Reformacja to drugi z g³ównych pr¹dów renesansu . Reformacja stworzy³a wizerunek cz³owieka jako istoty o ca³kowicie ska¿onej naturze, w której Bóg widzi tylko "smród i plugastwo". Renesansowa harmonia i równowaga zaczê³y chwiaæ siê wobec zagro¿enia samotnoœci¹, wobec rozterek duchowych. Bezpoœredni¹ przyczynê wybuchu reformacji upatruje siê w wyst¹pieniu Marcina Lutra (1483-1546), który w 1517 r. w Wittenberdze og³osi³ swe s³ynne tezy o odpustach. Humanizm (³ac. humanitas = "cz³owieczeñstwo", "ludzkoœæ") to pr¹d umys³owy renesansu, który poprzedzi³ ca³¹ epokê, by³ jej zwiastunem, "œwitem" . Waga tego pierwszego objawienia polega³a przede wszystkim na uzmys³owieniu sobie wartoœci w³asnej, jedynej, ludzkiej osobowoœci (humanus = "ludzki"). Has³em humanistów by³o has³o Terencjusza:   "cz³owiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce"  kim i jakim jest cz³owiek, stanowi³o centrum zainteresowania humanistów. Fraszka (w³. frasca = bagatela, drobnostka) to krótki utwór poetycki, najczêœciej ¿artobliwy i na b³ahy temat, dotycz¹cy jakiegoœ zdarzenia lub osoby zamkniêty wyrazist¹ point¹, stanowi¹c¹ wyostrzenie myœli lub konkluzjê; Pieœñ cechuje uproszczenie budowy, prosta sk³adnia, uk³ad stroficzny, wystêpowanie refrenów i paralelizmów (powtórzenie jakiegoœ elementu); charakter pieœni wynika z jej zwi¹zków z muzyk¹; u³atwia ukszta³towanie melodii; czêsto o tematyce mi³osnej, np. pieœñ powitalna i po¿egnalna, pieœñ pochwalna, pieœñ biesiadna pieœñ poranna, pieœñ wieczorna; Sielanka to utwór poetycki, przedstawiaj¹cy ¿ycie ludu na tle natury, zawieraj¹cy elementy realistyczne, podkreœlaj¹cy wdziêk prostego, wiejskiego ¿ycia; akcja sielanki jest s³abo rozwiniêta, przewa¿aj¹ opisy i piosenki poch z Grecji (idylla Teokryta III w. p.n.e.), utwory utrzymane w pogodnym tonie, opowiadaj¹ce o ¿yciu pasterzy lub wieœniaków; Wergiliusz. Tren (threnos = lament, pieœñ ¿a³obna, op³akiwanie) jest to utwór poetycki o tonie elegijnym i charakterze ¿a³obnym, poœwiêcony wspomnieniu osoby  zmar³ej, rozpamiêtywaniu jej zalet i uczynków. w antyku (m.in. Pindar, Owidiusz),


ODRODZENIE  (renesans) rozpoczê³o siê w XIV w. we W³oszech, a w krajach pó³nocnoeuropejskich w koñcu XV w.; trwa³o we W³oszech do pocz¹tku XVI w., a na pó³nocy Europy do koñca tego wieku (po lata trzydzieste XVII w.). Na ostatnie dwa dziesiêciolecia XV wieku przypada w Polsce œwit idei renesansowych (ju¿ "Kronika" D³ugosza realizuje myœl humanistyczn¹). Kszta³tuje siê tak¿e w opisywanym okresie mecenat zwi¹zany z dworem arcybiskupa  lwowskiego.  W okresie prze³omu renesansowego nast¹pi³ tak¿e rozwój sztuki drukarskiej. Pierwszy, wêdrowny jeszcze warsztat drukarski pojawi³ siê w Polsce w 1473 roku. Od 1503 roku drukarstwo na sta³e ju¿ wrasta w dzieje kultury polskiej (Haller, Hochfeder, Ungler). Olbrzymie znaczenie dla rozwoju renesansu mia³a tak¿e dzia³alnoœæ Akademii Krakowskiej. Renesans nie "odkry³" antyku, tak jak odkrywa siê nowe, nie znane dot¹d l¹dy; w tym sensie humaniœci nie byli Kolumbami obszarów staro¿ytnej kultury. Natomiast renesansowe odkrycie antyku polega³o na wspomnianym ju¿ wskrzeszaniu jego duszy, czyli na próbie zrozumienia i pojêcia staro¿ytnoœci jako sensownej ca³oœci, w której ka¿dy element ma okreœlone miejsce i znaczenie t³umacz¹ce siê w³aœnie w zwi¹zku z ow¹ ca³oœci¹. Takie ujêcie przyczyni³o siê do innego, bardziej wszechstronnego naœwietlenia staro¿ytnej wiedzy i kultury, do nadania jej zabytkom nowego, w³aœciwego sensu. Wszechstronne, kierowane, harmonijne formowanie osobowoœci oraz twórczych zdolnoœci cz³owieka (humanitas) by³o niejako  powtórzeniem greckiego idea³u wychowawczego (staro¿ytna nazwa paideia). Humanistyczne przejêcie siê antykiem nie mia³o znamion amatorszczyzny, by³o dog³êbne; chciano poznaæ mo¿liwie najwiêcej i najdok³adniej. Tak zrodzi³y siê nauki humanistyczne uprawiane na wielu uniwersytetach europejskich, w tym na licz¹cej siê Akademii Krakowskiej

Cechy dramatu Szekspira : zerwanie z zas. 3 jednoœci , wprowadzenie scen zbiorowych, podzia³ na akty i sceny, bohater dynamiczny, zmieniaj¹cy siê , ukazanie jego prze¿yæ wewnêtrznych, wprowadzenie el. fantast i epizodów, rola przyrody, brak punktu kulminacyjnego,  Odprawa : podzia³ na epizody i komentarze chóru, zasada 3 jednoœci, decorum  Przyczyny rozwoju renes : odkrycie Ameryki 1492, wynalezienie druku, mecenat, odkrycie “ducha “antyku, reformacja, kszta³towanie siê silnych pañstw. Stoicyzm : nurt filozof pocz Zanan z Kition, mówi³, ¿e cz³owiek jest wynios³y i osi¹ga pe³niê szczêœcia jeœli nawet dla przeciwnoœci losu pozostaje spokojny.Mecenat opieka nad wybitnymi twórcami (Mecenas I w p.n.e. Przez materialn¹ pomoc wielu zdoby³o wykszta³cenie i warunki do pracy. W zamian artyœci demonstrowali wielkoœæ czasów i zapewniali im pamiêæ potomnych. Luteranizm propagowa³ teoriê ufnej wiary w wybaczaj¹c¹ ³askê bo¿¹, jedyn¹ szansê pozyskania nieba przez cz³owieka  Kalwinizm obarcza³ jednostkê poczuciem niepewnoœci i zagro¿enia ( perdestynacja ) Bóg z góry przeznacza cz³owieka do zbawienia lub potêpienia, niezale¿nie od starañ. Arianie: potêpiali poddañstwo ch³opów, g³osili potrzebê wyrzeczenia siê maj¹tków. ¯eñcy : Olucha, Pietrucha,    Ekonom. Gat. Z antyku treny, pieœni, sielanki, dialog, tragedia,  
Gat ze œredn. Sonet, kronika, misterium, kazanie. Wzorzec osobowy ziemianin, dworzanin, partiota, Poeta doctus Rozpoczê³o siê w XIV w. we W³oszech, a w krajach pó³nocnoeuropejskich w koñcu XV w.; trwa³o we W³oszech do pocz¹tku XVI w., a na pó³nocy Europy do koñca tego wieku (po lata trzydzieste XVII w.). odkrycie antyku polega³o na wspomnianym ju¿ wskrzeszaniu jego duszy, czyli na próbie zrozumienia i pojêcia staro¿ytnoœci jako sensownej ca³oœci,