1
BANKOWO
STUDIA NIESTACJONARNE
LICENCJAT
KOMPENDIUM
2010-10-23
Dr Adam Barembruch
AB
Warunki zaliczenia przedmiotu
2
dr Adam Barembruch
O zaliczeniu wyk adu decyduje liczba punktów uzyskanych z ca ego
semestru: (min 51%)
Egzamin  pytania otwarte, pytania testowe, pytania prawda-fa sz, krótkie
zadania:
Zgodnie z regulaminem studentom przys uguj 2 terminy. Na ostatnim lub
przedostatnim wyk adzie odb dzie si egzamin zerowy.
Egzamin zerowy odbywa si na nast puj cych zasadach:
Egzamin zerowy jest dodatkowym terminem
Ocena pozytywna otrzymana w terminie zerowym jest ocen ostateczn ( nie
ma mo liwo ci jej poprawiania)
Ocena niedostateczna w terminie zerowym nie niesie za sob negatywnych
konsekwencji (kolejny termin w sesji egzaminacyjnej) za wyj tkiem sytuacji w
której podstaw do jej wpisania jest korzystanie z niedozwolonej pomocy w
trakcie egzaminu.
Korzystanie z niedozwolonej pomocy w trakcie egzaminu (w tym u ywanie
kalkulatorów w telefonach komórkowych), niezale nie od tego czy to termin
zerowy, czy inny jest podstaw do wpisania oceny niedostatecznej
AB
Podstawowe informacje
3
dr Adam Barembruch
Platforma edukacyjna:
https://pe.ug.edu.pl/
Program, warunki zaliczenia i literatura na platformie
Konsultacje:
Kontakt: [e-mail]
Egzamin:
4
BANKOWO -
WPROWADZENIE
2010-10-23
Dr Adam Barembruch
AB
Obszary bankowo ci
5
dr Adam Barembruch
Bankowo
Bankowo
korporacyjna
detaliczna
" Du e
Bankowo
Bankowo
" Osoby fizyczne przedsi biorstwa
inwestycyjna
hipoteczna
" Osoby zamo ne rednie
przedsi biorstwa
" Mikroprzedsi biorst
wa " Ma e
przedsi biorstwa
AB
Definicja i cechy bankowo ci detalicznej
6
dr Adam Barembruch
Cechy bankowo ci detalicznej:
pracoch onno ,
du o ma ych transakcji,
charakter lokalny (o wyborze banku decyduje geograficzna
blisko banku),
aba pozycja konsumenta
Szersze uj cie bankowo ci detalicznej obejmuje równie
mikrofirmy
Consumer finance, bancassurance, private banking
AB
Segmentacja klientów detalicznych
7
dr Adam Barembruch
Segmentacja klientów detalicznych
Osoby zamo ne (private
Osoby fizyczne Mikroprzedsi biorstwa
banking)
Klienci o wysokich
Klienci o przeci tnych
miesi cznych wp ywach na
miesi cznych wp ywach na
rachunek bankowy (np. 10 tys.
rachunek bankowy (np. 2 tys. Drobne firmy zatrudniaj ce do
otych) oraz du ych rodkach
otych) oraz niewielkich 9 osób
pieni nych zgromadzonych na
rodkach pieni nych
rachunku bankowym (np. 200
zgromadzonych na rachunku
tys. z otych)
AB
Co to jest bankowo detaliczna?
8
dr Adam Barembruch
Bankowo detaliczna
Osoby fizyczne
" Po yczanie
" Oszcz dzanie
Mikroprzedsi biorstwa
" P atno ci
Osoby zamo ne
" Doradztwo finansowe
" Ubezpieczanie
AB
Pozycjonowanie produktu w bankowo ci
detalicznej
9
dr Adam Barembruch
Segmenty [dla kogo?] Produkty [co?] Dystrybucja [jak?]
Klient subprime Kredyty Internet
Produkty
Klient masowy Telefon
rozliczeniowe
Klient private Produkty
Placówka
banking oszcz dno ciowe
Produkty
Bankomat
ubezpieczeniowe
Agent
AB
Jakie s najwa niejsze trendy we
wspó czesnej bankowo ci detalicznej?
10
dr Adam Barembruch
Outsourcing i wirtualizacja sprzeda y produktów
bankowych
Wzrost roli instytucji spoza sektora bankowego
Automatyzacja bankowo ci detalicznej
standaryzacja obs ugi klienta
automatyzacja procesów kredytowych
Dezintermediacja
(portale spo eczno ciowe)
Integracja rynku bankowo ci detalicznej w UE
AB
Czynniki wp ywaj ce na bankowo
detaliczn
11
dr Adam Barembruch
zmiany demograficzne
deregulacja i liberalizacja
rewolucja informacyjna
zmiany technologiczne
rozwój in ynierii finansowej
AB
Zmiany demograficzne
12
dr Adam Barembruch
zjawisko przej cia demograficznego;
przej cie od spo ecze stwa z du redni liczb urodzin, du
miertelno ci i nisk redni d ugo ci ycia do spo ecze stwa o
niskiej liczbie urodzin, niskiej miertelno ci, i z du d ugo ci
ycia
wzrost wykszta cenia klientów
wzrost bogactwa krajów rozwini tych
za amanie pa stwowych systemów ubezpiecze spo ecznych
rozwój konkurencyjnych dla banków funduszy instytucji
parabankowych
rosn ce wymagania klientów
spadek lojalno ci klientów
wzrost sk onno ci do ryzyka
AB
Czynniki wp ywaj ce na zmian modeli zarz dzania bankami LEAN BANKING 
 odchudzanie przedsi biorstwa bankowego; w procesie tym wykorzystuje si wiele
metod zarz dzania, z których najwi ksze znaczenie maj :
13
dr Adam Barembruch
OUTSOURCING  d ugoterminowe
zlecenie pe nienia pewnych funkcji
firmie zewn trznej
" offshoring  wydzielenie pewnej funkcji
przedsi biorstwa za granic do pa stwa o ta szej
sile roboczej, np. informacyjne centra obs ugi klienta
(call center)
REENGINEERING   fundamentalne
przemy lenie od nowa i radykalne
OUTPLACEMENT   odchudzanie
przeprojektowanie procesów w
przedsi biorstwa z nadmiernych
firmie, prowadz ce do
zasobów ludzkich
prze omowej poprawy osi ganych
wyników
LEAN PRODUCTION   produkcja,
która daje coraz wi cej, u ywaj c
coraz mniej  coraz mniej
DELAYERING  ograniczanie
ludzkiego umys u, mniej urz dze ,
szczebli zarz dzania w strukturze
mniej czasu i miejsca, d c
organizacyjnej przedsi biorstwa
równocze nie coraz bardziej do
zaopatrzenia klientów w dok adnie
DOWNSIZING  zmniejszanie si
to czego chc 
(kurczenie si ) rozmiarów
przedsi biorstwa, przez eliminowanie
procesów zb dnych, b ma o
znacz cych dla g ównego celu
przedsi biorstwa
14
BANKOWO
ELEKTRONICZNA
2010-10-23
AB
Istota bankowo ci elektronicznej
15
dr Adam Barembruch
Forma us ug oferowana przez banki, polegaj ca na umo liwieniu klientowi dost pu do jego
rachunku za po rednictwem urz dze i kana ów elektronicznych:
Komputera i internetu Telefonu Bankomatu/kiosku
Home banking, Bankowo
Bankowo
bankowo
terminalowa
telefoniczna
internetowa
Automat (IVR - Interactive voice response)
Call Center
Sms
Bankowo internetowa przez telefon
AB
Etapy wykorzystywania internetu w
bankowo ci
16
dr Adam Barembruch
ETAP I ETAP II ETAP III
PREZENTACJA BANKU " INTERAKCJA " PE NY ZAKRES US UG
" Z U YTKOWNIKIEM " INTERNETOWYCH
" informacje o banku
" kalkulatory " zlecenia sta e
" oferta banku
" wyszukiwarka " dokonywanie przelewów
" mapy bankomatów
" sprawdzenie stanu konta " zak adanie i likwidowanie
" mapy oddzia ów
" wniosek on-line " lokat
" kursy walut
" p atno ci
" e-mail
Bierne wykorzystanie
Interakcja z klientem
internetu
AB
Formy organizacyjne bankowo
internetowej
17
dr Adam Barembruch
Bankowo internetowa w czystej formie (bank bez
placówek bankowych),
bank oferuje kana dystrybucji zintegrowany z innymi
kana ami sprzeda y klientom us ugi poprzez telefon,
internet, bankomaty
Bankowo internetowa jako kana dystrybucji.
Bankowo internetowa zazwyczaj nie istnieje samodzielnie lecz jest
elementem polityki dystrybucyjnej banku i uzupe nia si z innymi
kana ami.
AB
Zalety bankowo ci internetowej
18
dr Adam Barembruch
Dla Banku Dla Klienta
Internet pozwala rozszerzy zakres
Atrakcyjniejsze w porównaniu z
dzia ania banku bez konieczno ci
tradycyjn bankowo ci op aty,
budowy nowych placówek
prowizje, oprocentowanie
bankowych
Wzrost satysfakcji klienta -  drzwi
(banki mog poprzez sie pozyska
banków internetowych s otwarte 24
klientów maj cych miejsce
zamieszkania setki kilometrów od godziny na dob przez 7 dni w
placówek bankowych)
tygodniu
Sie pozwala bankom zredukowa
Indywidualizacja oferty i obs ugi
koszty
klienta
(koszt transakcji w internecie
(klient, który kontaktuje si z
w porównaniu z t sam transakcj
bankiem poprzez internet zostawia
w placówce bankowej jest
tam du o danych o swoich
wielokrotnie mniejszy)
preferencjach i stylu ycia)
AB
abe strony oraz bariery rozwoju
bankowo ci elektronicznej
19
dr Adam Barembruch
Bariery rozwoju abe strony
Relatywnie wysokie koszty po cze z
Odhumanizowanie kontaktu z
internetem i trudno ci z dost pem do
bankiem
sieci.
Mniejsza lojalno klientów
Nawyki klientów przyzwyczajonych do
tradycyjnej obs ugi (np.
Samoobs uga która mo e zwi kszy
przyzwyczajenie do papierowej formy
ryzyko pope nienia b du
potwierdzania transakcji).
Ma e bezpiecze stwo transakcji
(subiektywnie odczuwane przez
klientów).
Relatywnie wysokie koszty sprz tu
komputerowego.
Nastawienie, e korzystanie z
internetu wymaga specjalnej wiedzy i
umiej tno ci.
20
PIENI DZ I STOPY
PROCENTOWE
2010-10-23
Dr Adam Barembruch
AB
Definicja pieni dza
21
dr Adam Barembruch
Funkcjonalna Statystyczna
" Miernik warto ci " M0 (baza monetarna) - rezerwy
obowi zkowe banków komercyjnych, rezerwy
rodek wymiany
nadwy kowe banków komercyjnych, obieg
rodek p atniczy pieni dza gotówkowego
rodek tezauryzacji " M1 - baza monetarna i depozyty na danie
w bankach komercyjnych
" Pieni dz wiatowy
(je li cztery pierwsze funkcje wype nia w kraju " M2 - M1 i depozyty krótkoterminowe w
i za granic ) bankach komercyjnych
" M3 - M2 oraz depozyty rednio- i
ugoterminowe w bankach komercyjnych
CECHY PIENI DZA
" L (M4) - agregat ogólnej p ynno ci
" Podzielno
gospodarki - M3 oraz papiery warto ciowe i
" Trwa dokumenty handlowe
" Rzadko
" Jednorodno
AB
Struktura obiegu pieni dza w Polsce w
2006 r.
22
dr Adam Barembruch
AB
Ewolucja pieni dza
23
dr Adam Barembruch
Pieni dz towarowy
Dobra konsumpcyjne i produkcyjne powszechnego u ytku
Sól, bursztyn, byd o, miód, zbo e, muszelki, koraliki, siekiery, no e, papierosy,
Metale
Zwyk e ( elazo, cyna, mied )
Szlachetne (srebro, z oto)
Du a warto u ytkowa, atwo transportu, przechowywania, podzielno , trwa ,
Pieni dz kruszcowy (wa ony, liczony)
Pieni dz papierowy
weksle handlowe (W ochy XII w), kwity depozytowe (Anglia XVIII w.), skarbowy pieni dz
papierowy, banknoty
Pieni dz bezgotówkowy + pieni dz elektroniczny
Polimetalizm  system pieni ny, w którym rol pieni dza pe ni o wiele metali
Bimetalizm  system dwukruszcowy
Monometalizm
Bilon, Moneta
Surogaty pieni dza?
AB
Pieni dz elektroniczny
24
dr Adam Barembruch
Definicja wed ug Banku Rozrachunków Definicja wed ug Europejskiego
Mi dzynarodowych (BIS) Banku Centralnego (ECB)
Pieni dz elektroniczny: elektroniczny zapis warto ci
pieni nej istniej cy w urz dzeniu
jest to instrument przedp acony
technicznym, który mo e by
umo liwia niskokwotowe transakcje
szeroko stosowany do dokonywania
rodki pieni ne przechowywane s
atno ci na rzecz podmiotów
na urz dzeniu elektronicznym:
innych ni emitent, bez potrzeby
na mikroprocesorze umieszczonym
anga owania rachunków
na karcie plastikowej
bankowych, funkcjonuj cy jako
na specjalistycznym oprogramowaniu
op acony z góry (przedp acony)
instrument na okaziciela
AB
Rodzaje pieni dza elektronicznego
25
dr Adam Barembruch
Bazuj cy na technologii kart procesorowych tzw. elektroniczna portmonetka
lub wielofunkcyjne karty przedp acone (ang. electronic purse, multipurpose
prepaid card)
wyst puje w formie oddzielnej karty lub jest umieszczona na karcie wraz z
innymi aplikacjami
Klient p aci za kart przed jej otrzymaniem
W momencie p acenia warto pieni na jest redukowana
Sprawdzenie zawarto ci nast puje za pomoc czytnika
Istnieje mo liwo  do adowania karty
Wykorzystuj cy specjalistyczne oprogramowanie tzw. pieni dz sieciowy
(ang. network based, sofware based product)
atno dokonywana jest na odleg
Do transakcji wykorzystuje si specjalistyczne oprogramowanie lub sie (np.
Internet)
Jest g ównie substytutem dla kart p atniczych
Gwarantuje wi ksze bezpiecze stwo ni inne instrumenty p atnicze
wykorzystuj ce sie
AB
Motywy dla których ludzie utrzymuj
gotówk
26
dr Adam Barembruch
Motyw transakcyjny
wynika on z braku synchronizacji przychodów i wydatków w czasie,
Motyw przezorno ci
polega na wiadomym utrzymywaniu pewnej rezerwy gotówkowej na pokrycie
nieprzewidzianych wydatków, których nie jeste my w stanie przewidzie (np.
wyprzeda , promocja),
Motyw portfelowy
jest on skutkiem niech ci ludzi do utrzymywania maj tku w jednej formie
(ludzie staraj si optymalizowa ryzyko i dochód dziel c swój maj tek mi dzy
aktywa bardziej dochodowe, a co za tym idzie bardziej ryzykowne (akcje), a
aktywa o mniejszym stopniu ryzyka (gotówka)).
Motyw spekulacyjny
wynika z uzale nienia poziomu zakupów i sprzeda y od oczekiwanych zmian
cen, spekulacyjny popyt na pieni dz zdeterminowany jest przez przewidywanie
zmiany rynkowej stopy procentowej oraz zmian kursów papierów
warto ciowych, które w efekcie daj spekulacyjny zysk albo spekulacyjna
strat ..
27
INDEKSY I KURS
WALUTOWY
2010-10-23
AB
Poj cia
28
dr Adam Barembruch
Deflacja
Inflacja
Deprecjacja
Aprecjacja
AB
Inflacja w Polsce w latach 1950-2008
29
dr Adam Barembruch
AB
Poj cia
30
dr Adam Barembruch
Dewaluacja Rewaluacja
Wska niki miesi cznej dewaluacji w latach 90-tych
Data wprowadzenia Wska nik (%)
14.10.1991 1,8
 kurs dolara podwy szono
27.08.1993 1,6
USD/PLN = 2,8 do USD/PLN = 3, 0!!!!
13.09.1994 1,5
30.11.1994 1,4
 kurs z otego obni ono
16.02.1995 1,2
08.01.1996 1,0
PLN/USD = 1/2,8 > USD/PLN = 1/3, 0
26.02.1998 0,8
17.07.1998 0,65
10.09.1998 0,5
25.03.1999 0,3
11.04.2000 -
AB
Kwotowanie walut w Polsce
31
dr Adam Barembruch
Kwotowanie bezpo rednie  wyra enie w danym kraju
waluty obcej w jednostkach monetarnych waluty
krajowej, np. USD/PLN w Polsce
Kwotowanie po rednie - wyra enie w danym kraju waluty
krajowej w jednostkach monetarnych waluty obcej, np.
PLN/USD w Polsce
AB
Waluta bazowa i waluta kwotowana
32
dr Adam Barembruch
Walut bazow jest pierwsza waluta w kwotowaniu,
natomiast druga jest walut kwotowan (zmienn ).
EUR/USD  EUR jest walut bazow , a USD walut kwotowan .
PLN/USD  PLN jest walut bazow , a USD walut kwotowan .
Kurs walutowy informuje, za ile bank/dealer jest sk onny
kupi lub sprzeda walut bazow za walut kwotowan .
USD/ PLN = 3,9260 / 3,9275
3,9260 to kurs kupna waluty obcej USD przez bank  BID
3,9275 to kurs sprzeda y waluty obcej USD przez bank - OFFER
AB
Indeksy
33
dr Adam Barembruch
WIBOR WIBID
WIBID (warsaw interbank bid rate) - roczna stopa procentowa jak banki zap ac za rodki przyj te w
depozyt od innych banków, ustalane o godz 11:00,
WIBOR (warsaw interbank offered rate) - oprocentowanie po jakim banki udziel po yczek innym bankom,
ustalane o godz 11:00,
AB
Rodzaje transakcji jednodniowych
34
dr Adam Barembruch
O/N  overnight
to termin jednodniowy Bank po yczaj cy pieni dze otrzymuje je w dniu
zawarcia transakcji, a zwraca w nast pnym dniu roboczym. Te transakcje s
bardzo popularne, a ceny lokat podlegaj znacznym wahaniom. (Dni wolne od
pracy s na rynku  martwe"), najmniej fortunnym dniem zaci gni cia po yczki
O/N jest pi tek, poniewa rodki otrzymuje si na 1 dzie a p aci
oprocentowanie za 3 dni
T/N  tom/next
zawierane na jeden dzie , ale pieni dze docieraj do banku bior cego
depozyt nast pnego dnia po transakcji, zwracane s natomiast w kolejnym
dniu roboczym,
S/N spot/next
dotyczy transakcji jednodniowych, ale bank daj cy lokat przekazuje pieni dze
dopiero w drugim dniu roboczym po zawarciu umowy, a zwrotu domaga si
nast pnego dnia roboczego,
AB
Funkcje rynku lokat mi dzybankowych
35
dr Adam Barembruch
zarz dzanie p ynno ci
jest cz sto wykorzystywanym ród em finansowania
wzrostu akcji kredytowej
( uniezale nia akcj kredytow od wielko ci depozytów, tzw.
Pewne ród o finansowania akcji kredytowej
jest wykorzystywany jako ród o surowców potrzebnych
do wytwarzania przez banki klasycznych instrumentów
terminowych
ród o finansowania krótkoterminowych operacji
arbitra owych i spekulacyjnych
AB
Spread na rynku mi dzybankowym
36
dr Adam Barembruch
Symptomem zwi kszania si p ynno ci rynku s zw aj ce si
spready, czyli mniejsza rozpi to mi dzy stopami oprocentowania,
które banki oferuj przyjmuj c depozyty, oraz stopami
oprocentowania, których banki daj udzielaj c po yczek.
Spread na rynku mi dzybankowym odzwierciedla koszty
zarz dzania p ynno ci .
Im szerszy spread, tym relatywnie wi ksze koszty zaci gania
krótkoterminowych po yczek w porównaniu z dochodami, jakie daje
lokowanie rodków na rynku.
Lokaty mi dzybankowe s wtórnym ród em finansowego zasilania
banków.
AB
LIBOR
37
dr Adam Barembruch
LIBOR (ang. London Interbank Offered Rate) - stopa procentowa kredytów oferowanych na rynku mi dzybankowym w
Londynie przez 4 g ówne banki: Bankers Trust, Bank of Tokyo, Barclays i National Westminster. Jest ustalana o godzinie
11:00 GMT. Stanowi bazow stop procentow dla ustalania oprocentowania kredytów i depozytów na rynku
mi dzybankowym
AB
EURIBOR
38
dr Adam Barembruch
EURIBOR (ang. Euro Interbank Offered Rate) - stopa procentowa kredytów w strefie euro oferowanych przez jeden bank
innemu bankowi. Jest to rednie notowanie z 57 najwi kszych banków strefy euro - ustalane przez FBE - Federation
Bancaire de L'Union Europeenne w Brukseli
39
SYSTEMY WALUTOWE
2010-10-23
AB
Historia mi dzynarodowych systemów
walutowych
40
dr Adam Barembruch
Zestaw zasad, norm wymiany, narz dzi regulacyjnych i instytucji maj cych na celu
zapewnienie swobodnego transferu si y nabywczej mi dzy obszarami walutowymi,
na których cyrkuluj odr bne waluty
System waluty z otej
1870-1914
System waluty sztabowo - z otej
1914-1939
System z Bretton - Woods
1944-1971
System waluty kierowanej
1971
AB
System waluty z otej
(1870 - 1914)
41
dr Adam Barembruch
Emisja banknotów by a podporz dkowana wymogowi pokrycia rezerwami z ota
Wszystkie waluty wchodz ce do tego systemu mia y ustalony parytet w z ocie, a
banki centralne poszczególnych krajów zobowi zywa y si do zamiany po
ustalonym parytecie ka dej ilo ci pieni dza na kruszec
Kursy wzajemne walut np. funta do rubla, wynika y z podzielenia ich parytetów w z ocie
Dany kraj nie móg arbitralnie, wbrew rynkowi ustali parytetu wymiennego wi kszego,
ni by o to mo liwe ze wzgl du na ilo posiadanego z ota
Istnia a pe na swoboda wywozu i przywozu z ota w skali mi dzynarodowej
Automatyzm z ota  gdy tylko parytet danej waluty by zawy ony lub zani ony,
wiatowy rynek walutowy korygowa odchylenia
Najwi cej korzy ci z tego systemu odnosi a Wielka Brytania, poniewa posiada a
najwi ksze zasoby z ota, a funt szterling by g ówna walut rozlicze
mi dzynarodowych
Wybuch I wojny wiatowej zmusi rz dy do emisji pieni dza bez pokrycia w z ocie
Zaleta: Sta e kursy walut
Wada: ograniczone zasobu z ota
AB
System waluty sztabowo  z otej
(1914  1939)
42
dr Adam Barembruch
Polega na wymianie pieni dza na z oto, jednak nie
ka dej ilo ci, ale tylko wi kszych kwot (równowa nych
warto ci sztabek z ota)
Sztabka z ota  regularna bry a czystego (99,99%) z ota kszta tu
zbli onego do prostopad cianu, najcz ciej o wadze 1 uncji
jubilerskiej troja skiej (31,1 gramów).
Podokresy
Okres po I wojnie wiatowej  próby powrotu do systemu
waluty z otej
Wielki kryzys  za amywanie si standardu z ota
AB
System z Bretton Woods
(1944  1971
43
dr Adam Barembruch
Za enie  sztywne kursy walutowe, kursy mia y by sztywne wzgl dem siebie a
nie wzgl dem z ota
Zerwanie z wymienialno ci na z oto z wyj tkiem USA
Dolar ameryka ski sta si  kotwic  dla innych walut i utrzymania nowego
systemu
 teoretycznie ka dy kraj powinien broni sztywnego kursu swojej waluty wzgl dem
pozosta ych walut  w praktyce, wszyscy upro cili zadanie, pilnuj c sztywnego
kursu wobec dolara
 Opierano si na za eniu, e skoro kurs funta do dolara b dzie sztywny, i kurs franka
wobec dolara b dzie sztywny, to kurs franka do funta b dzie sztywny
GBP/USD  sztywny
FRF/USD  sztywny
GBP/FRF  te sztywny
Skutek  uprzywilejowana pozycja dolara, a nast pnie niekontrolowana emisja
1950  udzia dolara w rezerwach walutowych wszystkich krajów na wiecie wynosi 69%
1960  63 %
AB
System wielodewizowy  po 1974 roku
44
dr Adam Barembruch
bezpo rednim nast pstwem rozpadu systemu z Bretton Woods by o
odej cie od kursów sta ych i wprowadzenie przez wi kszo krajów
ograniczonych kursów p ynnych
proces ten przekszta ci si w dzia ania daj ce podstawy nowego
mi dzynarodowego systemu walutowego
zniesiono oficjalnie sta e kursy walutowe (sztywne kursy walutowe)
kraje zyska y swobod wyboru regu kursowych (kreowanie rynków zmiennych
kursów walutowych), lecz zosta a narzucona konieczno prowadzenia polityki
kursowej zgodnie z celami MFW, którego upowa niono do nadzorowania
zgodno ci regu wybranych przez poszczególne kraje
zniesiono zasad ustalania parytetu walut w z ocie
kraje powinny si powstrzyma od manipulowania kursem w celu osi gania
korzy ci
45
SYSTEM WALUTOWY W UE -
WST P
2010-10-23
AB
Kryteria zbie no ci z Maastricht:
46
dr Adam Barembruch
Kryteria pieni ne:
redni stop inflacji w ci gu roku poprzedzaj cego akcesj do UGW nie wy sz ni 1,5 punktu
procentowego od pu apu wyznaczonego przez redni poziom inflacji obliczony dla trzech pa stw o
najni szej inflacji w Unii Europejskiej,
redni nominaln d ugoterminow stop procentow nie wy sz ni 2 punkty procentowe od
poziomu wyznaczonego przez redni poziom odpowiednich stóp procentowych w trzech krajach o
najni szej stopie inflacji w Unii Europejskiej,
stabilny kurs walutowy w ci gu dwóch lat poprzedzaj cych akcesj kraju do UGW - oznacza to
udzia w mechanizmie kursowym Europejskiego Systemu Walutowego; dok adniej, dany kraj
powinien przestrzega normalnego przedzia u waha (+/- 15%) swojej waluty w ramach
ogólnounijnego systemu ERM II, nie mo e równie w tym czasie dokona samodzielnej dewaluacji
asnej waluty wobec waluty innego kraju Unii Europejskiej. Mo e natomiast dokona jej rewaluacji.
Kryteria fiskalne:
deficyt bud etowy mierzony w roku poprzedzaj cym ocen w cenach rynkowych nieprzekraczaj cy
3% PKB danego kraju,
ug publiczny w roku poprzedzaj cym ocen nieprzekraczaj cy 60% PKB danego kraju.
Kryterium jako ciowe: (dodatkowe)
Warunkiem udzia u w UGW jest równie niezale no banku centralnego (funkcjonalna,
finansowa, osobista).
AB
Po jakim kursie powinni my wej do
strefy Euro?
47
dr Adam Barembruch
Jaki kurs????? Korzy ci
EUR/LN = 2
Stabilizacja gospodarki
EUR/LN = 4
Eliminacja ryzyka kursowego
EUR/LN = 10
Integracja i wi ksza efektywno
rynków finansowych
ACA 2000 PLN
Wyrównywanie si poziomu cen w
1000 EUR
UE i wzrost konkurencyjno ci
500 EUR
Likwidacja kosztów transakcyjnych
200 EUR
przy wymianie walut
Bilet do kina 10 PLN
5 EUR
2,5 EUR
1 EUR
48
BANK CENTRALNY I
POLITYKA PIENI NA
2010-10-23
AB
NBP jako bank centralny RP
49
dr Adam Barembruch
NBP Funkcje BC
Narodowy Bank Polski jest bankiem Bank emisyjny
centralnym Rzeczpospolitej Polskiej
Bank banków  kredytodawca
dzia a na podstawie ustawy z ostatniej instancji
29.09.1997 - Ustawa o Narodowym
Centralny bank pa stwa
Banku Polskim
posiada osobowo prawn
nie podlega wpisowi do rejestru
Przedsi biorstw Pa stwowych
nie mo na równie og osi jego
upad ci (art. 2 i 58 ustawy o NBP).
AB
Podstawowy cel NBP + zadania
dodatkowe
50
dr Adam Barembruch
PODSTAWOWY CEL !!! ZADANIA
Do zada NBP nale y tak e:
Art. 3. 1. Podstawowym celem
1) organizowanie rozlicze pieni nych;
dzia alno ci NBP jest utrzymanie
2) prowadzenie gospodarki rezerwami
stabilnego poziomu cen, przy dewizowymi;
3) prowadzenie dzia alno ci dewizowej w
jednoczesnym wspieraniu polityki
granicach okre lonych ustawami;
gospodarczej Rz du, o ile nie
4) prowadzenie bankowej obs ugi
bud etu pa stwa;
ogranicza to podstawowego celu
5) regulowanie p ynno ci banków oraz
NBP.
ich refinansowanie;
6) kszta towanie warunków niezb dnych
dla rozwoju systemu bankowego;
7) opracowywanie statystyki pieni nej i
bankowej, bilansu p atniczego oraz
mi dzynarodowej pozycji inwestycyjnej;
8) wykonywanie innych zada
okre lonych ustawami
AB
Dlaczego bank centralny powinien by
niezale ny?
51
dr Adam Barembruch
Czynnik sk aniaj cy rz d do dyscypliny fiskalnej, gdy
bank centralny nie finansuje deficytu bud etowego
Korzystny wp yw na stabilno cen i stop inflacji
Cykl polityczny i zmiany rz du nie maj wp ywu na
polityk pieni
Partie rz dz ce  w celu uzyskania reelekcji  pobudzaj koniunktur
przed wyborami, stosuj c ekspansywn polityk fiskaln &
Po wyborach (lub kadencji) nale y niestety zastosowa restrykcyjn
polityk fiskaln , by zmniejszy deficyt bud etowy, d ug publiczny oraz
inflacj .
AB
Organy NBP
52
dr Adam Barembruch
Prezes NBP RPP Zarz d
" Przewodniczy RPP, Zarz dowi
" podejmowanie uchwa w sprawie udzielania
" ustala wysoko stóp
NBP, Komisji Nadzoru
bankom upowa nie do wykonywania
procentowych NBP
Finansowego oraz reprezentuje
czynno ci obrotu dewizowego
" ustala zasady i stopy rezerw
NBP na zewn trz
" realizowaniaezada z zakresu polityki
obowi zkowych
" Bierze udzia w debatach
kursowej
" ustala zasady operacji otwartego
ogólno wiatowych dotycz cych
" okresowa wycena obiegu pieni nego i
rynku (skup i sprzeda
zapobiegania prania brudnych
rozlicze pieni nych oraz obrotu dewizowego
skarbowych papierów
pieni dzy czy ich fa szowania.
warto ciowych oraz panierów
" nadzorowanie operacji otwartego rynku
" W imieniu RPP przedstawia
warto ciowych NBP, okre la kursy
Sejmowi i RM kwartalne
" ocena funkcjonowania systemu bankowego
walut, przyjmuje sprawozdania za
informacje o bilansie p atniczym
dzia alno ci d zarz du banku
" uchwalenie planu dzia alno ci i planu
oraz roczne bilanse nale no ci i
oraz okre la polityk pieni na
finansowego NBP
zobowi za p atniczych pa stwa
na rok nast pny))
" okre lenie zasad gospodarowania funduszami
" Przekazuje RPP i MF projekt
" okre la górne granice
NBP
za polityki pieni nej, opinie
zobowi za NBP z tytu u
w sprawie projektu ustawy
" uchwalenie rocznego sprawozdania z
zaci ganych w zagranicznych
bud etowej, prognozy bilansu
dzia alno ci NBP, sporz dzenie bilansu NBP
instytucjach finansowych po yczek
atniczego oraz ustalenia Rady
oraz rachunku zysku i strat.
i kredytów.
" Jest on prze onym wszystkich
" okre lenie zasad polityki kadrowej i p acowej
" zatwierdza plan finansowy NBP
pracowników NBP.
w NBP
oraz sprawozdania z jego
dzia alno ci
AB
Prezes NBP
53
dr Adam Barembruch
jest powo ywany przez Sejm na wniosek Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej na okres 6 lat
zgodnie z konstytucj nie mo e on nale do partii
politycznej, zwi zku zawodowego, ani prowadzi
dzia alno ci publicznej nie daj cej si pogodzi z
godno ci jego urz du.
ta sama osoba nie mo e by Prezesem NBP d ej ni
przez dwie kolejne kadencje.
AB
Sk ad i cechy RPP
54
dr Adam Barembruch
Sk ad RPP Cechy
Prezes NBP jako przewodnicz cy
Posiedzenie Rady zwo uje Prezes
oraz dziewi ciu cz onków powo anych
NBP co najmniej raz w miesi cu.
w równej liczbie przez Prezydenta RP,
Sejm i Senat.
Ustalenia Rady podejmowane a w
3 z ramienia Sejmu
formie uchwa y wi kszo ci g osów
3 z ramienia Senatu
przy obecno ci co najmniej 5
3 od Prezydenta
cz onków, w tym Przewodnicz cego
cz onkowie Rady s powo ywani na 6
Rady.
lat.
W przypadku równej liczby g osów
Ponowne powo anie do sk ady Rady
jest niedopuszczalne, chyba e
rozstrzyga g os Przewodnicz cego
poprzednie powo anie nast pi o w
Rady.
trakcie kadencji na okres krótszy ni 3
lata (por, art. 13 1, 2 i 8 ustawa o
NBP)
AB
Zarz d NBP
55
dr Adam Barembruch
Dzia alno ci Narodowego Banku Polskiego kieruje
Zarz d. W sk ad zarz du wchodz : prezes NBP- jako
przewodnicz cy oraz 6 do 8 cz onków zarz du, w tym 2
wiceprezesów NBP.
Zarz d Narodowego Banku Polskiego realizuje uchwa y
Rady Polityki Pieni nej oraz podejmuje uchwa y w
sprawach niezastrze onych w ustawie do wy cznej
kompetencji innych organów banku.
56
POLITYKA PIENI NA I
INSTRUMENTY POLITYKI
PIENI NEJ
2010-10-23
AB
Kreacja pieni dza przez system bankowy
57
dr Adam Barembruch
1000 z wp ywa do systemu bankowego
Aktywa Pasywa
Bank 1
M=1000z
1000z Depozyt 1000z
Rezerwy 100z
po ycza 900z Depozyt 1000z
M=1900z
Bank 2
Aktywa Pasywa
900z Depozyt 900z
Rezerwy 90z
po ycza 810z Depozyt 900z
M=2710
Bank 3 Aktywa Pasywa
810 z Depozyt 810z
Rezerwy 81z Depozyt 810z
po ycza 729z
M=3439
Bank 4
...
M = 1000 + 900 + 810+... =1000 [ 1+ 0.9 + 0.92 + 0.93 +... ] = 1000 (1/ 1-0.9) = 1000 � 1/0.1 = 10 000
AB
Cele polityki pieni nej
58
dr Adam Barembruch
Operacyjne Po rednie Strategiczne
(finalne)
" Po dana wielko bazy
" Poziom nominalnych stóp " Utrzymywanie niskiego
monetarnej
procentowych poziomu cen
" Po dany poziom stóp
" Poda pieni dza " Utrzymywanie wysokiej
procentowych rynku
koniunktury i zatrudnienia
" Limity kredytowe
pieni nego
" Nominalny dochód
narodowy
" Struktura stóp
procentowych
AB
Polityka pieni na w Polsce
59
dr Adam Barembruch
Od 1999 r. w realizacji polityki pieni nej wykorzystuje si strategi
bezpo redniego celu inflacyjnego.
Rada Polityki Pieni nej okre la cel inflacyjny, a nast pnie dostosowuje
poziom podstawowych stóp procentowych NBP tak, by maksymalizowa
prawdopodobie stwo osi gni cia tego celu.
Od pocz tku 2004 r. Narodowy Bank Polski realizuje ci y cel inflacyjny
na poziomie 2,5% z dopuszczalnym przedzia em waha +/- 1 punkt
procentowy.
NBP utrzymuje poziom stóp procentowych spójny z realizowanym celem
inflacyjnym, wp ywaj c na wysoko nominalnych krótkoterminowych stóp
procentowych rynku pieni nego.
AB
Instrumenty polityki pieni nej  uj cie
teoretyczne i wg NBP
60
dr Adam Barembruch
Teoria Praktyka
Stopy procentowe
Instrumenty kontroli ogólnej
Depozytowa
Rezerwa obowi zkowa
Referencyjna
Operacje otwartego rynku
Lombardowa
Warunkowe (repo i reverse repo)
Operacje otwartego rynku
Bezwarunkowe
Operacje podstawowe
Kredyt refinansowy
Operacje dostrajaj ce
Operacje strukturalne
Kredyt lombardowy
Kredyt redyskontowy Rezerwa obowi zkowa
Operacje depozytowo kredytowe
Instrumenty kontroli selektywnej
Depozyt na koniec dnia
Oddzia ywanie przez perswazj
Kredyt lombardowy
Polityka kursu walutowego
Interwencje walutowe
AB
Etapy polityki kursu walutowego
Data Zmiana Typ polityki kursowej
1 stycznia 1990 roku Wprowadzenie sztywnego kursu Kurs sztywny do dolara
61
dr Adam Barembruch
walutowego 1 dolar = 9500 zl
17 maja 1991 roku Zast pienie parytetu dolara Kurs sztywny do koszyka walut
dolar ameryka ski  45%, marka niemiecka  35%, funt brytyjski  10%, frank francuski 
koszykiem 5 walut
5%, frank szwajcarski  5%
14 pa dziernika 1991 roku Wprowadzenie systemu Kurs pe zaj cy
pe zaj cej dewaluacji
26 lutego 1992 roku Skokowa dewaluacja z otego 12
%
27 sierpnia 1993 roku Skokowa dewaluacja z otego 8
%
16 maja 1993 roku Wprowadzenie pe zaj cego Kurs pe zaj cy w korytarzu
pasma waha (+/- 7 %) Korytarz 14 %
1995 rok Aprecjacja centralnego parytetu
o 6 % ( zrównanie kursu
centralnego kursem fixingu)
26 lutego 1998 roku Rozszerzenie pasma waha do Korytarz 20 %
+/- 10 %
28 pa dziernika 1998 roku Rozszerzenie pasma waha do Korytarz 25 %
+/- 12,5 %
1 stycznia 1999 roku Zmiana koszyka walut 55% Euro
i 45 % dolar
25 marca 1999 roku Rozszerzenie pasma waha +/- Korytarz 30 %
15 %
11 kwietnia 2000 roku Up ynnienie kursy z otego Kurs ca kowicie p ynny ( brak korytarza waha )
AB
Rezerwa obowi zkowa
62
dr Adam Barembruch
Banki utrzymuj swoj rezerw obowi zkow na swoich rachunkach
bie cych b na rachunkach rezerwy obowi zkowej
Podstaw naliczania rezerwy obowi zkowej s rodki pieni ne
zgromadzone na rachunkach bankowych oraz uzyskane ze sprzeda y
papierów warto ciowych, z wyj tkiem rodków przyj tych od innego banku
krajowego oraz pozyskanych z zagranicy na co najmniej 2 lata.
Rezerwa jest naliczana i utrzymywana w z otych
Stopa rezerwy obowi zkowej dla wszystkich rodzajów rodków
zgromadzonych na rachunkach wynosi 3,0% (z wyj tkiem rodków
pozyskanych ze sprzeda y papierów warto ciowych z udzielonym
przyrzeczeniem odkupu, dla których wprowadzono stop 0%)
Wszystkie banki pomniejszaj kwot naliczonej rezerwy obowi zkowej o
równowarto 500.000 euro.
AB
Wysoko stopy rezerwy obowi zkowej
mo e zale od:
63
dr Adam Barembruch
Terminów zobowi za
Osoby w ciciela
Wielko ci wk adu
Art. 39.
1. Stopa rezerwy obowi zkowej mo e by zró nicowana ze
wzgl du na umowny okres przechowywania rodków
pieni nych, rodzaj waluty, a tak e rodzaj dokonywanych operacji
finansowych stanowi cych ród o pozyskania rodków.
2. Suma rezerw obowi zkowych nie mo e przekroczy :
1) 30 % sumy rodków pieni nych, o których mowa w art. 38 ust. 2,
od wk adów na danie;
2) 20 % sumy rodków pieni nych, o których mowa w art. 38 ust. 2,
od wk adów terminowych.
AB
Cechy wska nika rezerwy obowi zkowej
64
dr Adam Barembruch
ma natychmiastowy wp yw na poda pieni dza
nie mo e by cz sto zmieniany (powodowa oby to
destabilizacj systemu finansowego)
relatywnie ma o elastyczny
w przypadku jego podwy szenia banki o ni szej, aczkolwiek
dostatecznej p ynno ci mog popa w trudno ci finansowe
stosowanie oddzia uje na p ynno banków bez
natychmiastowego wp ywu na rynkowe stopy procentowe
na ogó jest to nieoprocentowana forma podatku
odprowadzana od wk adów  niebanków w bankach
AB
Operacje otwartego rynku
65
dr Adam Barembruch
Bezwarunkowe Warunkowe
REPO (porozumienia odkupu)
transakcje bezwarunkowe 
BC kupuje p.w. od banków komercyjnych, a
polegaj na nieuwarunkowanych
te z kolei zobowi zuj si do ich
ponownego nabycia w okre lonym terminie
zakupach (outright purchases), b
po okre lonej cenie.
na nieuwarunkowanej sprzeda y
Transakcje te, oznaczaj ce faktyczne
udzielenie kredytu przez BC bankom
(outright sales) krótkoterminowych.
komercyjny
papierów warto ciowych przez BC
Zawierane w sytuacji niedoboru p ynno ci
sektora bankowego
REVERSE REPO (uwarunkowana
sprzeda )
BC sprzedaje p.w. bankom z
równoczesnym zawarciem umowy ich
odkupu w okre lonym terminie po
okre lonej cenie.
Jest to forma lokaty pieni nej (lokata
aukcyjna)
AB
Instrumenty polityki redyskontowej
66
dr Adam Barembruch
Stopa redyskontowa
Kontyngenty redyskonta
Wymagania jako ciowe w stosunku do materia u
wekslowego
AB
Stopy procentowe NBP
67
dr Adam Barembruch
Stopa referencyjna NBP
okre la rentowno podstawowych operacji otwartego
rynku,wp ywaj c jednocze nie na poziom krótkoterminowych
rynkowych stóp procentowych.
Stopa lombardowa NBP
wyznacza koszt pozyskania pieni dza w NBP. Okre la górny
pu ap wzrostu rynkowej stopy overnight.
Stopa depozytowa NBP
wyznacza oprocentowanie depozytu w NBP. Okre la dolne
ograniczenie dla waha rynkowej stopy overnight.
AB
Stopy procentowe NBP
68
dr Adam Barembruch
AB
Operacje otwartego rynku
69
dr Adam Barembruch
Operacje podstawowe b standardowo przeprowadzane w sposób regularny (raz w
tygodniu),
z 7-dniowym z regu y terminem zapadalno ci.
na przetargach b dzie obowi zywa sta a rentowno na poziomie stopy referencyjnej NBP
z uwagi na oczekiwane utrzymywanie si nadp ynno ci w sektorze bankowym w 2011 r. operacje te
polega b na emisji bonów pieni nych NBP.
Operacje dostrajaj ce mog zosta podj te w celu ograniczenia wp ywu zmian w
warunkach ynno ciowych w sektorze bankowym na wysoko krótkoterminowych
rynkowych stóp procentowych.
Mog one obejmowa operacje absorbuj ce (emisj bonów pieni nych NBP, transakcje reverse
repo) oraz zasilaj ce (przedterminowy wykup bonów pieni nych NBP, transakcje repo).
Zapadalno , rentowno oraz sposób przeprowadzania operacji s uzale nione od sytuacji
wyst puj cej w sektorze bankowym.
Operacje strukturalne mog zosta przeprowadzone w celu d ugoterminowej zmiany
struktury ynno ci w sektorze bankowym.
Gdyby wyst pi a taka konieczno , bank centralny mo e przeprowadzi nast puj ce operacje
strukturalne: emisj obligacji, zakup oraz sprzeda papierów warto ciowych na rynku wtórnym.
AB
Operacje depozytowo-kredytowe
70
dr Adam Barembruch
Operacje depozytowo-kredytowe maj na celu ograniczanie skali waha
stawki rynkowej overnight. Banki uczestnicz w tych operacjach z w asnej
inicjatywy.
Depozyt na koniec dnia pozwala na lokowanie nadwy ek rodków w
banku centralnym na termin overnight. Jego oprocentowanie okre la
dolne ograniczenie dla stawki rynkowej kwotowanej na ten termin.
Kredyt lombardowy umo liwia bankom komercyjnym zaci ganie
kredytu na termin overnight. Kredyt ten jest zabezpieczany papierami
warto ciowymi, akceptowanymi przez bank centralny.
Jego oprocentowanie wyra a kra cowy koszt pozyskania pieni dza w
banku centralnym, co stanowi górne ograniczenie dla stawki rynkowej
overnight.
Wa nym elementem systemu rozliczeniowego s oferowane przez NBP
nieoprocentowane kredyty w z otych (kredyt techniczny) i w euro
(intraday credit), stanowi ce ród o pozyskania rodków w ci gu dnia
operacyjnego. Kredyty te s zabezpieczane papierami
warto ciowymiakceptowanymi przez bank centralny.
AB
Interwencje walutowe
71
dr Adam Barembruch
Instrumentem polityki pieni nej, który mo e zosta
wykorzystany przez NBP, s interwencje na rynku
walutowym.
W przypadku przyst pienia Polski do ERM II, interwencje
na rynku walutowym mog by równie wykorzystywane
do stabilizowania kursu z otego w celu spe nienia
kryterium stabilno ci kursu walutowego.
AB
Interwencja walutowa
2010-04-09 16:46
72
dr Adam Barembruch
Informacja:
(& ) niewykluczone, e bank centralny pojawi si w pewnym momencie
na rynku, by wyhamowa nadmiern aprecjacj z otego
Interwencja NBP na rynku z otego okaza a si g ównym wydarzeniem
mijaj cego tygodnia. Jej efektem by dynamiczny wzrost kursu
EUR/PLN, który w ci gu pó godziny zwy kowa o ponad 4 grosze z
poziomu 3,8450. NBP przyzna , i dokona zakupu na rynku  pewnej
ilo ci walut obcych"
AB
Podstawowe stopy procentowe NBP
73
dr Adam Barembruch
74
BANK I SYSTEM BANKOWY
2010-10-23
AB
Definicja banku
75
dr Adam Barembruch
Bank - Bank - Bank w polskim prawie
mikroekonomiczny makroekonomiczny (art. 2. - Prawo
punkt widzenia punkt widzenia Bankowe)
" bank jest " banki stanowi "  Bank jest osob
przedsi biorstwem krwiobieg prawn utworzon
gospodarki, zgodnie z przepisami
" bank jest instytucj
odgrywaj istotn ustaw, dzia aj na
zaufania publicznego
rol w alokacji podstawie zezwole
" dzia alno banku
kapita u uprawniaj cych do
polega m.in. na
(po rednicz c wykonywania
pozyskiwaniu
pomi dzy czynno ci
wk adów
podmiotami bankowych
pieni nych,
maj cymi nadmiar obci aj cych
udzielaniu kredytów,
kapita u, a tymi które ryzykiem rodki
rozliczeniach
maj niedobory powierzone pod
pieni nych,
kapita u optymalizuj jakimkolwiek tytu em
udzielaniu gwarancji.
jego wykorzystanie). zwrotnym .
AB
Czynno ci bankowe
76
dr Adam Barembruch
Sensu stricte Sensu largo
przyjmowanie wk adów pieni nych p atnych na
udzielanie po yczek pieni nych oraz po yczek i kredytów
danie lub z nadej ciem oznaczonego terminu
konsumenckich w rozumieniu przepisów odr bnej ustawy,
oraz prowadzenie rachunków tych wk adów,
operacje czekowe i wekslowe oraz operacje, których
prowadzenie innych rachunków bankowych,
przedmiotem s warranty,
udzielanie kredytów
wydawanie kart p atniczych oraz wykonywanie operacji przy
ich u yciu,
udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych
oraz otwieranie akredytyw,
terminowe operacje finansowe,
emitowanie bankowych papierów warto ciowych,
nabywanie i zbywanie wierzytelno ci pieni nych,
przeprowadzanie bankowych rozlicze pieni nych,
przechowywanie przedmiotów i papierów warto ciowych
wydawanie instrumentu pieni dza elektronicznego,
oraz udost pnianie skrytek sejfowych,
wykonywanie innych czynno ci przewidzianych
prowadzenie skupu i sprzeda y warto ci dewizowych,
wy cznie dla banku w odr bnych ustawach.
udzielanie i potwierdzanie por cze ,
wykonywanie czynno ci zleconych, zwi zanych z emisj
papierów warto ciowych,
po rednictwo w dokonywaniu przez rezydentów przekazów
pieni nych za granic oraz rozlicze w kraju z
nierezydentami.
AB
Prawne aspekty outsourcingu w bankach
77
dr Adam Barembruch
Art. 6a.
1. Bank mo e, w drodze umowy zawartej na pi mie, powierzy przedsi biorcy lub
przedsi biorcy zagranicznemu, z zastrze eniem art. 6d, wykonywanie wy cznie:
1) w imieniu i na rzecz banku po rednictwa w zakresie czynno ci bankowych
na podstawie umowy agencyjnej, polegaj cego na:
a) zawieraniu i zmianie umów rachunków bankowych, o których mowa w art. 49
ust. 1 pkt 3, wed ug wzoru zatwierdzonego przez bank,
b) zawieraniu i zmianie umów kredytu na sfinansowanie inwestycji maj cej na celu
zaspokojenie w asnych potrzeb mieszkaniowych kredytobiorcy w rozumieniu
przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych,
c) zawieraniu i zmianie umów kredytu konsumenckiego w rozumieniu ustawy z
dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. Nr 100, poz. 1081 oraz z
2003 r. Nr 109, poz. 1030),
d) zawieraniu i zmianie umów ugody w sprawie sp aty kredytów, o których mowa w
lit. b) i c),
e) zawieraniu i zmianie umów dotycz cych ustanowienia prawnego
zabezpieczenia kredytów, o których mowa w lit. b) i c),
AB
Prawne aspekty outsourcingu w bankach
78
dr Adam Barembruch
f) zawieraniu i zmianie umów o kart atnicz , których stron jest
konsument w rozumieniu ustawy, o której mowa w lit. c),
g) przyjmowaniu wp at, dokonywaniu wyp at oraz obs udze czeków
zwi zanych z prowadzeniem rachunków bankowych przez ten bank,
h) dokonywaniu wyp at i przyjmowaniu sp at udzielonych przez ten bank
kredytów i po yczek pieni nych,
i) przyjmowaniu wp at na rachunki bankowe prowadzone przez inne banki,
j) przyjmowaniu dyspozycji przeprowadzania bankowych rozlicze
pieni nych zwi zanych z prowadzeniem rachunków bankowych przez ten
bank,
k) wykonywaniu innych czynno ci, po uzyskaniu zezwolenia Komisji
Nadzoru Finansowego,
2) czynno ci faktycznych zwi zanych z dzia alno ci bankow .
AB
Prawne aspekty outsourcingu w bankach
79
dr Adam Barembruch
2. Powierzenie wykonywania czynno ci, o którym mowa w
ust. 1, nie mo e obejmowa :
1) zarz dzania bankiem w rozumieniu art. 368 (& ) a w
szczególno ci zarz dzania ryzykiem zwi zanym z
prowadzeniem dzia alno ci bankowej, w tym zarz dzania
aktywami i pasywami, dokonywania oceny zdolno ci
kredytowej i analizy ryzyka kredytowego,
2) przeprowadzania audytu wewn trznego banku.
3. Komisja Nadzoru Finansowego mo e udzieli bankowi
zezwolenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 lit. k), je eli
powierzenie przez bank wykonywania innych czynno ci jest
niezb dne do prowadzenia dzia alno ci bankowej w sposób
ostro ny i stabilny lub istotnego obni enia kosztów tej
dzia alno ci.
AB
Warunki utworzenia banku:
80
dr Adam Barembruch
fundusze w asne
(dostosowane do rodzaju czynno ci bankowych i rozmiaru dzia alno ci). Jeden
za yciel oraz grupa za ycieli mo e wnie wk ad pieni ny w kwocie nie
przekraczaj cej po owy kapita u za ycielskiego,
pomieszczenie posiadaj ce odpowiednie urz dzenia techniczne, zabezpieczaj ce
przechowywanie w banku warto ci z uwzgl dnieniem zakresu i rodzaju prowadzonej
dzia alno ci bankowej,
za yciele oraz osoby przewidziane do obj cia w banku stanowisk cz onków zarz du daj
kojmi prowadzenia dzia alno ci w sposób nale ycie zabezpieczaj cy interesy klienta
banku,
co najmniej dwie osoby przewidziane do obj cia w banku stanowisk cz onków zarz du
posiadaj wykszta cenie i do wiadczenie zawodowe niezb dne do kierowania bankiem,
przedstawiony przez za ycieli plan dzia alno ci banku na okres co najmniej trzyletni
wskazuje, e dzia alno ta b dzie bezpieczna dla rodków pieni nych gromadzonych w
banku,
AB
Funkcje banku
81
dr Adam Barembruch
Funkcje Rola banku
rola p atnika
Udzia w kreacji pieni dza
rola agenta
Udzia w spo ecznym podziale pracy
rola gwaranta
Alokacja i transformacja rodków
rola po rednika
rola instrumentu w realizacji polityki Informacji
gospodarczej kraju
Wielko ci sumy pieni dza
Terminu
Ryzyka
Miejsca
82
INSTYTUCJA KREDYTOWA
PO REDNICY FINANSOWI
ASYMETRIA INFORMACJI
2010-10-23
AB
Instytucja kredytowa
83
dr Adam Barembruch
Podmiot maj cy swoj siedzib za granic Rzeczypospolitej Polskiej na
terytorium jednego z pa stw cz onkowskich Unii Europejskiej, zwanych dalej
"pa stwami cz onkowskimi", prowadz cy we w asnym imieniu i na w asny
rachunek, na podstawie zezwolenia w ciwych w adz nadzorczych,
dzia alno polegaj na:
przyjmowaniu depozytów lub innych rodków powierzonych pod
jakimkolwiek tytu em zwrotnym i
udzielaniu kredytów lub na wydawaniu pieni dza elektronicznego.
AB
Asymetria informacji
84
dr Adam Barembruch
Selekcja
negatywna
" Po zawarciu
" Przed transakcji
zawarciem
transakcji
Asymetria Ryzyko
informacji nadu ycia
AB
Po co dzia aj po rednicy finansowi?
85
dr Adam Barembruch
obni aj koszty transakcyjne, czyli czas i pieni dze
wydane na przeprowadzenie transakcji finansowej, które
stanowi g ówny problem dla ludzi, którzy dysponuj
nadwy kami funduszy i chc je po yczy .
jakie? koszty poszukiwa , koszty weryfikacji, koszty
monitorowania, koszty przestrzegania kontraktu
niweluj asymetri informacji na rynku finansowym,
która polega na tym, e jedna strona nie posiada
wystarczaj cej wiedzy na temat drugiej w celu podj cia
ciwej decyzji.
86
SYSTEM BANKOWY
2010-10-23
AB
System bankowy i jego stabilno
87
dr Adam Barembruch
System bankowy Stabilno systemu bankowego
Ca okszta t instytucji bankowych zdolno systemu do zachowania
oraz normy okre laj ce wzajemne ynno ci finansowej oraz
powi zania i stosunki z otoczeniem. poszczególnych jednostek do
pokrywania strat i ryzyka z w asnych
Podstaw do okre lenia sytemu
funduszy, a wi c do zachowania
bankowego jest uk ad z ony z
wyp acalno ci.
banku centralnego (emisyjnego) i
banków komercyjnych.
System jednoszczeblowy
System dwuszczeblowy
AB
System bankowy
88
dr Adam Barembruch
Bankowy Fundusz Narodowy Bank Komisja Nadzoru
Gwarancyjny Polski Finansowego
Instytucje stabilizuj ce
Instytucje tworz ce rynek
Banki oddzia y
pa stwowe spó dzielcze spó ki akcyjne
AB
Klasyfikacja banków
89
dr Adam Barembruch
wed ug charakteru i zakresu realizowanych zada
bank centralny
bank komercyjny
banki uniwersalne
banki wyspecjalizowane
asno ci kapita u
banki pa stwowe
banki spó dzielcze
banki w formie spó ek akcyjnych
zasi gu terytorialnego dzia ania
regionalne
krajowe
mi dzynarodowe
AB
Zasady TBTF i TITF
90
dr Adam Barembruch
TBTF  too big to fail   zbyt du y eby upa 
TITF  too important to fail   zbyt wa ny by upa 
Za enie: w adze nie powinny dopu ci do upad ci banku
o kluczowym znaczeniu dla gospodarki
Doktryn mo na rozszerzy na inne dziedziny gospodarki (
np.. Kopalnie)
Proces budowy jednolitego europejskiego rynku
finansowego powoduje, e udzielanie pomocy przestaje by
domen wy cznie w adz krajowych
Konieczne jest ustalenie uniwersalnych zasad post powania
Przejrzyste kryteria i równo dost pu do pomocy
AB
Modele sektora bankowego
91 dr Adam Barembruch
Cecha ANGLOSASKI NIEMIECKO-JAPO SKI
Rodzaj rynku- Kapita owy i pieni ny, anonimowy; Kredytów, zintegrowany;
finansowanie finansowanie g . wewn trzne, nacisk na finansowanie zewn trzne oparte
krótkookresowe pasywne stosunki mi dzy na indywidualnie negocjowanych kredytach
instytucjami finansowymi i przedsi biorstwami bankowych o sta ym oprocentowaniu, nacisk na
niefinansowymi, ugookresowe , aktywne bliskie stosunki
brak udzia u banków w kapitale mi dzy instytucjami finansowymi
przedsi biorstwa i przedsi biorstwami, udzia banków
w kapitale przedsi biorstw.
Rodzaje banków Specjalistyczne Uniwersalne
Typy i rola Wysoka specjalizacja instytucji, banki Niski stopie specjalizacji, banki nastawione na
Instytucji zorientowane na krótkoterminow dzia alno ugookresow dzia alno po yczkow ,
Finansowych po yczkow , du a sk onno do tworzenia ni sza sk onno do tworzenia innowacji
innowacji finansowych finansowych
Polityka Nacisk na kontrol poda y pieni dza, operacje Nacisk na kontrol akcji kredytowej banków,
Pieni na otwartego rynku kredyt refinansowy
Mechanizm Transfer debetowy (czeki), izby rozliczeniowe Transfer kredytowy (giro), poczta
atniczy
AB
Wady i zalety modeli systemu finansowego
92
dr Adam Barembruch
Model anglosaski Model niemiecko-japo ski
Zalety
Zalety
Finansowanie podmiotów w oparciu
Nadanie kluczowej roli rynkom akcji i
o umowy kredytowe
obligacji spó ek
Krzy owanie udzia ów kapita owych
Sprzyjanie dzia aniu inwestorów
Stymulowanie powstawanie silnych
instytucjonalnych
banków uniwersalnych
Pobudzanie innowacji finansowych
Wady
Wady
Niedostateczne rozszerzenie
Oparcie si na anonimowym rynku
wachlarza instrumentów
p.w. finansowych
Opó nienia we wprowadzaniu
Nastawienie na cz ste zmiany
transakcji
partnerów transakcji
Mniejsza odporno na konkurencj
Du a formalizacja transakcji
instytucji parabankowych
93
REFORMA POLSKIEGO
SYSTEMU BANKOWEGO
2010-10-23
AB
Przes anki i cele reformy polskiego
systemu bankowego
94
dr Adam Barembruch
Przes anki Cele
Stworzenie zró nicowanego i
Brak konkurencji
konkurencyjnego systemu bankowego
Niskie kwalifikacje personelu
Stworzenie samodzielnych i
samofinansuj cych si banków
Brak mi dzybankowego systemu
Likwidacja przymusowego przypisania
rozliczeniowego
firm do banków
Brak precyzyjnych przepisów
Stworzenie warunków do konkurencji i
prawnych
obni enia kosztów po rednictwa
finansowego
Nadmierna rola pa stwa w sektorze
Wzrost sk onno ci do oszcz dzania
bankowym
Stworzenie niezawodnego i
Nadmierny popyt na kredyt
efektywnego systemu rozliczeniowego
Rozszerzenie zakresu us ug
Dolaryzacja
bankowych oraz podniesienie jako ci
Brak konkurencji
obs ugi klienta
AB
Cechy systemu bankowego w gospodarce
scentralizowanej
95
dr Adam Barembruch
W sferze organizacji W sferze ekonomiki
Ca y system podporz dkowany realizacji
Kapita owa w asno pa stwa ( z
zada pa stwowych
wyj tkiem banków spó dzielczych)
Organizacja banków oparta na uk adzie
Obligatoryjne kredytowanie wszystkich
bran owym
podmiotów gospodarki uspo ecznionej
Klient przypisany do okre lonego banku
Funkcjonowanie banków na zasadzie
nie tylko w uk adzie bran owym ale i
wynikowego powi zania z bud etem
terytorialnym
Kredytowanie podmiotów
Pozycja NBP w sferze kredytowania
gospodarczych zale nie od planów
gospodarki
produkcji
Niedu a liczba banków i ca kowity brak
konkurencji mi dzybankowej w zwi zku z
Brak ocen realno ci zwrotu kredytu
administracyjnym przypisaniem klienta do
Administracyjne ustalanie jednolitej
banku
stopy procentowej
Brak instytucji nadzoru bankowego i norm
Wysoki stopie centralizacji uprawnie
ostro no ciowych
w obrocie dewizowym
Niski stopie sprawno ci organizacyjnej
96
KRAJOWE I ZAGRANICZNE
OPERACJE BANKOWE
2010-10-23
AB
Tradycyjny podzia operacji bankowych
(ze wzgl du na przedmiot operacji)
97
dr Adam Barembruch
operacje bierne = pasywne (depozytowe)
Dzia alno depozytowa
Emisja papierów warto ciowych
Depozyty mi dzybankowe
operacje czynne = aktywne (kredytowe)
Dzia alno kredytowa
Inwestycje w papiery warto ciowe
Lokaty mi dzybankowe
operacje rozliczeniowe = po rednicz ce (obs uga obrotu
atniczego)
AB
Klasyfikacja operacji bankowych
98
dr Adam Barembruch
Gotówkowe Bezgotówkowe
Dowód wp aty Polecenie przelewu
Zlecenie sta e
Polecenie wyp aty
Polecenie zap aty
Czek gotówkowy
Czek rozrachunkowy
Karta bankomatowa
Karty p atnicze
Akredytywa dokumentowa
Inkaso dokumentowe
Weksel
Rozliczenie saldami
AB
Karty p atnicze
99
dr Adam Barembruch
Wst pnie
Wst pnie
Obci enio
Obci enio
Debetowe Kredytowe przedp acon
Debetowe Kredytowe przedp acon
we
we
e
e
PAY NOW PAY LATER
PAY NOW PAY LATER
PAY LATER
PAY LATER
PAY BEFORE
PAY BEFORE
AB
Polecenie zap aty
100
dr Adam Barembruch
stanowi udzielon bankowi dyspozycj wierzyciela
obci enia okre lon kwot rachunku bankowego
nika i uznania t kwot rachunku wierzyciela.
dyspozycja wierzyciela oznacza równocze nie jego
zgod na cofni cie przez bank d nika obci enia
rachunku d nika i cofni cie uznania rachunku
wierzyciela w przypadku dokonanego przez d nika
odwo ania polecenia zap aty
AB
Przeprowadzenie rozlicze poleceniem
zap aty jest dopuszczalne pod warunkiem:
101
dr Adam Barembruch
posiadania przez wierzyciela i d nika rachunków w bankach, które zawar y porozumienie w sprawie
stosowania polecenia zap aty, okre laj ce w szczególno ci: zakres odpowiedzialno ci banków
wykonuj cych polecenie zap aty, przyczyny odmowy wykonania polecenia zap aty przez bank d nika,
procedury dochodzenia wzajemnych roszcze banków, wynikaj cych ze skutków odwo ania polecenia
zap aty przez d nika, wzory jednolitych formularzy oraz zasady wykonywania przez banki polece
zap aty za pomoc elektronicznych no ników informacji,
udzielenia przez d nika wierzycielowi zgody do obci ania rachunku d nika w drodze polecenia
zap aty w umownych terminach zap aty z tytu u okre lonych zobowi za ,
zawarcia pomi dzy wierzycielem a bankiem prowadz cym jego rachunek umowy w sprawie
stosowania polecenia zap aty przez wierzyciela, zawieraj cej w szczególno ci: zgod banku na
stosowanie polecenia zap aty przez wierzyciela, zasady sk adania i realizowania polece zap aty, zgod
wierzyciela na obci enie jego rachunku kwotami odwo ywanych polece zap aty wraz z odsetkami, o
których mowa w ust. 7, zwróconymi d nikowi w zwi zku z odwo aniem polecenia zap aty oraz zakres
odpowiedzialno ci wierzyciela i banku,
e maksymalna kwota pojedynczego polecenia zap aty nie przekracza równowarto ci, przeliczonej na
ote wed ug kursu redniego og aszanego przez Narodowy Bank Polski w ostatnim dniu kwarta u
poprzedzaj cego kwarta , w którym dokonywane jest rozliczenie pieni ne:
1 000 euro - w przypadku gdy d nikiem jest osoba fizyczna niewykonuj ca dzia alno ci gospodarczej,
50 000 euro - w przypadku pozosta ych d ników.
AB
Odwo anie polecenia zap aty
102
dr Adam Barembruch
nik mo e odwo pojedyncze polecenie zap aty, w banku
prowadz cym jego rachunek, w terminie:
30 dni kalendarzowych od dnia dokonania obci enia rachunku bankowego - w
przypadku gdy d nikiem jest osoba fizyczna niewykonuj ca dzia alno ci
gospodarczej,
5 dni roboczych od dnia dokonania obci enia rachunku bankowego - w
przypadku pozosta ych d ników.
Odwo anie polecenia zap aty przez d nika zobowi zuje bank d nika do
natychmiastowego uznania rachunku bankowego d nika kwot odwo anego
polecenia zap aty.
Uznanie rachunku d nika nast puje z dat z enia odwo ania polecenia
zap aty, z obowi zkiem naliczenia - od dnia obci enia rachunku d nika
kwot odwo anego polecenia zap aty - odsetek nale nych d nikowi z
tytu u oprocentowania rachunku bankowego.
AB
Historia i definicja weksla
103
dr Adam Barembruch
Historia Definicja
Prawo wekslowe w miastach polskich
Weksel jest papierem
w XII i XIII wieku rozwija o si
warto ciowym, posiadaj cym cechy
pocz tkowo jako prawo zwyczajowe
ci le przez prawo okre lone w
1775  cz ciowa kodyfikacja w
którym wystawca
Konstytucji
Trzy odr bne systemy ustawodastw albo sam przyrzeka zap at
wekslowych francuskie, niemieckie i
okre lonej sumy pieni nej
angielskie
albo poleca zap at osobie trzeciej
1912  konwencja Haska
Wystawca przyjmuje bezwarunkow
1930  konwencja Genewska
odpowiedzialno za zap at weksla
i poddaje si wszelkim rygorom
prawa wekslowego
Ustawa z dnia 28 kwietnia 1936 roku
PRAWO WEKSLOWE (Dz. U. Nr 37,
poz 282)
AB
Cechy zobowi zania wekslowego
104
dr Adam Barembruch
jest samoistne, czyli niezale ne od przyczyny powstania
tego zobowi zania;
prawa zawarte w wekslu mo na przenosi na inne
osoby, tzn. otrzymuj c weksel od jednego kontrahenta,
posiadacz weksla mo e regulowa nim zobowi zanie
wobec innych partnerów handlowych; indosowanie
przy zobowi zaniu wekslowych wyst puje tzw.
odpowiedzialno solidarna osób podpisanych na
wekslu;
tryb egzekwowania nale no ci wekslowych jest szybki i
uproszczony, wykorzystuje tzw. rygor wekslowy
AB
Ustawowe elementy weksla
105
dr Adam Barembruch
1. Nazwa "weksel" w samym tek cie dokumentu w j zyku, w jakim go wystawiono.
2. Przyrzeczenie bezwarunkowe zap acenia oznaczonej sumy pieni nej.
Bezwarunkowe - tzn. bez jakichkolwiek warunków. Np. "zap ac po otrzymaniu kredytu", "zap ac po otwarciu
konta przez Bank". W razie rozbie no ci mi dzy sum napisan s ownie lub zapisan cyframi liczy si ta
napisana s owami.
3. Oznaczenie terminu p atno ci.
4. Oznaczenie miejsca p atno ci.
Miejsce p atno ci w rozumieniu - miejscowo . To wystarczy, mo e by zaw one do adresu .
5. Nazwisko osoby, na której rzecz (piszemy gdy nie chcemy by weksel by zbyty przez indos) lub na
której zlecenie (gdy zgadzamy si na indosowanie) zap ata ma by dokonana.
Mo e to by osoba fizyczna lub prawna. Nazwiskiem osoby prawnej jest jej nazwa, mo e by skrócona,
zwyczajowo u ywana. Najwa niejsze jest by by okre lony jej status prawny (Sp. z o.o., S.A. itd.).
6. Oznaczenie miejsca i daty wystawienia weksla.
Data ma bardzo du e znaczenie, decyduje o tym, czy podpisani na wekslu mieli w tym czasie zdolno do
zaci gania zobowi za , czy yli, czy mieli pe nomocnictwa do reprezentowania osoby prawnej.
Nieporozumieniem jest, e od tej daty liczy si trzyletni okres przedawnienia dochodzenia roszcze z weksla.
Przedawnienie liczy si od daty p atno ci weksla.
7. Podpis wystawcy weksla 
Podpis musi by naniesiony w asnor cznie (dotyczy to wszystkich podpisów na wekslu) i to wystarcza, mo e by
nieczytelny, ale taki jak u ywany zwyczajowo, je li obok nazwisko jest wydrukowane lub odci ni te piecz ci , to
polepsza czytelno i jest pomocne w dochodzeniu roszcze . W wypadku osoby prawnej musi by wydrukowana
lub odci ni ta piecz ci nazwa firmy wraz z jej statusem prawnym.
AB
Obligatoryjne elementy weksla
trasowanego
106
dr Adam Barembruch
Bezwarunkowe
owo weksel
oznaczenie daty i
polecenie zap aty
miejsca wystawienia
Oznaczenie
weksla
Suma wekslowa
terminu
atno ci
Oznaczenie
remitenta
Suma
wekslowa
ownie
Oznaczenie
rodzaju weksla
Miejsce
Podpis
atno ci
Domicyliat
wystawcy
Nazwisko/nazwa
trasata
AB
Kiedy weksel mo e by p atny?
107
dr Adam Barembruch
Art. 33. Weksel mo e by p atny:
za okazaniem
atny za okazaniem, tzw. p atny na danie  na ogó w ci gu roku od
dnia wystawienia, ale mo e to wyd wystawca);
w pewien czas po okazaniu
atny w pewien czas po okazaniu - weksel podlega wizowaniu, o czym
wzmiank umieszcza si na wekslu, np.  widzia em i data  od tego
momentu biegnie termin zap aty;
w pewien czas po dacie
atny w pewien czas po dacie, np.. 10 dni po dacie wystawienia;
w oznaczonym dniu
Inne okre lenie terminu p atno ci lub kilku terminów
powoduje niewa no weksla.
AB
Weksel kaucyjny
108
dr Adam Barembruch
Definicja:
Dokument zawieraj cy co najmniej podpis wystawcy weksla z
zamiarem zaci gni cia zobowi zania wekslowego.
Z punktu widzenia banku celowe jest umieszczanie na wekslu
daty jego wystawienia i miejsca p atno ci
zabezpiecza obroty gospodarcze, po yczk lub kredyt.
Sk adamy jako kaucj
nie s y on do obrotu, w przeciwie stwie do weksla p atniczego.
jest to najbardziej popularny rodzaj weksla.
przewa nie wystawiany jest jako weksel niezupe ny, nazywany inaczej
"wekslem kaucyjnym in blanco".
w skrajnych przypadkach jest to "go y" blankiet z podpisem.
AB
Co mo e zawiera deklaracja wekslowa?
109
dr Adam Barembruch
warunki, od spe nienia których zale y prawo wype nienia
weksla,
okre lenie kwoty, na któr weksel mo e by wype niony (w
sposób bezpo redni lub opisowy),
okre lenie rodzaju terminu p atno ci, jakim weksel mo e by
opatrzony.
Deklaracja mo e te zawiera upowa nienie do wpisania przez
wierzyciela wskazanych klauzul wekslowych ( bez protestu lub
 bez kosztów , domicyliatu, waluty) oraz innych upowa nie i
wskaza co do wype nienia weksla.
Brak pisemnego porozumienia co do uzupe nienia weksla
upowa nia posiadacza weksla do uzupe nienia go tylko jego
ustawowymi elementami.
Deklaracja wekslowa nie jest warunkiem wa no ci weksla.
110
CZEK
2010-10-23
AB
Definicja czeku
111
dr Adam Barembruch
to pisemna dyspozycja wystawcy czeku ( trasanta),
udzielona bankowi prowadz cemu jego rachunek (
trasatowi), aby ten obci jego rachunek kwot , na
któr czek zosta wystawiony, oraz wyp aci t kwot
osobie wskazanej na czeku ( czek imienny) lub
okazicielowi ( czek na okaziciela)
AB
Ustawowe elementy czeku
112
dr Adam Barembruch
Art. 1. Czek zawiera:
nazw  czek w samym tek cie dokumentu, w j zyku, w
jakim go wystawiono
polecenie bezwarunkowe zap acenia oznaczonej sumy
pieni nej
oznaczenie miejsca p atno ci
oznaczenie daty i miejsca wystawienia czeku
podpis wystawcy czeku
Art. 28. Czek jest p atny za okazaniem. Wszelk
wzmiank przeciwn uwa a si za nienapisan .
AB
Terminy wa no ci czeku
113
dr Adam Barembruch
10 dni, w przypadku czeków krajowych,
20 dni, je eli czek wystawiono w innym kraju, ni kraj, w
którym jest p atny, ale miejsca wystawienia i p atno ci
po one s w tej samej cz ci wiata,
70 dni, je eli miejsca p atno ci i wystawienia czeku
znajduj si w ró nych krajach, po onych w ró nych
cz ciach wiata.
114
AKREDYTYWA
DOKUMENTOWA W
ROZLICZENIACH
ZAGRANICZNYCH
2010-10-23
Adam Barembruch
AB
Schemat akredytywy potwierdzonej
115
dr Adam Barembruch
1.Kontrakt
Eksporter Importer
5. Wysy ka towaru i i
zebranie dokumentów
6. Przekazanie dokumentów 2. Wniosek o
zgodnych z warunkami otwarcie akredytywy
akredytywy
7. Zbadanie dokumentów, p atno
10. Wydanie
4. Informacja o otwarciu
dokumentów
akredytywy
8. Zawiadomienie o realizacji
akredytywy i przekazanie
dokumentów
Bank eksportera Bank importera
3. Informacja o otwarciu
9. P atno
akredytywy
AB
Rodzaje akredytyw: charakter zobowi zania
banku otwieraj cego akredytyw :
116
dr Adam Barembruch
odwo alna
wymaga wyra nego wskazania, e jest odwo alna
nie stanowi prawnie wi cego zobowi zania banku otwieraj cego
wobec beneficjenta akredytywy
mo e by zmieniona lub anulowana przez bank otwieraj cy w ka dym
momencie bez uprzedniego zawiadomienia beneficjenta;
nieodwo alna
stanowi ostateczne, wi ce zobowi zanie banku otwieraj cego wobec
beneficjenta, je li zostan dope nione warunki akredytywy.
nie musi wyra nie wskazywa , e jest nieodwo alna
w przypadku braku wskazania, e akredytywa jest odwo alna, b dzie
uwa ana za nieodwo aln
nie mo e by zmieniona lub anulowana bez zgody wszystkich
zainteresowanych w niej stron
akredytywy nieodwo alne dzielimy na potwierdzone i nie potwierdzone
AB
Rodzaje akredytyw
ze wzgl du na rol banku po rednicz cego
117
dr Adam Barembruch
potwierdzona
potwierdzenie odbywa si na zlecenie banku otwieraj cego, za bank
po rednicz cy, oprócz zwyczajowych czynno ci awizowania akredytywy
beneficjentowi, podejmuje w stosunku do niego swoje w asne, ostateczne i
wi ce zobowi zanie na warunkach identycznych z warunkami akredytywy.
Bank po rednicz cy, który da potwierdzenie, rozlicza beneficjenta we w asnym
imieniu dlatego jego w asne rozliczenia z bankiem otwieraj cym w niczym nie
dotycz beneficjenta akredytywy.
Bank potwierdzaj cy ma obowi zek zap aty za prezentowane dokumenty przed
otrzymaniem swojej nale no ci od banku otwieraj cego, nawet w przypadku
pokrycia ze strony tego banku;
nie potwierdzona  awizowana
rola banku po rednicz cego ogranicza si jedynie do zawiadamiania
beneficjenta o otwarciu na jego rzecz akredytywy i przekazaniu mu jej tre ci;
nie potwierdzona  negocjacyjna
bank po rednicz cy otrzymuje zlecenie awizowania akredytywy oraz zlecenie
zap aty za dokumenty prezentowane mu przez beneficjenta.
AB
Inne rodzaje akredytyw
118
dr Adam Barembruch
Eksportowa i importowa Przeno na i nieprzeno na
Akredytywa nieprzeno na to taka,
Z punktu widzenia banku
do której realizacji i podj cia zap aty
akredytywa otwierana na zlecenie
jest upowa niony jeden okre lony
polskiego importera jest akredytywa
beneficjent.
importow , a akredytywa
Akredytywa przeno na to taka, w
realizowana w polskim banku przez
której bank po rednicz cy,
naszego eksportera  akredytyw
wyst puj cy w roli banku
eksportow .
przenosz cego, mo e postawi w
Akredytywa, któr dany bank
ca ci lub w cz ci do dyspozycji
otwiera, jest nazywana akredytyw jednej lub kilku osób, zwanych
wtórnymi beneficjentami.
asn , a akredytywa, któr awizuje,
Przeniesienia akredytywy bank
negocjuje czy potwierdza 
dokonuje na zlecenie pierwotnego
akredytyw obc .
beneficjenta.
AB
Inne rodzaje akredytyw
119
dr Adam Barembruch
Akredytywa w formie listu kredytowego 
awizowana z pomini ciem banku po rednicz cego i przesy ana bezpo rednio
beneficjentowi przez bank otwieraj cy akredytyw , upowa nia ona beneficjenta do
wystawienia traty ci gnionej na bank otwieraj cy, akredytywa tego typu jest
nieodwo alna;
Akredytywa rewolwingowa (odnawialna) 
ma zastosowanie przy sukcesywnych powtarzalnych dostawach jednolitego towaru w
ci gu d szego okresu czasu. Ogólna kwota akredytywy, zwana pu apem, obejmuje
kwot kontraktu, natomiast kwota cz ciowa, postawiona do dyspozycji beneficjenta,
zwana nawi zk , okre la warto jednej dostawy. Akredytywa mo e by odnawiana w
odniesienie do: czasu- wa na jest do okre lonej kwoty, w pewnym ustalonym okresie
czasu; warto ci- kwota ka dej kolejnej nawi zki stawiana jest do dyspozycji beneficjenta
dopiero po ca kowitej realizacji nawi zki poprzedniej, w okre lonym terminie wa no ci;
Akredytywa typu back-to-back (wi zana) 
wp ywy z akredytywy eksportowej zabezpieczaj p atno ci dla otwarcia akredytywy
importowej, akredytywa tego typu wyst puje przy realizacji transakcji reeksportowych,
stosowana jest, gdy akredytywa pierwotna nie jest przeno na lub kiedy dostawca
eksportera nie chce zaakceptowa przeniesienia akredytywy. Ca a istota zastosowania
takiego typu akredytywy sprowadza si do tego, aby wp ywy z akredytywy eksportowej
pokrywa y wyp aty akredytywy importowej;
AB
Inne rodzaje akredytyw
120
dr Adam Barembruch
Akredytywa zaliczkowa 
zawiera specjaln klauzul , która upowa nia bank awizuj cy lub
potwierdzaj cy akredytyw , na wyra ne zlecenie i wy czne ryzyko
zleceniodawcy lub banku otwieraj cego, do wyp aty zaliczki
beneficjentowi przed prezentacj dokumentów, w zamian za zwyk e
pokwitowanie. Mo na tutaj wyró ni dwa rodzaje akredytyw
zaliczkowych:
z czerwon klauzul - bez zabezpieczenia rzeczowego wyp aconej zaliczki,
z zielona klauzul - z zabezpieczeniem rzeczowym wyp aconej zaliczki;
Akredytywa typu stand-by 
inaczej akredytywa zabezpieczaj ca, charakterem przypomina
gwarancj bankow . W tre ci takiej akredytywy zawarte jest
zobowi zanie banku otwieraj cego do zap aty okre lonej w akredytywie
sumy pieni nej na pierwsze danie beneficjenta, w przypadku, gdy
zleceniodawca akredytywy nie wywi e si z podj tych zobowi za
kontraktowych.
121
INKASO DOKUMENTOWE
2010-10-23
AB
Na czym polega inkaso dokumentowe?
122
dr Adam Barembruch
Polega na wydaniu przez bank importerowi dokumentów
reprezentuj cych towar w zamian za zap at lub
spe nienie przez niego innego wiadczenia okre lonego
przez zleceniodawc inkasa
Zap ata avista
Akceptacja weksli
Wystawienie weksli trasowanych
Bank inkasuje zatem nale no od importera i wydaje w
zamian dokumenty.
AB
Schemat inkasa dokumentowego
123
dr Adam Barembruch
1.Kontrakt
Eksporter Importer
2. Wysy ka towaru i i
zebranie dokumentów
3. Przekazanie dokumentów wraz 6 . atno w
z instrukcj inkasa zamian za dok.
8. atno
5. Wezwanie do
zap aty
4. Przekazanie instrukcji
inkasowej
Bank eksportera Bank importera
7. atno
AB
Rodzaje inkasa
124
dr Adam Barembruch
Ze wzgl du na prezentowane
Ze wzgl du na rodzaj transakcji
dokumenty
inkaso bezdokumentowe (proste, importowe
finansowe)
przedmiotem s dokumenty
dotycz ce importowanego
dotyczy wy cznie dokumentów
towaru przedstawione przez bank
finansowych.
zleceniodawcy lub bezpo rednio
Zalicza si do nich trat , weksel
przez zleceniodawc inkasa.
asny i czek;
eksportowe
inkaso dokumentowe
przedmiotem s dokumenty
jego przedmiotem s : dokumenty
dotycz ce wyeksportowanego
handlowe wraz z do czonymi
towaru/us ugi, przedstawionego
dokumentami finansowymi (trata)
przez krajowego podawc
lub wy cznie dokumenty handlowe.
AB
Rodzaje inkasa dokumetowego
125
dr Adam Barembruch
Inkaso gotówkowe (a vista)
Inkaso dokumentowe gotówkowe typu D/P 
wyst puje wtedy gdy bank wydaje importerowi dokumenty dotycz ce
towaru po dokonaniu przez niego zap aty;
Inkaso akceptacyjne D/A
ma charakter terminowy i oznacza, e bank inkasuj cy wyda
importerowi dokumenty reprezentuj ce towar w zamian za akcept
weksla ci gnionego.
atno nast puje w uzgodnionym uprzednio terminie. Importer mo e
zatem dysponowa towarem, natomiast eksporter uzyskuje
zabezpieczenie p atno ci w postaci zaakceptowanej traty;
Inkaso dokumentowe gotówkowe typu C/D
polega na wydaniu dokumentów reprezentuj cych towar w zamian za
zap at w gotówce;
126
FAKTORING I FORFAITING
2010-10-23
AB
Faktoring  definicja i przedmiot
127
dr Adam Barembruch
Definicja Przedmiot faktoringu
Jest to nabycie przez faktora krótkoterminowe wierzytelno ci
wierzytelno ci handlowej przed wynikaj ce z umów dostawy,
terminem jej p atno ci, z sprzeda y lub o wiadczenie us ug.
potr ceniem op aty na rzecz faktora,
Przedmiotem faktoringu nie mog
bez przej cia ryzyka wyp acalno ci
by wierzytelno ci niezbywalne!!!!
nika lub z przej ciem takiego
ryzyka
AB
Podmioty uczestnicz ce
128
dr Adam Barembruch
FAKTOR - bank
nabywaj cy
wierzytelno
NIK FAKTORANT -
FAKTORINGOWY sprzedawca lub
- klient faktoranta dostawca
nabywaj cy od towarów albo
niego towar lub us ug zbywaj cy
us ug wierzytelno
AB
Ze wzgl du na podmiot, który przejmuje
ryzyko wyp acalno ci:
129
dr Adam Barembruch
Faktoring pe ny Faktoring niepe ny
faktoring pe ny (w ciwy) faktoring niepe ny (niew ciwy)
jest to sprzeda faktorowi to sprzeda faktorowi przez
wierzytelno ci handlowej przez faktoranta wierzytelno ci handlowej
faktoranta z przej ciem przez bez przej cia na faktora ryzyka
faktora ryzyka wyp acalno ci wyp acalno ci d nika.
nika tzn. w momencie zawarcia
umowy faktoringowej pe ne ryzyko
wyp acalno ci d nika
faktoringowego przejmuje faktor.
AB
Forfaiting
130
dr Adam Barembruch
Definicja Przedmiot
Jest to nabycie przez instytucj Mog by rednio-lub
forfaitingow rednio- lub ugoterminowe wierzytelno ci
ugoterminowej wierzytelno ci wynikaj ce z umów dostawy,
handlowej przed terminem jej sprzeda y lub wiadczonych us ug.
atno ci, z pobraniem na rzecz
Przedmiotem forfaitingu mog by
instytucji forfaitingowej odsetek
w zasadzie wy cznie wierzytelno ci
dyskontowych, z przej ciem ryzyka
ju istniej ce i niewymagalne.
wyp acalno ci d nika
131
DZIA ALNO KREDYTOWA
BANKU
PROCEDURY KREDYTOWE
2010-10-23
AB
Istota kredytu i po yczki
132
dr Adam Barembruch
Kredyt Po yczka bankowa
Kredyt  umowa, na podstawie Po yczka  umowa, na mocy której
której bank zobowi zuje si odda bank zobowi zuje si przenie na
kwot rodków pieni nych na asno po yczkobiorcy okre lon
okre lony czas i cel do dyspozycji ilo pieni dzy, a po yczkobiorca
kredytobiorcy, a kredytobiorca zobowi zuje si zwróci t sam
zobowi zuje si do korzystania z ilo pieni dzy oraz zap aci odsetki
niej na warunkach oznaczonych w
umowie, do zwrotu kwoty kredytu
wraz z odsetkami w oznaczonych
terminach sp aty oraz zap aty
prowizji od udzielonego kredytu.
AB
USTAWA z dnia 23 kwietnia 1964 r. KODEKS CYWILNY
(Dz. U. z dnia 18 maja 1964 r.)
Tytu XIX. PO YCZKA
133
dr Adam Barembruch
Art. 720. ż 1. (269) Przez umow po yczki daj cy po yczk zobowi zuje si przenie na
asno bior cego okre lon ilo pieni dzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do
gatunku, a bior cy zobowi zuje si zwróci t sam ilo pieni dzy albo t sam ilo
rzeczy tego samego gatunku i tej samej jako ci.
ż 2. (270) Umowa po yczki, której warto przenosi pi set z otych, powinna by stwierdzona
pismem.
Art. 721. Daj cy po yczk mo e odst pi od umowy i odmówi wydania przedmiotu po yczki, je eli
zwrot po yczki jest w tpliwy z powodu z ego stanu maj tkowego drugiej strony. Uprawnienie to nie
przys uguje daj cemu po yczk , je eli w chwili zawarcia umowy o z ym stanie maj tkowym drugiej
strony wiedzia lub z atwo ci móg si dowiedzie .
Art. 722. Roszczenie bior cego po yczk o wydanie przedmiotu po yczki przedawnia si z
up ywem sze ciu miesi cy od chwili, gdy przedmiot mia by wydany.
Art. 723. Je eli termin zwrotu po yczki nie jest oznaczony, d nik obowi zany jest zwróci
po yczk w ci gu sze ciu tygodni po wypowiedzeniu przez daj cego po yczk .
Art. 724. Je eli rzeczy otrzymane przez bior cego po yczk maj wady, daj cy po yczk
obowi zany jest do naprawienia szkody, któr wyrz dzi bior cemu przez to, e wiedz c o wadach
nie zawiadomi go o nich. Przepisu powy szego nie stosuje si w wypadku, gdy bior cy móg z
atwo ci wad zauwa .
Maksymalna wysoko odsetek wynikaj cych z czynno ci prawnej nie mo e w stosunku
rocznym przekracza czterokrotno ci wysoko ci stopy kredytu lombardowego Narodowego
Banku Polskiego (odsetki maksymalne).
AB
Ró nice mi dzy kredytem a po yczk
134
dr Adam Barembruch
Kredyt Po yczka
bank nadal jest w cicielem asno zostaje przeniesiona na
rodków pieni nych; po yczkobiorc ;
okre lony cel, bank ma prawo nie ma wymogu okre lania jej celu;
kontroli zgodno ci wykorzystywania
zawierana na pi mie, gdy jej
kredytu z tym celem;
warto > 500 z otych;
zawsze na pi mie;
termin zwrotu nie musi by zawarty
musi by okre lony termin sp aty; w umowie;
odp atny; mo e by odp atna b
nieodp atna;
uregulowany przez prawo bankowe.
reguluje j kodeks cywilny.
AB
Rodzaje kredytów
135
dr Adam Barembruch
przedmiotu kredytu: waluty kredytu:
obrotowe, otowe,
inwestycyjne, dewizowe,
na finansowanie projektów inwestycyjnych,
sposobu jego zabezpieczenia:
formy kredytu: zabezpieczone rzeczowo
w rachunku bie cym, zabezpieczone osobi cie,
w rachunku kredytowym,
zasad oprocentowania:
sposobu wykorzystania i sp aty kredytu: o sta ym oprocentowaniu,
w formie dora nej transakcji (docelowe), o zmiennym oprocentowaniu,
w formie linii kredytowej: odnawialnej,
cz stotliwo ci wykorzystania i sp aty kredytu:
nieodnawialnej,
wykorzystywane jednorazowo albo w
rolowane,
transzach ( w cz ciach) lub w ci gnieniach
(linia kredytowa),
pomostowe,
sp acane jednorazowo albo w ratach lub z
okresu kredytowania:
wp ywów na rachunek,
krótkoterminowe,
preferencyjno ci:
rednioterminowe,
komercyjne,
ugoterminowe,
preferencyjne
kredytobiorcy:
na finansowanie dzia alno ci gospodarczej,
konsumpcyjne,
AB
Procedura kredytowa
136
dr Adam Barembruch
AB
Zdolno kredytowa
137
dr Adam Barembruch
formalnoprawna merytoryczna
wiarygodno prawn wiarygodno ekonomiczn
kredytobiorcy oznaczaj kredytobiorcy.
zdolno klientów do
Aspekt personalny
podejmowania czynno ci
charakter, stan rodzinny, stan
prawnych, w tym do zawierania
maj tkowy, reputacja,
umów kredytowych
kwalifikacje zawodowe,
do wiadczenie,
odpowiedzialno za interesy
prowadzonej firmy.
Aspekt ekonomiczny
analizy sytuacji ekonomiczno-
finansowej kredytobiorcy oraz
jako zabezpiecze prawnych
kredytu. Wspó cze nie analiza ta
opiera si na systemie
standaryzowanych wska ników
rentowno ci, p ynno ci
finansowej, zad enia.
AB
Badanie zdolno ci kredytowej osób
fizycznych - Credit scoring
138
dr Adam Barembruch
Polega na ocenie punktowej cech jako ciowych i ilo ciowych osób sk adaj cych w banku wniosek o
kredyt.
Oceniane s najistotniejsze zdaniem banku cechy maj ce wp yw na zdolno kredytow np. wiek,
wykszta cenie, zatrudnienie, sytuacj maj tkow , osi gane dochody itp. Po wyodr bnieniu tych cech
przyznaje si ka dej z nich okre lon liczb punktów.
Zwykle w praktyce stosuje si skal czterostopniow wg której dzieli si kredytobiorców na:
dobrych
przeci tnych
abych
ych
W rzeczywisto ci ka dy bank indywidualnie ustala kryteria przyznawania kredytów, jednak na
podstawie przeprowadzonej obserwacji da si wyodr bni pewien zespó wspólnych cech
charakteryzuj cych  dobrego klienta , w szczególno ci:
w cicielami mieszka lub domów
posiadaj rodziny (ma onków, dzieci)
rzadko zmieniaj adres zamieszkania
ich miesi czne dochody s wy sze od przeci tnej
rzadko zmieniaj miejsce pracy
z punktu widzenia wykonywanego zawodu s zaliczani do szczebla wy szego lub redniego
AB
Badanie zdolno ci kredytowej
przedsi biorstw
139
dr Adam Barembruch
Analiza wska nikowa  sk adnik analizy finansowej
polegaj cy na wyra aniu ró nych sfer dzia alno ci firmy
za pomoc wska ników.
Standardowo analiza przeprowadzana jest w oparciu o
sprawozdania finansowe przedsi biorstwa  bilans,
rachunek zysków i strat oraz rachunek przep ywów
pieni nych.
Wska niki analityczne dzieli si na ilo ciowe (np. wielko
zu ycia surowców, poziom zatrudnienie, etc.) i jako ciowe
(np. rentowno , p ynno , etc.).
AB
Formy sp aty kredytów
140
dr Adam Barembruch
Sp ata w ratach:
malej ce raty kapita owo-odsetkowe - przy sp acie kredytu
comiesi czne wp aty coraz mniejsze; sp acanie co miesi c
sta ej cz ci kapita u zad enia i odsetki od jeszcze nie
sp aconej cz ci kredytu;
równe raty kapita owo-odsetkowe - przy sp acie kredytu
comiesi czne wp aty w takiej samej kwocie; wp ata zawiera
rat kapita u, o któr pomniejszane jest zad enie oraz
odsetki od pozosta ej do sp aty cz ci kredytu.
AB
Formy sp aty kredytu
141
dr Adam Barembruch
AB
Koszt kredytu - oprocentowanie
142
dr Adam Barembruch
W najwi kszym stopniu wp ywa na ostateczny koszt kredytu
Na jego wysoko sk adaj si zmienne stopy WIBOR lub LIBOR (dla kredytów w
walutach obcych) oraz mar a banku.
Np..
Na pocz tku lipca 2008 roku rednie oprocentowanie kredytów w z otych wynosi o 7,75 proc.
Kredyty zaci gni te w walutach obcych oprocentowane by y natomiast rednio w przedziale
4,0-6,5 proc., w zale no ci od waluty.
Na pierwszy rzut oka korzystniejsze wydaj si kredyty denominowane we
frankach szwajcarskich, dolarach ameryka skich czy euro.
Nie mo na jednak zapomina , e z ich zaci gni ciem wi e si ryzyko waha
kursowych oraz dodatkowy koszt bie cego przeliczania rat kredytu walutowego
na z ote  chodzi o tzw. spread walutowy.
Kredyt hipoteczny jest bardzo powa inwestycj , dlatego nie powinni my
zadowala si ofert uzyskan w najbli szym banku.
Przy kwocie kredytu powy ej 200 tys. z ró nica oprocentowania nawet o 0,2 pkt.
proc. to w skali roku nawet kilka tysi cy z otych wi cej w naszym portfelu.
AB
Koszt kredytu  prowizja
143
dr Adam Barembruch
Wysoko prowizji waha si w granicach 0-4 proc. kwoty kredytu.
Jest kosztem, bez poniesienia którego nie zostanie nam wyp acony kredyt.
Wi kszo banków udziela kredytów hipotecznych maksymalnie na 100 proc.
warto ci nieruchomo ci.
W przeciwie stwie np. do kredytów gotówkowych prowizji nie mo na doliczy do
kwoty kredytu i sp aca w ratach
Warto negocjowa wysoko prowizji. Banki s du o bardziej sk onne do ust pstw
w tej dziedzinie ni w przypadku innych kredytów.
Oprócz prowizji za udzielenie kredytu, banki mog zastrzec w umowie prowizje za
wcze niejsz sp at kredytu (je eli po yczamy powy ej 80 tys. z ) oraz za
ewentualne przewalutowanie kredytu na inn walut .
Nie s to koszty, które ponosimy w momencie zaci gania kredytu, ale w perspektywie
ca ego okresu kredytowania, który mo e trwa nawet do 50 lat, warto zwróci uwag na
te parametry. Mo liwe, e po jakim czasie du o korzystniej b dzie dla nas sp aca
kredyt w euro ni jak dotychczas w z otych, albo gdy zaczniemy wi cej zarabia
zechcemy szybciej odci nasz hipotek .
AB
Prowizje od kredytów
144
dr Adam Barembruch
Istota Rodzaje
Prowizje  wynagrodzenie banku przygotowawcza
(%) od czynno ci bankowej
od zaanga owania  umowa kredytu
dokonanej za jego po rednictwem.
mo e okre la , e od kredytu
postawionego do dyspozycji i nie
wykorzystanego przez kredytobiorc
przys uguje odr bna prowizja;
rekompensacyjn  prowizja od
wcze niejszej sp aty kredytu
administracyjn  przede wszystkim
od czynno ci rozliczeniowych
AB
Koszt kredytu - ubezpieczenia
145
dr Adam Barembruch
Zadanie: ochrona (g ównie) interesów banku ale równie kredytobiorców
Ubezpieczenia:
pomostowe
dotyczy okresu przej ciowego, od momentu uzyskania kredytu do czasu ustanowienia hipoteki (prawnego
zabezpieczenia kredytu).
wysoko ustalana jest w zale no ci od kwoty kredytu  jako procent udzielonej kwoty kredytu lub poprzez
podniesienie mar y do czasu wpisu hipoteki do ksi gi wieczystej.
niskiego wk adu
wymagane jest tylko wtedy, je eli nasz wk ad w zakup mieszkania jest ni szy, ni wymaga tego bank.
Najcz ciej jest to 10 proc. warto ci nieruchomo ci dla kredytów z otowych i 20 proc. dla kredytów
denominowanych w walutach obcych.
koszt tego ubezpieczenia podawany jest zwykle jako stawka trzy- lub pi cioletnia i rednio wynosi 3,5 proc.
brakuj cej kwoty do wymaganego poziomu wk adu w asnego.
na ycie.
gwarantuje pomoc w sp acie kredytu na wypadek mierci lub trwa ego kalectwa kredytobiorcy.
W wi kszo ci wypadków te ubezpieczenia s obowi zkowe.
Zdarza si jednak, e dobrowolne ich wykupienie mo e przyczyni si do wzmocnienia naszej pozycji
negocjacyjnej. Dzi ki polisie mo emy uzyska lepsze warunki innych parametrów kredytu. Przyk adowo
mBanku nie pobiera prowizji za udzielenie kredytu  odpowiednia kwota p acona przez klienta pokrywa koszt
ubezpieczenia na ycie.
AB
Koszt kredytu - spread
146
dr Adam Barembruch
Spread walutowy jest ró nic pomi dzy kursem wyp aty
kredytu a kursem po jakim musimy go sp aca .
Mo e on wynie nawet 5 proc., co przy kredycie wysoko ci
200 tys. z poch onie dodatkowo 10 tys. z .
Dla banku spread to dodatkowy i intratny zysk.
W przeciwie stwie do innych kosztów kredytu, jego górna
granica nie jest w aden sposób regulowana prawnie.
Banki mog j wi c ustala wed ug w asnego uznania. Warto
w umowie kredytowej mo liwie precyzyjnie ustali wysoko
spreadu, cho jest to niezwykle trudne lub wr cz niemo liwe.
147
PROCEDURY KREDYTOWE I
ZABEZPIECZENIA KREDYTÓW
2010-10-23
AB
Zdolno kredytowa
148
dr Adam Barembruch
Zgodnie z art. 70 ust. 1. ustawy  Prawo bankowe z 29
sierpnia 1997 roku:
 bank uzale nia przyznanie kredytu od zdolno ci kredytowej
kredytobiorcy. Przez zdolno kredytow rozumie si
zdolno do sp aty zaci gni tego kredytu wraz z odsetkami
w terminach okre lonych w umowie. Kredytobiorca jest
obowi zany przed na danie banku dokumenty i
informacje niezb dne do dokonania oceny tej zdolno ci.
Osobie fizycznej, prawnej lub jednostce organizacyjnej nie
maj cej osobowo ci prawnej, o ile posiada zdolno prawn ,
które nie maj zdolno ci kredytowej, bank mo e udzieli
kredytu pod warunkiem: ustanowienia szczególnego
sposobu zabezpieczenia sp aty kredytu .
AB
Wybór formy zabezpieczenia
149
dr Adam Barembruch
Wybór formy zabezpieczenia Cechy dobrego zabezpieczenia
Rodzaj i wysoko kredytu ynno zabezpieczenia
Termin i sposób sp aty Prosta konstrukcja prawna
Znajomo kredytobiorcy Fakt zarejestrowania w przypadku
zabezpiecze rzeczowych
Sytuacja ekonomiczno  finansowa
klienta Warto i atwo wyceny
Status prawny kredytobiorcy atwe do obci enia i niezbyt
kosztowne
Cechy zabezpieczenia
Wielko zabezpiecze i
ró norodno ich form
Przewidywany nak ad pracy banku
oraz koszt zabezpieczenia
AB
Rodzaje zabezpiecze
150
dr Adam Barembruch
Zabezpieczenia osobiste Zabezpieczenia rzeczowe
por czenie wed ug prawa zastaw ogólny,
cywilnego,
zastaw rejestrowy,
weksel w asny in blanco,
zastaw na prawach,
por czenie wekslowe (awal),
przew aszczenie na zabezpieczenie,
gwarancja bankowa,
kaucja,
przelew wierzytelno ci (cesja),
blokada rodków na rachunku
przyst pienie do d ugu, bankowym,
pe nomocnictwo, hipoteka,
151
ZABEZPIECZENIA
OSOBISTE
2010-10-23
AB
Por czenie wg prawa cywilnego
152
dr Adam Barembruch
Definicja Cechy
Umowa, na podstawie której Akcesoryjne  s y ono do
por czyciel zobowi zuje si wobec zabezpieczenia innego prawa
banku do sp aty kredytu wraz z (wierzytelno ci).
odsetkami i innymi kosztami na
Solidarne  bank mo e dowolnie,
wypadek, gdyby kredytobiorca nie
wg w asnego uznania dochodzi
sp aci go w terminie
sp aty kredytu od wszystkich
por czycieli, niektórych, albo te od
tego, który gwarantuje najszybsze
odzyskanie nale no ci
AB
Rodzaje por czenia
153
dr Adam Barembruch
Terminowe Bezterminowe
Por czenie terminowe za sp at Por czenie bezterminowe za sp at
kredytu przysz ego nie mo e by w kredytu przysz ego mo e by przed
ogólne odwo ane jego udzieleniem odwo ane w
ka dym czasie bez podania
przyczyny
AB
Weksel in blanco
niezupe ny, gwarancyjny, kaucyjny
154
dr Adam Barembruch
Istota Co mo e zabezpiecza ?
Dokument zawieraj cy co najmniej Ca kwot kredytu wraz z
podpis wystawcy weksla z odsetkami
zamiarem zaci gni cia
Tylko kapita
zobowi zania wekslowego.
Cz kwoty kredytu
Z punktu widzenia banku celowe
Odsetki
jest umieszczanie na wekslu daty
jego wystawienia i miejsca p atno ci
AB
Por czenie wekslowe (awal)
155
dr Adam Barembruch
Cechy Odpowiedzialno
Zap at weksla mo na zabezpieczy
Samoistnie  zobowi zanie
por czeniem wekslowym (aval) co do ca ci
sumy wekslowej lub co do jej cz ci.
por czyciela jest wa ne, chocia by
Por czenie mo e da osoba trzecia lub
nawet zobowi zanie, za które
nawet osoba, podpisana na wekslu.
por cza, by o niewa ne z
Por czenie umieszcza si na wekslu albo na
jakiejkolwiek przyczyny z wyj tkiem
przed ku.
wady formalnej weksla
Por czenie oznacza si wyrazem "por czam"
lub innym zwrotem równoznacznym;
podpisuje je por czyciel. Akcesoryjne - Por czyciel wekslowy
Sam podpis na przedniej stronie wekslu
odpowiada tak samo, jak ten, za
uwa a si za udzielenie por czenia,
kogo por czy .
wyj wszy gdy jest to podpis wystawcy lub
trasata.
Solidarnie  cznie z innymi
Por czenie powinno wskazywa , za kogo je
nikami wekslowymi
dano. W braku takiej wskazówki uwa a si ,
e por czenia udzielono za wystawc .
AB
Gwarancja bankowa
156
dr Adam Barembruch
Istota Uczestnicy
pisemne zobowi zanie banku do Zleceniodawca ( kredytobiorca)
sp aty kwoty wskazanej w gwarancji,
Beneficjent gwarancji  czyli bank
w przypadku gdy kredytobiorca, na
udzielaj cy kredytu, na rzecz
zlecenie którego gwarancja zosta a
którego gwarancja zostaje
wystawiona, nie sp aci kredytu w
wystawiona
terminie okre lonym w umowie.
Bank udzielaj cy gwarancji (
gwarant)
AB
Cechy gwarancji
157
dr Adam Barembruch
Niewa no umowy kredytowej nie powoduje
niewa no ci gwarancji
Zakres zobowi zania banku gwaranta nie jest
automatycznie wyznaczany przez zakres zobowi zania
nika, jak to ma miejsce w przypadku por czenia
Bankowi, który udzieli gwarancji, nie przys uguje prawo
podniesienia przeciwko kredytodawcy jakichkolwiek
zarzutów przys uguj cych kredytobiorcy, którego
zobowi zania gwarancja ta obejmuje.
AB
Przelew wierzytelno ci na zabezpieczenie
(cesja)
158
dr Adam Barembruch
Istota Rodzaje
umowa pomi dzy kredytobiorc i Przelew konkretnie oznaczonej
bankiem, na mocy której nast puje wierzytelno ci lub kilku
przeniesienie na bank (
Tzw. Przelew globalny, gdzie cedent
cesjonariusza) prawa do otrzymania
przelewa na bank wiele swoich
konkretnej kwoty od d nika
wierzytelno ci ju istniej cych lub
kredytobiorcy ( cedenta)
przysz ych
przys uguj cej kredytobiorcy np. z
tytu u dostarczonych towarów
AB
Przyst pienie do d ugu kredytowego
159
dr Adam Barembruch
Przy przyst pieniu do d ugu kredytowego nast puje
zmiana w stosunku kredytowym. Do dotychczasowego
nika przyst puje osoba trzecia w charakterze
nika solidarnego
Dotychczasowy d nik nie zostaje zwolniony z
obowi zku sp aty kredytu, a nowy odpowiada wobec
banku jak za sp at kredytu w asnego
Kredytobiorca i przyst puj cy do d ugu odpowiadaj
wobec banku solidarnie
AB
Pe nomocnictwo do dysponowania
rachunkiem bankowym
160
dr Adam Barembruch
Istota Cechy
Udzielane jest przez samego
Powinno by udzielone jako
kredytobiorc , por czyciela lub inn
nieodwo alne
osob trzeci i mo e dotyczy :
Rachunku oszcz dno ciowego
Mo e by udzielone jako terminowe,
Rachunku bie cego
zgodnie z terminem sp aty kredytu
Lokat terminowych
Powinno uprawnia bank do
Zastosowanie
pobrania z rachunku bankowego,
Potr cenie kwoty niesp aconego d ugu
rodków w wysoko ci
z rachunku bankowego, w przypadku
gdy bankiem prowadz cym rachunek
odpowiadaj cej kwocie
bankowy jest bank wierzyciel
niesp aconego kredytu wraz z
Pobranie, czyli wyp acenie kwoty
prowizj i odsetkami
niesp aconego d ugu z rachunku
bankowego w przypadku, gdy bankiem
prowadz cym rachunek bankowy jest
inny bank ni bank wierzyciel
161
ZABEZPIECZENIA
RZECZOWE
2010-10-23
AB
Zastaw ogólny ( zwyk y)
162
dr Adam Barembruch
Istota Strony
Zgodnie z art.. 306 Kodeksu
Zastawca  osoba ustanawiaj ca
Cywilnego mo na ustanowi na rzecz
zastaw
banku zastaw na zbywalnych
rzeczach ruchomych na mocy którego
Zastawnik  bank na rzecz którego
bank b dzie móg dochodzi
zastaw jest ustanowiony
zaspokojenia roszcze z tych rzeczy
bez wzgl du czyj sta y si
nik wierzytelno ci obci onej
asno ci i z pierwsze stwem przed
zastawem
wierzycielami osobistymi w ciciela
rzeczy
Prawo zastawu jest prawem
akcesoryjnym, zale nym od
wierzytelno ci, któr zabezpiecza. Bez
tej wierzytelno ci prawo nie mo e
istnie
AB
Zastaw
163
dr Adam Barembruch
Warunki konieczne do ustanowienia
Przedmiot
zastawu:
Zawarcie pisemnej umowy Przedmioty warto ciowe
pomi dzy bankiem a w cicielem
Maszyny, urz dzenia, pojazdy
rzeczy b cej przedmiotem
mechaniczne
zastawu
Towary z one w
Fizyczne wydanie rzeczy bankowi
przedsi biorstwach sk adowych
lub osobie trzeciej ( przechowawcy)
Towary znajduj ce si w drodze
na któr zgodzi y si strony umowy
morskiej
AB
Zastaw rejestrowy
164
dr Adam Barembruch
Zastawem rejestrowym mo na
obci w szczególno ci:
Do ustanowienia zastawu Rzeczy oznaczone co do
rejestrowego konieczna jest umowa to samo ci ( daj ce si
mi dzy osob uprawnion do zindywidualizowa )
rozporz dzania przedmiotem
Rzeczy oznaczone o do gatunku,
zastawu ( zastawc ) a bankiem
je li w umowie zastawnej okre lona
(zastawnikiem) oraz wpis do rejestru
zostanie ich ilo oraz sposób
zastawów.
wyodr bnienia od innych rzeczy
Ró ni si od zastawu ogólnego tym, tego samego gatunku ( mierzalne i
e przedmiot zastawu mo e policzalne)
pozosta w posiadaniu
Wierzytelno ci
kredytobiorcy
Prawa na dobrach niematerialnych
Prawa z papierów warto ciowych
AB
Przew aszczenie na zabepieczenie
165
dr Adam Barembruch
Z regu y kredytobiorca na podstawie
Istota
postanowie umowy przew aszczaj cej:
Jest uprawniony do zatrzymania
Polega na przeniesieniu przez
rzeczy
nika na bank prawa w asno ci
rzeczy ruchomej, z równoczesnym Mo e bezp atnie nadal z niej
korzysta
zobowi zaniem banku do
korzystania z nabytego prawa
Ponosi koszty rzeczy
asno ci tylko w sposób okre lony przew aszczonej
w umowie oraz do przeniesienia
Nie mo e odda rzeczy
asno ci rzeczy z powrotem na
przew aszczonej bez zgody banku
zbywc ( którym mo e by osobie trzeciej do u ywania
kredytobiorca lub osoba trzecia) po
Nie mo e zby przew aszczonej
ca kowitej sp acie kredytu.
rzeczy
Jest zobowi zany do trwa ego
oznaczenia faktu przew aszczenia
AB
Kaucja
166
dr Adam Barembruch
Istota Jak nast puje rozliczenie?
W umowie kaucji kredytobiorca ( lub W przypadku kaucji w postaci
inna osoba trzecia) zobowi zuje si rodków pieni nych  zaliczenie
przela okre lon kwot pieni ich na sp at d ugu
na rachunek banku ( zwany
W przypadku kaucji w postaci
rachunkiem kaucji), który
papierów warto ciowych 
zobowi zuje si , e zwróci t kwot
przedstawienie ich do wykupu na
po sp acie kredytu przez
ogólnych zasadach
kredytobiorc
W przypadku ksi eczki
oszcz dno ciowej na okaziciela 
pobranie z niej w ciwej kwoty
AB
Hipoteka
167
dr Adam Barembruch
Istota Przedmiot
Ograniczone prawo rzeczowe, na Ca a nieruchomo
mocy którego bank mo e dochodzi
amkowa cz nieruchomo ci
swych roszcze z danej
ytkowanie wieczyste
nieruchomo ci bez wgl du na to
Ograniczone prawo rzeczowe
czyj sta a si w asno ci i z
pierwsze stwem przed
asno ciowe spó dzielcze prawo
do lokalu mieszkalnego
wierzycielami osobistymi w ciciela
nieruchomo ci, z wyj tkiem tych,
Spó dzielcze prawo do lokalu
którym ustawowo przys uguje prawo ytkowego
pierwsze stwa
Prawo do domu jednorodzinnego w
spó dzielni mieszkaniowej
Wierzytelno zabezpieczona
hipotek
AB
Hipoteka zwyk a
168
dr Adam Barembruch
Jej podstaw jest umowa stron oraz wpis do ksi gi
wieczystej nieruchomo ci
Zabezpiecza zwrot konkretnego kredytu o ustalonej
wysoko ci
Przedmiotem zabezpieczenia jest nieruchomo
kredytobiorcy lub osoby trzeciej
AB
Hipoteka kaucyjna
169
dr Adam Barembruch
Zabezpiecza transakcje kredytowe polegaj ce na
przyznaniu limitu zad eni ( a wi c o nieustalonej
wysoko ci) np. kredyt w rachunku bie cym
AB
Hipoteka przymusowa
170
dr Adam Barembruch
Ustanawiana na koszt kredytodawcy, w sytuacji gdy
nik zalega ze sp at kredytu, a dotychczasowe
zabezpieczenie jest niewystarczaj ce
Dotyczy tylko nieruchomo ci d nika
171
RYZYKO KREDYTOWE
2010-10-23
Dr Adam Barembruch
AB
Poj cie ryzyka kredytowego
172
dr Adam Barembruch
Definiowane jest ono jako zagro enie, e odsetki lub
kapita , lub jedno i drugie, kredytu lub papieru
warto ciowego nie zostan sp acone zgodnie z umow .
AB
Dywersyfikacja ryzyka kredytowego
173
dr Adam Barembruch
I metoda  wska niki, II metoda  stopie
metoda segmentacyjna koncentracji dzia alno ci
kredytowej  wska nik
Kredyty dla okre lonej
syntetyczny
bran y/ akcja kredytowa
Kredyty dla danej klasy Wska nik Herfindahla-
wielko ci/ akcja kredytowa Hirschmana
Kredyty dla Maksymalny poziom
poszczególnych grup wska nika mo e wynie 1
kredytobiorców/ akcja (lub 10.000 je li struktura
kredytowa wyra ona jest procentowo)
Kredyty w danej klasie ki  udzia okre lonej
ryzyka/ akcja kredytowa kategorii kredytów w ca ym
n
portfelu kredytowym
n  liczba kategorii dla
H ki 2

okre lonego kryterium
i 1
AB
Regulacje ostro no ciowe
174
dr Adam Barembruch
Mechanizmem ograniczaj cym ryzyko pojedynczego
kredytu jak i ca ego portfela kredytowego s regulacje
ostro no ciowe
Zewn trzne o charakterze uniwersalnym
Limity koncentracji kredytów
Rezerwy celowe
Poziom wyp acalno ci banku
Regulacje wewn trzne
Zasady tworzenia funduszy ryzyka
Limity bran owe
AB
Limit koncentracji wierzytelno ci
175
dr Adam Barembruch
Art. 71. (200) 1. (201) Suma wierzytelno ci banku, udzielonych przez bank zobowi za
pozabilansowych oraz posiadanych przez bank bezpo rednio lub po rednio akcji lub udzia ów w innym
podmiocie, wniesionych dop at w spó ce z ograniczon odpowiedzialno ci lub te wk adów albo sum
komandytowych - w zale no ci od tego, która z tych kwot jest wi ksza - w spó ce komandytowej lub
komandytowo-akcyjnej (zaanga owanie), obci onych ryzykiem jednego podmiotu lub podmiotów
powi zanych kapita owo lub organizacyjnie nie mo e przekroczy limitu koncentracji zaanga owa ,
który wynosi:
1) 20 % funduszy w asnych banku - dla zaanga owania banku wobec ka dego podmiotu lub
podmiotów powi zanych kapita owo lub organizacyjnie, gdy którykolwiek z tych podmiotów jest w
stosunku do banku podmiotem dominuj cym lub zale nym albo jest podmiotem zale nym od podmiotu
dominuj cego wobec banku,
2) 25 % funduszy w asnych banku - dla zaanga owania banku wobec ka dego podmiotu lub
podmiotów powi zanych kapita owo lub organizacyjnie, gdy aden z nich nie jest podmiotem
powi zanym z bankiem w sposób okre lony w pkt 1.
2. Suma zaanga owa banku równych lub przekraczaj cych 10 % funduszy w asnych banku (du e
zaanga owanie) w stosunku do podmiotów, o których mowa w ust. 1, nie mo e by wy sza ni limit
du ych zaanga owa , który wynosi 800 % tych funduszy.
176
ZARZ DZANIE RYZYKIEM
YNNO CI
2010-10-23
Dr Adam Barembruch
AB
ynno
177
dr Adam Barembruch
ynno to zdolno do terminowego regulowania zobowi za , a
tak e postawienia do dyspozycji kredytobiorców kwot w wysoko ci
i terminie okre lonych umowami
 Bank posiada p ynno , je li ma zapewniony dost p do
natychmiast uruchamianych funduszy po rozs dnym koszcie
dok adnie wówczas, gdy wyst puje zapotrzebowanie na owe
fundusze
Nie tylko zatem gotówka decyduje o p ynno ci ale mo liwo zamiany
wybranych sk adników aktywów na gotówk
Troch historii
Wielki kryzys w latach 30 tych
Efekt runu
Efekt domina
Instytucje gwarantuj ce depozyty
W Polsce BFG
AB
Ryzyko p ynno ci i jego przyczyny
178
dr Adam Barembruch
Zewn trzne Wewn trzne
Wahania stóp procentowych Istotne rozbie no ci mi dzy
terminami zapadalno ci aktywów i
Zmiany kursów walutowych
wymagalno ci pasywów
Wahania poziomu inflacji
Brak dywersyfikacji klientów
Sytuacja na rynku finansowym
Brak aktywów atwych do
(p ynno )
up ynnienia
Niekorzystne trendy
Nieefektywny system rozlicze
makroekonomiczne (bezrobocie)
wewn trz i mi dzybankowych
Polityka banku centralnego
Nieoczekiwane dzia ania klientów
Wycofywanie depozytów
Ryzyko kredytowe
AB
Teoretyczne regu y zachowania p ynno ci
179
dr Adam Barembruch
ota regu a bankowa
Regu a osadu we wk adach
Regu a przesuni w aktywach banku
Regu a maksymalnego obci enia
AB
Luka p ynno ci
180
dr Adam Barembruch
Zestawienie poszczególnych pozycji aktywów i pasywów
banku w ustalonych przedzia ach czasu
Luka p ynno ci definiowana jest jako ró nica mi dzy
aktywami i pasywami w ustalonych przedzia ach czasu
Luka dodatnia
zapadalne aktywa > wymagalne pasywa
Luka ujemna
Zapadalne aktywa < wymagalne pasywa
Luka zerowa
Zapadalne aktywa = wymagalne pasywa
AB
Rodzaje luki
181
dr Adam Barembruch
Luka dodatnia wyst puje wówczas, gdy kwota
zapadalnych aktywów w danym pa mie czasowym jest
wy sza od kwoty wymagalnych pasywów.
Oznacza to, e w danym czasie zachowana jest p ynno
finansowa
Bank posiada dostateczne rodki do pokrycia w terminie
wszystkich uj tych w przedziale wymagalnych p atno ci
Luka ujemna wskazuje na niedostatek rodków
pieni nych do wywi zania si z wymagalnych p atno ci
w danym przedziale czasowym
AB
Zestawienie przep ywów pieni nych
182
dr Adam Barembruch
Wp ywy z aktywów + odsetki w danym przedziale czasowym
-
Wyp ywy z pasywów + odsetki w danym przedziale czasowym
=
Luka p ynno ci
AB
Analiza wska nikowa p ynno ci
183
dr Adam Barembruch
Podstawow miar p ynno ci banku jest wska nik udzia u p ynnych
aktywów w ogólnej ich sumie (warto minimalna oko o 10%)
Wska nik p ynno ci = p ynne aktywa/aktywa ogó em
Lub
Wska nik p ynno ci = [p ynne aktywa  krótkoterminowe pasywa]/aktywa
ogó em
Wska nik ten okre la w praktyce jaki procent stanowi gotówka
Wska nik p ynno ci bie cej = aktywa zapadalne do 3 m-cy/pasywa
wymagalne do 3 m-cy
Wska nik p ynno ci szybkiej = aktywa zapadalne do 1 m-ca/ pasywa
zapadalne do 1 m-ca
Pow. 0,9  p ynno dobra
0,9  0,7 0 zadowalaj ca
Poni ej 0,7  z a p ynno
184
RYZYKO WALUTOWE I
KURS WALUTOWY
2010-10-23
Dr Adam Barembruch
AB
Poj cie ryzyka walutowego
185
dr Adam Barembruch
Poj cie Pozycja walutowa
To zestawienie nale no ci i
Niebezpiecze stwo pogorszenia si
zobowi za w walutach obcych bez
wyniku finansowego banku wskutek
wzgl du na termin ich realizacji
niekorzystnej zmiany kursu
Pozycja walutowa zamkni ta
walutowego
(zrównowa ona)
Ryzyko walutowe (kursowe)
warto nale no ci = warto
definowane jest równie jako
zobowi za
niebezpiecze stwo poniesienia
Aktywa = Pasywa
przez bank strat finansowych z
Otwarta pozycja walutowa 
tytu u posiadania otwartej pozycji
niedopasowanie aktywów i
walutowej i niekorzystnych zmian
pasywów
kursów
Pozycja d uga  A > P
Pozycja krótka  A < P
AB
Wp yw pozycji walutowej i zmiany kursu na
dochód banku!!!
186
dr Adam Barembruch
Kierunek zmian kursu
Pozycja
walutowa
Wzrost Spadek
uga Zysk Strata
Krótka Strata Zysk
187
RYZYKO STOPY
PROCENTOWEJ
2010-10-23
Dr Adam Barembruch
AB
Istota ryzyka stopy procentowej
188
dr Adam Barembruch
Elementy wp ywaj ce na wielko
Istota
ryzyka stopy procentowej:
niebezpiecze stwo negatywnego
Wielko zmian rynkowej stopy
wp ywu zmian rynkowej stopy
procentowej
procentowej na sytuacj finansow
Warto ci przeprowadzanych
banku
Def. Bazylejskiego Komitetu Nadzoru transakcji, dla których terminy
Bankowego
zmiany oprocentowania nie s
Potoczne rozumienie ryzyka:
zsynchronizowane
Niebezpiecze stwo strat wynikaj ce z
Okres na jaki zosta y zawarte
kurczenia si mar y odsetkowej banku
umowy
(ró nicy mi dzy oprocentowaniem
aktywów i pasywów) wskutek ró nej
elastyczno ci dopasowania si
poszczególnych pozycji do zmian
rynkowej stopy procentowej.
Niezsynchronizowanie pod wzgl dem
procentu jak i terminu  dotyczy pozycji
o zmiennej stopie procentowej
AB
Kategorie ekonomiczne zwi zane z
ryzykiem stopy procentowej
189
dr Adam Barembruch
Ryzyko dochodu Ryzyko inwestycji (ryzyko cenowe)
Niebezpiecze stwo poniesienia przez
Polega na zmianie warto ci
bank strat spowodowanych
rynkowej instrumentu o sta ym
zmniejszaniem si dochodów
oprocentowaniu (np. obligacji o
odsetkowych wskutek zmian stóp
sta ym oprocentowaniu) wskutek
procentowych oraz niedopasowania
zmian rynkowych stóp procentowych
tych zmian po stronie aktywów i
pasywów
Wzrost rynkowych stóp procentowych
Finansowanie 12 miesi cznego kredytu
powoduje spadek warto ci obligacji
o sta ych oprocentowaniu (14%)
przyj tym 6 miesi cznym depozytem,
którego oprocentowanie zale ne jest od
poziomu stóp procentowych na rynku
mi dzybankowym i jest
przeszacowywane co 1 miesi c  je eli
rynkowa stopa wzro nie zmniejsza si
dochody banku, gdy wzrasta koszt
pozyskania pieni dza i maleje mar a
odsetkowa
AB
Metody pomiary ryzyka stopy procentowej
190
dr Adam Barembruch
Analiza (metoda) luki
Analiza okresowa
Badanie elastyczno ci
Wykorzystywanie modeli symulacyjnych
W metodach symulacyjnych wykorzystuje si techniki
komputerowe, dzi ki którym okre la si alternatywne scenariusze
dotycz ce przysz ci.
AB
Pozycje wra liwe i niewra liwe na zmiany
stopy procentowej
191
dr Adam Barembruch
Pozycje wra liwe Pozycje niewra liwe
pozycje bilansowe i pozabilansowe
banku wra liwe na zmiany
pozycje bilansowe i pozabilansowe
rynkowych stóp procentowych (np.
banku niewra liwe na wahania
kredyty dla podmiotów
rynkowych stóp procentowych (np.
gospodarczych, depozyty na
gotówka w kasie, nie
rachunkach terminowych)
oprocentowana rezerwa
Z punktu widzenia stopnia ich obowi zkowa na rachunku w banku
reakcji na te zmiany rozró niamy: centralnym)
pozycje o sta ej stopie procentowej
pozycje o zmiennej stopie
procentowej
AB
Metoda luki
192
dr Adam Barembruch
okre lana tak e jako metoda gap lub zestawienie
(bilans) niedopasowania polega na analizie
niedopasowania aktywów i pasywów w wybranych
okresach;
y do pomiaru i zarz dzania ryzykiem stopy
procentowej wynikaj cym z niedopasowania terminów
zmiany oprocentowania po stronie aktywów i pasywów
dla pozycji o sta ym oprocentowaniu;
wykorzystywana jest m.in. do ustalania limitów w banku,
np. maksymalnych nadwy ek po stronie aktywów lub
pasywów o sta ej stopie procentowej;
AB
Etapy modelu luki
193
dr Adam Barembruch
1. Podzia pozycji bilansowych na dwie grupy:
niezale nych od waha rynkowej stopy procentowej,
zale nych od waha rynkowej stopy procentowej; w tej grupie konieczne
jest wyodr bnienie pozycji o sta ej stopie procentowej i zmiennej stopie
procentowej;
2. Dla poszczególnych rodzajów pozycji konieczne jest ustalenie
terminów zapadalno ci, czyli terminów, w których mo liwa jest
zmiana stawek procentowych;
3. Wybór okresów, dla których wykonywane s obliczenia zale y
od specyfiki danej instytucji kredytowej i jej indywidualnej struktury
stóp procentowych, na ogó jednak przyjmuje si , e okresy te nie
powinny by d sze ni sze miesi cy;
4. Na podstawie tych danych sporz dza si zestawienie
niedopasowania, które s y do okre lenia wielko ci ryzyka
wynikaj cego z pozycji o sta ym oprocentowania
AB
Luka-ró nica pomi dzy wielko ci pozycji aktywów i pasywów
wra liwych na zmiany stóp procentowych; okre la si j tak e jako
otwarte pozycje odsetkowe
194
dr Adam Barembruch
Luka dodatnia Luka ujemna
pozycja niedopasowania terminów pozycja niedopasowania terminów
przeszacowania aktywów i pasywów w przeszacowania aktywów i pasywów
w danym przedziale czasowym, w
danym przedziale czasowym, w której
której kwota pasywów wymaganych
kwota aktywów zapadaj cych lub
lub poddawanych przeszacowaniu
poddawanych przeszacowaniu stawki
stawki oprocentowania przewy sza
oprocentowania przewy sza odno
odno kwot aktywów;
kwot pasywów (aktywa o sta ym
oprocentowaniu przewy szaj pasywa o
gdy bank posiada luk ujemn
sta ym oprocentowaniu);
(pozycj wra liw po stronie
pasywów), jest nara ony na ryzyko w
gdy bank posiada luk dodatni (pozycj
sytuacji obni enia stóp procentowych,
wra liw po stronie aktywów) jest nara ony
poniewa szybciej lokuje posiadane
na ryzyko wzrostu stóp procentowych,
rodki na ni szy procent, p ac c
poniewa szybciej zacznie pozyskiwa
wy sze odsetki od posiadanych
rodki o wy szym oprocentowaniu ni
depozytów;
alokowa na wy szy procent;
wzrost stóp procentowych spowoduje
wzrost stóp procentowych spowoduje
obni enie poziomu zysku, a zni ka
zwi kszenie zysku a zni ka spowoduje jego
spowoduje jego zwi kszenie
obni enie
AB
Wp yw luki na wynik odsetkowy  zestawienie!!! (dla aktywów
wra liwych na zmiany stopy procentowej)
195
dr Adam Barembruch
Oprocentowanie
Luka
Wzrasta Spada
Dodatnia Dochody wzrastaj Dochody malej
Ujemna Dochody malej Dochody wzrastaj
AB
Definicja elastyczno ci
196
dr Adam Barembruch
elastyczno = iloraz zmiany stopy procentowej danej
pozycji aktywów lub pasywów do zmiany rynkowej stopy
procentowej
przyk adowo: rynkowa stopa procentowa wzros a o 2 pkt.
proc., a oprocentowanie pasywów o 1 pkt. proc., to
wspó czynnik elastyczno ci wynosi �
Pozycje aktywów/pasywów
o zmiennej stopie procentowej: 0 o sta ej stopie procentowej: e = 0
Metoda elastyczno ci stopy procentowej s y do pomiaru
ryzyka zwi zanego z pozycjami o zmiennej stopie
procentowej.
AB
Na czym polega ryzyko w metodzie
elastyczno ci
197
dr Adam Barembruch
Warianty:
Elastyczno aktywów = elastyczno ci pasywów
Elastyczno aktywów > od elastyczno ci pasywów
Elastyczno aktywów < od elastyczno ci pasywów
Ryzyko polega na ró nej elastyczno ci dopasowywania si
stóp procentowych poszczególnych pozycji aktywów i
pasywów do zmian rynkowej stopy procentowej
AB
Wp yw elastyczno ci na dochód banku
198
dr Adam Barembruch
Rosn cy trend stóp Malej cy trend stóp
Elastyczno
procentowych procentowych
Elastyczno aktywów
wi ksza od elastyczno ci Dochód ro nie Dochód maleje
pasywów
Elastyczno aktywów
mniejsza od Dochód maleje Dochód ro nie
elastyczno ci pasywów
AB
Duration
199
dr Adam Barembruch
Duration (okresowo ) to suma wa onych wzgl dem
czasu indywidualnych zdyskontowanych przep ywów
pieni nych z inwestycji w stosunku do bie cych
warto ci tych inwestycji.
Jest to redni czas ycia inwestycji rozumiany jako
okres, po którego up ywie inwestor otrzyma zwrot
kapita u z oczekiwanymi dochodami.
Okres ten zwykle nie pokrywa si z terminem inwestycji,
gdy w trakcie trwania inwestycji inwestor otrzymuje
atno ci periodyczne.
AB
Duration (Macaulay a)  redni wa ony okres oczekiwania na wp yw rodków
pieni nych z danego instrumentu finansowego
200
dr Adam Barembruch
D (duration) = suma wa ona okresów pozostaj cych do
kolejnych terminów p atno ci dla danego instrumentu do
aktualnej (rynkowej) warto ci instrumentu
Waga odpowiadaj ca danemu okresowi do terminu
atno ci równa jest bie cej warto ci sumy p atnej w
- present value
PV
tym terminie
n
- liczba okresów do terminu zapadalno ci
n
Ct
Ct - wp ywy z tytu u odsetek i sp aty kapita u
t

w okresie t
t 1 (1 r)t
D
r - wymagana stopa dochodu inwestora
n
Ct

t 1 (1 r)t