Wykład X

Proces podejmowania decyzji

Decyzja to celowy, nielosowy wybór jednego z co najmniej dwóch rozwiązań.

Racjonalność metodologiczna- to wybór dokonany na podstawie dostępnych decydentowi informacji i zgodnie z „ regułami sztuki „ w danej dziedzinie życia Decyzja może być uznana za racjonalną metodologicznie, jeśli została podjęta w dobrej wierze, zgodnie z zasadami, przy wykorzystywaniu dostępnych informacji, nawet gdy skutek decyzji nie jest oceniany jako pozytywny.

Racjonalność rzeczowa- to wybór takiego wariantu, którego realizacja doprowadziła do osiągnięcia ustalonego celu działania.

Rodzaje decyzji

Elementy

Rodzaj decyzji

charakterystyki

strategiczne

taktyczne

operacyjne

Kierunki rozwoju

Zapewnienie

Optymalizacja

1. Rodzaj

działalności instytucji

warunków do

wykorzystania

problemu

sprawnej realizacji

zasobów instytucji

celów instytucji

Alokacja ogółu

Pozyskiwanie,

Zastosowanie

2. Istota

zasobów w

organizacja i rozwój

zasobów; nadzór i

problemu

zależności od

zasobów

kontrola

możliwości

określonych przez

otoczenie

Cele i zadania,

Organizacja i

Cele i zadania

3. Najważniejsze strategia

struktura informacji,

operatywne;

cele

dywersyfikacji;

odpowiedzialność;

organizacja

strategie w zakresie

pozyskiwanie

zaopatrzenia

finansów i

zasobów i ich rozwój;

produkcji i zbytu;

administracji; metody

środki pieniężne;

kontrola procesów

rozwoju

narzędzia i

przedmioty pracy,

ludzie

Decyzje

Rozwiązujące

Decyzje

4. Ogólna

scentralizowane;

konflikty między

zdecentralizowane;

charakterystyka

niepowtarzalne;

strategią i

decyzje powtarzalne;

decyzji

jednostkowe;

wykonawstwem;

duża liczba;

podejmowane od

rozwiązujące

zróżnicowane,

czasu do czasu

konflikty między

podejmowane często

celami

indywidualnymi i

celami instytucji

Ź ródło: Teoria organizacji (…), s. 359.

Etapy w cyklu decyzyjnym

Faza

P. Drucker

J. Diebold

J. O’ Shaughnessy

Zaliczenie

Rozpoznanie

problemu do

Wytyczenie celów, jakie należy problemu

określonej klasy

osiągnąć

decyzyjnego

F

zagadnień

az

Sformułowanie

a

Analiza problemu

Wykrycie różnych alternatyw

problemu

pre

Określenie

pa

warunków, które

Określenie

Określenie skutków wyboru

ra

muszą być

możliwych

określonej drogi postępowania

c

spełnione

ji

wariantów

ze względu na wynik

( warunków

brzegowych )

Analiza

Ocena możliwych wyników ze

wielowariantowa

względu na cel

Fa

Podjęcie decyzji

Wybór wariantu

Podjęcie decyzji

za w

Określenie

yb

działań

or

związanych z

u

danym wariantem

k

Realizacja

o

F

n

a

wariantu

t

z

ro a

l

i

Kontrola realizacji

Czynniki wpływające na racjonalność decyzji Według J. Rokity

Według J. Kozieleckiego

Według D. Katza R. Kahna

System Informacyjny

Środowisko zewnętrzne

Determinanty sprawności decyzji

• Układ hierarchiczny

• Zajmowania pozycja społeczna

• Przepisy prawne

• Identyfikacja z zewnętrznymi grupami odniesienia

• Centralizacja

• Projekcja postaw i wartości

• Struktura władzy

• Myślenie dychotomiczne

• Uproszczone spostrzeganie

zjawisk

Procesy w otoczeniu

Osobowość decydenta

Determinanty osobowościowe

• Motywacja sukcesu

• Emocjonalność- obiektywność

• Motywacja unikania

• Orientacja na działanie-

niepowodzeń

kontemplacja

• Potrzeba dominacji

• Ryzyko- stopień bezpieczeństwa

• Zdolności intelektualne

Struktura procesu podejmowania Grupa społeczna w jakiej działa Inne

decyzji i jej kontekst

decydent ( środowisko )

• Charakterystyka problemu

decyzyjnego

1. Cechy osobowości i

• Kontekst organizacyjny

kwalifikacje decydentów

• Ograniczenia poznania ludzkiego 2. System motywacji

3. Rozwiązania organizacyjne

• Podział kompetencji

• Centralizacja

• Kryteria oceny

WADY I ZALETY GRUPY W PODEJMOWANIU DECYZJI Wady grupowego podejścia:

• Nadmierny konformizm

• Osiągnięcie konsensusu jest ważniejsze od dojścia do rozwiązania optymalnego

• Jednostka dominująca może zniweczyć wysiłki grupy

• Zwykle potrzeba więcej czasu na podjęcie decyzji Zalety grupowego podejścia:

• Większa i różnorodna wiedza

• Większy obiektywizm i wiele perspektyw analizy problemu

• Akceptacja decyzji przez większą ilość osób

• Lepsze zrozumienie problemu

Zależność między ilością informacji a typem zachowań decydentów Typ

decyzji

Decyzje naiwne

Decyzje intuicyjne

Decyzje ryzykowne

Decyzje rozważane

R

Decyzje wysoce przemyślane

P

Decyzje bojaźliwe

unikanie decyzji

Ilość informacji

Informacyjny system zarządzania posiada pięć głównych struktur informacyjnych

1. Struktura informacyjna- kogo, dlaczego, o czym i jak często informować?

2. Struktura przestrzenna- gdzie zlokalizowane są informacje źródłowe, gdzie zlokalizowani są użytkownicy systemu, jakimi drogami przesyłać informacje z miejsc lokalizacji informacji na miejsca lokalizacji użytkowników?

3. Struktura technologiczna- według jakich metod i technik należy pozyskiwać, przetwarzać, aktualizować, wykorzystywać i przesyłać informacje?

4. Struktura techniczna- jakie urządzenia będą przydatne do obsługi struktury technologicznej?

5. Strukturę organizacyjną- określającą związki strumieni informacji z powiązaniami hierarchicznymi i strukturą formalną

Udział różnego typu informacji na poziomach zarządzania Poziom

Udział informacji

zarządzania

Historyczne

Bieżące

Prospektywne

Strategiczny

Mały

Średni

Duży

Taktyczny

Średni

Średni

Średni

Operacyjny

Duży

Średni

Mały

Hierarchiczna struktura informacji w procesie zarządzania instytucją e

nie

szy poziom

dzania

Informacje

p

yż

ro

W

dla planowania

gr

zarzą

a

strategicznego

mo

i podejmowania decyzji

wa

JE

niej szczegółow

n

M

e

C

D

A

E

M

Informacje dla planowania taktycznego C

R

Y

O

i podejmowania decyzji

Z

F

czy

JE

IN

e

Informacje dla planowania operacyjnego, pr

ykonaw

o

podejmowania decyzji i kontroli gramowa

szy poziom

dzania i w

Informacje dla realizacji procesów wykonawczych n

iż

e

N zarzą

ardziej szczegółow

B

Ź ródło: Opracowanie własne na podstawie: G. B. Davis, Management Information Systems…, jw.., s. 4 i 202..

Macierz informacyjna relacji między działaniami a funkcjami w systemie zarządzania

FUNKCJE

ćś

o

e

ja

o

jn

tw

g

e

ja

c

w

ic

a

i

o

yc

ln

n

tin

c

iz

e

k

y

a

e

w

e

k

s

u

n

s

n

n

u

e

zc ro

rk

d

a

ry

a

h

c

rm

a

a

d

ro

rg

a

ie

in

c

ro

fo

N

k

M

P

O

K

F

ra

P

in

DZIAŁANIA

Planowanie

strategiczne

Kontrola

kierownicza

Kontrola

operacyjna

Procesy

wykonawcze

Podstawowe dane dla systemu zarządzania Ź ródło: G. B. Davis, Management Information Systems…, jw.., s. 18.