Logistyka  nauka
Zdzisław Jedynak
Politechnika Rzeszowska, Wydział Zarządzania, Katedra Systemów Zarządzania i Logistyki
Uwarunkowania stosowania paliw i energii
w krajowych systemach logistycznych
nia paliw i energii w krajowych systemach logistycznych na
podstawie analizy zjawisk i procesów zachodzących w sekto-
Wprowadzenie
rze paliwowo-energetycznym. Poruszane zagadnienia mają
charakter wieloaspektowy, obejmują czynniki ekonomiczne,
Systemom logistycznym stawia się wysokie wymagania co
techniczne, środowiskowe i prawne, dodatkowo opisane
do efektywności, sprawności, elastyczności i ciągłości pracy,
przez zmienne ilościowe i jakościowe. Analiza badanych
a przyjęte rozwiązania mają zapewnić optymalną relację
zjawisk i procesów będzie oparta na dostępnych krajowych
pomiędzy kosztem, jakością i czasem. W ujęciu rzeczowym
i międzynarodowych opracowaniach statystycznych. Badany
system określony jest na podstawie środków pracy, który
przedział czasowy wyznaczono na lata 2001-2011. W artyku-
obejmuje zarówno materialne warunki wytwarzania, jak
le będą pominięte zagadnienia odnawialnych z
ródeł energii
i narzędzia pracy bezpośrednio oddziałujące na przedmiot
(w Polsce w 2010 r. w strukturze zużycia energii pierwotnej
pracy. Należy podkreślić, że w logistyce nie oddziałuje się na
ich udział wyniósł 6,9% [Energia& , 2012]).
przedmiot pracy w sposób charakterystyczny dla działów
produkcyjnych, gdyż nie ma materiałów podstawowych,
które ulegają przetworzeniu. Natomiast ważne miejsce zaj-
Analiza bilansu paliwowo-energetycznego
mują materiały pomocnicze, tj. paliwa i energia, stosowane
w Polsce
w celu uzyskania efektu użytkowego. W konsekwencji wy-
soki udział kosztów paliw i energii w krajowych systemach
Podstawową formą przedstawienia danych dotyczących
logistycznych oraz niepewność cen paliw płynnych i ich
stanu i obrotu nośników energii jest bilans. Analiza zareje-
wysoki poziom na światowych giełdach towarowych czy
strowanych zmiennych pozwala na identyfikację występują-
prognozowany wzrost cen energii elektrycznej i ciepła
cych ograniczeń w ich produkcji i użytkowaniu oraz wyzna-
w Polsce sprawia, że rośnie zainteresowanie bezpieczeń-
czenie przyszłych kierunków wykorzystania dostępnej bazy
stwem dostaw nośników energii w przedsiębiorstwach logi-
zasobowej. Bilans nośników energii w Polsce przedstawiono
stycznych. Zasadniczym postulatem staje się niezawodność
w tabeli 1.
dostaw paliw i energii oraz gwarancja ich ceny.
Wymieniona problematyka prowadzi do sformułowania
celu artykułu, którym jest identyfikacja warunków stosowa-
Tab. 1. Bilans wybranych nośników energii pierwotnej w Polsce w latach 2001 2011
udział w energii pierwotnej
2011/2001
[%]
Rodzaj energii Gospodarka Jednostka 2001 2011
[%]
2001 2011
zużycie 143,7 146,2 1,8 63,1 55,0
produkcja 163,5 139,3 -14,8 89,1 80,3
Węgiel mln ton
import 1,9 15,0 700,4 4,0 20,3
zasoby 59814 71204 19,0  
zużycie 18,1 24,2 33,4 19,9 22,8
produkcja 0,8 0,6 -19,6 1,0 0,9
Ropa naftowa mln ton
import 17,6 23,8 35,5 57,6 56,0
zasoby 13 26 100,0  
zużycie 14,1 17,8 26,1 12,2 13,1
produkcja 5,2 5,9 14,3 4,4 2,2
Gaz ziemny mld m3
import 8,3 11,2 34,3 23,3 22,4
zasoby 139 143 2,9  
y
ródło: Gospodarka& , 2002, 2012.
Na terenie Polski zlokalizowane są, na znacznej głęboko- dorów są ograniczone; ich podaż pokrywa tylko część po-
ści, ogromne zasoby paliw stałych (największe w Europie). trzeb, co ostatecznie wpływa na silne uzależnienie państwa
Jedynie udokumentowane złoża węgla kamiennego stanowią od ich importu (głównie z Rosji). W przypadku gazu ziem-
ekwiwalent ponad 580 lat jego bieżącego zużycia, a węgla nego w przyszłości wzrost krajowej podaży będzie kompen-
brunatnego 360 lat. Natomiast zasoby bilansowe węglowo- sowany nowo udokumentowanymi złożami. Dodatkowo
83
Logistyka 5/2013
Logistyka  nauka
w Polsce zlokalizowane są niekonwencjonalne zasoby tego ropy w bilansie wyniósł 25,6%%, gazu 13,4% [BP Statisti-
surowca, jednak na obecnym etapie ich rozpoznania nie jest cal& , 2012]. Dla porównania w Unii Europejskiej (UE)
możliwe rzetelne oszacowanie ich wielkości. Dziś ukształ- udział węgla to 16,9%, ropy 38,2%, gazu 23,8%. [BP Stati-
towany bilans handlu surowcami energetycznymi (bez gazu) stical& , 2012]. Należy podkreślić, że struktura stosowania
to koszt dla gospodarki narodowej w wysokości 53,23 mld poszczególnych paliw w państwach członkowskich jest róż-
zł/rok [Państwowy..., 2013]. norodna i uzależniona od lokalnych czynników środowisko-
W Polsce w latach 2001 2011 odnotowano 14% wzrost wych, ekonomicznych i technologicznych. Zużycie bezpo-
konsumpcji energii pierwotnej. W jej strukturze wysoki średnie paliw i energii w Polsce przedstawiono w tabeli 2.
udział ma węgiel; w 2011 r. było to 58,2%. Natomiast udział
Tab. 2. Struktura zużycia bezpośredniego paliw i energii w Polsce w latach 2001 2011 [%]
Paliwa Gaz Energia Energia
Węgiel
ropopochodne* ziemny elektryczna ogółem
Dział gospodarki
2001 2011 2001 2011 2001 2011 2001 2011 2001 2011
Przemysł 45,4 32,2 15,1 10,5 49,4 52,5 54,0 48,7 41,0 24,6
Budownictwo 0,3 0,1 1,0 1,7 0,9 0,3 0,4 0,5 1,4 2,5
Transport 0,5 0,2 53,3 74,3 3,2 2,7 4,7 2,9 14,6 22,7
Gosp. domowe 44,5 52,0 6,2 5,2 35,9 28,8 17,5 19,2 28,2 24,6
Rolnictwo 7,4 9,5 19,6 7,8 0,2 0,3 3,8 1,1 7,6 4,8
Pozostali 1,9 5,9 4,8 0,4 10,5 15,4 19,7 27,5 7,1 9,2
Energia ogółem 18,2 14,8 24,4 28,6 13,1 14,6 15,4 16,3  
* Liquid Petroleum Gas (LPG), benzyna silnikowa, benzyna lotnicza, paliwo odrzutowe, olej napędowy, olej opałowy
y
ródło: Gospodarka& , 2002, 2012.
W Polsce w latach 2001 2011 odnotowano 13,5% wzrost W Polsce sektor naftowy obejmuje cztery rafinerie działa-
bezpośredniej konsumpcji energii ogółem. W strukturze jące w ramach dwóch podmiotów, tj. Polskiego Koncernu
zużycia poszczególnych nośników, w porównaniu z rokiem Naftowego Orlen SA (PKN Orlen) oraz Grupy Lotos SA;
bazowym nastąpił znaczny wzrost zużycia paliw ropopo- w 2011 r. ich łączna zdolność przerobowa wyniosła 26,5 mln
chodnych. Natomiast mniejszą dynamikę wzrostu odnotowa- ton [Orlen& , 2012]. Transport ropy do kraju odbywał się
no w przypadku energii elektrycznej i gazu ziemnego. Jed- niemal w całości przez rurociąg  Przyjaz
ń , który jest zarzą-
nocześnie obserwowano ograniczenie roli węgla. Ze względu dzany przez PERN  Przyjaz
ń SA. Alternatywny kierunek
na kryterium podmiotowe analizy bardzo duży spadek kon- dostaw wyznacza morski terminal przeładunkowy w Porcie
sumpcji energii ogółem wystąpił w dziale przemysłu, mniej- Gdańsk. W minionym okresie polskie rafinerie dostosowały
szy zaś w gospodarstwach domowych i w rolnictwie. instalację przetwórczą do rosyjskiej ropy. W 2011 r. produk-
W analizowanym okresie systematycznie umacniała się po- cja wewnętrzna w całości zaspokajała zgłaszane potrzeby
zycja transportu, w którym nastąpił znaczny wzrost kon- na benzynę silnikową, w 87,0% na olej napędowy, w 18,1%
sumpcji oleju napędowego (w latach 2001 2011 o 274,1%) na LPG [Gospodarka& , 2012].
i LPG (181,6%), spadek zaś odnotowała benzyna (-13,7%) Transport paliw płynnych na rynek hurtowy odbywa się za
[Gospodarka& , 2012]. Należy podkreślić, że w strukturze pomocą ograniczonych odcinków rurociągów produktowych,
gałęziowej transportu ponad 95% to potrzeby zgłaszane wspomaganych przez 22 bazy magazynowe, transport kole-
przez transport drogowy [Efektywność..., 2012]. Natomiast jowy i drogowy. W handlu tym dominują krajowe koncerny
Główny Urząd Statystyczny (GUS) nie zamieszcza osobnych (75% udziału w rynku [Urząd& , 2013]). Natomiast infra-
wyników zużycia paliw i energii w dziale  gospodarka ma- strukturę detaliczną tworzą stacje paliw; według metodologii
gazynowa . Dział ten zakwalifikowany został do grupy  po- GUS w 2011 r. ich liczba wyniosła 9596 [Bazy& , 2013].
zostałe (obejmuje 13 sekcji). W związku z tym nie jest Warto zwrócić uwagę, że w analizowanym okresie w wol-
możliwe przeprowadzenie rzetelnej analizy wielkości i struk- nym tempie rozwijał się rynek stacji autostradowych: w 2011
tury nośników energii stosowanych w krajowych systemach r. było łącznie 38 stacji, w tym PKN Orlen miał ich 20,
logistycznych w przyjętym przedziale czasowym. Grupa Lotos  10, Shell  6, BP  2 [Raport& , 2012]. Liczbę
i strukturę stacji paliw w Polsce przedstawiono na rysunkach
1 2.
Analiza podmiotowa sektora paliw i energii
W Polsce rynek gazu ziemnego charakteryzuje się wyso-
w Polsce
kim poziomem koncentracji. Wyodrębnia się dwa obszary:
monopol naturalny, który obejmuje sieci przesyłowe i dys-
Jednym z zasadniczych postulatów jakościowych decydu-
trybucyjne, oraz monopol sztuczny, tj. rynek obrotu hurto-
jących o wyborze dostawcy paliw i energii w systemach
wego i detalicznego, gdzie istnieje możliwość wprowadzenia
logistycznych jest niezawodność ich dostaw (tj. gwarancja
konkurencji [Raport& , 2012]. Na potrzeby wewnętrzne
ilości, miejsca i czasu). Ocenę dostawców należy przepro-
działalność wydobywczą na terenie kraju prowadzi Polskie
wadzić w ujęciu podmiotowym i rzeczowym, uwzględniając
Górnictwo Naftowe i Gazownictwo SA (PGNiG). Pozostała
zarówno zjawiska i procesy występujące w otoczeniu, jak
część gazu uzupełniona jest głównie na podstawie długoter-
i ograniczenia co do wielkości i struktury zasobów, które
minowego kontraktu zawartego pomiędzy PGNiG a Gaz-
znajdują się w dyspozycji uczestników rynku.
84
Logistyka 5/2013
Logistyka  nauka
promem Export. Dostawy gazu do Polski obywają się przez znacznej dekapitalizacji majątku trwałego producentów i dy-
system gazociągów tranzytowych pod nadzorem EuRoPolu strybutorów (np. średni wiek elektrowni to 30 lat), jest zmo-
Gaz SA (PGNiG 48% udziału). W nadchodzących latach nopolizowana przez węgiel [Energy& , 2011]. Pod koniec
teoretycznie nowy kierunek dostaw ma wyznaczyć morski analizowanego okresu elektrownie zawodowe cieplne odpo-
terminal Liquid Natural Gas zlokalizowany w Świnoujściu. wiadały za 91,2% krajowej podaży energii. Największe to
Bełchatów  w 2011 r. 14,2% całkowitej mocy, Kozienice 
7,5%, Turów  5,6%. Natomiast w ujęciu podmiotowym
Opolskie
należy wskazać wąską grupę producentów. Są to: PGE
Lubuskie
Podlaskie
Polska Grupa Energetyczna SA  w 2011 z udziałem 37,9%,
Warmińsko-mazurskie
TAURON Polska Energia SA  14,7% EDF  9,0% [Ciepie-
Świętokrzyskie
la, 2012].
Podkarpackie
Transport energii elektrycznej do odbiorców odbywa się,
Pomorskie
zgodnie z zasadą TPA (Third Party Access), z wykorzysta-
Kujawsko-pomorskie
Zachodniopomorskie niem sieci przesyłowej i dystrybucyjnej. W kraju operatorem
Dolnośląskie
systemu przesyłowego najwyższych napięć są Polskie Sieci
Lubelskie
Elektroenergetyczne SA. Natomiast dostawy energii do od-
Małopolskie
biorców finalnych zapewnia sześciu wydzielonych geogra-
A
ódzkie
ficznie operatorów systemów dystrybucyjnych. Rynek hur-
Śląskie
towy energii podzielony jest na trzy segmenty, tj. rynek kon-
Wielkopolskie
Mazowieckie
traktowy, rynek giełdowy, rynek bilansujący. W ostatnich
latach nastąpiły znaczne zmiany w obrocie hurtowym ener-
0 300 600 900 1200 1500
gią eklektyczną. W 2010 r. został wprowadzony obowiązek
jej publicznej sprzedaży. W konsekwencji w obrocie hurto-
Rys. 1. Liczba stacji paliw w Polsce w 2011 r. wg województw.
wym ważną rolę zaczęła odgrywać giełda, w 2011 r. z udzia-
y
ródło: Bazy& , 2013.
łem 58,7%, w 2010 r. 4,2%. Pozostałą część obrotu zapewni-
ły przede wszystkim kontrakty dwustronne: w 2011 r. 40%,
w 2010 r. 89,9 [, Rynek& , 2012]. Natomiast na rynku deta-
Pozostałe 0,4%
licznym ogólna liczba podmiotów posiadających koncesję na
Neste 1,6%
obrót energią elektryczną wynosi około 340. Mimo to nadal
największy udział w sprzedaży mają podmioty  zasiedziałe ,
A
ukoil 1,7%
które pozostały po wyodrębnieniu operatorów sieci dystry-
Sieci sklepowe 2,3%
bucyjnych, i sprzedawcy energii [Urząd& , 2012]. Należy
podkreślić, że w 2007 r. wszyscy odbiorcy uzyskali prawo do
Statoil 5,2%
zmiany sprzedawcy. Do czerwca 2012 r. z możliwości tej
Shell 5,5%
skorzystało 84,2 tys. odbiorców (łączna liczba 16,7 mln),
co dawało 27% zużycia energii. W strukturze odbiorców
Grupa Lotos 5,5%
44,5 tys. to odbiorcy komercyjni i instytucjonalni, a 39,7 tys.
British Petroleum 6,3%
gospodarstwa domowe. Gospodarstwa domowe stanowią
PKN Orlen 25,8% najliczniejszą grupę odbiorców  89%, zużywając jedynie
25% energii [Ciepiela, Rynek& , 2012].
Niezależni operatorzy 45,8%
Analiza zmian cen paliw i energii w Polsce
Rys. 2. Struktura stacji paliw w Polsce w 2011 r. wg operatorów.
y
ródło: Orlen& , 2012.
Zakup paliw i energii to koszt dla systemu logistycznego.
W układzie rodzajowym kosztów dla sekcji  transport i go-
spodarka magazynowa udział grupy  zużycie energii i ma-
W kraju obrót hurtowy gazem zdominowany był przez
teriałów przez podmioty zatrudniające 9-49 pracowników
przedsiębiorstwa Grupy PGNiG. W 2011 r. sprzedaż paliw
w 2011 r. wynosi 30% (w 2001 r.  11%), w tym w transpor-
gazowych realizowana była głównie na podstawie dwustron-
cie 35%, w gospodarce magazynowej 15%; a przez podmioty
nych umów. Przesył gazu na terenie Polski odbywał się
z zatrudnieniem powyżej 49 pracowników  18% (w 2011 r.
za pośrednictwem OGP Gaz-System Sp. z o.o. Również na
 11%), w tym w transporcie 24%, w gospodarce magazy-
rynku detalicznym dominującą pozycję zajmowały przedsię-
nowej 7% [Wyniki& , 2012]. W systemach logistycznych
biorstwa PGNiG; w 2011 r. było to 96,4% całkowitej sprze-
dostawy nośników energii odbywają się najczęściej na pod-
daży [Urząd& , 2013]. Wskazuje się sześciu podstawowych
stawie czasowych umów, których tylko wybrane części mogą
operatorów odpowiedzialnych za sprzedaż i transport gazu
być bieżąco korygowane. Jednym z podstawowych kryteriów
na danym terenie na podstawie dwustronnych umów do
oceny i wyboru dostawcy jest cena. Przyjęta strategia zakupu
odbiorców finalnych. Są to: Karpacka Spółka Gazowa (SG),
jest ukierunkowana na minimalizację jej poziomu w długim
Mazowiecka SG, Pomorska SG, Wielkopolska SG, Dolno-
czasie. Natomiast dolna granica określająca poziom jej ak-
śląska SG oraz Górnośląska SG.
ceptowania to średnia cena zakupu nośników energii u istnie-
W Polsce w 2011 r. całkowita moc zainstalowana w sys-
jących i potencjalnych konkurentów oraz podmiotów oferu-
temie energetycznym wyniosła 37 367 MW. W tym czasie
jących produkty substytucyjne.
relacja mocy dyspozycyjnej do osiągniętej kształtowała się
na poziomie 73,5% [Urząd& , 2013]. Podaż energii, przy
85
Logistyka 5/2013
Logistyka  nauka
W Polsce poziom cen paliw i energii w znacznym stopniu stawowych nośników energii pierwotnej przedstawiono
uzależniony był od światowych cen nośników energii w tabeli 3.
(głównie problem ten dotyczył ropy i gazu). Ceny pod-
Tab. 3. Ceny nośników energii pierwotnej w Europie w latach 2001 2011 [USD]
Paliwo Rodzaj ceny Jednostka 2001 2006 2009 2010 2011 2011/2001
Węgiel Northwest Europe Market ton 39,03 64,11 70,66 92,5 121,5 82,51 211%
Ropa naftowa Brent baryłka* 24,44 65,14 61,67 79,5 111,3 86,82 355%
Gaz ziemny Average German Import mln Btu** 3,66 7,85 8,52 8,01 10,61 6,95 190%
* baryłka, 1b = 158,97 l, ** British Thermal Unit, 1 Btu = 1054 1059 J
y
ródło: BP Statistical& , 2012.
W latach 2001 2011 odnotowano silny i nieprzewidywal-
1350
ny wzrost światowych cen surowców energetycznych. Nale-
Energia elektryczna
ży podkreślić, że od dwóch lat ich poziom na poszczegól-
1150
nych rynkach geograficznych jest różny przy zbliżonych
Gaz ziemny
tendencjach zmian. Następuje ich regionalizacja; wykształca
się rynek europejski, amerykański i azjatycki. Natomiast
950
analiza dziennych zmian cen surowców nie pozwala na wy-
znaczenie stałych tendencji. Dlatego bardzo trudno w sposób
750
jednoznaczny określić, jak w przyszłości będzie się kształto-
wać ich poziom. Ponadto obserwatorzy rynku wykazują
550
znaczną różnicę w ocenie otoczenia, wymienia się wiele
czynników wpływających pośrednio i bezpośrednio na osta-
teczną wartość surowców. Z jednej strony, w minionym
350
okresie wzrosty i spadki wyceny paliw były powodowane
czynnikami o charakterze fundamentalnym (tj. popyt, podaż,
150
poziom inwestycji itp.), z drugiej, wzmożoną bądz
obniżoną
aktywnością spekulacyjną.
W Polsce w 2011 r. ceny paliw i energii utrzymują się na
bardzo wysokim poziomie. W analizowanych latach w sekcji
Rys. 4. Ceny energii elektrycznej [zł/MWh] i gazu [zł/1000 m3]
 transport i gospodarka magazynowa wzrost cen bieżących
w sekcji  transport i gospodarka magazynowa w Polsce w latach
kształtował się w przedziale 50 160% [Gospodarka& ,
2001-2011. y
ródło: Gospodarka& , 2002 2012.
2012]. Ceny nośników energii w Polsce wyznaczone metodą
średniej ważonej przedstawiono na rysunkach 3 i 4.
W Polsce ceny paliw ciekłych wyznaczane są na zasadach
rynkowych, na podstawie tzw. parytetu importowego, które-
4,20
go głównymi składnikami są notowania ropy i gotowych
paliw, kurs USD, oraz poziom krajowych podatków.
Olej napędowy
W strukturze zawierają elementy stałe, tj. akcyzę (w 2011 r.
3,70
Benzyna silnikowa
średnio dla oleju napędowego 21% ceny) i opłatę paliwową
(5%), oraz zmienne, tj. podatek VAT (19%), marżę (2%)
i cenę netto (53%) [Roczny..., 2012]. W Polsce w latach
3,20
2001-2011 odnotowano znaczny wzrost cen paliw silniko-
wych. W dziale  transport w przypadku benzyny silnikowej
wyniósł 69,8%, oleju napędowego 102,6% [Gospodarka& ,
2,70
2012]. W tym okresie nastąpiło zrównanie cen benzyny
i oleju. Natomiast przyjmując w analizie dodatkowo kryte-
rium geograficzne, w poszczególnych regionach odnotowano
2,20
zróżnicowanie ich wielkości. W ostatnich latach w celu sty-
mulacji popytu sprzedawcy paliw ograniczyli poziom marży
1,70
detalicznej (np. w 2011 r. średnia marża oleju napędowego
wyniosła 0,13 zł, w 2010 r.  0,20 zł). Jednak w dłuższej
perspektywie takie działania zagrażają stabilności rynku
paliw [Roczny..., 2012].
Rys. 3. Ceny oleju napędowego i benzyny w sekcji  transport W kraju ceny gazu ziemnego ustalane są na podstawie ta-
i gospodarka magazynowa w Polsce w latach 2001-2011 [zł/l].
ryfy zatwierdzanej przez Urząd Regulacji Energetyki (URE).
y
ródło: Gospodarka& , 2002 2012.
Taryfy zawierają prognozowane koszty pozyskania, magazy-
nowania, transportu i obrotu tego surowca oraz planowaną
wielkość jego sprzedaży. W konsekwencji ostateczna cena
gazu to średni koszt jego importu i wewnętrznej podaży
86
Logistyka 5/2013
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Logistyka  nauka
[Urząd& , 2013]. Za dostarczone paliwo odbiorcy finalni logistycznych, które jednocześnie uwzględnią uwarun-
rozliczani są według opłat stosowanych dla grup taryfowych, kowania lokalne w zakresie niezbędnym do poprawy wy-
do których zostali przyporządkowani. Należy podkreślić, że ników energetycznych.
taryfy nie są różnicowane w zależności od tego, czy zużywa
się gaz na potrzeby wewnętrzne, czy jest odsprzedawany.
Streszczenie
Natomiast o ich poziomie decyduje przede wszystkim rodzaj
pobieranego paliwa gazowego czy wielkość zamówienia,
Celem artykułu jest identyfikacja warunków stosowania
brana pod uwagę osobno dla każdego punktu odbioru. Przy- paliw i energii w krajowych systemach logistycznych po-
jęty system taryfowy stanowi barierę rozwoju grup zakupo- przez analizę zjawisk i procesów zachodzących w sektorze
wych czy handlu hurtowego [Raport& , 2013]. W Polsce
paliwowo-energetycznym. Przyjęto następujące etapy jego
w latach 2001-2011 odnotowano wzrost cen gazu dla odbior- realizacji: analiza ograniczeń w produkcji i użytkowaniu
ców końcowych; w dziale  transport wyniósł 49,8%
nośników energii w Polsce; analiza struktury podmiotowej
(w cenach bieżących) [Gospodarka& , 2012]. Ceny zakupu
krajowego sektora paliw i energii w zakresie produkcji, prze-
importowanego gazu nie są konkurencyjne; to najdroższy
syłu i obrotu; analiza zmian wielkości i struktury cen nośni-
gaz w UE.
ków energii w Polsce. Analiza badanych zjawisk i procesów
W Polsce ceny energii elektrycznej są zróżnicowane, zale- będzie przeprowadzona na podstawie krajowych i międzyna-
żą od: technologii produkcji (w tym stosowanego paliwa),
rodowych opracowań statystycznych.
przedziału czasowego dostaw, profilu dostawcy, bieżącego
Słowa kluczowe: logistyka, nośniki energii, otoczenie, Pol-
zrównoważenia popytu i podaży [Urząd& , 2013]. Od 2007 r.
ska.
ceny energii dla odbiorców końcowych nie podlegają regula-
cji URE. Wyjątek stanowią taryfy gospodarstw domowych
i innych drobnych odbiorców. W analizowanym okresie
w Polsce odnotowano 104,0% wzrost cen energii elektrycz- LITERATURA
nej [Gospodarka& , 2012]. W 2011 r. ich poziom nie był
1. Bazy danych lokalnych, 2013, GUS, Warszawa, luty, http://
konkurencyjny w porównaniu z cenami krajów UE (np.
www.stat.gov.pl.
średnia cena energii w przemyśle w UE to 0,0930 eur/kWh,
2. BP Statistical Review of World Energy, 2012, British Petrole-
w Polsce 0,0963 eur/kWh) [European& , 2013]. Od 2013 r.
um, July.
tendencja wzrostowa cen będzie utrzymana, co jest konse-
kwencją przyjęcia i realizacji (w obecnej formie i warun- 3. Ciepiela D., 2012, Dobre trudne czasy, Raport specjalny mie-
kach) pakietu klimatyczno-energetycznego oraz stanu i wy- sięcznika gospodarczego Nowy Przemysł, Katowice, s. 92 98
znaczonych kierunków transformacji krajowego sektora
4. Ciepiela D., 2012, Rynek częściowo wolny, Raport specjalny
elektroenergetycznego. W konkluzji martwi nie to, że ceny
miesięcznika gospodarczego Nowy Przemysł, Katowice,
energii będą rosnąć, ale to, że ich największa dynamika,
s. 104 107.
a w konsekwencji poziom, zostanie odnotowana w Polsce.
5. Efektywność wykorzystania energii w latach 2000 2010, 2012,
GUS, Warszawa.
Wnioski
6. Energia ze z
ródeł odnawialnych w 2011 r., 2012, GUS, War-
szawa.
Przeprowadzona analiza zmian zachodzących w otoczeniu
krajowych systemach logistycznych w zakresie stosowania
7. Energy Policie of IEA Countries: Poland, 2011 Review, 2011,
paliw i energii pozwala na sformułowanie następujących
OECD/IEA.
wniosków:
8. European Commission, Eurostat, February 2013, http://epp.
" postępujący proces uwalniania rynku energii elektrycz-
eurostat.ec.europa.eu
nej, a tym samym wykształcenie się mechanizmów ryn-
9. Gospodarka paliwowo-energetyczna, 2002 2012, GUS, War-
kowych w obrocie hurtowym i detalicznym, będzie za-
szawa.
chęcać przedsiębiorstwa logistyczne do zmiany sprze-
dawcy nośników energii, co wpłynie na obniżenie kosz-
10. Orlen w liczbach 2011, 2012, PKN Orlen SA.
tów jej zakupu oraz zapewnieni większą pewność ich do-
11. Państwowy Instytut Geologiczny, 2013, luty, http://www.pgi.
staw;
gov.pl
" realizacja w obecnych warunkach polityki niskoemisyjnej
12. Raport roczny: przemysł i handel naftowy w 2011 roku, 2012,
UE oraz niepewność i wysoki poziom ceny paliw płyn-
POPiHN, Warszawa.
nych, z uwzględnieniem naturalnej przewagi zasobowej,
sprawia, że przyszła struktura konsumpcji nośników
13. Raport: kierunki rozwoju ochrony konkurencji i konsumentów
energii w krajowej gospodarce magazynowej i obsłudze
rynku gazu w Polsce, 2012, Urząd Ochrony Konkurencji i Kon-
zapasów zmierzać będzie do pełnego wykorzystania pa- sumentów, Warszawa sierpień.
liwa gazowego;
14. Urząd Regulacji Energetyki, styczeń 2013, http://www.ure.gov.
" rosnące koszty funkcjonowania krajowych systemów
pl.
logistycznych wskazują na potrzebę opracowania i wdro-
15. Wyniki finansowe przedsiębiorstw, GUS, Warszawa 2012.
żenia kompleksowych rozwiązań obejmujących wszyst-
kie aspekty zarządzania paliwami i energią w systemach
87
Logistyka 5/2013