TEORETYCZNE PODSTAWY WYCHOWANIA
2CA, 5.03.2011
Temat: Grupy społeczne i rówieśnicze.
Grupa społeczna {dynamika grupy}:
wg S. Miki o grupie mówimy wtedy gdy dwie lub więcej osób pozostaje ze sobą w bezpośredniej
interakcji, mają określony cel, normy, zasady i względnie rozwinięta strukturę; wg F. Znanieckiego
grupa społeczna to każde zrzeszenie ludzi, które w ich świadomości stanowi odrębną całość.
Grupa rówieśnicza
wg J. Szczepańskiego to pewna liczba osób- przynajmniej 3, w której członkowie znajdują się w
jednakowym lub podobnym stadium rozwoju osobowościowego. Grupa ta posiada: określony
system postępowania i kontroli, wspólny cel oraz specyficzną zasadę odrębności; wg Z. Skornego
grupa rówieśnicza to niewielka liczba osób pozostających ze sobą bezpośrednich kontaktach
mających swe poczucie odrębności grupowej oraz wspólnie podzielane wartości.
Najczęściej wyróżniamy 4 rodzaje grup społecznych:
" małe
" duże
" formalne
" nieformalne
(a) charakteryzują się bezpośrednim kontaktem członków {twarzą w twarz}, członków łączą
wspólne zainteresowania, zadania, przyjaz
ń, np. koło gospodyń wiejskich/ kółko różańcowe
(b) bardziej liczne, relacje są pośrednie i bezpośrednie, najczęściej członkowie są powiązani
rzeczowo{interesy}, np. związek przedsiębiorców, związki zawodowe
(c) są powoływane odgórnie, są to grupy celowe, mają określone z góry narzucone zadania
rzeczowe i normy postępowania, np. kodeks, status. Są regulowane przez system kontroli i
organizacji formalnej, mogą być duże i małe, np. ugrupowania polityczne, stowarzyszenia,
fundacje
(d) powstają żywiołowo, spontanicznie, występuje silna więz
emocjonalna między
członkami:relacje bezpośredni, osobiste są regulowane przez system organizacji i kontroli
nieformalnych, są najczęściej grupami małymi, np. grupy koleżeńskie.
Grupa może oddziaływać pozytywnie i negatywnie:
POZYTYWNIE: grupa min. uczy......
" otwartości
" pozytywnej rywalizacji
" wyrażania poglądów
" szacunku
" poszerzania już zdobytych doświadczeń; rozwijania samodzielności
" lojalności
" kompromisu
" odpowiedzialności
" współpracy
" sumienności
NEGATYWNIE:
" przyjmowanie negatywnych cech/ zachowań, złych wzorców
" wzbudza agresję, brutalność
" zazdrość
" chora rywalizacja
" lekceważenie dorosłych
" nieprzestrzeganie reguł, zasad, norm ogólnie przyjętych
" nieodpowiednie słownictwo
" trwonienie czasu{wagarowanie}
DYNAMIKA GRUPY*
dynamika grupy to układ sił działających w grupie, siłami tymi są zjawiska i procesy grupowe.
Powstają one w wyniku wzajemnych oddziaływań członków grupy, mają charakter dynamiczny.
Zjawiska i procesy: określone normy, struktura grupy, przywództwo, atmosfera{klimat}grupy i
swoistość grupy.
NORMY GRUPOWE * def. wg A
obockiego/ podział wg Janowskiego
przepisy regulujące zachowanie członków grupy niezależnie od stawianych im wymagań. Podział
norm wg Janowskiego na trzy kategorie:
1) normy o charakterze ogólnym: mają walor powszechny, określają powinność członka grupy
wobec drugiego członka, osoby, rodziny, wobec kraju: bądz
uczciwy, odważny
2) normy szkolne: wysunięte przez szkołę: różne zalecenia, wymagania, które powinny
regulować zachowanie się uczniów, np. nie ściągaj :p
3) normy nieformalne: koleżeńskie, np. nie skarż
STRUKTURA GRUPY*
układ miejsc jakie zajmują członkowie wobec siebie, bądz
układ stosunków między
poszczególnymi członkami w grupie.
1) Struktura socjometryczna: poszczególne pozycje powiązane są relacjami: sympatia, uznanie.
2) Struktura władzy: struktura jednostki zależy od stopnia podporządkowania się innym.
3) Struktura komunikowania się: o zajmowanej pozycji decyduje ilość przekazywanych
informacji.
4) Struktura awansu: pozycja jednostki zależy od możliwości zajmowania coraz wyższych
szczebli w strukturze grupy.
PRZYWÓDZTWO*
przywódca grupy określany jest w literaturze jako osoba, która wywiera znaczny wpływ na
pozostałych jest to przywództwo formalne, drugi rodzaj to przywództwo nieformalne:
zwierzchnictwo, kierownictwo.
KLIMAT* {atmosfera}
układ stosunków między uczniami a nauczycielami: jest to atmosfera demokratyczna: mają na to
wpływ wszyscy członkowie grupy, normy uznawane przez członków, odpowiednie nastawienie
psychiczne.
SWOISTOŚĆ GRUPY*
inaczej gr atrakcyjna, swoistość określana wypadkową wszystkich sił skłaniających wszystkich
uczniów do pozostawania w niej, przejawia się wzajemnej sympatii, życzliwości, serdeczności,
współpracy, odpowiedzialności za zadania. Co zwiększa swoistość?!: wspólny cel, wspólny wróg,
zgodność do osiągnięcia celu, gdy członkowie mają zaspokojone podstawowe potrzeby, lęk przed
nauczycielami; Co zmniejsza swoistość?!: chora rywalizacja, niezaspokojone potrzeby, dominacja
niektórych osób, konflikty, podziały wewnątrz grupy, brak współpracy, niezgodność.