TEMAT NUMERU
GRZEGORZ LEMIESZ, KAMIL IWAC
CZYK,
LEK. MED. BARTOSZ CHUDZIK
Recenzent: PROF. DR HAB. N. MED. J. FABIÅš
URAZY GRUPY TYLNEJ
MI
ÅšNI UDA
U RUGBYSTÓW.
CZ
ŚĆ I: DIAGNOSTYKA
Chociaż w Polsce rugby wciąż jest uznawane
za sport niszowy, to na świecie należy
do jednych z najpopularniejszych dyscyplin
sportowych i jednocześnie do jednych
z największym ryzykiem odniesienia
kontuzji [1]. Przyczyną najdłuższych absencji,
a także jednym z najczęściej doznawanych
uszkodzeń w tej dyscyplinie, są urazy grupy
tylnej mięśni uda (potocznie zwana grupą
kulszowo-goleniowÄ…) [1, 2]. CharakteryzujÄ…
się powolnym tempem regeneracji, długim
powrotem do zdrowia i przede wszystkim
 wysokim wskaz
nikiem odnowienia urazu [3].
Pomimo większej wiedzy świata naukowego
na temat urazów grupy tylnej mięśni uda
już od ponad 30 lat wskaz
niki wystÄ…pienia
kontuzji i jej nawrotów nie uległy poprawie [4].
PRAKTYCZNA FIZJOTERAPIA & REHABILITACJA
6
TEMAT NUMERU
adania przeprowadzone przez Brooks
i wsp. wskazały uszkodzenia mięśni
Bkulszowo-goleniowych jako drugÄ…
pod względem częstości występowania
kontuzję u rugbystów grających w English
Premiership w sezonach 2002/2003 oraz
2003/2004 (średnio 5,6 uszkodzenia na
1000 godzin gry). Jedyną dolegliwością
pojawiającą się częściej były krwiaki uda
(8,0 na 1000 godzin gry). Badania te wy-
kazały interesującą zależność uszkodzeń
od pozycji, na jakiej grał zawodnik. Rug-
byści z formacji ataku doświadczali w me-
czach średnio znacznie więcej urazów tej
grupy mięśniowej od zawodników forma-
cji młyna (8,6 urazu na 1000 godzin gry
Zdj. 1. Typowa pozycja do bezkontaktowego urazu grupy tylnej mięśni uda podczas
 formacja ataku; 3,0 urazy na 1000 godzin
sprintu. Staw kolanowy ustawiony w ok. 30° zgiÄ™cia, przejÅ›cie z pracy ekscentrycznej
gry  formacja młyna). Różnica ta spowo-
do koncentrycznej mięśni wchodzących w skład grupy tylnej mięśni uda
dowana jest prawdopodobnie specyfikÄ…
atakujących, od których wymaga się osią-
gania większego przyspieszenia i prędkości,
a także częstszych zmian tempa podczas
biegu w porównaniu z drugą formacją [1, 5]. zmęczenie [6],
zaburzenie koordynacji stabilizacji głę-
MECHANIZM URAZU I CZYNNIKI bokiej
RYZYKA brak prawidłowej rozgrzewki przed ak-
Do typowego uszkodzenia mięśni wcho- tywnością fizyczną,
dzących w skład grupy tylnej mięśni uda wcześniejszy uraz grupy tylnej mięśni
dochodzi podczas sprintu, w końcowej uda [13].
fazie wymachu kończyny, kiedy to mięsień
przechodzi z pracy ekscentrycznej w kon- DIAGNOSTYKA
centrycznÄ… (staw kolanowy zgiÄ™ty w ok. 30°; Diagnostyka w przypadku urazu grupy
zdj. 1) [6, 7]. Wśród innych aktywności mo- tylnej mięśni uda, niezależnie od uprawia-
gących powodować uraz tej grupy mię- nej dyscypliny, opiera się na szeregu pod-
śniowej wymienia się gwałtowne zahamo- stawowych testów klinicznych (obserwacji,
wania, zmiany tempa, a także kopnięcia [8]. palpacji, badaniu siły mięśniowej i zakre-
Badania wskazują, że 69 80% urazów gru- su ruchomości oraz innych specyficznych
py tylnej mięśni uda dotyczy mięśnia dwu- testów) w wielu przypadkach popartych
głowego uda [9 11]. Najczęściej nadrywana również badaniami ultrasonograficzny-
jest głowa długa w miejscu przejścia brzu- mi (USG) czy rezonansem magnetycznym
śca w ścięgno [3, 6, 12]. (RM) [12, 14].
Czynnikami zwiększającymi wystąpie- Powstało wiele klasyfikacji mających uła-
nie kontuzji są: twić rozpoznanie stopnia uszkodzenia oraz
mikrourazy mięśnia spowodowane in- dopasowanie postępowania leczniczego
tensywnym treningiem ekscentrycznym, w urazach mięśniowych. Jednakże żad-
zaburzony balans siły mięśniowej (po- na z tych klasyfikacji nie wyrażała w spo-
Zdj. 2. Widoczne przeniesienie środka
między prostownikami i zginaczami sta- sób wyczerpujący zagadnienia tego typu
ciężkości w przód czego wynikiem
wu kolanowego), kontuzji u sportowców. Prace bazowały może być skrócenie funkcjonalne
brak elastyczności mięśni, na oznakach klinicznych [15, 16] lub jedy- grupy tylnej mięśni uda. Jest to
czynnik zwiększający ryzyko urazu
wadliwa postawa (zdj. 2), nie na wynikach RM/USG [17 19]. Klasyfika-
błędy treningowe, cje przedstawia tabela 1.
lipiec 2014
7
TEMAT NUMERU
Tab. 1. Przegląd dotychczasowych klasyfikacji urazów mięśni (na podstawie [6, 20])
O Donoghue, 1962 Ryan, 1969 Takebayashi, 1995; Petersen, 2005 Stoller, 2007 (RM)
(poczÄ…tkowo Peetrons, 2002 (USG)
jedynie dla mięśnia
czworogłowego)
stopień I bez znacznego zerwanie brak nieprawidłowości rozerwanie negatywny wynik
naderwania kilku włókien lub krwawienia kilku włókien RM = 0% uszkodzeń
włókien mięśnia, mięśniowych, z ogniskowym zerwaniem z niewielkim strukturalnych
bez utraty funkcji powięz
pozostaje włókien w stopniu obrzękiem intensywny obrzęk
i siły, wystąpienie nietknięta mniejszym niż 5% i dyskomfortem z krwotokiem
niewielkiego stanu całego mięśnia lub bez lub bez niego
zapalnego ogniskowego zerwania
stopień II uszkodzenie tkanek, zerwanie częściowe zerwanie: naderwanie pozytywny wynik
zmniejszona siła umiarkowanej ogniskowe zerwanie większej RM d" 50% uszkodzeń
mięśnia przy ilości włókien włókien powyżej 5% ilości włókien włókien mięśniowych
zachowaniu funkcji mięśniowych, całego mięśnia z urazem mięśniowych możliwy intensywny
powięz
pozostaje powięzi lub bez niego defekt ogniskowy
nietknięta i częściowa retrakcja
włókien mięśniowych
stopień III kompletne zerwanie zerwanie całkowite zerwanie rozerwanie więk- mięsień zerwany
przejścia ścięgna większości włókien mięśnia z jego retrakcją, szości włókien = 100% uszkodzeń
w brzusiec, całkowita mięśniowych, uraz powięziowy mięśniowych strukturalnych
utrata funkcji częściowe zerwanie kompletne zerwanie
powięzi z retrakcją mięśnia
lub bez niej
stopień IV brak całkowite zerwanie brak brak brak
mięśnia i powięzi
przejścia brzuśca w
ścięgno
W 2013 r. w obszernej pracy przeglądowej Mueller-Wohlfahrt i wsp. [20] dokonali kompletnej 4-stopniowej klasyfikacji z rozróżnieniem pro-
blemów funkcjonalnych i strukturalnych, z opisem symptomów, oznak klinicznych, najczęstszej lokalizacji, a także wyników USG/RM (tab. 2 i 3).
Tab. 2. Klasyfikacja zaburzeń i urazów mięśniowych (na podstawie [20])
zaburzenia mięśniowe powiązane typ 1A
z nadmiernym wysiłkiem
funkcjonalne zaburzenia typ 1B
mięśniowe typ 2A
zaburzenia nerwowo-mięśniowe
typ 2B
pośrednie
typ 3A
zaburzenia/urazy mięśni częściowe zerwanie mięśnia
typ 3B
strukturalne urazy mięśni całkowite lub prawie
całkowite lub prawie całkowite
całkowite zerwanie mięśni
zerwanie mięśnia
złamania awulsyjne
kontuzje
bezpośrednie urazy mięśni
rozdarcia, poszarpania
PRAKTYCZNA FIZJOTERAPIA & REHABILITACJA
8
TEMAT NUMERU
m. półścięgnisty
m. dwugłowy uda,
głowa długa
m. półbłoniasty
A B C
Rys. 1. Rysunek anatomiczny przedstawiający lokalizacje funkcjonalnych i strukturalnych urazów grupy tylnej mięśni uda. A. Zaburzenia typu 1
spowodowane nadmiernym wysiłkiem. B. Nerwowo-mięśniowe zaburzenia typu 2. C. Częściowe i całościowe naderwania/zerwania mięśni [20]
Petersen w swojej klasyfikacji odniósł prawdopodobnego urazu, uzyskanie in- wy długiej łatwo wyczuć w okolicach gło-
się do symptomów, które mogą okazać formacji dotyczących napięcia mięśni czy wy strzałki [14, 21].
się szczególnie pomocne w diagnostyce odnalezienie występowania ewentualnych
fizjoterapeutycznej: miejsc nadwrażliwych lub wyczucia jakich- BÓL NEUROGENNY CZY MIOGENNY?
Stopień I (3 A w klasyfikacji Mueller- kolwiek defektów w przebiegu mięśni. Ba- Dolegliwości mięśni kulszowo-golenio-
-Wohlfahrta i wsp.) charakteryzuje się: danie dotykiem rozpocząć można od guza wych mogą być zarówno pochodzenia
bolesnością i tkliwością mięśnia, mini- kulszowego (zdj. 3), a następnie podąża- neurogennego, jak i skutkiem naderwania
malnym osłabieniem mięśniowym, nie- jąc w kierunku przyczepów dystalnych. mięśnia. Poprawne zdiagnozowanie pro-
ograniczonym aktywnym i biernym Po stronie przyśrodkowej mięśniem leżą- blemu w tym wypadku jest istotne z po-
ROM. cym bardziej powierzchownie jest mięsień wodu znaczących różnic w rehabilitacji
Stopień II (3 B w klasyfikacji Mueller- półścięgnisty, którego ścięgno można wy- w obu tych jednostkach, co jednak nie jest
-Wohlfahrta i wsp.) to występowanie: wy- czuć wyraz
nie w okolicach dołu podkola- tak oczywiste. Bóle neurogenne spowodo-
raz
nego lokalnego bólu i tkliwości mię- nowego. Zaraz pod nim, w tej samej oko- wane uciskiem tkanek miękkich na nerw
śnia, jego napięcia, obrzęku, krwiaka, licy, znajduje się mięsień półbłoniasty. Od kulszowy, konfliktem odgałęzień nerwu
siniaka, spadku siły, bólu przy aktywiza- strony bocznej analogicznie przebiega mię- kulszowego z blizną po wcześniejszym
cji mięśnia, ograniczonego testu bierne- sień dwugłowy uda, którego ścięgno gło- naderwaniu czy zaburzeniami w odcinku
go zgięcia w stawie biodrowym (passive
straight leg raise  SLR), ograniczonego i bo-
lesnego zgięcia stawu kolanowego (zdj. 8).
Stopień III (4 w klasyfikacji Mueller-
-Wohlfahrta i wsp.) objawia siÄ™: znie-
sieniem funkcji mięśnia, ograniczonym
bólem mogącym wynikać z rozerwania
tkanki nerwowej, często wyczuwalną
przestrzenią w przebiegu mięśnia, roz-
ległym siniakiem, obrzękiem, skurczem
mięśniowym, wysokim napięciem, nie-
możnością wykonania testu SLR i aktyw-
nego zgięcia w stawie kolanowym [6].
OBSERWACJA I PALPACJA
W obserwacji kończyny zwraca się uwa-
gę na występowanie krwiaków i obrzęków.
Zdj. 3. Badanie palpacyjne guza kulszowego
Badanie palpacyjne pozwoli na: subiektyw-
ną ocenę zmiany ciepłoty w obszarach
lipiec 2014
9
TEMAT NUMERU
Tab. 3. Klasyfikacja kontuzji mięśni (na podstawie [20])
Typ Klasyfikacja Definicja Symptomy
1A zmęczenie powodujące ograniczenie wzrostu tonusu mięśniowego bolesność nadmiernie napiętego mięśnia
zaburzenia w funkcjonowaniu w przebiegu mięśnia spowodowane zwiększająca się wraz z kontynuacją aktywności
mięśnia nadmiernym wysiłkiem, wprowadzeniem możliwość sprowokowania bólu podczas
nowych wzorców ruchowych odpoczynku, a także w trakcie aktywności
1B mikrourazy mięśnia (delayed onset ogólny ból mięśnia bądz
grupy mięśniowej ostry stan zapalny, ból w spoczynku godzinę
muscle soreness  DOMS) występujący podczas przejścia mięśnia po wysiłku
z pracy ekscentrycznej w koncentrycznÄ…,
spowodowany treningiem ekscentrycznym
2A zaburzenie nerwowo-mięśniowe ograniczony zwiększony tonus w przebiegu bolesna sztywność mięśnia zwiększająca
powiązane z problemem mięśnia z powodu funkcjonalnego bądz
się podczas aktywności fizycznej bez bólu
kręgosłupa strukturalnego zaburzenia kompleksu spoczynkowego
lędz
wiowo-miedniczo-biodrowego
2B zaburzenie nerwowo-mięśniowe ograniczony (osiowo) obszar zwiększonego bolesna, stopniowo zwiększające się
powiązane z problemem tonusu mięśniowego może być sztywność i napięcia mięśnia
mięśniowym spowodowane dysfunkcją kontroli ból kurczowy
nerwowo-mięśniowej (inhibicja)
3A niewielkie częściowe naderwanie naderwanie ze średnicą nie większą ostry kłujący ból porównywany często
mięśnia niż pęczek mięśniowy do ukłucia igłą
sportowcy opisują często moment trzasku
prowadzący do nagłego zapoczątkowania
bólu w tej okolicy
3B umiarkowane naderwanie mięśnia naderwanie ze średnicą większą od pęczka kłujący, przeszywający ból, często
mięśniowego zauważalny moment naderwania mięśnia
sportowcy opisują często moment trzasku
prowadzący do nagłego zapoczątkowania
bólu w tej okolicy
możliwy upadek sportowca
4 całkowite lub prawie całkowite najczęściej dotyka miejsca przyczepu tępy, ćmiący ból w trakcie wystąpienia
naderwanie mięśnia/oderwanie ścięgna do okostnej lub przejścia brzuśca kontuzji
ścięgna w ścięgno zauważalne naderwanie
sportowcy opisują często moment trzasku,
co zapoczątkowuje ból w okolicy urazu
częste upadki sportowca
PRAKTYCZNA FIZJOTERAPIA & REHABILITACJA
10
BTL SWT+HIL COMBI
TEMAT NUMERU
UNIKALNE POA

CZENIE TERAPII
FALAMI UDERZENIOWYMI
I LASEREM WYSOKOENERGETYCZNYM
W JEDNYM APARACIE
REWOLUCJA W WALCE Z BÓLEM
Oznaki kliniczne Lokalizacja USG/RM
tępy, rozlany, ćmiący ból możliwość negatywny
mięśniowy o średniej wystąpienia
intensywności ogniska na całej
sportowcy donoszą o uczuciu długości mięśnia
 napiętego mięśnia
obrzęk, opuchlizna, sztywność najczęściej cały negatywny lub jedynie
mięśni ograniczony ROM ból mięsień lub grupa wystąpienie obrzęku
w napięciu izometrycznym mięśniowa
rozciÄ…ganie przynosi ulgÄ™
ograniczenie zwiększenia tonusu pęczek mięśnia negatywny lub jedynie
mięśniowego lub większe grupy wystąpienie obrzęku
niewielki obrzęk pomiędzy mięśniowe wzdłuż
mięśniem a powięzią całego przebiegu
sporadyczna nadwrażliwość skóry, mięśnia
reakcja obronna na rozciÄ…ganie
mięśnia
ból rozpierający
ograniczenie wzrostu tonusu najczęściej wzdłuż negatywne lub jedynie
mięśniowego w okolicy urazu brzuśca mięśnia wystąpienie obrzęku
(w osi)
obrzęk i opuchlizna rozciąganie
przynosi ulgÄ™
PROSTA OBSA
UGA
prosty do zlokalizowania ból przede wszystkim pozytywny dla naderwań

Ergonomiczny aplikator z wbudowanym
możliwość wyczucia zaburzenia ścięgno mięśnia włókien w dużej
amortyzatorem
przebiegu struktury włókien rozdzielczości RM

Kolorowy ekran dotykowy (5,7 )
mięśnia podczas badania krwiak

Encyklopedia terapeutyczna
z kolorowymi rysunkami
palpacyjnego wewnątrzmięśniowy
anatomicznymi
rozciąganie mięśnia powoduje
podrażnienie i zwiększenie bólu
prosty do zlokalizowania ból przede wszystkim pozytywne
TERAPIA FALAMI
podczas palpacji wyczuwalne ścięgno mięśnia znaczące przerwanie UDERZENIOWYMI
zaburzenie przebiegu mięśnia włókien, prawdopodobnie

Wygodny aplikator zaprojektowany
z myślą o użytkowniku
często krwiak, uraz powięziowy łącznie z retrakcją wraz
(wbudowany amortyzator)
rozciąganie mięśnia powoduje z urazem powięziowym

Częstotliwość do 22 Hz
podrażnienie i zwiększenie bólu oraz widocznym
Przekaz
niki wielowiÄ…zkowe
krwiakiem
Ciśnienie do 5 barów
duży defekt funkcji mięśnia, najczęściej prawie całkowity bądz

krwiak, podczas palpacji często przejście brzuśca całkowity brak ciągłości
TERAPIA LASEREM
wyczuwalna przerwa w ciągłości w ścięgno lub mięśnia/ścięgn
WYSOKOENERGETYCZNYM
struktury, cofnięcie mięśnia, ból przyczep ścięgna możliwe cofnięcie mięśnia
Długości fal 1064 nm lub 810/980 nm
podczas ruchu kończyny do okostnej i/lub jego falisty kształt,

Moc wyjściowa 12 W lub 7 W
wraz z krwiakiem i urazem
Szeroki zakres wskazań
Komfortowa, łatwa i bezpieczna obsługa
powięziowym
BTL Polska Sp. z o.o.
ul. Leonidasa 49, 02-239 Warszawa
tel. [phone] | fax [phone]
lipiec 2014
11
e-mail: [e-mail] | www.btlnet.pl
R EK L A M A
TEMAT NUMERU
lędz
wiowym lub w stawie krzyżowo-bio- wie kolanowym [14]. Wykonywany zarów- 3 Izometryczny test grupy tylnej mięśni
drowym mogą dawać podobne objawy no bez oporu, jak i z oporem przyłożonym uda w leżeniu przodem angażujący staw
jak w przypadku naderwań III stopnia mię- w okolicach ścięgna Achillesa w celu zróżni- biodrowy. Zarówno głowa długa mięśnia
śnia grupy tylnej uda. Testem różnicującym cowania stopnia uszkodzenia. dwugłowego, jak i mięśnie półścięgnisty
w takim wypadku może być tzw. Slump test Izometryczny test grupy tylnej mięśni i półbłoniasty są mięśniami dwustawowy-
(zdj. 4) [6, 22]. Test uznajemy za pozytyw- 2uda w leżeniu tyłem angażujący staw ko- mi. Dlatego też oprócz aktywacji danej gru-
ny, oznaczający ból neurogenny, w sytu- lanowy. Staw kolanowy podczas tego zada- py mięśniowej poprzez zgięcie stawu ko-
acji gdy podczas wyprostowanej koÅ„czy- nia powinien być zgiÄ™ty w 15° i 90° (zdj. 6), lanowego należy wykonać test wyprostu
ny dolnej, dotatkowe zgięcie kręgosłupa a opór aplikowany powyżej pięty (w okolicy biodra. W tym celu opór przez terapeutę
powoduje zwiększenie objawów lub ich ścięgna Achillesa) powinien wyzwolić izo- powinien być aplikowany na dystalną po-
wystąpienie. metryczny skurcz badanej grupy mięśnio- wierzchnię tylną uda z kolanem wyprosto-
wej [22]. W celu zróżnicowania, który miÄ™sieÅ„ wanym i zgiÄ™tym do 90°, a także w pozycji
SPOSOBY DIAGNOZOWANIA URAZU jest przyczyną dolegliwości, należy włączyć neutralnej stawów biodrowych [22].
GRUPY TYLNEJ MI
ŚNI UDA ruch rotacji w stawie kolanowym podczas Ekscentryczny test grupy tylnej mięśni
Do oceny funkcjonowania mięśni grupy wykonywania tego testu. Rotacja zewnętrz- 4uda (zdj. 7)  wykonywany w leżeniu
tylnej uda wykorzystuje siÄ™: na spowoduje wiÄ™kszÄ… aktywacjÄ™ mięśnia przodem, z koÅ„czynÄ… dolnÄ… zgiÄ™tÄ… do 15°
Koncentryczny test grupy tylnej mięśni dwugłowego uda, natomiast rotacja wewnę- w stawie kolanowym. Prostowanie kończy-
1uda (zdj. 5)  wykonywany w leżeniu trza mięśni półścięgnistego i półbłoniaste- ny w stawie kolanowym przez badającego
przodem w zakresie 0 90° zgiÄ™cia w sta- go [14, 22]. przeciwko oporowi pacjenta.
Zdj. 4. Slump test. Pozycja wyjściowa: siad z podudziami
Zdj. 5. Koncentryczny test grupy tylnej mięśni uda z oporem.
swobodnie opuszczonymi poza stół. Ramiona swobodnie oparte
Pozycja wyjściowa: pacjent leży przodem z wyprostowanym
o krawędz
stołu. Ruch: terapeuta wykonuje wyprost kończyny
stawem kolanowym. Terapeuta układa dłonie w okolicach
dolnej po urazie w stawie kolanowym (ze zgięciem grzbietowym
ścięgna Achillesa. Ruch: pacjent wykonuje zgięcie stawu
stopy) wraz ze zgięciem kręgosłupa szyjnego i tułowia w przód
kolanowego do 90° przeciw oporowi terapeuty
PRAKTYCZNA FIZJOTERAPIA & REHABILITACJA
12
TEMAT NUMERU
Zdj. 6. Izometryczny test grupy tylnej mięśni uda w kÄ…cie 90° zgiÄ™cia
Zdj. 7. Ekscentryczny test grupy tylnej mięśni uda. Pozycja wyjściowa:
stawu kolanowego. Pozycja wyjściowa: pacjent leży przodem
pacjent leży przodem ze stawem kolanowym zgiÄ™tym do 15°, terapeuta
ze stawem kolanowym zgiÄ™tym do 90°. Ruch: pacjent dozuje siÅ‚Ä™
podtrzymuje kończynę. Ruch: terapeuta prostuje kończynę dolną
w kierunku zwiększenia zgięcia stawu kolanowego, terapeuta
w stawie kolanowym przeciwko oporowi pacjenta
przeciwstawia się temu oporowi. Następuje skurcz izometryczny
A
B
Zdj. 8. Test SLR. Pozycja wyjściowa: pacjent leży tyłem Zdj. 9A B. Test aktywnego wyprostu stawu kolanowego. A. Pozycja
na stole rehabilitacyjnym, ramiona wzdÅ‚uż tuÅ‚owia, koÅ„czyny wyjÅ›ciowa: pacjent leży tyÅ‚em ze zgiÄ™tym stawem biodrowym do 90°,
dolne wyprostowane. Ruch: terapeuta zgina kończynę dolną ręce podtrzymują kończynę dolną (lub wykonuje to terapeuta).
pacjenta do momentu wystąpienia bólu bądz
do końca zakresu B. Ruch: pacjent wykonuje wyprost w stawie kolanowym
ruchomości
lipiec 2014
13
TEMAT NUMERU
BADANIE ZAKRESU RUCHOMOŚCI zdj. 9 A i B). Według danych z piśmiennic- się dyskomfortu lub sztywności zgłaszanej
Badanie zakresu ruchomości powinno twa normą zgięcia biodra podczas pierw- przez pacjenta. Często w przypadku ciężkich
uwzglÄ™dniać, podobnie jak testy siÅ‚y miÄ™- szego z testów jest 80°. W przypadku active obrażeÅ„ testy te ograniczane sÄ… przez ból
śniowej, dwustawowość grupy tylnej mię- knee extension test kolano powinno osią- [22]. Wszystkie badania kliniczne powinny
Å›ni uda. Do podstawowej oceny ruchomoÅ›ci gnąć 20° wyprostu bÄ…dz
więcej (zdj. 9A B) odbywać się w odniesieniu do drugiej koń-
wykorzystuje się bierne uniesienie kończy- [22]. Do obiektywnej oceny zakresu rucho- czyny dolnej.
ny (SLR; zdj. 8) oraz test aktywnego wypro- mości wykorzystać można goniometr.
stu stawu kolanowego ze zgiętym stawem Ocena długości i rozciągliwości mięśnio-
biodrowym do 90° (active knee extension test; wej powinna odbywać siÄ™ do pojawienia
GRZEGORZ LEMIESZ
RECENZJA
Fizjoterapeuta Reprezentacji Polski Mężczyzn
Przesłana mi do recenzji 2-częściowa praca poświęcona zagadnieniu urazów grupy tylnej uda ucie-
w Rugby, Centrum Rehabilitacji Holistycznej w Olsztynie.
szyła mnie niezmiernie. W środowisku sportowym i medycznym odczuwalny jest brak wiedzy w tym
Dyplomowany terapeuta koncepcji TMH,
zakresie. Urazy tylnej grupy uda stanowią jedną z częstszych przyczyn przerwy w treningach aż po ko-
Konsultant Praktycznej Fizjoterapii i Rehabilitacji
nieczność rezygnacji z uprawiania sportu włącznie. Praca w sposób systematyczny omawia mecha-
mail: [e-mail]
nizm urazów, diagnostykę poszerzoną o istotne z punktu widzenia terapeutycznego ogniwa całego
www.rehabilitacja-holistyczna.pl
łańcucha kinematycznego, jakie stanowią kończyna dolna i tułów. Proponowany algorytm leczenia
KAMIL IWAC
CZYK
uwzględniający specyficzne ćwiczenia jest zgodny z aktualnie obowiązującymi zasadami, a dodatko-
Fizjoterapeuta Reprezentacji Polski Mężczyzn w Rugby,
wo autorzy samodzielnie uzupełnili i rozszerzyli zakres niezbędnej kompleksowej rehabilitacji o wspo-
Centrum Rehabilitacji Holistycznej w Olsztynie,
mniane kolejne ogniwa łańcucha kinematycznego. Z całą pewnością recenzowana praca przyczynia
[e-mail]
się do większej popularyzacji i zrozumienia omawianego zagadnienia, nie tylko w aspekcie poznaw-
www.rehabilitacja-holistyczna.pl
czym, ale również diagnostyczno-terapeutycznym z uwzględnieniem bieżącej profesjonalnej wiedzy.
LEK. MED. BARTOSZ CHUDZIK
Recenzent: PROF. DR HAB. N. MED. J. FABIÅš
Lekarz Reprezentacji Polski Mężczyzn w Rugby,
Kierownik Kliniki Artroskopii, Chirurgii Małoinwazyjnej i Traumatologii Sportowej
Dyrektor ds. spa i rehabilitacji hotelu  Lawendowe Termy ,
Kierownik FMC Centrum Medycznego A
odz

Prezes Polskiego Towarzystwa Lekarskiego
Konsultant Reprezentacji Polski Rugby
Medycyny Manualnej
Konsultant Zespołu Anwil Włocławek, Organika Budowlani A
ódz
, Klub Sportowy
Na zdjęciach: PAWEA
D
BROWSKI, reprezentant
Budowlani A
ódz
, Klub Sportowy Piotrowia Piłka Ręczna, AZS A
ódz

Kadry Narodowej Rugby
BIBLIOGRAFIA:
W numerze wrześniowym zamieszczona zostanie
1. Brooks J.H.M., et al. Epidemiology of injuries in English professional rugby union: part 1 match injuries. British
druga część artykułu poświęcona tym razem postę-
Journal of Sports Medicine 2005; 39, s. 757 66.
powaniu rehabilitacyjnemu w przypadku naderwa-
2. England Professional Rugby Injury Surveillance Project. 2011-2012 Season Report. Chapter 11: Hamstring
nia mięśni grupy tylnej uda u rugbistów.
Training Injuries 2013.
3. Petersen J., Hoelmich P. Evidence based prevention of hamstrin injuries in sport. British Journal of Sports
Medicine 2005; 39, s. 319 23. 16. Ryan A.J. Quadriceps strain, rupture and charlie
4. Mendiguchia J. et al. Hamstring strain injuries: are we heading in the right direction? British Journal of Sports horse. Medicine & Science in Sports 1969; 1, s.
Medicine 2012; 40, s. 81 5. 106 11.
5. Brooks J.H.M., et al. Epidemiology of injuries in English professional rugby union: part 2 training injuries. British 17. Takebayashi S., et al. Sonographic findings in
Journal of Sports Medicine2005; 39, s. 767-765. muscle strain injury: clinical and MR imaging
6. Biernat R., Lemiesz G. Postępowanie rehabilitacyjne w przypadku urazu grupy tylnej mięśni uda (kulszowo- correlation. Journal of Ultrasound in Medicine
goleniowej)  doniesienie wstępne. Rocznik Naukowy, AWFiS w Gdańsku 2008; 18, s. 43 50. 1995; 14, s. 899 905.
7. Sherry M.A, et al. Hamstring Strains: Basic Science and Clinical Research Applications for Preventing the Recurrent 18. Peetrons P. Ultrasound of muscles. European
Injury. Strength and Conditioning Journal 2011; 33 (3), s. 56 71. Radiology 2002; 12, s. 35 43.
8. Jones G. Rugby Injuries. Sport Medicine Update 2012; s. 2 7. 19. Stoller D.W. MRI in orthopaedics and sports
9. Woodley S.J., Mercer S.R. Hamstring strains  Where do they occur? New Zealand Journal of Physiotherapy medicine. 3rd ed. Wolters Kluwer/Lippincott,
2004; 32 (1), s. 22 8. Philadelphia 2007.
10. Askling C., et al. Type of acute hamstring strain affects flexibility, strength, and time to return to pre-injury level. 20. Mueller-Wohlfahrt H.W., et al. Terminology
British Journal of Sports Medicine 2006; 40, s. 40 4. and classification of muscle injuries in sport: The
11. Mendiguchia J., Brughelli M. A return-to-sport algorithm for acute hamstring injuries. Physical Therapy in Sport Munich consensus statement. British Journal of
2011; 12, s. 2 14. Sports Medicine 2013; 47, s. 342 50.
12. Hoskins W., Pollard H. The management of hamstring injury  Part 1: Issues in diagnosis. Manual Therapy 2005; 21. Peninou G., Tixa S. Napięcia mięśniowe.
10, s. 96-107. Od diagnostyki do leczenia. Wydawnictwo
13. Schmitt B., et al. Hamstring Injury Rehabilitation and Prevention of Reinjury Using Lengthened State Eccentric Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
Training: A New Concept. The International Journal of Sports Physical Therapy 2012; 7 (3), s. 333 41. 22. Heiderscheit B.C, et al. Hamstring Strain Injuries:
14. Copland S.T., et al. Evidence-Based Treatment of Hamstring Tears. Current Sports Medicine Reports 2009; 8 (6), Recommendations for Diagnosis, Rehabilitation,
s. 308 14. and Injury Prevention. Journal of Orthopaedic
15. O Donoghue D.O. Treatment of injuries to athletes. WB Saunders, Philadelphia 1962. & Sports Physical Therapy 2010; 40 (2), s. 67 81.
PRAKTYCZNA FIZJOTERAPIA & REHABILITACJA
14