GLIKOZYDY NASERCOWE
by dr SK
Preparaty:
− digoksyna
− metylodigoksyna
− digitoksyna
− deslanozyd
− proscylarydyna
− strofantyna
Mechanizm działania:
− zmniejszenie aktywności ATP-azy Na+/K+ zlokalizowanej w błonie komórkowej kardiomiocytów, co powoduje wzrost stężenia jonów sodu (spadek transportu Na+ do przestrzeni zewnątrzkomórkowej) a w rezultacie wzrost stężenia jonów wapnia wewnątrz komórek mięśnia sercowego.
Farmakokinetyka:
• wchłanianie z przewodu pokarmowego:
− strofantyna (0-5%)
− digoksyna (70-90%)
− digitoksyna (>90%)
• wiązanie z białkami osocza:
− strofantyna (0%),
− digoksyna (20-40%),
− digitoksyna (>90%)
• okres półtrwania:
− strofantyna (21h),
− digoksyna (40h),
− digitoksyna (168h)
• stopień metabolizowania:
− strofantyna (0%)
− digoksyna (<40%)
− digitoksyna (>80%)
Działanie farmakologiczne:
− zwiększenie siły skurczu mięśnia sercowego (działanie inotropowe dodatnie)
− zwolnienie przewodzenia w obszarze węzła przedsionkowo-komorowego (działanie dromotropowe ujemne)
− zmniejszenie częstości impulsów generowanych w węźle zatokowo-przedsionkowym (działanie chronotropowe ujemne)
− zwiększenie pobudliwości mięśnia sercowego (działanie batmotropowe dodatnie).
Wskazania do stosowania glikozydów naparstnicy:
− zastoinowa niewydolność krążenia typu skurczowego z towarzyszącym migotaniem przedsionków z szybką czynnością komór - wskazanie klasyczne
− napadowe i przewlekłe migotanie przedsionków, celem zwolnienia czynności serca
− przewlekła zastoinowa niewydolność krążenia typu skurczowego u chorych z zachowanym rytmem zatokowym
Czynniki modyfikujące farmakokinetykę glikozydów nasercowych:
− czynność nerek – digoksyna - około 2/3 jest wydalane bez metabolizowania przez nerki, dawka zależna od stopnia wydolności nerek;
− digitoksyna metabolizowana w wątrobie, wydalana drogą przewodu pokarmowego, niewydolność nerek nie powoduje konieczności modyfikacji dawki
− stopień zaawansowania niewydolności krążenia,
− czynność tarczycy
− leki antyarytmiczne: chinidyna, amiodaron; zwiększają stężenie digoksyny w osoczu
− antybiotyki – u 10% chorych w przewodzie pokarmowym występują bakterie, które inaktywują digoksynę; zastosowanie antybiotyków gwałtownie zwiększa wchłanianie digoksyny i zwiększa jej toksyczność
− cholestyramina – zmniejsza wchłanianie z przewodu pokarmowego
− wiek chorego.
Czynniki modyfikujące farmakodynamikę glikozydów nasercowych:
− zaburzenia elektrolitowe
• K: hyperkalemia - zmniejszone wiązanie się glikozydów z ATP-azą Na/K; hypokalemia –
zwiększone wiązanie z ATP-azą Na/K
• Ca: hyperkalcemia, przeładowanie jonami Ca kardiomiocytów, wzrost toksyczności glikozydów
• Mg: hypomagnezemia, zwiększone ryzyko zaburzeń rytmu
− zaburzenia kwasowo-zasadowe, hipoksja,
− leki: antagoniści wapnia, beta-blokery, leki moczopędne, katecholaminy, leki antyarytmiczne IA
Przeciwwskazania/sytuacje kliniczne wymagające zachowania ostrożności:
− komorowe zaburzenia rytmu
− bradykardia zatokowa,
− zaburzenia przewodzenia
− zespół preekscytacji
− kardiomiopatia przerostowa
− wczesny okres zawału serca,
− ostra faza zapalenia mięśnia sercowego
− niewydolność serca typu rozkurczowego
− hipokalemia, zasadowica
− konieczność zastosowania kardiowersji elektrycznej w trybie pilnym
− podeszły wiek chorego
2