Pojęcie i klasyfikacja kosztów. Koszty w układzie funkcjonalnym i rodzajowym.
Koszty  są to poniesione nakłady finansowe związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Podział kosztów:
a) ze względu na wpływ wielkości produkcji na wielkość kosztu:
" koszty stałe
" koszty zmienne
b) ze względu na rodzaj działalności gospodarczej:
" koszty działalności podstawowej (produkcyjnej, usługowej, handlowej)
" koszty działalności pomocniczej (remontowej, transportowej)
" koszty ogólnego zarządu (zużycie papieru do xero, płace pracowników administracyjnych,
amortyzacja urządzeń biurowych itp.)
c) ze względu na fazy działalności:
" koszty zaopatrzenia (załadowania, transportu)
" koszty produkcji (np. zużycie materiałów)
" koszty sprzedaży (np. opakowania)
" koszty ogólnego zarządu
Układy gromadzenia kosztów
I. Układ rodzajowy kosztów  układ ten mówi o rodzaju poniesionego kosztu.
Koszty układu rodzajowego:
" Zużycie materiałów i energii
" Amortyzacja
" Podatki i opłaty
" Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia
" Wynagrodzenia
" Usługi obce
" Pozostałe koszty rodzajowe
II. Układ funkcjonalny (kalkulacyjny) kosztów  układ ten grupuje koszty według miejsc ich
powstania i typów działalności firmy. Układ funkcjonalny jest podstawą obliczenia jednostkowego
kosztu wytworzenia wyrobu gotowego, czyli jest podstawą kalkulacji. Ewidencja kosztów układu
kalkulacyjnego prowadzona jest na kontach zespołu V. Są to:
" Koszty działalności podstawowej
" Koszty handlowe
" Koszty wydziałowe
" Koszty zakupu
" Koszty sprzedaży
" Koszty działalności pomocniczej
" Koszty ogólnego zarządu
Warianty ewidencji kosztów  w zależności od rodzaju prowadzonej działalności i jej skali,
jednostka stosuje różne warianty ewidencji kosztów. Możliwe są trzy warianty ewidencji i
rozliczania kosztów:
I. Wariant uproszczony, czyli ewidencja kosztów tylko w układzie rodzajowym. Wariant ten
może być stosowany w jednostkach, które prowadzą niewielką, jednorodną działalność
i gdzie nie ma konieczności sporządzania kalkulacji kosztów lub ich kontroli ze względu na
miejsce powstania.
II. Wariant uproszczony, czyli ewidencja kosztów tylko w układzie funkcjonalnym. Wariant ten
mogą stosować jednostki, które prowadzą różnorodną działalność np. produkcyjną,
handlową, usługową oraz gdy zachodzi konieczność sporządzania kalkulacji kosztów lub
ich kontroli ze względu na miejsce powstania.
III. Wariant  pełna ewidencja kosztów, czyli ewidencja kosztów jednocześnie w układzie
rodzajowym i funkcjonalnym. Wariant ten stosują jednostki, które prowadzą jeden lub różne
typy działalności gospodarczej, przy której zachodzi konieczność sporządzania kalkulacji
kosztów oraz gdy jednostka posiada rozbudowaną strukturę organizacyjną i niezbędna jest
kontrola kosztów pod względem miejsca ich powstania.
" Pierwsza faza  ewidencja kosztu w układzie rodzajowym
" Druga faza  rozliczenie kosztu z układu rodzajowego w układ funkcjonalny. W przypadku,
gdy koszty są rozliczane w czasie nie przenosimy ich od razu na układ funkcjonalny lecz
korzystamy z konta  Rozliczenia międzyokresowe kosztów , następnie przenosimy część
tych kosztów, która przypada na bieżący miesiąc.
KOSZTY W UKA
ADZIE FUNKCJONALNYM
1. Koszty działalności podstawowej (działalności produkcyjnej, handlowej, usługowej).
W przypadku działalności produkcyjnej na koncie tym księgujemy koszty bezpośrednie, czyli
koszty, które pozostają w bezpośrednim związku z produkowanym wyrobem, czyli są to koszty
zużycia materiałów bezpośrednich wraz z narzutem odchyleń (OCEWG), wynagrodzenia
bezpośrednie wraz z narzutami (ubezpieczenia społeczne pracodawcy), zużycie narzędzi
specjalnych, energii technologicznej. Konto  Koszty działalności podstawowej gromadzi więc
w firmie produkcyjnej wszystkie koszty poniesione na produkcję wyrobu.
2. Koszty działalności pomocniczej  oprócz działalności podstawowej jednostka może
prowadzić działalność pomocniczą posiadając np. wydział remontowy, transportowy.
3. Koszty ogólnego zarządu  są to koszty związane z administracją, a także koszty związane
z utrzymaniem firmy jako całości. Zalicza się tu np. zużycie materiałów biurowych,
wynagrodzenie prezesa i zarządu, utrzymanie działu księgowości, dzierżawę magazynu,
znaczki pocztowe, zakupione usługi xero, podatki od nieruchomości w przypadku
budynków administracyjnych i gruntów, odprawa pośmiertna wypłacana rodzinie zmarłego
pracownika, napoje chłodzące dla pracowników.
4. Koszty wydziałowe  związane są z działalnością podstawową, ale nie w tak ścisłym
związku jak koszty działalności podstawowej. Do kosztów wydziałowych zaliczamy:
amortyzację maszyn i urządzeń produkcyjnych, płace brygadzistów, materiały zużyte
w wydziałach produkcyjnych, konserwacje maszyn produkcyjnych, przegląd instalacji
elektrycznej na wydziale produkcyjnym, podatki od nieruchomości dotyczące budynków
produkcyjnych. Uzasadnioną część kosztów wydziałowych na koniec okresu przenosi się na
konto  Koszty działalności podstawowej .
5. Koszty zakupu  związane są z zakupem danej dostawy, np. koszty transportu.
6. Koszty sprzedaży  związane są ze sprzedażą danej partii wyrobów gotowych, np. ich
transport.
7. Koszty handlowe  są to koszty jakie ponosi przedsiębiorstwo handlowe z związku z
prowadzeniem swojej działalności.