ATRAKCYJNOŚĆ INTERPERSONALNA
KOGO LUBIMY
Wykład VII
" Piękno nie jest właściwością przedmiotów samych przez się, istnieje
jedynie w umyśle, który je ogląda, każdy umysł dostrzega inne piękno.
David Hume (angielski filozof)
TEORIE ATRAKCYJNOÅšCI. DLACZEGO LUBIMY INNYCH?
1. Podejście społeczno-behawioralne (Byrne i Clore, 1971) afektywno 
wzmocnieniowy (+ -) model atrakcyjności
Atrakcyjni są ci, z którymi relacje są nagradzające, których kojarzymy z
nagrodami nie lubimy osób skojarzonych z karami (warunkowanie klasyczne).
" Nagrody bezpośrednie: dostarczanie uwagi, wsparcia emocjonalnego,
finansowego, statusu, informacji
" Nagrody pośrednie: dobre samopoczucie w towarzystwie osoby pięknej,
inteligentnej, wesołej, dowcipnej
" Choć badanie Sigall i Aronson, 1969 wskazuje, że badani (mężczyz
ni)
najbardziej nie lubili Å‚adnej kobiety udzielajÄ…cej ocen negatywnych i
jednocześnie najbardziej lubianą była kobieta ładna udzielająca pochwał
" Trudno zatem stwierdzić co silniej, który z tych czynników działa jako
nagroda czy kara: atrakcyjność wysoka vs niska czy pochwała vs nagany
" WADA TEORII KAR I NAGRÓD: ogólnikowość i niemożność przewidzenia z
góry co zadziała jako nagroda a co jako kara
2. Teorie zgodności
Atrakcyjni są ci, którzy zapewniają nam harmonię pomiędzy różnymi
wyznawanymi przez nas poglÄ…dami i postawami, czy poglÄ…dami i zachowaniem.
Zgodnie z przewidywaniami tych teorii lubimy ludzi, którzy:
" ZapewniajÄ… bÄ…dz
przywracają zgodność w obrębie systemu naszych
przekonań- wyznają poglądy podobne do naszych i w ten sposób
dostarczają nam wsparcia. Najsilniejszy wyznacznik atrakcyjności to
podobieństwo poglądów.
" Lubimy tych którym czynimy dobro i nie lubimy tych którym czynimy zło
(dysonans)
3. Podejście poznawczo-społeczne (np. Berscheid i Reis, 1998):
1. Atrakcyjni są ci, których znamy (efekt bliskości i efekt ekspozycji)
·ð Bliskość przestrzenna (fizyczna) jest najlepszym predyktorem
prawdopodobieństwa nawiązania bliskiej znajomości.
·ð NajwiÄ™cej interakcji spoÅ‚ecznych odbywa siÄ™ miÄ™dzy osobami,
które znajdują się w tym samym miejscu w tym samym czasie
(studia).
Festinger i in. (1950):
·ð Bliskość miejsca zamieszkania na kampusie uniwersyteckim byÅ‚a
najważniejszym czynnikiem mającym wpływ na powstawanie związków
interpersonalnych
·ð Mieszkanie w tym samym budynku, w pobliżu miejsc czÄ™sto
odwiedzanych, np. w pobliżu skrzynki pocztowej, budki telefonicznej,
zwiększa prawdopodobieństwa przypadkowego spotkania.
·ð Badania eksperymentalne Zajonca (1989): Im częściej bodziec jest
eksponowany, tym bardziej go lubimy
·ð Badanie Moreland i Beach (1992): Osoby podstawione (3 rzekome
studentki) uczęszczały na wykład 5, 10 i 15 razy;
·ð Oceniano różne cechy osobowoÅ›ci na skalach na podstawie fotografii
(dodano fotografię studentki, która nie pojawiła się ani razu). Efekt
lubienia i atrakcyjności wprost proporcjonalny do czasu ekspozycji (liczby
wykładów)
·ð Ograniczenia efektu ekspozycji:
·ð Powtarzana ekspozycja może spowodować wzrost antypatii, jeÅ›li obiekt
na początku wzbudzał uczucia negatywne.
·ð Efekt nadmiernej ekspozycji  bodziec zbyt czÄ™sto eksponowany
przestaje wzbudzać sympatię.
2. Atrakcyjne sÄ… osoby urodziwe.
Podejście ewolucyjne (Buss, 1994): Atrakcyjni są ci, którzy zapewniają
możliwość poczęcia, urodzenia i zapewnienia opieki potomstwu.
Ważniejsze dla B& niż dla @& Ważniejsze dla @& niż dla B&
" płodność: młodość, atrakcyjność " zdolność i gotowość
fizyczna inwestowania
" wierność fizyczna " wierność psychiczna
" dobre geny (gł. do związku
krótkotrwałego
ATRAKCYJNOŚĆ FIZYCZNA JAKO CECHA OBIEKTYWNA
(BADANIA MI
DZYKULTUROWE)
Czyli Hume nie miaÅ‚ racjiJð
Wysoka zgodność opinii co do ocen atrakcyjności przedstawicieli różnych
kultur, również co do tego, co konstytuuje atrakcyjne ciało:
·ð U kobiet talia jest o 1/3 węższa niż biodra; u mężczyzn tors w ksztaÅ‚cie
litery V.
·ð Zidentyfikowano rysy twarzy powszechnie kojarzone z urodÄ…:
 U kobiet duże oczy, wydatne kości policzkowe, mały nos; u
mężczyzn  wydatna szczęka;
 Najbardziej atrakcyjne sÄ… twarze nie odbiegajÄ…ce od twarzy
przeciętnej;
 Wyjaśnienie: przeciętność jest prototypowa = osoba bardziej
znajoma, albo przeciętność jest symetryczna = osoba zdrowa 
dobry skład genów (bardziej pożądana dla celów reprodukcyjnych)
W OBR
BIE JEDNEJ KULTURY ISTNIEJE PODZIELANY  KANON
ATRAKCYJNOÅšCI
" Oceny te nie zależą od płci (ocenianych i oceniających), ani wieku, ani
żadnych innych cech demograficznych.
" Jeżeli ktoś się podoba w Ustce to będzie się podobał także w Zakopanem
(r  0.90) obie te grupy posługują się podobnymi kryteriami piękna. Czy
tylko kultura?
" Badania na niemowlętach wskazują, że już 2 miesięczne dzieci dłużej
patrzą na twarz atrakcyjną niż nieatrakcyjną, a nieco starsze dzieci
chętniej bawią się z osobami o takiej twarzy (Hoss i Langlois, 2003).
" Atrakcyjne to najbardziej typowe (uśrednione) zbliżone do prototypu,
najbardziej symetryczne twarze i najbardziej  oznaczone płciowo:
męskość  kobiecość (Langlois i Roggman, 1990)
" Prototyp ludzkiej twarzy jest wrodzony, ludzie rodzą się ze zdolnością do
jego rozpoznawania i modyfikacji (Slater, 2000)
ATRAKCYJNOŚĆ FIZYCZNA JAKO CECHA SUBIEKTYWNA
(BADANIA MI
DZYKULTUROWE)
Czyli Hume miał trochę racji;)
" Na ocenę atrakcyjności fizycznej mają wpływ kultura, czas i czynniki
sytuacyjne.
 Ludzie z różnych kultur w różny sposób podnoszą swoją
atrakcyjność (operacje plastyczne, fryzury, ozdabianie różnych
części ciała, diety).
 Kobiety o obfitych kształtach uważane są za bardziej atrakcyjne w
krajach, gdzie jest mało żywności (wskaz
nik zdolności do
przeżycia).
 Standardy piękna (ciała i twarzy) zmieniają się w czasie (por.
obrazy pięknych kobiet w różnych epokach, modelki w żurnalach
mody).
 Czynniki sytuacyjne:
" Osoby zakochane oceniają inne osoby płci przeciwnej jako
mniej atrakcyjne (Johnson i Rusbult, 1989)
" Mężczyz
ni po obejrzeniu zdjęć w Playboyu oceniają kobiety
przeciętne jako mniej atrakcyjne (Kenrick i in. 1989)  efekt
kontrastu.
KORZYÅšCI I SZKODY POSIADANIA URODY
" Plusy:
 Osoby atrakcyjne fizycznie są bardziej popularne, mają więcej
doświadczeń seksualnych i więcej umiejętności społecznych,
 ale atrakcyjność nie zapewnia automatycznie zdrowia, szczęścia
czy wysokiej samooceny.
" Minusy:
 Nie sÄ… pewne, czy pozytywne oceny sÄ… determinowane ich urodÄ…
czy właściwościami wewnętrznymi (nie mogą wykorzystać tych
informacji do budowania pozytywnej samooceny, Major i in.
1984).
 Doświadczają presji, aby podtrzymywać swoją atrakcyjność bez
względu na wiek i inne okoliczności (skutki: zdrowy styl życia, albo
 bulimia, anoreksja, liczne operacje plastyczne).
 Nie ma korelacji między urodą w młodości a zdrowiem
psychicznym w wieku średnim; ładne studentki łatwiej wychodziły
za mąż, ale nie koniecznie szczęśliwie (Berscheid i in. 1972).
JAK ZWI
KSZYĆ LUBIENIE  DZIAA
ANIE KOMPLEMENTÓW
" Osoba komplementowana jest niepewna własnej wartości albo ogólnie
albo przynajmniej w dziedzinie, której komplement dotyczy
" A więc komplementuj te cechy, które dana osoba chciałaby mieć, ale nie
jest pewna czy je ma (aspiracyjnie)
" Komplementy oczywiste są spostrzegane jako banał (laureatka Nobla
(Herta Muller  pisarka)  (Miss Åšwiata)
" Wiarygodność komplementu: pochlebstwo nie powinno wyglądać na
pochlebstwo: nie działa gdy jest oczywiste, że komplementowany nie
posiada przypisywanych cech i gdy los odbiorcy komplementu zależy od
nadawcy
WZAJEMNE PODOBIEC
STWO
" Ludzie mają tendencję do utrzymywania kontaktów z osobami
podobnymi do siebie ze względu
 na cechy demograficzne (wiek, wykształcenie, rasa, religia, poziom
inteligencji, status społeczno-ekonomiczny  badania Newcomba,
1961);
 na podzielane opinie, wartości, zainteresowania (badania Byrne a,
1997, dotyczące podobieństwa postaw);
 na stopień atrakcyjności fizycznej (Berscheid i in. 1971   być w tej
samej lidze ).
Podobieństwo jest silnym wyznacznikiem lubienia, sympatii (zawierania
przyjaz
ni)
 Podobieństwo pod każdym względem, ale najsilniej pod względem
poglądów (poglądy podobne do naszych to przecież poglądy
sensowneJð)
 Zalety, które my mamy i mają też inni zbliżają (cóż za zacny
człowiek)
 Nasze oczekiwanie: ludzie podobni będą też nas bardziej lubili 
wzajemność  samo oczekiwanie, że ktoś będzie nas bardziej lubił
rodzi sympatiÄ™ do niego
 Pragnienie zachowania odrębności (zbyt duże podobieństwo
zagraża temu pragnieniu). Krzywoliniowość Snyder i Fromkin
(1980) lubimy osoby umiarkowanie do nas podobne. NIE LUBIMY
OSÓB NIEPODOBNYCH I SKRAJNIE PODOBNYCH
 Podobieństwo na poziomie gestów, mimiki bardzo silnie wzmacnia
więzi budowane między ludz
mi
EFEKT KAMELEONA
" Nieświadomy efekt kameleona (lubimy naśladujących i tych których sami
naśladujemy)
" Naśladownictwo wzmaga się gdy zapowiada się działania wymagające
współpracy (wzrost dwukrotny)
" Aktywizacja na poziomie nieświadomym (podprogowo wyświetlane
słowa: przyjaciel, partner, wspólnie) również znacząco (prawie
dwukrotnie) podnosi naśladownictwo i lubienie
" W negocjacjach okazuje się, że osoby naśladujące partnera uzyskują
korzystniejsze dla siebie wyniki, ponieważ mimikra rodzi zaufanie
" Badanie Psychological Science  Jeremy Bailenson, Nick Yee (2005)
Uniwersytet w Stanford -
" Naukowcy sprawdzali czy badani nawiązują również lepsze relacje z
rozmówcami wirtualnymi, jeśli ci naśladują tylko ich ruchy głową
" Badany zakładał specjalne okulary i słuchawki i udzielał odpowiedzi za
pomocą joysticka. Zadaniem badanego była ocena jakości animacji oraz
jakości argumentacji wypowiadanej przez animowaną postać
przekonującą do pomysłu noszenia przez studentów identyfikatorów.
" Połowa badanych widziała postać, której ruchy głową w trakcie
wysłuchiwania przekazu, były odwzorowaniem ruchów wykonywanych
przez badanego (z czterosekundowym opóz
nieniem). Pozostali badani
widzieli nagranie ruchów głowy poprzedniego uczestnika, więc nie było
to odwzorowaniem ich własnych ruchów.
" Animowany avatar odwzorowujący ruchy badanego był oceniany jako
skuteczniejszy mówca niż ten, który przechylał głowę w sposób nie
skoordynowany z ruchami badanego. Zdecydowana większość badanych
nie zdawała sobie sprawy z tego, że elektroniczna postać odwzorowuje
ich ruchy,
" Badani znacząco lepiej oceniali zarówno wrażenie jakie wywarła na nich
wirtualna postać oraz, co ciekawe, zdecydowanie bardziej zgadzali się z
wypowiadanym tekstem, jeśli ta naśladowała ich ruchy głową.
EFEKT RESPONSYWNOÅšCI W LUBIENIU
" Responsywność - inna osoba jest responsywna w kontakcie o ile, to co
mówi i robi stanowi odpowiedz
na nasze działania.
" Responsywność to komunikacja w odpowiedzi na nasze komunikaty,
więcej działań w odpowiedzi na nasze działania, im bardziej
rozbudowane sÄ… komunikaty wobec nas (PROBLEM: Ty mnie znowu nie
słuchasz& .)
" Małżenstwa udane = większa responsywność. Małżeństwa nieudane
odznaczają się brakiem responsywności.
" responsywność  poczucie kontroli - brak reakcji bywa bardziej bolesny
od krytyki
ILE WAÅ»
WADY I ZALETY W OCENIE ATRAKCYJNOÅšCI I LUBIENIA
" Oczywiście lubimy bardziej tych, którzy mają więcej zalet
" Wady ważą więcej w ocenie drugiej osoby  efekt negatywności  silne
uzależnienie oceny globalnej od negatywnej, a nie pozytywnej informacji,
na podstawie której jest ona formułowana
" Wystąpienie efektu jest uzależnione od treści informacji będących
podstawą oceny. W szczególności w dziedzinie : moralność i sprawność
" Człowiek w kontaktach z innymi maksymalizuje własne zyski, dlatego
moralność drugiej osoby waży więcej niż jej sprawność
" W sprawności pozytywy, a nie negatywy są diagnostyczne bardziej bo& .?
" & & .np. w trakcie rozmowy kwalifikacyjnej ktoś wypada słabo nie tylko
dlatego, że nie ma zdolności, ale motywacja, oceniający, samopoczucie,
profil poszukiwanego kandydata
" JeÅ›li wypada dobrze wÅ›ród 60 innych kandydatów tzn. że zdolnyJð
" W dziedzinie moralności odkrycie zachowań negatywnych waży dużo
więcej niż w dziedzinie sprawności (powoduje wycofanie z relacji),
bo& .jest to ryzykowne i pozwala uniknąć szkód
" Do pewnego stopnia takie zachowania są adaptacyjne, ale na dłuższą
metę mogą prowadzić do zaniku kontaktów społecznych, wszak
większość ludzi ma nie tylko zalety
" Aby utrzymywać kontakty społeczne WARTO czasami ujawniać efekt
pozytywności, czyli że niekiedy osoba dwuznaczna zasługuje na ocenę
dodatnią; pod warunkiem, że koszty cudzych wad są dla nas niewielkie
PI
KONO I STEREOTYPY
" Piękno i atrakcyjność tworzy silny stereotyp (zwłaszcza w USA)
polegający na przeświadczeniu, że pozytywne cechy idą w parze z urodą
 piękne jest dobre
" Jest to złudzenie, badania nie potwierdzają różnic (osobowościowych,
samooceny) między atrakcyjnymi a nieatrakcyjnymi osobami (Feingold,
1992)
" Różnice: umiejętności społeczne: osoby ładne są śmielsze i skuteczniejsze
w kontaktach z innymi.
" Stereotyp jest silnie utrwalony prawdopodobnie na skutek
samospełniającego się proroctwa (oczekiwanie, że osoba piękna
jest dobra, inteligentna, uczciwa, powoduje, że osoba ta tak jest
spostrzegana).
METAANLIZA BADAC
NAD ATRAKCYJNOSCI

" Metaanliza badań (Eagly, 1992) n = 76 BADAC

" Atrakcyjność wywiera najsilniejszy wpływ na ocenę umiejętności
społecznych i na ocenę globalną
" Słabszy wpływ na ocenę przystosowania, asertywności i zdolności
intelektualnych
" Prawie żaden na ocenę moralności i troski o innych
" Ludzie atrakcyjni oceniani są jako bardziej próżni, zarozumiali i niewierni
swoim partnerom