z
r
n
P
w
ó
Å‚
G
p
o
k
e
z
r
P
Struktura złożowa, węglowa

model (struktura) przecznicowy (węglowy)  złożony
jest z szybów i przecznic wydrążonych od szybów w
kierunku prostopadłym do rozciągłości pokładów
(przechodzących przez pokłady). Udział robót
kamiennych jest tu minimalny. Model ten stosuje siÄ™ w
obszarach górniczych o kształcie wydłużonym po linii
nachylenia. Główną zaletą tego modelu jest niski koszt
wykonania, a wadÄ… kosztowniejsze utrzymanie
wyrobisk w pokladach i wieksza moliwosc zagroe
pożarowych i tąpaniowych
Struktura złożowa