Główne prądy epoki Renesansu ( Odrodzenia )


function saveas()
{
document.execCommand('SaveAs');
}








Drukuj prace | Zapisz prace | Powrót
Główne prądy epoki Renesansu (
Odrodzenia )a.) humanizm Wielki prąd umysłowy, który
objął wszystkie dziedziny życia. Humanizm to termin pochodzący z jęz.
łacińskiego "humanitas" (człowieczeństwo). Głosił uzmysłowienie sobie
najwyższej i jedynej wartości, jaką jest ludzka osobowość . Hasłem
humanistów stały się słynne słowa Terencjusza (rzymskiego komediopisarza)
zaczerpnięte z jednego z jego utworów : "Człowiekiem jestem i nic
co ludzkie nie jest mi obce" Humanizm zalecał wszechstronne
wykształcenie człowieka. Za podstawę przyjęto naukę łaciny, hebrajskiego,
filozofii i literatury starożytnej. Humaniści głosili konieczność
formowania osobowości ludzkiej oraz twórczych zdolności człowieka. Służyły
temu słynne uniwersytety europejskie w Padwie, Bolonii, Pradze Czeskiej,
Krakowie i Królewcu. W dziedzinie filozofii humaniści wyznawali
postawę tzw. eklektyzmu filozoficznego (epikureizm , stoicyzm), łączyli te
systemy filozofii starożytnych, które koncentrowały się na człowieku i
jego życiu doczesnym. Humaniści byli wyznawcami postawy tzw.
irenizmu ( "irene" - pokój ): - szukali płaszczyzny porozumienia w
duchu pokojowym ( duchu irenizmu ) - byli przeciwni wszystkim
zacietrzewieniom wyznaniowym i społecznym - wyznawali panteizm.
Uważali, że pełną harmonię może uzyskać człowiek żyjący na łonie natury.
Humaniści uważali, że duch ludzki przetrwa jego dzieła. Stąd
głosili aktywny tryb życia. Podkreślali znaczenie sławy artystycznej w
ciągu pokoleń, walor tradycji. Początkowa faza humanizmu (XVw. do
poł. XVI w.): - optymizm - pochwała życia i ludzkości oraz
społecznej aktywności ludzi - podkreślano wartość cnoty jako
wartości samej w sobie (bezinteresowność) - kultywowano ład świata
i jego harmonię - głoszono konieczność wewnętrznego rozwoju
jednostki - poszukiwano ideału zgody, porządku i harmonii wierząc
w nieograniczone możliwości umysłu człowieka II etap rozwoju
humanizmu jako prądu umysłowego (od II poł. XVI w.): - dysonanse
- rozterki - dylematy - wątpliwości
światopoglądowe (np. "Treny" Jana Kochanowskiego lub "Sonety" Mikołaja
Sępa - Sarzyńskiego) b.) Reformacja Drugi wielki prąd
renesansowy. Był to ruch społeczno - polityczny wewnątrz Kościoła
Katolickiego, który kwestionował nawet dogmaty religijne. Wywołał poważne
rozruchy natury społecznej w Europie - np. wojny chłopskie w Niemczech i
Czechach. Początek reformacji - to wystąpienie Marcina Lutra
(doktora teologii) w 1517r. w Wirttemberdze. On to ogłosił swoje słynne
"tezy o odpustach" (przybił do drzwi katedry kartę zawierającą 95
punktów). Negował m. in. uzyskanie odpustu za opłatą. Uważał, że Kościół
to tylko instytucja, która nie jest w stanie uchronić człowieka od
przeznaczenia. Krytykował niedopuszczalność rozwodów, sakrament kapłaństwa
oraz sakrament chrztu we wczesnym wieku. Luter publicznie spalił bullę
papieską, która go potępiała. Reformacja rozbiła europejską
wspólnotę religijną - przez cały XVI w. trwały wojny religijne w Europie (
Polska uniknęła wojen gdyż "urównouprawniła" wszystkie religie - wolność
wyznania i sumienia ). Dopiero słynny Sobór Trydencki (1545 - 1563)
rozprawił się z reformacją, ale nie przywrócił dawnego układu. Odłamy
protestanckie nie uznały zwierzchności papieża jako następcy św. Piotra na
ziemi. Francja, Szwajcaria, Niderlandy wyznawały kalwinizm, Niemcy -
luteranizm. W Anglii powstał kościół anglikański (narodowy). W Czechach
działali bracia czescy (husyci) oraz Arianie. W Polsce: luteranizm
(Pomorze, Wielkopolska, Śląsk), arianizm (bracia polscy), kalwinizm.
Luteranizm - teoria ufnej wiary w łaskę Bożą, szansa pozyskania
nieba przez człowieka niezdolnego do się. zielnego zbawienia
sści:Przekonanie o tym , że prawdy wiary można znaleźć samemu w Biblii.
Prąd ten dawał człowiekowi samodzielność, ale i ryzyko w dociekaniach
natury religijnej. Kalwinizm - obarczał jednostkę poczuciem
niepewności i zagrożenia, teoria przeznaczenia (predestynacji). Głosił
pogląd, iż Bóg z góry przeznacza człowieka do zbawienia lub potępienia.
Arianizm - ruch ten wywodził się z Kościoła Kalwińskiego.
Traktowano Chrystusa jako człowieka podniesionego do wysokości Boga po
Zmartwychwstaniu. Biblia była dla braci polskich nieskażonym źródłem nauki
i wiary. Ruch husycki - Jan Hus ganił zaniedbywanie obowiązków
przez duchownych. Nie kwestionował dogmatów religijnych, lecz chciał
zreformować Kościół. Otrzymał tzw. "żelazny glejt" od papieża (przekazał
mu go Zawisza Czarny), wyjechał do Rzymu i tam po procesie został spalony
na stosie za wygłaszanie herezji.