BEZPOŚREDNIE STOSOWANIE I PRYMAT PRAWA WE
26/62 Van Gend en Loos
art.12 (obecnie art. 25) TWE
 Państwa członkowskie nie będą wprowadzały nowych ceł przywozowych lub wywozowych ani
też opłat o podobnych skutkach, ani też nie będą podwyższały tych opłat, które jeszcze
obowiązują w ich wzajemnych stosunkach
EWG stanowi nowy porządek międzynarodowoprawny, na rzecz którego państwa zredukowały,
jakkolwiek w ograniczonym zakresie, swe prawa suwerenne; porządek prawny, którego
podmiotami są nie tylko państwa członkowskie, ale także jednostki
instytucje wspólnotowe wyposażone zostały w prawa suwerenne, których wykonywanie dotyczy
państw członkowskich i także ich obywateli
6/64 F.Costa v. ENEL
W odróżnieniu od zwykłych umów międzynarodowych Traktat EWG stworzył własny porządek
prawny, który po wejściu w życie Traktatu został włączony do porządków prawnych państw
członkowskich i musi być stosowany przez ich sądy.
Poprzez utworzenie na czas nieograniczony Wspólnoty, posiadającej własne organy,
wyposażonej w osobowość prawną, w zdolność prawną, w zdolność do reprezentacji w sferze
międzynarodowej, a w szczególności w prawa suwerenne wywodzące się z ograniczenia
kompetencji państw członkowskich lub z przekazania przez państwa członkowskie swych
uprawnień Wspólnocie, państwa członkowskie ograniczyły swoje prawa suwerenne i przez to
utworzyły korpus prawa, które jest wiążące dla ich obywateli i dla nich samych.
Opinia 1/91
...Traktat EWG, chociaż zawarty w formie umowy międzynarodowej, niemniej stanowi kartę
konstytucyjną Wspólnoty opartą na zasadzie praworządności (the rule of law)
implikacje:
1. bezpośrednia skuteczność
2. prymat prawa wspólnotowego
3. ETS jako sąd konstytucyjny
1
obowiązywanie
bezpośrednie stosowanie
bezpośrednie skuteczność
norma jest bezpośrednio skuteczna, jeśli przyznaje jednostce prawa, które mogą być
dochodzone przed sądem krajowym
jednostka - państwo
jednostka - jednostka
warunki:
1. norma musi być częścią porządku prawnego państwa, i
2. nadawać się do bezpośredniego stosowania
art. 90 ust. 1 Konstytucji z 1997 r.
Rzeczpospolita Polska może na podstawie umowy międzynarodowej przekazać organizacji
międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej
w niektórych sprawach.
art. 87
art. 91
1. Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw
Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio
stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy.
2. Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma
pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da pogodzić się z umową.
3. Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującej
organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając
pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami.
2
Norma musi nadawać się do bezpośredniego stosowania (nadaje prawa lub nakłada obowiązki
na jednostkę)
kto rozstrzyga, czy norma spełnia wymogi? sąd krajowy?
26/62 Van Gend en Loos
 Sformułowanie art. 12 zawiera jasny i bezwarunkowy zakaz, który nie jest pozytywnym, lecz
negatywnym zobowiązaniem. Co więcej, zobowiązanie to nie jest kwalifikowane jakimkolwiek
zastrzeżeniami ze strony państw, które mogłyby uzależnić jego wykonanie od pozytywnych
środków legislacyjnych uchwalanych w prawie krajowym. Z samej istoty zakaz ten jest idealnie
przystosowany do wywoływania skutków bezpośrednich w stosunkach prawnych między
państwami członkowskimi i ich podmiotami.
Norma samowykonalna
jasna i jednoznaczna
bezwarunkowa
stosowanie normy nie może być uzależnione od swobodnego uznania (dyskrecji) organu
stosującego - Wspólnoty lub państwa członkowskiego
zupełna / kompletna
stosowanie normy nie zależy od przedsięwzięcia dalszych środków implementacyjnych
43/75 Defrenne
dawny art. 119 (obecnie art. 141):
Wszystkie państwa członkowskie w czasie pierwszego etapu zapewnią, a następnie utrzymają
stosowanie zasady jednakowego wynagrodzenia dla mężczyzn i kobiet za jednakową pracę.
Dla celów niniejszego artykułu pod pojęciem  wynagrodzenia należy rozumieć zwykła płacę
podstawową i minimalną, jak również inne formy wynagrodzenia, tak w gotówce, jak i w
naturze, otrzymywane przez osobę zatrudnioną od jej pracodawcy bezpośrednio lub pośrednio w
związku ze świadczoną pracą.
Równość wynagrodzenia bez dyskryminacji ze względu na płeć oznacza:
3
a) w przypadku pracy na akord określenie jednakowej jednostki rozliczeniowej za jednakową
pracę;
b) w przypadku wynagrodzenia za czas pracy wypłacanie jednakowego wynagrodzenia za pracę
na tym samym stanowisku.
14/83 Von Colson
PRYMAT
F.Costa v. ENEL 6/64
Włączenie postanowień prawa wspólnotowego w systemy prawne poszczególnych państw
członkowskich oraz generalnie litera i duch Traktatu powodują, że państwa te nie mogą
jednostronnie podejmować środków skierowanych przeciwko przyjętemu przez nie na zasadzie
wzajemności porządkowi prawnemu. (...)
Ze względu na specyficzny charakter prawa stanowionego przez Traktat i wypływającego z
niezależnego z
ródła, żadne normy prawa wewnętrznego nie mogą mieć przed nim
pierwszeństwa, aby nie pozbawiać go jego charakteru prawa wspólnotowego i nie podważać
podstaw prawnych samej Wspólnoty.
Simmenthal 106/77
Zgodnie z zasadą prymatu prawa wspólnotowego postanowienia traktatów i bezpośrednio
stosowane akty prawne organów Wspólnot wywierają w wewnętrznym porządku prawnym nie
tylko skutek taki, że poprzez swe wejście w życie uniemożliwiają stosowanie każdego przepisu
prawa wewnętrznego z nimi sprzecznego, lecz także - skoro te postanowienia i akty prawne
stanowią hierarchicznie wyższą cześć składową porządku prawnego obowiązującego na
terytorium każdego państwa członkowskiego - powodują, że wejście w życie nowej normy
prawa wewnętrznego jest niemożliwe w takim zakresie, w jakim byłaby ona sprzeczna z
normami wspólnotowymi.
Sąd państwowy, który w ramach swojej właściwości ma stosować prawo wspólnotowe jest
zobowiązany do dbałości o pełną skuteczność tych norm, co przejawia się również w
konieczności niestosowania każdego, również póz
niejszego postanowienia prawa
wewnętrznego, bez konieczności wnioskowania lub czekania na uchylenie danej normy w trybie
ustawodawczym lub w jakimkolwiek innym postępowaniu przewidzianym przez prawo
konstytucyjne.
4
167/73 Komisja v. Francja1
sprawa marynarzy francuskich statków handlowych
106/77 Simmenthal
prymat w stosunku do normy generalnej i abstrakcyjnej
103/88 Fratelli Constanzo v. Comune di Milano
wszystkie organy administracyjne, włączając zdecentralizowane, podlegają obowiązkowi
prymatu, i jednostki mogą powoływać postanowienia [ objęte prymatem] przeciwko nim
 (...) gdy spełnione są warunki, zgodnie z którym jednostka może powołać dyrektywę przed
sądem krajowym (...), wszystkie organy administracyjne, włączając organy zdecentralizowane
takie jak samorządowe władze miejskie (municipalities), są zobowiązane do stosowania tych
postanowień.
158/80 Rewe v. Haupotzollamt Kiel
postanowienie prawa krajowego, które jest sprzeczne z postanowieniem prawa
wspólnotowego [mającym prymat] może być postanowieniem legislacyjnym lub
administracyjnym
1
Podobnie póz
niejsze orzeczenia: 168/85 Komisja v. Republika Włoska, nr 11, Zb. Orz. 1986, s. 2945:
W interesie bezpieczeństwa prawnego niezależnie do pierwszeństwa prawa pierwotnego - sprzeczne z prawem
pierwotnym przepisy prawa krajowego muszą być w takim przypadku odpowiednio zmienione (obowiązek
zapewnienia spójności prawa wspólnotowego), w przeciwnym bowiem razie zachodzi przypadek naruszenia
przepisów traktatu. Rozbieżności prowadzą do  niejasności natury rzeczowej i tym samym osoba uprawniona
 pozostawiona jest w stanie niepewności co do możliwości powołania się na prawo wspólnotowe.
168/85 Komisja v. Republika Włoska, nr 13, Zb. Orz. 1986, s. 2945:
Wszelkie sprzeczności prawa krajowego z prawem pierwotnym muszą być konsekwentnie likwidowane
przepisami prawa krajowego, mającymi co najmniej tę samą rangą co przepis podlegający zmianie.
Istnienie (jedynie) praktyki administracyjnej, odpowiadające prawu pierwotnemu, nie jest wystarczające.
5
C-224/97 Ciola - pytanie czy tylko środki administracyjne generalne, czy także
indywidualne decyzje?
 ... zakaz, który jest sprzeczny ze swobodą przepływu ..., ustanowiony przed przystąpieniem
państwa członkowskiego do Unii Europejskiej nie poprzez generalną normę abstrakcyjną, lecz
specjalną indywidualną decyzję administracyjną, która stała się ostateczna, nie może być brany
pod uwagę przy ocenie ważności kary nakładanej z tytułu niewywiązywania się z tego zakazu po
dacie przystąpienia.
C-213/89 Factortame
zawieszenie stosowania normy krajowej
C-285/98 Tanja Kreil
102/79 Komisja v. Królestwo Belgii/ czy prymat prawa WE dotyczy postanowień
niesamowykonalnych?
 ... państwo członkowskie nie może powoływać trudności wewnętrznych, przepisów systemu
prawa krajowego, a nawet konstytucyjnych, w celu usprawiedliwienia niedociągnięć w
wypełnieniu zobowiązań lub dotrzymaniu terminu określonego we wspólnotowej
dyrektywie .
TRAKTATY
C-120/88 Komisja v. Republika Włoska
Możliwość powoływania się osób fizycznych i prawnych bezpośrednio na postanowienia
prawa pierwotnego stanowi  gwarancję minimum i nie jest  jako taka  wystarczająca dla
zapewnienia nieograniczonego stosowania prawa pierwotnego
skutek wertykalny i horyzontalny
26/62 Van Gend en Loos / kryteria
6
127/73 SABAM
art. 81 ust. 1 i 82 (zakaz porozumień między przedsiębiorstwami, które mogą wpłynąć na
handel ..., nadużywanie pozycji dominującej na rynku)
36/74 Walrave & Koch
art. 7, 48, 59 [obecnie 12, 39, 49] zakaz dyskryminacji ze względu na obywatelstwo
 Zakaz takiej dyskryminacji nie stosuje się tylko do działań władz publicznych, lecz rozciąga się
także do postanowień wszelkiej innej natury, które mają na celu zbiorowe uregulowanie
zatrudnienia w celach zarobkowych oraz świadczenie usług .
bezpośrednie stosowanie postanowień Traktatu, które nie rodzą praw dla jednostek
np. art. 234; zasady wyprowadzone z TWE dotyczące stosowania prawa krajowego przez
sądy krajowe - np. obowiązek sądów pośredniego stosowania prawa WE (z art. 10 TWE)
ROZPORZ
DZENIA
art. 249 (2) :  Obowiązuje ono w całości i stosuje się bezpośrednio we wszystkich państwach
członkowskich .
40/69 Bollmann
 Ponieważ rozporządzenie (...) wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich
państwach członkowskich, nie mogą one  chyba że co innego stanowi rozporządzenie 
podejmować działań na rzecz wykonania rozporządzenia, których przedmiotem byłaby zmiana
znaczenia lub uzupełnienie jego przepisów. W zakresie, w jakim państwa członkowskie
przekazały kompetencję do stanowienia prawa (...) Wspólnotom, tracą one uprawnienie do
stanowienia prawa w tej dziedzinie .
94/77 Fratelli Zerbone
 Nawet jeżeli administracja poszczególnych państw członkowskich - w przypadku trudności
interpretacyjnych - może czuć się zmuszona do podejmowania działań na rzecz wykonania
wspólnotowego rozporządzenia i przy tej okazji do wyjaśniania wątpliwości, to może czynić
to jedynie przy poszanowaniu postanowień wspólnotowych. W szczególności urzędy
poszczególnych państw członkowskich nie mogą ustalać wiążących reguł interpretacji .
7
34/73 Variola
 Bezpośrednie stosowanie rozporządzenia wspólnotowego oznacza, że jego wejście w życie i
stosowanie na korzyść lub przeciwko podmiotom prawnym następuje bez żadnych działań
transformujących w prawo krajowe. W związku ze zobowiązaniami zaciągniętymi wraz z
ratyfikacją Traktatu, państwa członkowskie nie mogą naruszać bezpośredniego stosowania
wpisanego w rozporządzenia i inne przepisy prawa wspólnotowego (direct applicability
inherent in ...). Ścisłe przestrzeganie niniejszego zobowiązania jest konieczną przesłanką
spójnego i jednolitego stosowania wspólnotowych rozporządzeń w całej Wspólnocie.
93/71 Leonesio v. Włoskie Ministerstwo Rolnictwa
Co oznacza bezpośrednie stosowanie rozporządzenia, czy muszą być spełnione kryteria
bezpośredniej skuteczności?
Rzecznik Generalny Roemer : odpowiedz
na pytanie dotyczące skutku prawnego zależy od
tego, czy władzom krajowym pozostawiono swobodę w obszarze implementacji i w jaki
sposób postanowienia krajowe mają uzupełniać przyjęte środki.
50/76 Amsterdam Bulb BV2
 Od momentu przyjęcia przez WE rozporządzeń na podstawie art. 40 TWE ustanawiających
wspólną organizację rynków rolnych w określonym sektorze, państwa członkowskie mają
obowiązek nieprzyjmowania żadnych środków, które mogą tworzyć jakiekolwiek zwolnienia
z zobowiązań wynikających z rozporządzeń lub szkodliwie wpływać na rozporządzenia.
Zgodność z rozporządzeniami wspólnotowymi postanowień, o które zapytuje sąd krajowy
musi być rozważona w świetle nie tylko wyraz
nych postanowień rozporządzeń, lecz także ich
przedmiotu i celu.
jednostka - stos. wertykalne/horyzontalne - może się powołać przeciwko prawu krajowemu
na ogólny cel lub przedmiot rozporządzenia
2
Firma eksportuje cebulki kwiatowe do swojej filii w USA, ceny minimalne ustalone w prawie hol. czynią
handel nieopłacalnym, wnosi o zwolnienie z cen minimalnych, odmowa, w apelacji pytanie prejudycjalne - czy
postanowienia trzech rozporządzeń lub inne postanowienia prawa WE, zakazują władzom krajowym przyjęcia
uregulowań, które choć częściowo zgodne z tymi rozporządzeniami, zawierają postanowienia, których nie ma w
rozporządzeniach i nie mają podstawy prawnej w rozporządzeniach.
8
 ... państwa członkowskie nie mogą ... przyjąć ... żadnego środka, który ukrywałby przed
osobami, do których ma on zastosowanie, wspólnotową naturę i skutki jakiegokolwiek
postanowienia prawnego.
DECYZJE
art. 249 (4)  Decyzja obowiązuje w całości tych, do których jest adresowana.
9/70 Grad /SACE/
decyzja może nałożyć bezpośrednio skuteczne obowiązki tylko na adresata
jeśli skierowana jest do państwa członkowskiego  nie może wywoływać skutków
horyzontalnych
DYREKTYWY
art. 249(3)  Dyrektywa jest wiążąca, jeśli chodzi o zamierzony skutek dla każdego państwa
członkowskiego, do którego jest skierowana, zostawiając jednak władzom krajowym wybór
formy i metod.
41/74 Van Duyn
argumenty:
a) art. 189 [ obecnie 249] zapewnia, że dyrektywa jest prawnie wiążąca ...
b) effet utile
c) art. 177 [obecnie 234]
148/78 postępowanie karne p. Ratti
d) estoppel - nie można czerpać korzyści z niewykonania obowiązku
zasada estoppel
zasada nieprzeczenia sobie
zasada zaufania
non concedit venire contra factum proprium  nie odstępować od tego, co wynika ze
stworzonych przez siebie faktów
9
8/81 Ursula Becker3
152/84 Marshall
 Dyrektywa sama przez się nie może nałożyć obowiązków na jednostkę (...) postanowienie
(dyrektywy) jako takie nie może być powołane przeciwko takiej osobie
 Zgodnie z art. 189 [obecnie 249] TWE wiążący charakter dyrektywy, z którego wynika
podstawa możliwości powołania się na dyrektywę przed sądem krajowym, istnieje tylko w
stosunku do  każdego państwa członkowskiego, do którego jest skierowana.
 Powołanie przez jednostkę dyrektywy przeciwko państwu możliwe jest niezależnie od tego, czy
państwo działa jako władza publiczna lub pracodawca. W obu przypadkach chodzi o to, aby
państwo nie czerpało korzyści z własnego niewykonania zobowiązania wspólnotowego.
C-188/89 Foster i inni v. British Gas plc
dyrektywa może być powołana:
 przeciwko wszelkim organizacjom lub ciałom podlegającym kontroli państwa lub
posiadającym specjalne uprawnienia wychodzące poza te, które wynikają z norm normalnie
stosowanych do stosunków między osobami prawa prywatnego.
3
 Jeżeli tylko przedmiot dyrektyw jest określony bezwarunkowo i wystarczająco precyzyjnie, nawet w
przypadku niepodjęcia w terminie środków wykonawczych można powołać się na jej postanowienia przeciwko
przepisom prawa wewnętrznego niezgodnym z nią lub w takim zakresie, w jakim nadaje ona jednostkom nowe
uprawnienia.
10
POŚREDNIE STOSOWANIE
14/83 Von Colson4
doktryna przychylnej/ lojalnej interpretacji/ z art. 5 (obecnie 10) TWE5
 ...stosując prawo wewnętrzne, w szczególności postanowienia specjalnie wprowadzone w
celu wykonania dyrektywy, sąd krajowy powinien, tak dalece jak jest to możliwe,
interpretować prawo wewnętrzne, w świetle treści i celu dyrektywy, aby osiągnąć skutek
zamierzony w art. 189 (3) [obecnie 249 (3)] .
 Do sądu krajowego należy interpretowanie i stosowanie ustawodawstwa przyjętego w celu
wykonania dyrektywy w zgodzie z wymogami prawa wspólnotowego, tak dalece jak
pozostawiono mu swobodę do takiego działania w prawie krajowym .
80/86 Kolpinghuis
 (O)bowiązek ten ograniczają ogólne zasady prawa, które tworzą część prawa
wspólnotowego, w szczególności zasady pewności prawa i nieretroaktywnego działania
prawa. Z tego powodu dyrektywa nie może sama z siebie i niezależnie od prawa krajowego
przyjętego dla jej wdrożenia przez państwo członkowskie stanowić podstawy
odpowiedzialności karnej lub zaostrzać odpowiedzialności karnej osób naruszających jej
przepisy
od kiedy?
C-106/89 Marleasing
prawo wew. wcześniejsze w stosunku do dyrektywy !!
 Sąd krajowy rozpatrując sprawę ... zobowiązany jest do interpretowania swojego prawa
krajowego w świetle celu i treści dyrektywy tak, aby wykluczyć możliwość uznania za
nieważną spółki na innych podstawach niż te przewidziane w art. 11 dyrektywy.
4
Postanowienie prawa niemieckiego dotyczyło sankcji za ewentualną dyskryminację/ - pracodawca ponosi
odpowiedzialność za szkody będące rezultatem opierania się przez pracownika na oczekiwaniu, że ustanowienie
stosunku pracy nie będzie uniemożliwione przez naruszenie polegające na dyskryminacji.
5
Odszkodowanie musi być adekwatne w stosunku do wyrządzonej szkody - nie może być czysto nominalne, np.
zwrot kosztów poniesionych w związku z wnioskiem.
11
 Podstawy te muszą być restryktywnie interpretowane, w świetle tego celu [celem d. jest
tworzenie ekwiwalentnych zabezpieczeń w ramach Wspólnoty], tak aby zapewnić, by
nieważność orzeczona na tej podstawie, że cel spółki jest bezprawny lub sprzeczny z
publiczną polityką, była rozumiana jako odnosząca się wyłącznie do celów spółki
określonych w instrumencie inkorporacji lub postanowieniach dotyczących stowarzyszenia.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ PAC
STWA
C-6/90 i C-9/90 Francovich
 zasada odpowiedzialności państwa za szkody wyrządzone jednostkom poprzez naruszenie
prawa wspólnotowego, które może mu być przypisane, jest nieodłącznym elementem systemu
Traktatu
z
ródło zasady - effet utile
1. rezultatem przewidzianym przez dyrektywę jest przyznanie praw jednostkom
2. treść tych praw daje się określić na podstawie przepisów dyrektywy
3. istnieje związek przyczynowy między naruszeniem prawa przypisanym państwu a szkodą
poniesioną przez jednostkę
C-91/92 Faccini-Dori
czy skutek bezpośredni w stosunkach horyzontalnych?
C-194/94 CIA Security International6
ETS - naruszenie obowiązku notyfikacji - defekt -  powoduje w ten sposób niestosowanie
norm technicznych do jednostek, co zapewnia efektywność wspólnotowej kontroli
prewencyjnej, którą przewiduje dyrektywa w celu zapewnienia swobodnego przepływu
towarów, osiąga zatem co było zamierzone.
6
CIA - do sądu o wydanie nakazów wobec dwóch pomawiających ją firm [że system alarmowy, który sprzedaje
nie spełnia wymogów prawa belgijskiego] zaprzestania przez nie nieuczciwych praktyk handlowych /
polegających m.in. na pomówieniu. CIA nie spełnia wymogów prawa bel., ale i to prawo nie ma upoważnienia
wymaganego przez dyrektywę 83/189 - art. 8 i 9 - jasny i precyzyjny wymóg, notyfikowania przez państwo
członkowskie regulacji krajowych ustalających standardy techniczne, zanim zostaną przyjęte .
12
Jakie są różnice między dyrektywą a rozporządzeniem ?
data, od której oba środki wywołują skutki
transpozycja wyjątkiem lub regułą
bezpośrednie stosowanie wyjątkiem lub regułą
dyrektywa nie może nakładać obowiązków na jednostkę
UMOWY MI
DZYNARODOWE WE
181/73 Haegeman (Orzecznictwo s. 256)
 Umowa zawarta przez Radę na podstawie art. 228 i 238 Traktatu EWG jest, w zakresie
dotyczącym Wspólnot, aktem jednego z organów Wspólnot w rozumieniu podpunktu (b)
pierwszego punktu art. 177. Z chwilą wejścia w życie jej postanowienia tworzą integralną
cześć prawa Wspólnot.
87/75 Bresciani (konwencja z Yaounde) (Orzecznictwo s. 258)
Postanowienie umowy zawartej przez Wspólnotę z państwem trzecim musi być uważane za
bezpośrednio skuteczne, kiedy uwzględniając jego brzmienie oraz przedmiot i cel umowy,
zawiera ono jednoznaczne i precyzyjne zobowiązanie, którego wykonanie nie wymaga
przyjmowania dodatkowych środków prawnych.
87/75 International Fruit Company (Orzecznictwo s. 261)
Art. XI GATT  nie może nadawać obywatelom Wspólnoty praw, których mogą dochodzić
przed sądami
70/87 FEDIOL v. Komisja (Orzecznictwo s. 994)
 Z faktu, że niektóre postanowienia GATT nie mogą przyznawać obywatelom we
Wspólnocie praw, których mogliby oni dochodzić przed sądem, nie oznacza, że obywatele ci
13
w postępowaniu przed Trybunałem Wspólnot nie mogą powoływać się na przepisy GATT w
celu ustalenia, czy działania, których dotyczą ich skargi, nie stanowią nieuczciwych praktyk.
104/81 Kupferberg (umowa EWG z Portugalią art. 21) [Orzecznictwo s. 308]
 (P)aństwa członkowskie i instytucje Wspólnot są w równym zakresie związane umowami
międzynarodowymi, do których zawarcie uprawnione są te instytucje. Państwa członkowskie
zapewniając wykonanie umowy międzynarodowej, wypełniają nie tylko swoje zobowiązanie
wobec zainteresowanego państwa trzeciego, lecz również i przede wszystkim wobec Wspólnoty,
która przejęła odpowiedzialność za zgodne z prawem wykonanie umowy. W tym znaczeniu
postanowienia umowy stanowią integralną część składową wspólnotowego porządku prawnego.
Ze względu na tego rodzaju wspólnotowy charakter prawny postanowienia traktatowe nie
mogą wywoływać w ramach Wspólnoty różnych skutków prawnych w zależności od tego czy
mają być w praktyce stosowane przez instytucje wspólnotowe lub państwa członkowskie, a w
tym ostatnim przypadku w zależności od tego, jaki skutek przyznaje zawartym umowom
międzynarodowym w krajowym porządku prawnym prawo każdego z państw członkowskich.
Jest więc sprawą Trybunału Sprawiedliwości zagwarantowanie w ramach jego kompetencji
do wykładni postanowień umowy jednolitości ich stosowania w całej Wspólnocie.
12/86 Demirel (Orzecznictwo s. 316)
umowy mieszane
kompetencja ETS art. 177 (obecnie 234)
C-192/89 Sevince (Orzecznictwo s. 326)
 Postanowienia przyjęte w celu wykonania umowy stowarzyszeniowej (zawartej przez Radę i
państwo trzecie) przez Radę Stowarzyszenia powołaną przez tę umowę tworzą integralną
część prawa Wspólnot w taki sam sposób jak sama umowa, od ich wejścia w życie.
 Dlatego Trybunał (...) ma również kompetencję do interpretacji tych postanowień, co ma
doniosłe znaczenie dla jednolitego stosowania prawa wspólnotowego. Podobnie jak
postanowienia umów zawartych przez Wspólnotę z państwami trzecimi, postanowienia
przyjęte przez (organ  przyp. aut.) powołany na podstawie umowy (...) w celu zapewnienia
wykonania jej postanowień muszą być uważane za samowykonalne, o ile  biorąc pod uwagę
ich sformułowanie oraz ich cel i przedmiot  zawierają jednoznaczne i precyzyjne
zobowiązanie, które nie jest uzależnione, co do wykonania lub nabrania skutków, od
przyjęcia innego aktu prawnego.
14
ETS JAKO S
D KONSTYTUCYJNY
314/85 Foto-Frost
Sądy krajowe, od których orzeczenia przysługuje odwołanie, mogą badać ważność aktu
wspólnotowego i jeżeli uznają argumenty stron dotyczące nieważności za bezzasadne, odrzucają
je, ogłaszając akt za całkowicie ważny. Natomiast sądy, których orzeczenia są ostateczne
zgodnie z prawem wewnętrznym, nie są właściwe do orzekania o ważności aktów instytucji
wspólnotowych.
+ może zawiesić stosowanie aktu prawa WE do czasu zakończenia postępowania w sprawie jego
ważności przez ETS
C-143/88 i C-92/89 Zuckerfabrik
Sąd krajowy może zawiesić środek krajowy przyjęty w wykonaniu rozporządzenia
wspólnotowego, jeśli ma poważne wątpliwości co do ważności środka wspólnotowego i, o ile
kwestia ważności środka wspólnotowego nie została podniesiona przed Trybunałem
Sprawiedliwości, wnosi ją do Trybunału, jeśli powstało nagłe niebezpieczeństwo poważnej i
niepowetowanej szkody dla wnioskodawcy i jeśli sąd krajowy właściwie uwzględnił interes
Wspólnoty.
Opinia 1/91
Nadanie tej jurysdykcji temu Trybunałowi (tj. Trybunałowi Europejskiego Obszaru
Gospodarczego jest niezgodne z prawem Wspólnot, ponieważ narusza ono podział kompetencji
ujęty w Traktatach i autonomiczność porządku prawnego Wspólnot, na których straży, zgodnie z
art. 164 [obecnie 220] Traktatu EWG, może stać wyłącznie Trybunał Sprawiedliwości.
15