RECEPTURA
i FARMAKOLOGIA OGÓLNA
dr n.med. Marta Józ
wiak-Bębenista
Zakład Farmakologii UM w A
odzi
1
Receptura i Farmakologia ogólna
PLAN ćwiczeń 1-3:
" Wyjaśnienie podstawowych pojęć stosowanych w recepturze
" Nazwy leków
" Jednostki masy i objętości oraz miary przybliżone stosowane
w recepturze
" Dawki leków, dawkowanie u osób dorosłych, dzieci i u osób
starszych. Przeliczanie dawek
" Leki z wykazu A, B, P i N
" Recepta. Uprawnienia oraz obowiązki lekarzy i farmaceutów.
Elementy istotne na recepcie
" Zapisywanie leków recepturowych
" Zapisywanie leków gotowych
2
RECEPTURA
" RECEPTURA " RECEPTURA LEKARSKA
FARMACEUTYCZNA
3
" SUROWIEC FARMACEUTYCZNY
" LEK
" LEK MAGISTRALNY
" LEK OFICYNALNY
" LEK GOTOWY (SPECYFIK)
" LEK ORYGINALNY
" LEK ODTWÓRCZY (GENERYK)
" LEK OTC (ang. Over The Counter drug)
4
INFORMACJE O LEKACH
" Rejestr produktów leczniczych dopuszczonych
do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej
" Urzędowy Spis Leków (USL)
" Farmakopea (Europejska VII, Polska IX)
" Pharmindex
" Leki Współczesnej Terapii
5
Nazwa leku
ØðNazwa chemiczna
ØðNazwa rodzajowa (miÄ™dzynarodowa)
ØðNazwa handlowa
ØðNazwa zwyczajowa
(potoczna)
6
Podział środków leczniczych wg FP w
zależności od stopnia bezpieczeństwa
" Wykaz A VENENA
" Wykaz B SEPARANDA
" Wykaz N NARCOTICA
7
Podział środków odurzających,
psychotropowych i prekursorów w
zależności od stopnia ryzyka
powstawania uzależnienia
8
Clonazepam
Nitrazepam
Oxazepam
Lorazepam
Midazolam
Estazolam
Tetrazepam
9
10
Dawka
Wyrażanie dawek:
" Dawka zwykle stosowana
g
" Dawka progowa (minimalna)
mg
" Dawka lecznicza (terapeutyczna)
%; 0
" Dawka maksymalna
" Dawka uderzeniowa
j.m.
" Dawka toksyczna
ppm
ml
" Dawka śmiertelna
" Dawka jednorazowa pro dosi
" Dawka dobowa pro die
11
12
Obliczanie dawek u dzieci
13
 Miary domowe:
" łyżeczka do herbaty - 5ml
" łyżka deserowa - 10 ml
" łyżka stołowa - 15 ml wody
" 1ml r-ru wodnego = 20 kropli
RECEPTA
15
Superscriptio (Inscriptio) 
nagłówek recepty
Dane zakładu leczniczego
lub lekarza
Nomen medici
Podpis i pieczÄ…tka lekarza
Data wystawienia recepty
16
Nomen aegroti  dane
dotyczÄ…ce chorego
" ImiÄ™ i nazwisko
" Adres
" Do lat 18  wiek
" PESEL
" Dodatkowe
uprawnienia
17
Praepositio (Invocatio)
" Recipe - wez

18
Praescriptio (Ordinatio)
" Nazwa i dawka
środków
farmaceutycznych 
lek recepturowy
" Nazwa i dawka
(stężenie) leku
gotowego
19
Subscriptio
" Wskazówki dla
farmaceuty odnośnie
postaci leku, ilości i
opakowania
20
Signatura
" Wskazówki dla
pacjenta
 Droga podania leku
 Sposób dawkowania
żðDawka jednorazowa
żðCzÄ™stotliwość
dawkowania
 Okres stosowania
leku
21
Kolejność zapisywania surowców
farmaceutycznych
" remedium cardinale  lek główny, najsilniej
działający
" adiuvans  lek wspomagający działanie leku
głównego
" corrigens  środek poprawiający smak,
zapach lub wyglÄ…d leku
" vehiculum  środek niezbędny do
sporzÄ…dzenia odpowiedniej postaci leku
22
Recepta
narkotyczna
= Recepta
specjalnego
zarachowania
23
" Ważność recepty
" Kto może wypisywać recepty?
" Ile leków na jednym blankiecie recepturowym?
" Brak opakowania/dawki
" aa
" ad
" q.s
24
Przydatne linki
" www.pharmindex.pl
" www.mp.pl
" www.rxlist.com
" www.urpl.gov.pl
" http://leki-informacje.pl
25
LEKI
gotowe
magistralne
" tabletki, drażetki, kapsułki
" proszki
" granulaty
" maści, pasty, mazidła
" maści, żele, pasty
" czopki, globulki
" czopki, globulki
" leki płynne (r-ry do użytku
" leki płynne (r-ry do użytku zewnętrznego,
r-ry do użytku wewnętrznego:
zewnętrznego, r-ry do
do dawkowania kroplami, łyżkami i
użytku wewnętrznego: do
łyżeczkami; zawiesiny, syropy, emulsje)
dawkowania kroplami,
" ampułki, fiolki
łyżkami i łyżeczkami;
" aerozole
zawiesiny, mieszanki)
" wlewki doodbytnicze
" leki galenowe
" plastry transdermalne
"
26
PROSZKI Pulvis; Pulveres
Proszki dzielone Proszki niedzielone
(proste i złożone) (proste i złożone)
" do użytku " do użytku
wewnętrznego wewnętrznego
" do użytku
zewnętrznego
27
28