Narząd żucia - Zespół tkanek i narządów jamy ustnej biorących udział w procesie żucia, czyli przyjmowania i rozdrabniania pokarmów.

Układ stomatognatyczny

Zespół wzajemnie współdziałających elementów morfologicznych i narządów twarzowej części czaszki, które tworząc funkcjonalną całość – sterowaną przez ośrodkowy układ nerwowy – biorą udział w akcie żucia, wstępnego trawienia, połykania, oddychania, formowania dźwięków oraz współuczestniczą w sferze przeżyć psychicznych pacjenta.

Skład: Zespół mięsniowo – stawowy

Zespół zębowo – zębodołowy

Zespół zębowo – zębowy

Klasyfikacja braków wg Galasińska - Landsbergerowa

Klasa I – braki jakościowe w jednym lub kilku zębach, przy pełnych łukach zębowych Klasa II – braki zawarte między zębami

Klasa III – braki skrzydłowe jedno- lub obustronne

Klasa IV -braki różnorodne, połączenie braków międzyzębowych i skrzydłowych Klasa V – braki całkowite

Zmiany spowodowane postępującym procesem utraty zębów stałych:

Przemieszczenie

Nachylenie w kierunku luki ( niekorzystne warunki obciążenia)

Utrata miejsc stycznych ( likwidacja bariery ochronnej tkanek przyzębia) Wysuwanie się zębów przeciwstawnych

Tworzenie węzłów urazowych, brak płynności ruchów artykulacyjnych – zespół zgryzu urazowego Nie zawsze braki zębowe doprowadzają do tak znacznych zaburzeń -

Pojawiają się fizjologiczne mechanizmy wyrównawcze – przystosowanie do zmiennych warunków

– histologiczna przebudowa kości i tkanek przyzębia,

Zmiana siły nacisku na ząb, przedłużony czas żucia, wzmożona czynność przewodu pokarmowego ( zwiększone wydzielanie soków trawiennych)

Utrata zębów u osób młodych:

Tutaj rozwój układu stomatognatycznego nie został jeszcze zakończony, każde nieleczone odstępstwo od fizjologii może spowodować powstanie trwałych wad zgryzu.

Zęby ulegają przemieszczeniu, przechyleniu – dzieje się to w sposób dynamiczny, zwiększa się pionowy wymiar wrostka, ponieważ za ruchem zęba podąża przebudowa zębodołów i wraz z częścią wyrostka zębodołowego.

Konsekwencje całkowitej utraty uzębienia:

Zmiany dotyczą: podłoża kostnego,układu mięśniowo -nerwowego, stawów skroniowo

– żuchwowych, błony śluzowej jamy ustnej.

Zmiany zanikowe – spowodowane brakiem mechanicznych bodźców czynnościowych, najbardziej intensywny zanik wyrostka zębodołowego

Zanik wyrostków zębodołowych:

Szczęka: przedsionkowy stok wyrostka

Żuchwa : odcinek przedni – od strony przedsionka, odcinek boczny - od strony językowej

Zanik poziomy ( różny w zależności od tego kiedy była wykonana ekstrakcja) – w bocznych odcinkach obserwujemy większy zanik, z powodu wcześniejszej utraty zębów bocznych

Zmiany w stawach skroniowych

Zmiany w błonie śluzowej ( staje się coraz cieńsza,wiotka, bardziej ruchoma względem podłoża)

Kompensacyjny przerost języka

Zmiana w wyglądzie pacjenta: zapadnięte policzki i wargi, pogłębione fałdy nosowo -

wargowe, skrócono bródkowo – nosowy odcinek twarzy, wysunięta żuchwa

Protetyka

Gałąź stomatologii, zajmująca się odbudową i utrzymaniem czynności jamy ustnej, wygodą, wyglądem i zdrowiem pacjenta poprzez odbudowę zębów naturalnych i lub przez uzupełnienia sztucznymi substancjami brakujących zębów i przyległych tkanek w obrębie jamy ustnej części szczękowo – twarzowej czaszki.

Zapobieganie zmianom patologicznym jakie mogą powstać w wyniku utraty zębów oraz likwidacja tych, które już zostały stwierdzone.

Uzupełnienia protetyczne:

Stałe

Ruchome

Uzupełnienia protetyczne stałe:

Jednoczłonowe : wkłady koronowe, koronowo - korzeniowe, licówki, korony protetyczne

Wieloczłonowe : mosty

Wkłady koronowe

Uzupełniają zniszczoną w wyniku próchnicy, urazu, abrazji -część koronową zęba Wykonywane ze stopów metali, ceramiki, tworzyw syntetycznych oraz materiałów łączonych

Dlaczego w wielu przypadkach jest on bardziej wskazany niż korona: ponieważ – nie wymaga dużej utraty tkanek twardych zęba, pozwala na trwała odbudowę miejsc stycznych o powierzchni okluzyjnych, bez konieczności szlifowania całej korony Nie stosowane, gdy duża skłonność do próchnicy - grozi próchnicą brzeżną Wskazania: duże ubytki w zębach bocznych

Ubytki tkanek zębów na powierzchniach szczególnie narażonych na obciążenia zgryzowe (boczne strefy podparcia)

Ubytki tkanek sięgające poniżej poziomu dziąsła

Konieczność trwałej odbudowy miejsc stycznych

Konieczność podwyższenia zwarcia

Przeciwwskazania: zęby przednia ( gdy metalowy wkład), istnienie wypełnień w obrębie zęba, zęby martwe, ubytki zbyt małe, skłonność do próchnicy Zdjęcia inlay onlay

Wkłady koronowo - korzeniowe:

Mogą być wykonane z metalu metodą odlewniczą, lub z materiałów ceramicznych i syntetyków

Wskazanie: znaczne lub całkowite uszkodzenie zrębu koronowego, po uprzednim

leczeniu endodontycznym ( korzenie muszą być idealnie wyleczone i nie może być wokół nich zmian okołowierzchołkowych)

Skład – część koronowa, część korzeniowa – jako wzmocnienie zniszczonej korony klinicznej przewidzianej jako podbudowa pod koronę protetyczną Wkład jednoczęściowy

Wkład składany

Przeciwwskazania : korzenie złamane

korzeń zbyt krótki

Licówki ceramiczne:

Kompromis między zasadą oszczędności struktur tkankowych zęba a ograniczonymi w tym względzie możliwościami jego preparacji do stosowania koron pełnych.

Wskazania:

Zniszczona tkanka zęba na powierzchniach wargowo – policzkowych przy zachowaniu jego struktur pozostałych a w szczególności powierzchni podniebienno - językowej Konieczność zmiany barwy, kształtu, niedorozwój szkliwa,dysplazja, przebarwienia, odłamania, pęknięcia siecznych brzegów korony, pomniejszenie diastemy między zębami siecznymi

Przeciwwskazania:

Zbyt krótkie korony, nadmiernie wypełnione, zgryz głeboki, bruksizm

Korony protetyczne:

Proteza stała, jednozębowa, odtwarzająca część lub całą koronę kliniczną na zębie naturalnym lub filarze implantowanym.

Może być uzupełnieniem samodzielnym lub stanowić element konstrukcji protez stałych wielozębowych (filarowe człony mostu) oraz służyć jako zakotwiczenie częściowych protez ruchomych

Odtwarzają uszkodzone twarde struktury zębów własnych pacjenta i skutecznie przejmują naturalne ich funkcje

Funkcje korony:

Skuteczny udział w akcie żucia i mowy

Utrzymanie ciągłości łuków zębowych i powierzchni okluzyjnych

Ochrona tkanek przyzębia, zapewnienie fizjologicznych warunków przenoszenia obciążeń zgryzowych na ozębną w odniesieniu do wielkości i kierunku działam tych sił

Utrzymanie prawidłowej pozycji żuchwy

Ułatwienie utrzymania higieny (odpowiedni kształt, gładkość powierzchni) Poprawa estetyki twarzy

Wskazania:

Znaczne uszkodzenie korony zęba: próchnica, starcie patologiczne, uraz lub proces hipoplastyczny twardych tkanek zęba

Niewłaściwe ukształtowanie, ustawienie i wymiary zęba

Przebarwienie zęba, erozja lub niedorozwój

Wrodzony niedorozwój twardych tkanek zęba

Przeciwwskazania:

Zmiany patologiczne w zakresie tkanek zęba i przyzębia, nie do wyleczenia np: złamanie korzenia z przemieszczeniem, głębokie zniszczenie korzenia procesem próchnicowym

Rozległe zmiany okołowierzchołkowe

Rozchwianie III

etapy:

Wycisk ( przeciwzgryz )

znieczulenie

Preparacje zęba

Pobranie wycisków oszlifowanego zęba i zębów pozostałych w łuku Rejestracja zwarcia

Osadzenie korony tymczasowej

Powikłania mogące wystąpić przy opracowaniu zęba:

Termiczne uszkodzenie miazgi

Nadmierne opiłowanie zęba

Uszkodzenie zębów sąsiednich

Uszkodzenie przyzębia

Uszkodzenie wargi, policzka, języka

Połknięcie czy zaaspirowanie kamienia cy wiertła

Wymogi kliniczne i zadania profilaktyczne korony:

Odtwarzanie kształtu anatomicznego

Odtwarzanie miejsc stycznych

Zapewnienie możliwości utrzymania dobrej higieny

Ściśle przylegać do szyjki zęba, mieć gładkie, bezstopniowe przejście na powierzchnię obwodową zęba – brzeg korony nie może być przyczyną urazu tkanek przyzębia

Mosty protetyczne:

Wielozębowa proteza stała uzupełniająca niewielkie częściowe braki uzębienia, trwale umocowana na pozostałych zębach naturalnych lub na filarami implantowanych.

Funkcja: odbudowa brakujących zębów w częściowych brakach uzębienia Zapobieganie zaburzeniom układu stomatognatycznego - przywrócenie prawidłowej okluzji

Wydolność żucia

Poprawa warunków wymowy i estetyki twarzy

Nie opierają się one na błonie śluzowej wyrostka zębodołowego, lecz zbliżają się do niej linijnie ( cele estetyczne)

Skład: przęsło – zastępuje utracone zęby, elementy łączące przęsło z zębami filarowymi ( korony protetyczne, wkłady)

Rodzaje mostów:

W zależności od umiejscowienia z łuku zębowym:

Przednie ( w odcinku przednim), boczne

Przednio – boczne,

Okrężne( umiejscowione w przednim i obu bocznych odcinkach łuku zębowego)

Wyróżniamy przęsła:

Szczelinowe – stosowane w przednim i przedniobocznym odcinku łuku zębowego –

zbliżenie przęsła do błony śluzowej jest konieczne ze względów fonetycznych i

estetycznych (szczelina maksimum 2mm)

Kładkowe – szczelina maksimum 2-5 mm)

Mosty metalowe licowane tworzywem sztucznym

Mosty metalowo – porcelanowe licowane materiałem ceramicznym

Mosty pełnoceramiczne

Wskazania:

Odpowiednia liczba i jakość zębów filarowych

Pomyślne rozmieszczenie topograficzne zębów filarowych w łuku zębowym w stosunku do luki po utraconych zębach

Dobra umocowanie zębów w zębodole

Ustawienie zębów umożliwiające osiowe obciążenie filarów

Równoległość osi długich zębów filarowych

Warunki okluzyjne w normie

Zadowalający stan przyzębia zębów filarowych

Dobra higiena jamy ustnej