Konkurencja monopolistyczna
1. Podstawowe cechy modelu konkurencji monopolistycznej na rynku wyrobu gotowego
2. Ustalanie ceny i konkurencja cenowa
3. Reklama jako przykład konkurencji niecenowej
4. Skutki wejścia na rynek nowego producenta
Konkurencja monopolistyczna - podstawowe cechy:
1. Na rynku działa duża liczba producentów danego dobra, którzy są cenodawcami
(posiadają siłę rynkową).
2. Produkt oferowany przez poszczególnych producentów jest lekko zróżnicowany. Dobra
mogą różnić się: jakością, wyglądem, opakowaniem, smakiem, stopniem promocji, formą
sprzedaży itp.
3. Istnieją bariery wejścia na rynek, ale są stosunkowo łatwe do pokonania szczególnie z
punktu widzenia dłuższego okresu.
Przykłady rynku konkurencji monopolistycznej:
rynek usług gastronomicznych, hotelarskich, fryzjerskich, kosmetycznych, wydawniczych,
rynek odzieżowy, częściowo spożywczy, rynek proszków do prania, apteki itp.
Z cechy drugiej wynika, że dobra wytwarzane na rynku konkurencji monopolistycznej różnią
się między sobą, ale zaspokajają te same potrzeby.
Konsumenci postrzegają je jako bliskie substytuty (nie są to substytuty doskonałe).
Stanowi to bodziec do podejmowania przez producentów działań promocyjnych i
marketingowych mających na celu pozyskanie i zatrzymanie nabywców dobra.
Są to działania, których nie spotyka się na rynku konkurencji doskonałej, gdzie producenci
konkurują kosztami ani na rynku monopolu.
Ponadto z cechy pierwszej i drugiej wynika także, że popyt odbierany przez pojedynczego
producenta:
�� jest częścią popytu rynkowego,
�� jest ilustrowany krzywą o ujemnym nachyleniu,
�� jest mocno elastyczny (producenci wytwarzają bliskie substytuty, a im więcej
substytutów, tym bardziej elastyczny popyt).
Wskutek istnienia wielu producentów danego dobra, każdy z nich napotyka na rynku silną
konkurencję.
Producent posiada jednak pewną siłę rynkową i prowadzi własną politykę cenową.
Producenci często obniżają cenę produktu, naśladując zachowania konkurentów, ale również
podnoszą cenę, nie obawiając się utraty wszystkich nabywców.
DLACZEGO?
" Konsumenci wykazują pewną lojalność i przywiązanie do marki (są wówczas mniej
wrażliwi na wzrost ceny dobra)
lub/i
55
Konkurencja monopolistyczna
" kierują się wygodą zakupów (kupują pewne produkty przy okazji kupowania innych
lub przy okazji bycia w danym miejscu. Nie kontrolują wtedy cen, a jeżeli nawet to
robią, to i tak są skłonni płacić ceny wyższe).
Z punktu widzenia poziomu ceny i wielkości obrotów, rynek konkurencji monopolistycznej
postrzegany jest często jako rynek pośredni między konkurencją doskonałą a monopolem.
Konkurent monopolistyczny jest cenodawcą.
Jak wyznacza cenę dobra, które wytwarza?
Wyznaczanie ceny przez konkurenta monopolistycznego:
(narysujmy krzywe planowanej i rzeczywistej sprzedaży zwane też krzywymi planowanego i
rzeczywistego popytu)
1. Popyt rynkowy rozkłada się pomiędzy wszystkich producentów.
2. Im więcej producentów, tym bardziej elastyczny popyt odbierany przez pojedynczego
producenta.
Krzywa d1 to krzywa planowanej sprzedaży.
3. Faktyczne zmiany wielkości popytu uwzględniające reakcje dostosowawcze konkurentów
pokazuje krzywa rzeczywistej sprzedaży d*.
4. Początkowo producent planuje sprzedaż w wysokości X1 po cenie równej P1 .
Na rynku konkurencji monopolistycznej, obok konkurencji cenowej, równie często spotyka
się konkurencję niecenową.
56
Konkurencja monopolistyczna
Polega ona na podejmowaniu działań, których celem jest zwiększenie udziału producenta w
rynku bez konieczności obniżania ceny produktu.
Konkurencja niecenowa oparta jest na różnych formach promocji, w tym głównie na
reklamie.
Skuteczna kampania reklamowa powinna:
1. przyczynić się do wzrostu popytu na produkt oferowany przez danego producenta,
2. przyzwyczaić konsumenta do produktu i zmniejszyć tym samym elastyczność cenową
popytu (wrażliwość konsumenta na wzrost ceny, do którego często dochodzi, jest mniejsza).
Skutki udanej akcji reklamowej
Zakładamy, że reklama obciąża koszt stały (FC)  reklama telewizyjna, radiowa, w prasie.
FC rośnie
TC rośnie
ATC rośnie
MC nie zmienia się
Producent może osiągać wyższy zysk tak długo, dopóki konkurenci nie odpowiedzą
podobnym działaniem.
Skutki wejścia na rynek nowego producenta
" Zysk osiągany przez producentów w krótkim okresie oraz stosunkowo łatwe do
pokonania bariery wejścia na rynek, przyciągają nowych producentów.
" Rynkowy popyt rozkłada się wówczas na większą liczbę producentów.
" Popyt odbierany przez pojedynczego producenta jest mniejszy i staje się bardziej
elastyczny.
" W krótkim okresie pogarsza się wynik ekonomiczny producentów funkcjonujących
wcześniej na rynku.
57
Konkurencja monopolistyczna
Ilustracja graficzna:
1. Producent realizuje gorszy wynik ekonomiczny.
2. Przy niezmiennych w krótkim okresie kosztach, sprzedaje mniej i po niższej cenie.
3. Producent może produkować tak długo, dopóki cena dobra będzie większa od AVC.
4. Producent musi przedsięwziąć kroki zapobiegające zawieszeniu produkcji, ponieważ w
przeciwnym razie konsumenci bardzo szybko zapomną o producencie i jego ofercie.
58
Konkurencja monopolistyczna
59
Konkurencja monopolistyczna
60