Biblioteka Centrum Kształcenia Ustawicznego Ekonomistów
w Chorzowie
Powtórka z epok - ROMANTYZM
Artur Grotger  Pożegnanie powstańca
 Pojęcia ważne w romantyzmie
Granice czasowe
·ð Irracjonalizm - wiara w pozarozumowe metody poznawania
Europa: pierwsza połowa XIX w. od rewolucji francuskiej do Wiosny
świata, w poszukiwanie prawdy drogą uczucia, wiary, wizji.
Ludów (1848)
·ð Mistycyzm - wiara w możliwoÅ›ci kontaktu z bóstwem poprzez
Polska: 1818 (lub 1822)-1963
widzenie, wizjÄ™, sen.
Skąd nazwa? Od łacińskiego romanus - rzymski
·ð Mesjanizm - wiara w posÅ‚annictwo, w misjÄ™ do speÅ‚nienia wobec
Najważniejsze hasła romantyzmu:
całego narodu lub społeczeństwa, przypisywaną jednostkom (np.
poecie)lub całym narodom (np. Polsce).
- kult wolności jednostki i narodu
·ð Historyzm - zainteresowanie historiÄ… (zwÅ‚aszcza
średniowieczem), czerpanie z niej tematów i inspiracji.
- kult indywidualizmu - jednostka ważniejsza niż zbiorowość
·ð Ludowość - zainteresowanie twórczoÅ›ciÄ… i kulturÄ… ludu,
- kult młodości
moralnością, obyczajowością jako z
ródłem literatury.
·ð Indywidualizm - cecha romantyków, poczucie odrÄ™bnoÅ›ci,
- rozczarowanie wiedzÄ… - zaufanie do uczucia, wiary, intuicji, wyobraz
ni
jednostkowości i wyobcowania z tłumu.
- pochwaÅ‚a walki, spisku, buntu ·ð Orientalizm - fascynacja kulturÄ… Wschodu.
·ð Bajronizm - postawa bohatera bajronicznego - dumnego,
Gatunki romantyczne:
tajemniczego, oryginalnego indywidualisty. Typ taki stworzył
w literaturze lord George Byron - angielski romantyk.
- ballada
·ð Spirytualizm - poglÄ…d, wedÅ‚ug którego istnieje Å›wiat ducha,
- dramat romantyczny
równie ważny, a może ważniejszy od porządku świata widzianego.
·ð Werteryzm - postawa na wzór bohatera Goethego - Wertera.
- powieść poetycka
Cechuje go nadwrażliwość, uczuciowość i nieprzystosowanie się
do świata.
- poemat dygresyjny
·ð Sturm und Drang - okres burzy i naporu. Tak nazwano
wkraczajÄ…cy romantyzm - bunt, odrzucenie starych konwencji
i despotyzmu.
 Najważniejsze tematy literatury romantycznej Francja
·ð Walka o wolność Wiktor Hugo
·ð Åšwiat fantazji, wizji, wyobrażeÅ„
·ð Pisarz romantyczny - w dobie dominacji poezji i dramatu w
·ð Poezja i misja poety
Paryżu.
·ð MiÅ‚ość romantyczna
·ð Znane dzieÅ‚a: Dzwonnik z Notre Dame oraz powieść NÄ™dznicy
·ð Natura, Orient, historia.
·ð Natura, jej piÄ™kno i duchowa istota
Rosja
Aleksander Puszkin
·ð Autor Eugeniusza Oniegina, ale też dramatu romantycznego
Borys Godunow
Twórcy i dzieła romantyzmu w Europie
Niemcy
Michał Lermontow
Johann Wolfgang Goethe
·ð W utworze Bohater naszych czasów pokazuje rosyjskÄ… odmianÄ™
choroby wieku.
·ð Prekursor europejskiego romantyzmu
·ð NajwiÄ™ksze dzieÅ‚a: Cierpienia mÅ‚odego Wertera i Faust
Fryderyk Schiller
·ð Buntownik, pesymista, bohaterowie jego dzieÅ‚ zwykle ponoszÄ…
klęskę w zetknięciu ze światem.
·ð Zbójcy to najbardziej znany utwór Schillera
Anglia
George Gordon Byron
·ð Najważniejsze dzieÅ‚a: Giaur, Korsarz, WÄ™drówki Childe Harolda
 Romantyzm w Polsce
Juliusz SÅ‚owacki
1818-1863 (45 lat!)
·ð Kordian (dramat romantyczny)
·ð 1822 - Adam Mickiewicz wydaje Ballady i romanse
·ð Beniowski (poemat dygresyjny)
·ð Balladyna (tragedia)
Najważniejsze tematy polskiego romantyzmu
·ð Fantazy (dramat)
·ð Wolność ojczyzny i bunt przeciw zaborcom
Liryka
·ð MiÅ‚ość romantyczna (poÅ›wiÄ™cona zwykle dla ojczyzny)
·ð UmiÅ‚owanie pejzażu polskiego
·ð Hymn Smutno mi, Boże&
·ð Mesjanizm narodowy i jednostkowy
·ð Testament mój
·ð Misja poety i poezji
·ð RozÅ‚Ä…czenie
·ð Grób Agamemnona
Twórcy polskiego romantyzmu
Zygmunt Krasiński
Adam Mickiewicz
·ð Nie-Boska Komedia
Wieszcz - piewca polskości, tradycji szlacheckiej i czynu
patriotycznego
Aleksander Fredro
Najważniejsze dzieła:
·ð Åšluby PanieÅ„skie
·ð Zemsta
·ð Ballady i romanse (ballady)
·ð Damy i huzary
·ð Konrad Wallenrod (powieść poetycka)
·ð Pan Jowialski
·ð Grażyna (powieść poetycka)
·ð Sonety krymskie (sonety)
·ð Dziady (dramat romantyczny)
Cyprian Kamil Norwid
·ð Pan Tadeusz (epopeja)
·ð KsiÄ™gi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego (proza
. Promethidion
biblijna)
. cykl Vade-mecum
·ð liryki lozaÅ„skie
. Bema pamięci żałobny rapsod
·ð wiersze
 Romantyzm krajowy& (czyli co warto zapamiętać?)
1. Nurt tyrtejski
4. Szkoła ukraińska
Wincenty Pol
Antoni Malczewski
·ð Stary uÅ‚an pod BrodnicÄ…
·ð Maria
2. Nurt sielski (liryki wiejskiej)
Seweryn Goszczyński
Teofil Lenartowicz
·ð Zamek kaniowski
·ð ZÅ‚oty kubek
Józef Zaleski
Władysław Syrokomla
·ð Dumka Mazepy
·ð Lalka
3. Powieściopisarze
Józef Kraszewski 5. Komedia
·ð Stara baśń
Aleksander Fredro
·ð Ulana
·ð Åšluby panieÅ„skie
Henryk Rzewuski
·ð Zemsta
·ð PamiÄ…tki Soplicy ·ð Damy i huzary
·ð Pan Jowialski
Narcyza Żmichowska
·ð Poganka
Zygmunt Kaczkowski
·ð GawÄ™dy szlacheckie