renesans004aangelsa

Temat: Świat przedstawiony we "Fraszkach" J. Kochanowskiego.

Zbiór "Fraszek" Kochanowskiego przedstawia pełną renesansową wizję świata. Jest
on tu ukazany od strony tych wartości, które poeta - przedstawiciel swej epoki -
cenił najwyżej i które opisując unieśmiertelnił.
Fraszki są pisane "na", "do" i "o" jakiejś postaci, rzeczy, sprawie. Zdarzają
się fraszki wyszukane stylistycznie, np. "Raki", i skromne w swej formie, bardzo
liryczne, filozoficzne, poważne i wesołe, satyryczne i wypełnione przekorą.
Możemy wyróżnić grupę fraszek, mówiących o radości życia, o idei "carpe diem",
pięknie natury. Uroki życia towarzyskiego podkreśla Kochanowski we fraszce "Na
swoje księgi", gdzie pisze: "Pieśni, tańce i biesiady / schadzają się do nich
rady.", równocześnie jednak zachowuje krytyczny stosunek do zbyt hulaszczego
trybu życia i w swej satyrycznej fraszce "O kapelanie" wyśmiewa pijaństwo.
Druga grupa fraszek, tym razem refleksyjnych, zawiera w sobie poważne myśli,
nazywane przez poetę "tajemnicami swoimi" i które to myśli określa w utworze "Do
fraszek" "dziwnym Labiryntem, z którego nie wyprowadzi żadna Ariadna". W innym
utworze świat jawi się poecie jako teatr, a ludzie jako poruszane za sznurki
marionetki - fraszka "O żywocie ludzkim": "Naśmiawszy się nam i naszym porządkom
/ Wemkną nas w mieszek, jak to czynią łątkom." Fraszki mówią o wysokiej kulturze
umysłowej pisarza renesansowego, o życiu jego środowiska, a wreszcie ukazują
jego osobiste przeżycia i refleksje. I tak np. we fraszce "Do gór i lasów" poeta
zapytuje sam siebie "Co dalej będzie?". Rozmiłowany w świecie starożytnym i
antycznej kulturze, Kochanowski wprowadził do fraszek wiele charakterystycznych
dla tamtej epoki symboli i obrazów, jak choćby wspomniane już Labirynt i Ariadnę
lub bożka Proteusa w "Do gór i lasów". Kochanowski potrafił, mieszcząc się w
zwięzłej formie fraszki, ukazać sylwetki przyjaciół i znajomych, których
spotykał na dworze królewskim, od wojewodów, biskupów, po głośnego błazna
Stańczyka.
Za pomocą miniaturowej autobiografii "Do gór i lasów" przedstawił uroki życia na
wsi. Nie zapomniał także o ulubionym cieniu lipy, który wspomina we fraszce "Na
lipę". Kochanowski pisywał także fraszki erotyczne, tzw. utwory frywolne.
Swoboda erotyczna jest tu odpowiedzią Kochanowskiego na pruderię literatury
średniowiecza.
Analizując cały zbiór fraszek, można powiedzieć, że wartościami, które poeta
cenił najbardziej, były: życie w przyjaźni, dworny kult kobiety, pozostawanie w
zgodzie z własnym sumieniem, rola dobrego gospodarza, wreszcie - praca pisarska.