Grupa społeczna
1
Grupa społeczna
Grupa społeczna  w psychologii społecznej i socjologii zaliczany do zbiorowości społecznej zbiór co najmniej
trzech osób, którego członkowie współdziałają ze sobą na zasadzie odrębności od innych, w celu zaspokajania
własnych potrzeb, charakteryzujący się trwałą strukturą i względnie jednolitym systemem norm i wartości.
W socjologii pojęcie to jest uznawane za jedno z podstawowych, choć nie jest jednoznacznie rozumiane w różnych
szkołach socjologicznych. W niektórych przypadkach pojęcie to było odrzucane jako stworzony na potrzeby nauki
artefakt. W najszerszym rozumieniu jest to zbiór jednostek, między którymi zachodzą istotne stosunki społeczne.
Cechy konstytuujące grupę społeczną
1. Składa się z minimum trzech osób. W niektórych przypadkach zakłada się, że do utworzenia grupy społecznej
wystarcza dwie osoby, jednakże dopiero przy trzech osobach występować może struktura społeczna i niektóre
typy stosunków społecznych (m.in. tworzenie koalicji, opozycji, mediacji), kontroli społecznej.
2. Zachodzą w niej trwałe, częste i bezpośrednie interakcje nastawione na wspólne osiąganie wyznaczonego celu.
Socjologami, którzy podkreślali te cechę jako konstytuującą grupę społeczna byli przede wszystkim George
Homans i Robert K. Merton.
3. Grupa społeczna charakteryzuje się względnie trwałą strukturą społeczną. Każdy jej członek zajmuje określoną
pozycję i między nim a innymi członkami występują więzi społeczne. Miejsce w strukturze jest powiązane z
przestrzeganiem przez jednostkę przyjętych w grupie norm społecznych.
4. Grupę społeczną ująć można więc jako system statusów społecznych a także jej strukturę można ujmować jako
powiązane ze sobą role społeczne wynikające z pozycji społecznych odgrywających je członków.
5. Członkowie należący do grup społecznych mają świadomość przynależności do grupy oraz istnieją mniej lub
bardziej wyraz
ne kryteria wyodrębniające tę grupę z szerszego otoczenia. Aspekt świadomościowy podkreślany
był przede wszystkim w socjologii humanistycznej, m.in. przez Floriana Znanieckiego.
Struktury wewnątrzgrupowe
W grupach społecznych wyróżnić można trzy typy struktur społecznych: strukturę komunikacji, strukturę
przywództwa (władzy) oraz strukturę socjometryczną.
"
" Struktura komunikacji odnosi się do sieci wzajemnych interakcji w grupie, co jest istotne ze względu na szybkość
przepływu informacji przy realizowaniu przez grupę celów.
" Struktura przywództwa określa relacje poddaństwa i dostęp do władzy jednostek znajdujących się w grupie. Ze
względu na styl kierowania grupą jednostki mogą mieć większy lub mniejszy wpływ na podejmowane decyzje. W
przypadku tej struktury istotne jest zarówno przywództwo formalne w grupie, jak i istnienie przywództwa
nieformalnego.
" Struktura socjometryczna określa wzajemne postawy jednostek względem siebie, przede wszystkim więzi
emocjonalne, które spajają grupę. Struktura ta kształtuje się pod wpływem indywidualnych potrzeb afiliacyjnych
jednostek.
Grupa społeczna
2
Spójność grupy
Jedną z ważniejszych zmiennych określających grupę społeczną jest spójność grupy (spoistość), która określa grupę
jako zintegrowaną całość, brak występowania klik oraz wysokim stopniem konformizmu jednostek wobec norm i
celów grupowych. Zazwyczaj spójność jest najwyższa w grupach małych, ze względu na silniejszą kontrolę
społeczna względem postaw, norm i wartości.
Grupa społeczna a jednostka
Grupa społeczna wywiera na jednostki "nacisk" na podporządkowanie się wobec panujących w niej norm i wartości,
przez co np. podczas socjalizacji "przekształca się" ona z jednostki biologicznej w jednostkę społeczną. W miarę
wzrostu liczebności grupy, rośnie liczba możliwych stosunków interpersonalnych w niej zachodzących. Można to
opisać wzorem [n(n-1)]\2, gdzie "n" oznacza liczbę członków.
Wymagania stawiane członkom grupy zamykają się w dwóch poziomach: wzór fizyczny (pozytywny  cechy
fizyczne wymagane i negatywny  niepożądane) oraz wzór moralny  zespół cech jakie jednostka powinna
wykazywać w swoim postępowaniu.
Suma dążeń członków do realizowania zadania zbiorowego wyraża się wolą zbiorową grupy. Jej istnienie przejawia
się konsekwentnym i efektywnym realizowaniem zadań (świadomie określone skutki, które grupa jako całość chce
wywołać). Często jest to podłożem dla zjawiska solidarności grupy.
Zbyt silne identyfikowanie się z grupą społeczną, występujące w tzw. "grupach żarłocznych" czy "grupach
totalnych" prowadzi do patologicznego konformizmu, co objawia się m.in. syndromem grupowego myślenia.
Wzrost liczebności grupy
Wraz ze wzrostem liczebności grupy pogarsza się aktywne uczestnictwo członków grupy w jej działaniu (Prawo
Olsona), rozrost grupy nie jest uzasadniony funkcjonalnie (Prawo Parkinsona).
"
" zwiększanie liczby członków obniża możliwość osiągnięcia celu, chyba, że dokonamy podziału na grupy
zadaniowe (wtedy możliwość osiągnięcia wyznaczonych zadań wydatnie się zwiększa)
"
" zwiększanie liczby członków zmniejsza jednolitość grupy
"
" w dużych grupach obniża się częstość i jakość komunikacji
" tylko proste idee są w stanie poruszać masy  to, co ma być wspólne dla wszystkich musi zostać przystosowane
przez najprymitywniejszych (Georg Simmel)
Rodzaje grup społecznych
" Grupa społeczna zazwyczaj posiada określone kryteria rekrutacji członków i funkcje członka grupy (czyli jego
powinności względem niej). Ze względu na kryteria przyjęć do grupy można wyróżnić grupy ekskluzywne, w
których kryteria te są fundamentalne przy rekrutacji nowych członków oraz grupy inkluzywne, w których kryteria
są mniej istotne.
" Można różnicować grupy ze względu na wielkość. Grupy małe to takie, gdzie członkowie mają możliwość
kontaktu bezpośredniego. W grupach dużych niemożliwy jest model komunikacji "każdy z każdym". W
niektórych ujęciach duże grupy określane są jako Wielkie struktury społeczne i nie są uznawane za grupy
społeczne.
" Ze względu na formalizację struktury i stosunków społecznych w grupie jak również stosunków społecznych
członków grupy z zewnętrznym środowiskiem, wyróżnić można grupy formalne i grupy nieformalne
" Ze względu na utożsamianie się jednostek z grupą, jej normami i wartościami wyszczególniane są grupy
odniesienia.
" Typologia grup społecznych Charlesa Cooleya wyróżnia także grupy pierwotne oraz grupy wtórne.
Grupa społeczna
3
Literatura
1. Mucha Janusz, Cooley, Warszawa 1992.
2. Szczepański Jan, Elementarne pojęcia socjologii, Warszawa 1972.
3. T�nnies Ferdinand, Wspólnota i stowarzyszenie. Rozprawa o komunizmie i socjalizmie jako empirycznych
formach kultury, Warszawa 1988.
4. Turowski Jan, Socjologia. Małe struktury społeczne, Lublin 1999.
y
ródła i autorzy artykułu
4
y
ródła i autorzy artykułu
Grupa społeczna y
ródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=29019534 Autorzy: Aegis Maelstrom, Aha0, Alenson, ArturM, C4, Ciacho5, Cojan, Gbylski, Gut, Gładka, Jamnicram,
Jozef-k, Kasei-jin, Kocio, Kojote, Littha.PL, Lord Ag.Ent, Maikking, Misitek, Niki K, Olaf, Przykuta, Pundit, Redo123, Tomasz Raburski, Toola, Zimek, Żbiczek, 31 anonimowych edycji
Licencja
Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported
//creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/