Interkom do motoru

Pretekstem do zaprojektowania układu wspomagającego kontakt kierowcy

motoru z pasażerem oraz ze światem poprzez radiotelefon CB. Były prośby ze

strony kolegów " motoromaniaków" żeby wykonać układ prosty w obsłudze i

przy niewielkich nakładach finansowych . Pomysł był świetny, trudno sobie

wyobrazić jazdę na motorze i jednocześnie prowadzić rozmowę z pasażerem. A

już nie wyobrażam sobie bezpiecznego prowadzenia motoru i rozmowy przez

radio CB lub jakikolwiek inny radiotelefon. Prostym rozwiązaniem tego

problemu jest zastosowanie w swoim motorze prezentowanego układu.

Budowa interkomu. Urządzenie umieściłem w obudowie plastykowej z

dwoma uchwytami w której zawarte są wszystkie elementy motorinterkomu .

Na obudowie znajdują się dwa gniazda duży Jack do podłączenia zestawów

mikrofonowo-słuchawkowych kierowcy i pasażera. Znajdują się również,

wyłącznik zasilania, wyłącznik układu VOX-a . Z obudowy wyprowadzone są

następujące przewody:

- przewód zasilający z bezpiecznikiem

- przewód ekranowany z wtyczką do gniazda dodatkowego wyjścia głośnika

CB radia

- przewód płaski sześciożyłowy do gniazda mikrofonowego CB radia

Układ składa się z czterech zasadniczych bloków:

- zasilacza

- układu VOX-a (sterowanie radiotelefonem)

a) wzmacniacz wstępny

b) układ wykonawczy

- toru rozmównego kierowcy

- toru rozmównego pasażera

Rodzaje pracy interkomu:

- rozmowa między kierowcą a pasażerem

- rozmowa kierowcy przez radiotelefon i z pasażerem

Działanie układu: Sygnał akustyczny z mikrofonu umieszczonego w kasku

kierowcy doprowadzony jest do wzmacniacza toru rozmównego. Kask

połączony jest za pomocą przewodu z zasadniczą częścią interkomu. Sygnał z

mikrofonu kierowcy jest wzmacniany we wzmacniaczu zbudowanym na

układzie US2 LM386. Poziom wejściowy we wzmacniaczu US2 reguluje się przy

pomocy potencjometru POT2 o wartości 10 kom. Wzmocniony sygnał

skierowany jest do słuchawek zestawu rozmównego pasażera. Z zestawu

mikrofonowo - słuchawkowego pasażera sygnał akustyczny wzmacniany we

wzmacniaczu US3 zbudowanym również na LM386 US3, wyjście wzmacniacza

połączone jest z słuchawkami w kasku kierowcy. Identycznie jak w US2 poziom

wejściowy reguluje się za pomocą potencjometru POT3 o wartości 10 kom.

Takie połączenie dwóch oddzielnych wzmacniaczy pozwala na realizację

rozmowy dupleksowej pomiędzy pasażerem a kierowcą motoru. Do sterowania

pracą radiotelefonu w czasie jazdy służy układ VOX-a. Wykonany jest przy

użyciu również układu scalonego LM386 US1. Układ VOX-a jest sterowany

sygnałami akustycznymi pochodzącymi z mikrofonu kierowcy. Sygnał

akustyczny po wzmocnieniu w US1 doprowadzone są do zasadniczej części

VOX-a i również do wejścia mikrofonowego radiotelefonu poprzez styki

przekaźnika P1. Przekaźnik P1 jest przekaźnikiem o sześciu sprężynach

stykowych przy pomocy którego możemy bez przeszkód dostosować interkom

do sterowania radiotelefonami różnych typów (rys 6). Czułość zadziałania VOX-

a regulowana jest przy pomocy potencjometru POT1 o wartości 10 kom.

Opóźnienie układu VOX-a realizuje się przy zastosowaniu kondensatora C9

który jest włączony równolegle do cewki przekaźnika P1. Ze względu na

wymiary obudowy użytej do budowy interkomu, przekaźnik P1 zamontowany

został na płytce drukowanej w pozycji leżącej. Im większa pojemność

kondensatora C9 tym większa jest zwłoka przy przyciąganiu i zwalnianiu części

ruchomej (kotwicy) przekaźnika P1. Wartość pojemności kondensatora C9

dobrałem eksperymentalnie. W układzie modelowym C9 wynosi

470uF.Elementami układu wykonawczego VOX-a są tranzystory T1 BC107 i

tranzystor T2 BD 135 tworzące układ Darlingtona sterujący pracą przekaźnika

P1. Zasilanie układu motorinterkomu realizowane jest z instalacji elektrycznej

motoru 12V lub z oddzielnego akumulatora. Układ może być zasilany z tej

samej baterii co radiotelefon. Pobór prądu w czasie rozmowy kierowca -

pasażer przy 12V wynosi 25mA. A w czasie rozmowy przez radiotelefon pobór

prądu się zwiększa ze względu na potrzebę zadziałania przekaźnika P1 i wynosi

45mA . Podczas jazdy motorem kiedy nie rozmawiamy przez radiotelefon

możemy wyłączyć część wykonawczą układu VOX-a wyłącznikiem W2. Odcina

on zasilanie cewki przekaźnika P1. Tor rozmówny kierowcy, tor rozmówny

pasażera oraz wzmacniacz wstępny układu VOX-a są zasilane napięciem 10 V

poprzez stabilizator scalony US4 7810. Układ wykonawczy VOX-a bezpośrednio

jest zasilany napięciem 12V. W celu zabezpieczenia motorinterkomu przed

ewentualnym odwrotnym połączeniem zasilania włożyłem w kierunku

zaporowym diodę D3 między masę a plus zasilania. Dodatkowo w dodatnim

przewodzie zasilającym umieściłem bezpiecznik B1 o wartości 0,25A. Celem

uniknięcia ewentualnych zakłóceń ze strony układu zapłonowego motoru,

umieściłem przed stabilizatorem scalonym filtr przeciw zakłóceniowy typu P

złożony z dławika Dł 1 o wartości 1 uH i dwóch kondensatorów C1 i C2 o

wartości 150nF każdy. Włączenie i wyłączenie zasilania układu realizowane jest

przy pomocy wyłącznika W1.

Montaż układu:Jest dość prosty i nie powinien stwarzać kłopotów.

Najistotniejszą rzeczą jest to aby interkom zamontować w takim miejscu

motoru aby nie stwarzał problemów przy eksploatacji . Należy wziąć pod uwagę

długość kabli :

- zasilającego

- kabli do radiotelefonu

- przewodów od zestawów mikrofonowo słuchawkowych kierowcy i pasażera.

Oprócz brania pod uwagę długości kabla od zestawu mikrofonowo

słuchawkowego, ważna jest również łatwość podłączania tych zestawów z

zasadniczą częścią interkomu. Blokowy schemat połączeń przedstawiony jest

na rysunku (rys.2). Najwięcej kłopotów przy budowie motorinterkomu może

stworzyć wykonanie zestawu mikrofonowo słuchawkowego według schematu

rys.4 i umieszczenie jego w kasku . Powinniśmy użyć mikrofonu dynamicznego

do tego celu można wykorzystać wkładkę telefoniczną lub jakąkolwiek inną

słuchawkę np. ze starych słuchawek od Walkmana. Można użyć również

gotowych zestawów mikrofonowo słuchawkowych dostępnych w sklepach

komputerowych i z akcesoriami dla telefonów komórkowych. W kasku cały

zestaw umieszczamy tak aby nie przeszkadzał w czasie jazdy i nie powodował

ugniatania w głowę.

Uruchomienie układu. Po zmontowaniu układu na płytce drukowanej według

rys.6 i podłączeniu zasilania , zestawów mikrofonowo słuchawkowych.

Możemy przystąpić do regulacji motorinterkomu . Regulacji dokonujemy w

czterech punktach za pomocą potencjometrów POT 1-4. Przy pomocy POT 1

ustawiamy czułość zadziałania VOX-a należy dokonać regulacji z

uwzględnieniem tła akustycznego tzn. czułość VOX-a ustawić tak aby hałas

pracującego motoru nie włączał radiotelefonu. Sygnał akustyczny skierowany

do wejścia mikrofonowego regulowany jest przy pomocy potencjometru POT 4.

Tę regulację można przeprowadzić w sposób bardzo prosty przy pomocy

drugiego radiotelefonu. Przy tej regulacji suwak potencjometru ustawić w

pozycję do masy i mówiąc do mikrofonu zestawu mikrofonowo

słuchawkowego kierowcy. Przesuwać suwak POT 4 jednocześnie monitorując

sygnał przy pomocy drugiego radiotelefonu, tak aby nie było żadnych

zniekształceń w sygnale. W przypadku wystąpienia sprzężeń podczas

uruchomiania i regulacji należy sprawdzić poprawność połączeń interkomu z

radiotelefonem co może być przyczyną wadliwej pracy motorinterkomu. Do

regulacji poziomów w torach rozmownych kierowcy i pasażera służą

potencjometry POT 2 i 3. Ustawiamy słyszalność kierowcy i pasażera nawzajem

według własnego uznania , tak jednak aby praca silnika nie zagłuszała

rozmowy między nimi. Jest to regulacja na "ucho" , dość prymitywna ale

pozwala wyregulować układ bez użycia jakichkolwiek mierników. Ostatnią

regulacją po zmontowaniu układu i zamontowaniu na motorze jest

odpowiednie wyregulowanie sygnału wychodzącego z głośnika dodatkowego

radiotelefonu . Regulujemy pokrętłem głośności radiotelefonu i ustawiamy

odpowiedni poziom otwarcia blokady szumów. W celu zabezpieczenia

powierzchni płytki drukowanej przed wilgocią pokryłem druk roztworem

kalafonii w spirytusie. Konstrukcja motorinterkomu jest nieskomplikowana i

może być wykonana nawet przez początkującego "motoromaniaka"

elektronika. Zastosowane rozwiązania konstrukcyjne nie są ostateczne np. w

celu zmniejszenia wymiarów możemy zastosować inny przekaźnik o sześciu

sprężynach lub też inne gniazda do zestawów mikrofonowo słuchawkowych.

Motorinterkom współpracował z radiotelefonem CB Midland CTE 77/102. Każdy

kto się zdecyduje na wykonanie tego układu będzie miał pole do popisu przy

umieszczeniu w kasku zestawów mikrofonowo słuchawkowych. Interkom

używany przez kolegów do rozmowy przez radiotelefon CB lub jakikolwiek inny

w czasie jazdy motorem spisywał się znakomicie.

Literatura:

1. Stanisław Mac "Elektrotechnika samochodowa" WSiP 1992

2. Cezary Rudnicki "Układy scalone w sprzęcie elektroakustycznym" NOT-

SIGMA 1987

3. Andrzej Janeczek "Konstrukcje krótkofalarskie dla początkujących" WKŁ

1994

WYKAZ ELEMENTÓW

REZYSTORY:

R1 10 om

R2 10 om

R3 10 om

R4 4,7 kom

R5 2,2 kom

POTENCJOMETRY:

POT1-3 10 kom

POT4 68 kom

KONDENSATORY:

C1;C2;C4;C9;C14;C19 150nF

C3;C6 470uF/25V

C5 4,7nF

C7;C15;C21;C24 10uF/25V

C8;C13;C20 47uF/25V

C10;C12;C17 2,2uF/25V

C11;C16;C18; 47nF

C23;C22 220nF

PÓŁPRZEWODNIKI:

US1-3 LM386

US4 7810

T1 BC107

T2 BD135

D1-D2 BAVP17

D3 1N4148

PRZEKAŹNIK:

P1 MT-6

DŁAWIK

L1 1uH