1

"SYSTEM SZKOLNY WE FRANCJI".

Francja należy do największych krajów Europy - liczy 53 mln. ludności i zajmuje 547 tyś.km2 .

Stolicą kraju jest Paryż. We Francji istnieje dwustopniowy podział administracyjny na gminy i

departamenty.

We francuskim systemie szkolnym obowiązującym od 1985r. wyróżnia się trzy poziomy:

-szkolnictwo pierwszego stopnia ( przedszkole i szkoła elementarna);

-szkolnictwo drugiego stopnia ( gimnazja i licea);

-szkolnictwo wyższe;

SZKOLNICTWO PIERWSZEGO STOPNIA

Szkoły pierwszego stopnia- podstawowe składają się ze szkolnictwa

przedelementarnego (przedszkola) i właściwego szkolnictwa elementarnego (nauczania

początkowego). Jego zadaniem jest przygotowanie maksymalnej liczby dzieci określonego

rocznika do takiego poziomu rozwoju, który zapewni im rozpoczęcie nauki w szkołach drugiego

stopnia

PRZEDSZKOLE

Przedszkole obejmuje trzy grupy wiekowe:

-maluchy ( 2-3 letnie);

-średniaki (4-5 letnie);

-starszaki (5-6 letnie);

Podstawowymi przesłankami edukacji przedszkolnej są:

-dziecko rozwija się w miarę tego, jak działa;

-dla rozwoju motorycznego, poznawczego, społecznego, emocjonalnego ważne jest

wielostronne działanie somatyczne dziecka;

-najważniejszym czynnikiem pedagogicznej działalności jest zapewnienie dzieciom

samodzielnego działania według zasady „prób i błędów”;

-sprawą rozwoju dziecka jest jego aktywność;

Zasadnicze kierunki działalności przedszkola to:

-rozwój społeczny i emocjonalny dziecka;

-ruch motoryczny i działanie - ekspresja ciała dziecka, ekspresja werbalna, muzyczna;

-opanowanie umiejętności wyrażania się w tekście mówionym i pisanym;

-rozwój poznawczy;

Edukacja przedszkolna jest formą powszechną, bezpłatną. Odbywa się ona głównie w

tzw. szkołach macierzyńskich, których odpowiednikiem są klasy dziecięce, przy niektórych

wiejskich szkołach początkowych oraz ogródki dziecięce ( Ogródki Jordana), które są

instytucjami prywatnymi. Szkoły tego typu mają status konwencjonalnie obowiązujący lub

fakultatywny, nie są jednak obowiązkowe pod względem prawnym.

W szkołach przedelementarnych występuje podział na trzy sekcje wiekowe:

2

-pierwsza: 2-4 lata (maluchy);

-druga:4-5 lat (średniaki);

-trzecia:5-6 lat ( starszaki);

W dwu pierwszych grupach dzieci uczą się żyć w relacji ze światem zewnętrznym,

współżyć z grupą za pośrednictwem śpiewu, rysunku, gestu, ruchu, zabawy. Grupa najstarsza

stanowi jakby klasę pośrednią między szkołą macierzystą a klasą pierwszą szkoły obowiązkowej,

czyli tzw. cyklem przygotowawczym. W tej przejściowej klasie realizowana jest inicjacja do

rachunków, czytania, pisania oraz sprawność manualna: twórczość dziecięca- lepienie w glinie,

dekoracja klas, a także wychowanie muzyczne. Metody pedagogiczne są na tym etapie

maksymalnie zindywidualizowane. Dzieciom stwarza się możliwość ekspresji intelektualnej,

manualnej, emocjonalnej.

Ogólna koncepcja szkół macierzyńskich urzeczywistnia postulat, tzw. szkoły otwartej

współpracującej z rodzicami i swoimi metodami pracy dydaktyczno-wychowującej na tę rodzinę

oddziałującej. Szkoły te w środowiskach robotniczych i wiejskich mają umożliwić dziecku

racjonalnie zorganizowany rozwój psychiczny, kształtować język ojczysty na dobrych wzorcach i

penetrować teren rodzinny już od drugiego roku życia dziecka, gdyż jest on wówczas

najskuteczniejszy.

PLAN GODZINNY śYCIA CODZIENNEGO WE FRANCUSKIM PRZEDSZKOLU:

8,00-schodzenie się dzieci, powitanie muzyką radiową, nauczycielka prowadzi zajęcia w

formie opowiadania dla wszystkich dzieci; stanowią one tzw. „drzwi otwarte”;

9,15-zajęcia w grupach w sali lub poza nią, służące poznawaniu przez dzieci: określonej

rzeczywistości i wiedzy o niej, społecznych form porozumiewania się, rozwój myślenia i

zdolności;

11,00-rekreacja poza salą budynku;

11,30-przygotowanie do obiadu oraz zabawy swobodne;

12,00-obiad, przerwa obiadowa;

13,00-odpoczynek po obiedzie;

13,30-zajecia umuzykalniające, śpiewanie chóralne, ćwiczenia gimnastyczne;

14,15-zajęcia w grupach różnowiekowych organizowane w placówkach tańca, sztuk

plastycznych, w placówce przyrodniczo-ogrodniczej, literackiej, teatralnej, dekoratorskiej,

„rzeczy dziwnych”;

Pracownię dziecko wybiera samo i zmienia raz na trzy-cztery tygodnie. Zajęcia trwają

około 45 minut. Potem drzwi wszystkich sal „otwierają się” i dzieci mogą spotykać się w

"grupach spontanicznych", bawić się do czasu przyjścia rodziców, około godziny 17,00.

Rodzice mogą dowolnie uczestniczyć w zajęciach zabawowych przedszkolaków, co

ma wartościowe znaczenie dla „oswajania” (adaptacji) najmłodszych dzieci z uczestnictwem

w przedszkolu.

Dzieci do przedszkola przyjmowane są przez cały rok. Przed zapisem dziecka do

placówki rodzice mogą uczestniczyć w wybranych przez siebie zajęciach i nie zapisywać

dziecka dopóki nie zaadaptuje się do grupy rówieśniczej.

Nauczycielki pracują w przedszkolu sześć godzin dziennie z dwugodzinną przerwą.

Nauczyciele do przedszkola i do szkół elementarnych przygotowywani są w Szkołach

Normalnych według jednakowego programu w ciągu trzech lat. Program kształcenia zawiera

3

przedmioty teoretyczne: nauka o wychowaniu, psychologia, matematyka, przyroda, historia i

przedmioty praktyczne: obserwacja zajęć, praktyki towarzyszące

SZKOŁA ELEMENTARNA

Szkoła elementarna podzielona jest na trzy podstawowe cykle:

-cykl przygotowawczy (CP- jednoroczny);

-cykl podstawowy (CE 1i CE 2 - dwuletnie);

-cykl średni (CM 1 i CM 2 - dwuletnie);

Szkoła elementarna skupia dzieci w wieku 6-11 lat. Szkoły te utrzymywane są przez

gminy. Państwo zapewnia personel pedagogiczny i decyduje o treściach programu nauczania i

wychowania.

Organizacja pięcioletniej szkoły elementarnej dzieli się na trzy kursy:

-6-7 r. ż. dziecka: kurs przygotowawczy;

-7-9 r. ż. dziecka: kurs elementarny;

-9-11r. ż. dziecka: kurs pośredni;

Na każdy z kursów przypada 27 godzin lekcyjnych tygodniowo, podzielonych na

dziewięć połówek dnia. Rok szkolny trwa 35-36 tygodni. Nauka odbywa się rano i popołudniu z

przerwą obiadową w pięciu dniach w tygodniu. Dzieci chodzą do szkoły w sobotę do południa,

ale wolna jest środa. Środa jest dniem, w którym uczniowie uczestniczą w zajęciach

pozaszkolnych, w tzw. „patronażach” prowadzonych przez organizacje świeckie i kościelne.

Rozwój i uczenie się wszystkich dzieci nie jest jednakowe. Niektóre dzieci mogą

opanować program klasy pierwszej przez dłuższy okres niż jeden rok, a inne znacznie szybciej.

Cały cykl nauczania elementarnego nie może jednak trwać dłużej niż 5 lat.

Plan nauczania elementarnego obejmuje: język francuski, matematykę, historię z

geografią, naukę z technologią, wychowanie obywatelskie, wychowanie artystyczne (muzyczne i

plastyczne), informatykę (w średnim cyklu), wychowanie fizyczne.

Nowy program traktuje język francuski i matematykę jako przedmioty podstawowe,

obejmujące uniwersalne treści nauczania: „umieć czytać, pisać i liczyć”. Bardzo wyraźnie

podkreśla się konieczność opanowania czytania i rozumienia tekstu, jako warunek powodzenia w

przyswajaniu treści innych przedmiotów. Nauczanie dzieci biegłego czytania i rozmiłowania w

czytelnictwie to pierwszoplanowe zadanie szkoły elementarnej.

Zakres programu języka francuskiego dla klasy przygotowawczej składa się z dwóch

działów:

- język mówiony- podrozdziały: umiejętność słuchania, wypowiedzi, rozwój ekspresji słownej,

opisywanie uczuć, emocji, porozumiewanie;

- język pisany- działy: czytanie, opowiadanie, kształcenie języka;

Celem nauczania matematyki jest rozwój podstawowych pojęć i operacji. Działy

programu to:

-poznawanie przedmiotu i grup przedmiotowych;

-poznawanie liczby;

-relacje i organizacja przestrzeni (plany, figury geometryczne);

Nauczanie geografii podzielone jest na dwa etapy: w klasach I-III są ćwiczenia

polegające na obserwowaniu modeli geometrycznych i manipulowaniu nimi (sześcian, prostokąt, kwadrat, trójkąt).

Przedmiot nauka i technologia zawiera 50 godzin informatyki w dwóch ostatnich

klasach CM1 i CM2, pełni rolę zajęć rozbudzających. Program zapewnia uczniom poznanie

4

podstaw kultury naukowej i nauczenie posługiwania się właściwymi, prostymi metodami i

środkami postępowania naukowego, tj. obserwacja, analiza, eksperyment itp. Przedmiot ten

zawiera także elementy astronomii, fizyki, chemii, geografii, biologii.

Historia z geografią prezentują i tłumaczą organizację kraju, społeczeństwa oraz

dziedzictwo historyczne narodowej kultury francuskiej a także bogactwo geograficzne kraju.

Treści przedmiotu wychowania obywatelskiego koncentrują się na podstawowych

zasadach życia demokratycznego, na jego istotnych dziedzinach i obywatelskiej

odpowiedzialności. Przedmiot powinien być nauczany w sposób zwykły, interesujący, z

odwołaniem do najbliższego otoczenia i wiązany z historią.

Wychowanie artystyczne łączy w sobie zagadnienia z wychowaniem muzycznym,

sztukami plastycznymi, teatrem, ekspresją dramatyczną, tańcem, kinem, fotografią.

W programie wychowania fizycznego i sportowego obok zabaw, gier, ćwiczeń

wprowadzono obowiązek prowadzenia dokumentacji rejestrującej postępy dziecka w

osiągnięciach fizyczno-sportowych, podczas jego pięcioletniego pobytu w szkole elementarnej.

Na całokształt procesu kształcenia w szkole elementarnej składa się zespół

czynności dydaktyczno-wychowawczych odbywających się w klasie, poza lekcjami, w szkole i

w domu. Dobór metod i form pracy oraz środków dydaktycznych pozostawia się nauczycielowi.

Zadaniem szkoły elementarnej jest dostarczenie możliwości osiągnięcia takiego

rozwoju psychofizycznego i społeczno-moralnego dziecka, który gwarantowałby dalszy jego

rozwój.

SZKOLNICTWO DRUGIEGO STOPNIA

Szkoły drugiego stopnia (średnie) obejmują trzy typy:

Gimnazjum

Gimnazjum składa się z dwóch cyklów dwuletnich. Jego celem jest przygotowanie

uczniów do dalszej edukacji lub określonego zawodu.

-pierwszy cykl tzw. cykl obserwacji stanowi klasy VI-V; tygodniowy plan nauczania wynosi

24 godziny, w ciągu, których realizuje się: język francuski, dwa języki obce, historię,

geografię, ekonomię, wychowanie obywatelskie, nauki eksperymentalne, wychowanie

artystyczne (manualne);

-drugi cykl tzw. cykl orientacji stanowiący klasy IV-III obejmuje 24,5 godziny lekcyjne

tygodniowo i 3,5 godziny na realizację jednego wybranego przedmiotu spośród: łaciny,

greki, współczesnego języka obcego, techniki;

Każdy uczeń może wybrać drugą specjalność fakultatywną. Zajęcia uzupełniające z

języka francuskiego, matematyki, języka obcego, prowadzone w ramach tygodniowego

rozkładu zajęć, pozwalają na dłuższą indywidualizację.

Uczniowie o niskich predyspozycjach umysłowych mają możliwość szybkiego

wyboru drogi przygotowania zawodowego. Uczniowie w wieku 14-16 lat po ukończeniu klasy

V mogą być przyjęci do klas przed zawodowych CPPN lub klas przygotowujących do zawodu

CPA.

Celem klas pierwszego typu (CPPN) jest ułatwienie uczniom dokonania właściwego

wyboru zawodu przez zapewnienie przyswojenia wiadomości i umiejętności z różnych profesji.

5

Optymalna klasa gimnazjalna ma 24 uczniów(minimum 16, maksimum

30).Gimnazjum kończy się dyplomem po klasie III zwaną klasą orientacyjną. Absolwenci tej

klasy mogą uczyć się dalej w liceum szkolenia zawodowego lub w liceum ogólnokształcącym.

W strukturze organizacyjnej gimnazjum wyróżnia się: radę profesorów, radę klasową

oraz radę zakładu. Radę profesorską stanowi zespół profesorów tej samej klasy oraz dwóch

przedstawicieli rodziców i uczniów. Odbywa ona raz na kwartał zebranie, którego celem jest

omówienie osiągnięć szkolnych poszczególnych uczniów klas. Radzie klasowej przewodniczy

dyrektor szkoły lub jego zastępca. W skład rady zakładu wchodzą przedstawiciele nauczycieli,

administracji szkolnej, personelu pomocniczego, rodziców, uczniów i władz lokalnych. Rada

zakładu ustala budżet, rozstrzyga sporne kwestie na podstawie przepisów i wyraża swoje

stanowisko wobec planu dydaktyczno-wychowawczego szkoły.

Liceum szkolenia zawodowego (LEP)

Dwuletnie liceum szkolenia zawodowego (LEP) ma przygotować do uzyskania

dyplomu studiów zawodowych (BEP) lub świadectwa przygotowania zawodowego (CAP). Plan

tygodniowy wynosi 31-36 godzin lekcyjnych w ramach, których realizowane są przedmioty

ogólnokształcące oraz teoretyczne i praktyczne nauczanie zawodu. Ukończenie takiego typu

liceum upoważnia do ubiegania się o dyplom techniczny (BT) lub o maturę techniczną (BTn),

w ciągu dwóch lat.

Wspomniane wyżej dyplomy różnią się co do swej wartości:

-dyplom studiów zawodowych określa kwalifikacje zawodowe pewnego zespołu wiedzy

związanej z sektorami: przemysłowym, handlowym, administracyjnym lub socjalnym (46

specjalności); najlepsi absolwenci tego kierunku mogą ubiegać się o przyjęcie do pierwszej

klasy adaptacyjnej, by w ciągu dwóch lat uzyskać maturę techniczną (BTN) lub dyplom

technika (BT).

-świadectwo umiejętności zawodowej stwierdza przydatność do uprawiania określonego

zawodu o dość wąskiej specjalizacji(260). Najlepsi mogą ubiegać się o przyjęcie na drugą

specjalność na studiach technicznych dłuższych i w ciągu trzech lat ubiegać się o maturę

techniczną (BT);

Liceum ogólnokształcące

Liceum ogólnokształcące stanowi drugi typ szkoły średniej na podbudowie

gimnazjum. Jest ono trzyletnie (klasa II, I i końcowa), podzielone na klasy o profilu określonym

i specyficznym.

W klasie o profilu określonym część zajęć lekcyjnych obejmuje: obowiązkowe,

wspólne dla wszystkich uczniów i obowiązkowe, do wyboru oraz fakultatywne. Obowiązkowo

uczeń ma do wyboru po jednym przedmiocie z dwóch proponowanych mu grup obejmujących

dwanaście różnych przedmiotów nauczania. Sprofilowanie obejmuje wszystkie klasy

gimnazjum.

Klasa o profilu specyficznym obejmuje program nauczania zbliżony do liceum

zawodowego, gdyż jego zadaniem jest przygotowanie uczniów do uzyskania przez nich matury

technicznej z zakresu przedmiotów artystycznych lub dyplomu technika (BT) w określonej

dyscyplinie zawodowej.

6

Nauka w klasie pierwszej i końcowej zróżnicowana jest według kryterium bloków

przedmiotowych, zwanych „seriami”, a te z kolei dzielą się na „sekcje”, np.

a)-seria filozoficzno-humanistyczna (najpopularniejsza);

b)- seria ekonomiczno-socjalna;

c)- seria matematyczno-fizyczna;

d)- seria matematyczno-przyrodnicza;

e)- seria matematyczno-techniczna;

Egzaminy maturalne obejmują wiadomości z przedmiotów obligatoryjnych i

fakultatywnych. Świadectwo pozwala na kontynuowanie studiów uniwersyteckich w szkołach

wyższych lub na wydziałach wyższych szkół technicznych.

Matura techniczna (BTn) zapewnia podjęcie pracy zawodowej lub studiów wyższych.

Abiturienci mają do wyboru trzy serie:

f)-przemysł, medycyna, socjologia, muzyka;

g)-ekonomia;

h)-informatyka;

Egzamin matury technicznej składa się ze sprawdzianów ustnych, pisemnych i

praktycznych.

Dyplom technika (BT) uzyskuje się po trzech latach, gdy kandydat był absolwentem

gimnazjum po klasie III lub II. Jest to dyplom o charakterze wybitnie profesjonalnym. Posiadacz

może podjąć wyższe studia tylko w wybranych uniwersyteckich instytucjach technologicznych.

SZKOLNICTWO WYśSZE

W skład, którego wchodzą:

Uniwersytety

Uniwersytety zajmują pozycję dominującą w szkolnictwie wyższym, gdyż grupują

znaczną część kadry naukowej nauczającej studentów. Każdy uniwersytet ma przynajmniej dwa

wydziały (fakultety): humanistyczny i nauk ścisłych, wydział prawa, a także wydziały

medyczne, farmacji, lub połączone fakultety medyczny i farmacji. Uniwersytet Sztrasburski ma

również wydział teologii protestanckiej i teologii katolickiej.

Uniwersytet jest centralną uczelnią na terenie, tzw. akademii, czyli okręgu

szkolnego obejmującego kilka departamentów, rektor zaś - najwyższa władza dla całego

szkolnictwa na terenie swojej akademii - obowiązki wypełnia przy pomocy inspektów

odpowiadających za szkolnictwo na terenie departamentu lub regionu. Rektora uniwersytetu

mianuje prezydent państwa, a dziekani są wybierani.

Wyższe szkoły zawodowe

7

Wyższe szkoły zawodowe to przede wszystkim wyższe szkoły pedagogiczne.

Statuty i zadania tych szkół są bardzo zróżnicowane i opierają się na odmiennych tradycjach i

koncepcjach. Stawiają one duże wymagania wobec kandydatów na studia. Egzaminy wstępne

mają charakter konkursowy i istnieje konieczność uczestniczenia w rocznych lub dwuletnich

kursach przygotowawczych.

Inne uczelnie wyższe będące specjalnymi ośrodkami naukowymi:

Inne uczelnie wyższe to głównie ośrodki pracy naukowej. Są to uniwersyteckie

instytuty technologiczne, które są uczelniami o charakterze półwyższym. Po dwóch latach

studiów prowadzą one do uniwersyteckiego dyplomu technika odpowiedniej specjalności. Nie

realizują one zwartych i ukierunkowanych programów nauczania, lecz tylko cykle prelekcji

wygłaszanych przez pracowników naukowych. Są to zakłady o bardzo konkretnych i

nowoczesnych profilach studiów i o charakterze praktycznym, przygotowujące kadrę wysoko

wykwalifikowanych techników do wszystkich sektorów gospodarki narodowej, a zwłaszcza do

usług.

LITERATURA:

1.Frątczak J., Pedagogika porównawcza (teksty, opracowania i zadania),Wydawnictwo

Uczelniane WSP w Bydgoszczy 1993r.

2.Kowalec W., Systemy władz lokalnych w wybranych krajach europejskich, Warszawa 1979r.