ogrzewanie czesc 4.qxd 2007-06-20 16:17 Page 72
Grzejnikowe dylematy
Co lepiej wybrać,
ogrzewanie po podłogowe,
Co trzeba wiedzieć
elektryczne czy wodne,
przed zakupem grzejników?
grzejnik płytowy czy
Grzejniki muszą zapewniać wymaganą dla
dekoracyjny, czym
danego pomieszczenia moc przekazywania
ogrzewać sypialnię, salon ciepła. A przy okazji łatwo powinny dać
utrzymać się w czystoS
ci i mieć estetyczny
lub pokój dziecięcy? Co
wygląd. Moc grzewcza zależy od przewi-
ma lepszy wpływ na nasze dzianych dla instalacji parametrów pracy,
czyli temperatury wody zasilającej i po-
samopoczucie i zdrowie?
wrotnej. Choć ostatecznie grzejniki mon-
To pytania, przed którymi tuje się po zakończeniu prac wykończe-
niowych, to kupić powinniS
my je już na
stają wszyscy budujący
etapie prac instalacyjnych, co pozwoli na
dom. A kiedyS
& było tak dokładne ustalenie miejsca ich zamocowa-
nia. Najlepszym miejscem do montażu
prosto. Z trudem zdobyte
grzejników są S
ciany podokienne, gdyż za-
grzejniki żeberkowe pewnia to równomierny rozkład tempera-
tury w pomieszczeniu i nie przeszkadza
cieszyły każdego. Dlatego,
w jego urządzaniu.
że były. Teraz czasy się JeS
li okna sięgają podłogi, to zamiast
montowania grzejnika w głębi pomiesz-
zmieniły. Na szczęS
cie.
czenia, lepiej umieS
cić go w kanale pod-
Hurra, niech żyją& okiennym, przykrytym ozdobną kratą. Ta-
ki sposób instalacji trzeba przewidzieć już
grzejnikowe dylematy!
na etapie wykonywania podłogi, by pozo- Przy oknach do podłogi warto zamontować grzejniki
o
d
p
w
z
g
kanałowe (fot. Regulus-System)
(
R
S
stawić 40-50-cm wgłębienie.
Jak grzeją grzejniki?
Grzejniki przekazują ciepło na zasadzie przekazywana jest także przez konwekcję. i promieniowania, a ogrzewanie płaszczy-
konwekcji albo promieniowania. Typowo konwekcyjnym grzejnikiem jest znowe jest typowo promieniującym syste-
Konwekcja to inaczej ruch powietrza konwektor, grzejniki płytowe przekazują mem grzewczym.
w pomieszczeniu. Grzejnik ogrzewa ota- ciepło zarówno na drodze konwekcji, jak
czające go powietrze. Ciepłe powietrze, ja-
ko lżejsze, unosi się do góry, a na jego
miejsce napływa od dołu powietrze chłod-
niejsze.
Promieniowanie polega natomiast na
przekazywaniu ciepła w postaci fal elek-
tromagnetycznych. Grzejnik oddający cie-
pło na drodze promieniowania ogrzewa
nie powietrze, tylko powierzchnie (np.
meble, S
ciany, człowieka, który znajduje
się w pomieszczeniu). W niewielkim stop-
niu wzrasta również temperatura powie-
Przy ogrzewaniu konwekcyjnym powietrze Ogrzewaniu przez promieniowanie nie towarzyszy ruch powietrza 
o
k
p
p
p
n
t
r
p

trza w pomieszczeniu, gdyż częS
ć ciepła unosi się do góry ciepło jest emitowane do S
rodka pomieszczenia
s
d
g
j
e
d
S

p
72
ogrzewanie czesc 4.qxd 2007-06-20 16:17 Page 73
OGRZEWANIE  GRZEJNIKI, PODŁOGÓWKA

G
P
Jak dobrać grzejnik do funkcji pomieszczenia?
Grzejniki w instalacji c.o. pełnią funkcję  przekax
nika ciepła między kotłem
a pomieszczeniem. Ich rodzaj nie ma większego wpływu na zużycie energii ciepl-
nej, ale wpływa na komfort cieplny, estetykę wnętrz oraz łatwoS
ć utrzymania
w czystoS
ci. Obecnie najczęS
ciej montowane są grzejniki płytowe, charakteryzują-
ce się estetycznym wyglądem, małą głębokoS
cią montażową oraz wysoką efektyw-
Grzejniki
noS
cią grzewczą (stosunek wymiarów do oddawanej mocy). Przeznaczone są do
żeberkowe mogą
m
montowania w instalacjach typu zamkniętego, a więc przy zasilaniu z kotła gazo-
być stosowane
s
wego, olejowego lub na paliwo stałe współpracującego z wymiennikiem ciepła.
w instalacjach
Mogą być przystosowane do podłączenia bocznego lub dolnego i praktycznie na-
typu otwartego
o
dają się do montażu w każdym pomieszczeniu. Drugi rodzaj często instalowanych
(fot. Instal-
I
Projekt)
grzejników to grzejniki żeberkowe (członowe), głównie aluminiowe. Wysoka od-
pornoS
ć na korozję sprawia, że mogą też być montowane w instalacjach typu
Grzejniki
otwartego. Oba wymienione rodzaje grzejników przekazują ciepło częS
ciowo na
konwektorowe to
t
drodze promieniowania, a częS
ciowo dzięki konwekcji. Sprzyja to równomierne- głównie grzejniki
g
kanałowe
mu rozkładowi temperatur w pomieszczeniu. Natomiast grzejniki konwektorowe
(fot. Regulus-
R
przekazują ciepło przede wszystkim dzięki konwekcji, co wiąże się z intensyw-
System)
nym ruchem powietrza oraz tworzeniem się  ciepłej poduszki pod sufitem.
Z tego względu przeznaczone są głównie do montowania jako grzejniki kanałowe
umieszczane w podłodze pod oknem, dzięki czemu tworzy się kurtyna ciepłego
powietrza, w miejscu gdzie straty ciepła są największe. Odrębną grupę stanowią grzejniki
łazienkowe i ozdobne produkowane często w bardzo wymyS
lnych kształtach. Traktowane są
jako element ogrzewania uzupełniającego pełniący jednoczeS
nie funkcję dekoracyjną.
Jak dobrać moc Gdzie najlepiej jest umieS
cić grzejnik?
Ogólną zasadą przy wyborze miejsca na za- strata H" 5% strata H" 15%
grzejnika?
instalowanie grzejników są takie miejsca,
Dobór mocy grzejnika zależy od zapotrzebowa- gdzie występują największe straty ciepła.
nia na ciepło danego pomieszczenia oraz para- Dzięki temu uzyskuje się optymalną cyr-
metrów pracy instalacji. Nie ma potrzeby pre- kulację powietrza i równomierne ogrzewa-
obudowa
cyzyjnego wyliczania jego mocy, bo warunki je- nie pomieszczenia. Miejscem  z wyboru
go pracy ulegają ciągłym zmianom, a w po- są więc strefy pod oknami, a także w pobli-
mieszczeniu mogą też funkcjonować tzw. obce żu drzwi. JeS
li okno  zwłaszcza duże  się-
x
ródła ciepła, choćby oS
wietlenie. Ponadto moc ga do samej podłogi, to najkorzystniej bę- Na rysunku pokazane są przykładowe rozwiązania
r
p
s
p
r
g
k
p
z
j
grzejników okreS
la się dla ekstremalnie niskich dzie umieS
cić w podłodze grzejnik kanało- zabudowy grzejnika, które powodują zmniejszenie jego
mocy grzewczej
g
temperatur zewnętrznych (-20�C) które wystę- wy przykryty ozdobną kratką. JeS
li z ja-
pują rzadko i przez krótki czas. Wystarczające kichS
względów nie można ich tak zamon-
więc będzie przyjmowanie wskax
nikowej mocy tować, to instalujemy je po bokach okna
grzejników, która w domach ocieplonych, przy czym lepiej założyć dwa mniejsze po
zgodnie z aktualnymi wymaganiami, wynosi obu stronach niż jeden duży. W przypadku
50-70 W/m2. Moc taką powinien uzyskiwać zakładania grzejnika na S
cianie wewnętrz-
grzejnik przy nominalnych parametrach pracy nej powinniS
my nad nim umieS
cić osłonę
instalacji np. 70/50/20 i jeS
li są one inne, to odchylającą (parapet), co skieruje cyrkula-
trzeba ją skorygować współczynnikiem poda- cję powietrza do S
rodka pomieszczenia.
wanym przez producenta grzejników. W przeciwnym razie na S
cianie szybko po-
jawią się ciemne smugi z osiadającego ku-
rzu, jak również będzie mniej korzystny
rozkład temperatury pomieszczenia. Obu-
dowanie grzejnika czy też przysłonięcie go
zasłonami, sprawia że zmniejsza się jego
przekazywanie ciepła do pomieszczenia.
Jednak niekorzystne skutki obniżonej wy-
dajnoS
ci grzewczej są najczęS
ciej nieodczu-
Od miejsca montażu grzejnika zależy sposób
m
m
g
z
s
walne, gdyż zasłona na oknie daje dodatko-
przekazywania przez niego ciepła i rozkład
p
n
c
i
r
wą izolację termiczną, co w pewnym stop-
temperatury w pomieszczeniu. Najlepiej jest
w
p
N
j
x
ródłem ciepła w domu mogą być nawet lampy
c
w
d
m
b
n
l
niu kompensuje mniejszą moc grzejnika. zamontować grzejnik pod oknem
g
p
o
(fot. Spotline)
S
73
ogrzewanie czesc 4.qxd 2007-06-20 16:17 Page 74
Typ grzejnika a miejsce montażu i zastosowanie
Grzejniki płytowe należą do najczęS
ciej insta- trza pomieszczenia. Są stosunkowo lekkie, w łazienkach  pełnią jednoczeS
nie funkcję
lowanych, co zawdzięczają estetycznemu wy- więc bez obawy można je wieszać również na suszarki do ręczników. Mogą być wyposażone
glądowi i wysokiej efektywnoS
ci przekazywa- S
ciankach w systemach lekkiej zabudowy. dodatkowo w grzałkę elektryczną, co umożli-
nia ciepła. Dostępne są w kilku wersjach, róż- Grzejniki ozdobne  montowane najczęS
ciej wia ogrzewanie łazienki, gdy instalacja cen-
niących się liczbą płyt grzejnych (jedno-, dwu tralnego ogrzewania jest wyłączona. Jest to
 i trzypłytowe) oraz sposobem podłączenia wygodny sposób na dogrzanie łazienki, czy
(przyłącza dolne lub boczne). Powinny być też uzyskanie efektu  ciepłego ręcznika .
montowane w zamkniętych systemach ogrze-
wania  ze względu na przyspieszoną korozję,
gdy woda obiegowa ma kontakt z powietrzem.
Grzejniki z podłączeniem dolnym wyposażo-
ne są w zawór regulacyjny, przystosowany do
zamontowania głowicy termostatycznej. Przy
takim sposobie zasilania, połączenie z rurami
wykonuje się przy użyciu zestawu prostego
NajczęS
ciej stosowane w domach jednorodzinnych są
s
w
d
j
s
lub kątowego, z zaworami odcinającymi, co grzejniki płytowe (fot. VNH Fabryka Grzejników)
p
(
V
F
G
pozwala na zdemontowanie grzejnika bez ko-
niecznoS
ci spuszczania wody z całej instalacji. a)
Grzejniki członowe z żeliwa lub aluminium
składają się z łączonych segmentów, które Alternatywą są grzejniki konwektorowe
s
g
k
można montować w zestawy różnej długoS
ci.
b)
Montowane są głównie w instalacjach typu
otwartego, gdyż charakteryzują się wysoką od-
pornoS
cią na korozję. Grzejniki żeliwne są
c)
ciężkie, dlatego nie mogą być montowane na
S
ciankach o słabej wytrzymałoS
ci, np. z płyt
gipsowo-kartonowych.
Grzejniki konwektorowe, ze względu na spo-
sób przekazywania ciepła, instalowane są czę-
Można wybrać zarówno cienki grzejnik bez ożebrowania
w
z
c
g
b
o
sto jako kanałowe pod sięgającymi podłogi
 typ 10 (a), najbardziej popularny grzejnik dwupłytowy
t
1
(
n
p
g
d
oknami lub za meblami, także w kuchni i ła-
z podwójnym ożebrowaniem  typ 22 (b) lub nawet
p
o

t
2
(
l
n
zience. W przypadku montowania na S
cianach
grzejnik trzypłytowy z potrójnym ożebrowaniem
t
z
p
o
powinny być od góry osłonięte półką, która
 typ 33 (c). Pierwsza cyfra oznacza liczbę płyt, Najciekawszą opcją są grzejniki ozdobne. Niestety dos-
t
3
(
P
c
o
l
p
o
s
g
o
N
d
skieruje strumień ciepłego powietrza do wnę- druga  liczbę ożebrowań. tarczają one najmniej ciepła (fot. Purmo, Rettig Heating)

l
o
o
n
c
(
P
R
H
Jak podłączać grzejniki?
WiększoS
ć instalowanych grzejników to
grzejniki płytowe z zasilaniem dolnym. Do-
prowadzane do nich rury mogą wychodzić
bezpoS
rednio z podłogi lub ze S
ciany. Lepsze
jest podłączenie S
cienne, gdyż rury są wtedy
praktycznie niewidoczne, nie trzeba przyci-
nać posadzki i wygodniej się sprząta. Este-
tyczne i wygodne podłączenie grzejników
umożliwiają zestawy przyłączeniowe, wypo-
sażone w zawory odcinające (można dzięki
temu zdemontować grzejnik bez opróżniania
Przyłącze grzejnikowe
g
instalacji!) i złączki przystosowane do zaci-
Mocowanie rur na szlichcie podłogowej (fot. Oventrop)
r
n
s
p
O
S
nięcia na różnych rodzajach rur.
JeS
li rury prowadzone są w podłodze, precy- stwowych problem ten można rozwiązać wy- instalacji bez koniecznoS
ci zaS
lepiania koń-
zyjne wykonanie odgałęzienia jest doS
ć konując podłączenia z rur i kształtek mie- cówek rur. Na zakończeniu rur przy podłą-
skomplikowane, zwłaszcza w przypadku in- dzianych. W niektórych systemach rur poli- czeniu do baterii musi być zawsze zamonto-
stalacji z rur elastycznych, których nie moż- propylenowych dostępne są specjalne zespo- wane (na sztywno do S
ciany) kolano. Zapo-
na zbyt mocno wyginać. W instalacjach lone kształtki przyłączeniowe, które również biega to uszkadzaniu rur i połączeń przy
z miękkich rur miedzianych lub rur war- pozwalają na wykonanie próby ciS
nieniowej montażu lub demontażu armatury.
74
ogrzewanie czesc 4.qxd 2007-06-20 16:17 Page 75
OGRZEWANIE  GRZEJNIKI, PODŁOGÓWKA

G
P
Co lepsze  grzejniki czy ogrzewanie podłogowe?
W domach jednorodzinnych najkorzystniejszy jest system
fot. Buderus
B
ogrzewania mieszanego  gdy funkcjonuje ogrzewanie grzejni-
kowe i podłogowe. Dzięki temu łączymy zalety obu systemów,
a jednoczeS
nie eliminujemy przynajmniej częS
ciowo wady każ-
dego z nich. Zastosowanie wyłącznie ogrzewania grzejnikowego
wymaga przede wszystkim znalezienia odpowiedniego miejsca
do ich zamontowania, co często utrudnia przewidzianą aranża-
cję wnętrz. JeS
li nie znajdziemy dla nich miejsca pod oknami,
to przy innej lokalizacji nie tylko będą przeszkadzać, ale rów-
nież nie zapewnią równomiernej temperatury. Podobnie w po-
mieszczeniach wysokich np. w salonie otwartym aż po dach
trudno będzie uzyskać pożądaną temperaturę przy podłodze,
gdyż pojawia się efekt kominowy, gdzie ciepłe powietrze szybko
wędruje pod dach. Z kolei sama podłogówka ogranicza możli-
woS
ci dowolnego wykończenia podłogi jak i rozstawienia mebli,
a duża bezwładnoS
ć cieplna instalacji ogranicza szybkie reago-
wanie na zmiany temperatury zewnętrznej. Natomiast dzięki
fot. KAN
K
połączeniu obu systemów uzyskujemy większa swobodę w aran-
żacji wnętrz, równomierny rozkład temperatury oraz dynamicz-
ne reagowanie na zmiany pogodowe. Klasyczny układ takiego
ogrzewania to podłogówka w salonie, holu, łazienkach wspoma-
gana ewentualnie grzejnikami, natomiast w sypialniach montu-
jemy jedynie grzejniki. Współpraca obu systemów wymaga roz-
Najlepszym rozwiązaniem
r
budowania układów sterujących, gdyż pracują one optymalnie
jest zastosowanie
z
przy różnych parametrach wody na zasilaniu i powrocie.
grzejników i podłogówki
i
p
w jednej instalacji
i
Jakie są zalety i wady ogrzewania podłogowego?
Ogrzewanie podłogowe  w porównaniu podłodze w strefie przebywania ludzi otrzy- i w swobodnym rozmieszczeniu mebli.
z tradycyjnymi grzejnikami  ma swoje zale- muje się optymalną temperaturę, natomiast Układ wymaga też bardziej rozbudowanej
ty oraz wady. Podstawowym warunkiem, pod sufitem jest nieco chłodniej. Dlatego ten aparatury sterującej, a duża bezwładnoS
ć
umożliwiającym ułożenie ogrzewania podło- rodzaj ogrzewania polecany jest szczególnie cieplna utrudnia szybkie nagrzanie pomiesz-
gowego, jest dostateczna izolacyjnoS
ć cieplna do wysokich pomieszczeń. Nieco mniejsze czenia po dłuższej przerwie. Jako ogrzewanie
pomieszczeń  w stosunku do efektywnej po- jest też zużycie energii  szacunkowo podstawowe najczęS
ciej instaluje się wodne
wierzchni grzewczej. Moc takiego ogrzewa- o 5-10% w stosunku do ogrzewania grzejni- ogrzewanie podłogowe  głównie ze względu
nia jest bowiem ograniczona z jednej strony kowego. na możliwoS
ć korzystania z tańszych x
ródeł
wolną od umeblowania powierzchnią podło- Wadą ogrzewania podłogowego są przede ciepła. Natomiast ogrzewanie elektryczne
gi, z drugiej temperaturą dotykową, która nie wszystkim ograniczenia w wykończeniu po- montujemy jako dodatkowe, w celu uzyska-
powinna przekraczać 28�C dla pomieszczeń sadzki (nie można np. położyć dywanu) jak nia efektu ciepłej podłogi, np. w łazience.
mieszkalnych i 32�C dla łazienek. Przy wyż-
Wodne ogrzewanie podłogowe możemy zamontować w całym domu (fot. Kisan)
o
p
m
z
w
d
(
K
szych temperaturach wzrasta m.in. unoszenie
kurzu, a podwyższona ciepłota niekorzystnie
wpływa na organizm ludzki.
Trzeba też brać pod uwagę rodzaj wykończe-
nia podłogi, który w znaczący sposób wpływa
na iloS
ć przekazywanej energii cieplnej.
Orientacyjnie można przyjąć, że z 1 m2 po-
wierzchni grzejnej podłogi z okładziną z pły-
tek ceramicznych uzyskamy ok. 80 W mocy,
a przy parkiecie drewnianym już tylko
ok. 40 W.
Podstawową zaletą ogrzewania podłogowego
jest zapewnienie korzystnego rozkładu tem-
peratury w pomieszczeniu. Dzięki ciepłej
75
ogrzewanie czesc 4.qxd 2007-06-20 16:18 Page 76
Z jakich rur wykonuje się wodne ogrzewanie podłogowe?
W instalacjach ogrzewania podłogowego stosowane są miękkie rury
miedziane, rury polipropylenowe (PP) oraz rury warstwowe typu
PE-X/Al/PE. Każdy rodzaj rur ma nieco inne właS
ciwoS
ci, ale prak-
tycznie nie ma istotnych różnic w ich trwałoS
ci i niezawodnoS
ci.
Decydujące znaczenie mają tu jakoS
ć samego materiału oraz prawidło-
we wykonanie instalacji.
Rury miedziane są stosunkowo drogie i przy układaniu w ogrzewaniu
podłogowym powinny być osłonięte tzw. peszlem  koszulką ochron-
ną z tworzywa. Zabezpiecza to miedx
przed korozyjnym oddziaływa-
Do ogrzewania podłogowego stosuje się rury z tworzyw sztucznych (najczęS
ciej
o
p
s
s
r
z
t
s
(
niem wylewki betonowej i umożliwia zachodzenie zjawiska rozsze-
polibutylen i polietylen) albo miedziane. R
rednice przewodów mają od 12 do 22 mm
i
p
a
m
R

p
m
o
1
d
2
m
rzalnoS
ci cieplnej rur.
(fot Wavin Metalplast Buk, Wieland Polska)
W
M
B
W
P
Rury polipropylenowe do ogrzewania podłogowego muszą mieć tzw.
barierę antydyfuzyjną  w postaci specjalnej folii, która zapobiega
rozdzielacz
przenikaniu tlenu do wody grzejnej. Rury te można układać bezpo-
posadzka
S
rednio w wylewce betonowej, jednak długoS
ć prostych odcinków nie
rura
może przekraczać 5 m. Rury PP wymagają układania w doS
ć sztyw-
grzewcza
nych uchwytach lub montażu na gorąco, ponieważ zagięcia mają ten-
folia
dencję do prostowania się.
polietylenowa
Tych wad pozbawione są rury warstwowe, produkowane w różnych
mocowanie rur
zestawieniach poszczególnych warstw  najczęS
ciej z polietylenu sie-
ciowanego (PE-X), aluminium (Al) i polietylenu wysokiej gęstoS
ci
(PE). Warstwa aluminium zabezpiecza przed dyfuzją tlenu, zmniejsza
rozszerzalnoS
ć cieplną rury i zapewnia tzw. brak pamięci kształtu  po
jastrych
wygięciu rura nie wraca do poprzedniej formy.
Przy montażu ogrzewania podłogowego, niezależnie od rodzaju uży-
tych rur, należy przestrzegać zasady układania pętli grzewczych z jed-
izolacja cieplna
nego odcinka, bez jakichkolwiek złączek. Jego długoS
ć nie powinna
strop
przekraczać 50 m.
Rury w wodnym ogrzewaniu
w
w
o
Rury montuje się w układzie zygzakowym  z podziałem na sekcje
podłogowym montuje się
m
s
w
o
p
o długoS
ci do ok. 100 m. Schemat wodnego ogrzewania podłogowego zygzakowo
Jak wykonać wodne ogrzewanie podłogowe?
Wodne ogrzewanie podłogowe wykonuje się na etapie
listwa przypodłogowa
prac instalacyjnych z tym, że wczeS
niej trzeba uwzględ-
elastyczna masa
nić gruboS
ć niezbędnych warstw w celu uzyskania jed-
taS
ma izolacyjna na obrzeżach z folią PE
nakowego poziomu podłóg we wszystkich pomieszcze-
niach. Przeciętnie gruboS
ć warstw ogrzewania podłogo-
jastrych pływający
wego nad pomieszczeniami ogrzewanymi wynosi 12 cm,
rura grzewcza
S
ciana
a przy podłogach na gruncie 16-20 cm. Pierwszą war-
uchwyty rury
stwą układaną na stropie lub betonowym podkładzie na
gruncie jest ocieplenie ze styropianu EPS 100 o grubo-
izolacja (polistyren)
S
ci 5-15 cm. Na styropianie układana jest folia izolacyj-
cienka warstwa zaprawy
na, która chroni przed przenikaniem wilgoci, jak też za-
posadzka kamienna
bezpiecza przed wnikaniem betonu między płyty pod-
czas wylewania jastrychu. Kolejnym etapem jest
umieszczenie listew montażowych i umocowanie
folia
w nich rur grzewczych. Po napełnieniu rur wodą
i sprawdzeniu szczelnoS
ci wylewany jest betonowy ja-
strych z dodatkiem S
rodka plastyfikującego. Przy więk-
szych powierzchniach wskazane jest ułożenie w wylew-
ce betonowej siatki przeciwprężnej. GruboS
ć jastrychu
strop
nie powinna być mniejsza niż 6 cm i musi być on oddy-
latowany od wszystkich S
cian paskami z materiału ela-
stycznego tworząc w ten sposób pływający podkład. Me-
Przekrój przez podłogę z wodnym ogrzewaniem podłogowym tody suchej praktycznie nie stosuje się.
p
p
z
w
o
p
76
tynk
35
65
ogrzewanie czesc 4.qxd 2007-06-20 16:18 Page 77
OGRZEWANIE  GRZEJNIKI, PODŁOGÓWKA

G
P
Jak dobrać kocioł i instalację do Z czego wykonać
ogrzewania podłogowego? ogrzewanie
podłogowe
Wodne ogrzewanie podłogowe może skanie pożądanej temperatury w systemie
współpracować z każdym x
ródłem ciepła, tzw. domieszania wody zasilającej. Umoż-
elektryczne?
pod warunkiem że temperatura zasilania liwia to współpracę np. z kotłem węglo-
częS
ci podłogowej nie przekroczy 50�C. wym o wyższej temperaturze wody zasila- Ogrzewanie elektryczne może być ułożone
Ogrzewanie podłogowe wykonane jest ja- jącej. Niezależny obieg podłogowy wyma- przy użyciu kabli grzejnych, mat lub folii.
ko oddzielny obieg. Dzięki temu może ga zamontowania termostatycznego za- Wybór materiału zależy przede wszystkim
ono pracować niezależnie od pozostałej woru czterodrożnego i dodatkowej pom- od tego, na jakim etapie budowy układane
częS
ci instalacji, a także pozwala na uzy- py obiegowej. jest podłogowe ogrzewanie elektryczne.
Kable grzejne trzeba  zatopić w warstwie
ograniczenia maksymalnej
samoczynny zawór
wylewki betonowej o gruboS
ci przynaj-
temperatury wody zasilającej
odpowietrzający
mniej 5 cm. Ułożenie ich powinno odby-
naczynie wzbiorcze
wać się na etapie wykonywania podkładów
przeponowe
podłogowych. Kable występują w dwóch
odmianach  jako jedno- lub dwustronnie
rozdzielacz
wężownica
zasilane. Lepsze są te pierwsze, gdyż do
prądu podłączamy tylko jeden ich koniec
i łatwiej jest nam je ułożyć.
Maty i folie kładzione są bezpoS
rednio
pompa pod pokryciem podłogowym np. pod płyt-
obiegowa
kami ceramicznymi, zatem montujemy je
podczas wykończenia podłóg.
kocioł
Mata grzejna składa się z gęstej siatki
z tworzywa sztucznego i wplecionego
Ogrzewanie wodne z ogrzewaniem podłogowym zasilanym poprzez rozdzielacz w nią cienkiego kabla grzejnego. Jej
w
z
o
p
z
p
r
gruboS
ć nie przekracza 3 mm.
a)
zasilanie 230 V
posadzka
b)
termostat
Kabel grzejny zasilany jednostronnie (a), dwustronnie (b)
g
z
j
(
d
(
wylewka betonowa 3-5 cm
Elektryczna mata grzejna
m
g
wylewka betonowa 1-2 cm
(fot. Danfoss)
D
styropian
podłoże
czujnik
kabel grzejny
Konstrukcja podłogi z ogrzewaniem elektrycznym
p
z
o
e
77
ogrzewanie czesc 4.qxd 2007-06-20 16:18 Page 78
Jak wykonać O czym jeszcze warto
elektryczne ogrzewanie podłogowe? wiedzieć?
Sposób wykonania instalacji elektrycznego ogrzewania podłogowego zależy od ro- Przy wykonywaniu ogrzewania podłogowego
dzaju użytych elementów grzejnych. W przypadku układania kabli sposób postę- najczęS
ciej popełniane są następujące błędy:

powania jest taki sam jak przy wykonywaniu ogrzewania wodnego, z tym, że za- brak zagęszczenia rur grzewczych w stre-
miast listew montażowych można kable mocować do siatki stalowej pełniącej jed- fach przyokiennych;

noczeS
nie funkcję warstwy przeciwprężnej. W przypadku użycia mat grzejnych zbyt cienka warstwa wylewki betonowej
układane są one na jastrychu podłogowym bezpoS
rednio pod płytkami podłogowy- (powinna wynosić co najmniej 6,5 cm);

mi. Odpowiednio przyciętą matę przykleja się klejem do płytek, a po jego wy- brak zbrojenia przeciwprężnego w wylewce
schnięciu nanosi następną warstwę elastycznej zaprawy klejowej i mocuje płytki lub nie dodanie S
rodka plastyfikującego do
ceramiczne. betonu;

nieuwzględnienie rodzaju posadzki przy
okreS
laniu mocy grzewczej;

włączenie podłogówki bezpoS
rednio
w obieg powrotny pozostałej częS
ci
instalacji grzewczej;

łączenie rur przykrytych jastrychem;

niedostateczna gruboS
ć cieplnej izolacji
podpodłogowej.
fot. Elektra
E
Etapy montażu maty grzejnej (fot. Danfoss)
m
m
g
(
D
A może ogrzewanie S
cienne lub sufitowe? Czy możliwa jest
współpraca
Elementem grzejnym domu, oprócz ogrzewania podłogowego, mogą też być jego S
ciany
lub sufit. Ogrzewanie S
cienne układane jest podobnie jak podłogowe i osłaniane tynkiem podłogówki z kotłem
tradycyjnym lub płytami gipsowo-kartonowymi. ZasadnoS
ć stosowania takiego rozwiąza-
na paliwo stałe?
nia jest jednak doS
ć problematyczna,
gdyż rury, ułożone na S
cianach zewnętrz- Ogrzewanie podłogowe może być zasilane
nych, zwiększają straty ciepła (większa również z kotła na paliwo stałe, pod wa-
różnica temperatur), jak też ograniczają runkiem zamontowania w obiegu kotło-
możliwoS
ć zawieszenia czegokolwiek na wym wymiennika ciepła. Dzięki temu in-
S
cianie (łatwo wtedy przedziurawić rurę). stalacja grzewcza będzie pracować w ukła-
Z założenia ogrzewanie S
cienne i sufitowe dzie zamkniętym z ciS
nieniowym naczy-
przeznaczone są głównie do współpracy niem wzbiorczym. Konieczne jest także
z pompą ciepła, która może wówczas pra- zamontowanie
cować w niskich temperaturach wody za- na obiegu
silającej (30-35�C). ogrzewania pod-
W ogrzewaniu sufitowym wykorzystuje łogowego zawo-
się elektryczne folie grzewcze emitujące ru czterodroż-
promieniowanie podczerwone. Jednak nego  pozwoli
w domach jednorodzinnych praktycznie to obniżyć tem-
nie mają one zastosowania, gdyż narzuca- peraturę zasila-
ją sposób wykończenia sufitu, a w po- nia podłogówki.
mieszczeniu trudno jest utrzymać stabil-
ną temperaturę.
fot. Wieland fot. SAS
W
S
78
ogrzewanie czesc 4.qxd 2007-06-20 16:18 Page 79
OGRZEWANIE  GRZEJNIKI, PODŁOGÓWKA

G
P
Co to jest ogrzewanie przeciwoblodzeniowe i gdzie się je stosuje?
Instalacje przeciwoblodzeniowe stosowane są i powłoką zewnętrzną do układania lux
no Są również dostępne tzw. kable samoograni-
w orynnowaniu, co zapobiega tworzeniu się (np. w rynnach) lub pod nawierzchnią. Zwy- czające się, których moc grzejna roS
nie wraz
sopli i zatykaniu lodem rur odpływowych, kłe kable grzejne muszą współpracować z ter- ze spadkiem temperatury zewnętrznej,
a także na schodach i podjazdach. Elementem mostatem, który przy spadku temperatury a powyżej pewnej wartoS
ci samoczynnie
grzejnym są kable grzejne dostosowane mocą poniżej progu zamarzania załączy ogrzewanie. wyłączają się.
f
D
a) fot. Elektra b) fot. Elektra c) fot. Danfoss
f
E
f
E
Ogrzewanie przeciwoblodzeniowe stosuje się najczęS
ciej w rynnach (a), na schodach (b) i na podjazdach (c)
p
s
s
n
w
r
(
n
s
(
i
n
p
(
Kiedy warto zastosować ogrzewacze akumulacyjne?
Ogrzewanie akumulacyjne ma za zadanie zmagazynować ciepło, gdy jest ono dostarczane
w nadmiarze w stosunku do aktualnych potrzeb lub też gdy chcemy wykorzystać prąd, pobiera-
ny w czasie obowiązywania niższej ceny energii elektrycznej. W pierwszym przypadku są to izo-
lowane zbiorniki magazynujące gorącą wodę, dostarczaną z kotła, opalanego szybko spalającym
się paliwem np. drewnem czy słomą. Dzięki temu utrzymujemy stabilną temperaturę w po-
mieszczeniach, a obsługa kotła może odbywać się w większych odstępach czasu. Elektryczne
ogrzewanie akumulacyjne pozwala natomiast na pobieranie prądu jedynie w czasie obowiązywa-
nia tzw. II taryfy opłat. W domach jednorodzinnych instalujemy wtedy piece akumulacyjne
z dynamicznym rozładowaniem, które umożliwiają dostosowanie iloS
ci, oddawanego ciepła do
aktualnych potrzeb.  Ładowanie pieca odbywa się w godzinach 22-6 oraz 13-15, zatem jego
moc powinna być ok. dwukrotnie wyższa niż w przypadku instalowania grzejników o stałym
poborze prądu. Wykonanie akumulacyjnego ogrzewania podłogowego to także sposób na wyko-
Typowym ogrzewaczem magazynującym ciepło jest piec
o
m
c
j
p
rzystanie tańszej energii elektrycznej. Od zwykłego różni się ono tym, że jastrych, w którym po-
akumulacyjny z dynamicznym rozładowaniem
z
d
r
(fot. Elektra) prowadzone są kable grzejne jest znacznie grubszy (ok. 10-12 cm).
E
Jakie grzejniki elektryczne warto zastosować w domu?
Koszty eksploatacyjne ogrzewania elektrycznego są najwyższe w porów-
naniu z innymi systemami, jednak ich zaletą są niskie nakłady inwesty-
cyjne. Grzejniki elektryczne są często montowane jako ogrzewanie wspo-
magające np. w domach ogrzewanych kominkiem lub w celu dogrzania
łazienki. W pomieszczeniach mieszkalnych instalowane są przede wszyst-
kim grzejniki konwektorowe wyposażone w indywidualny termostat
utrzymujący nastawioną temperaturę w pomieszczeniu lub też włączone
w system automatycznego sterowania, co pozwala na programowanie ich
pracy. Funkcję grzewczo-ozdobną mogą pełnić grzejniki płytowe  ka-
mienne lub promienniki podczerwieni, ale z reguły wykorzystywane są
jedynie jako uzupełnienie ogrzewania podstawowego. W łazienkach warto
natomiast zamontować termowentylatory uruchamiane jedynie na czas
korzystania z tego pomieszczenia. Nie trzeba wtedy zwiększać mocy
grzewczej ogrzewania podstawowego (zalecana temperatura w łazience to
24�C) i przy zachowaniu komfortu uzyskujemy w ten sposób oszczędno-
Grzejnik promiennikowy narożny Grzejniki elektryczne mogą także
p
n
e
m
t
S
ci w kosztach ogrzewania.
można zamontować w niewyko- pełnić funkcję ozdobną
z
w
f
o
rzystywanym kącie (fot. Bursa) (fot. Bursa)
k
(
B
B
79