Podstawy teorii producenta - teoria produkcji
Teoria produkcji jest analizą relacji, jakie występują między nakładem czynników
produkcji a osiąganym z tego nakładu produktem.
I. Funkcja produkcji
Obrazuje zależność między wielkością poniesionych nakładów (ilością czynników
produkcji) na produkcję dóbr a osiągniętymi wynikami (ilość wytworzonego produktu).
Przy założeniu dwóch czynników produkcji: pracy  L i kapitału  K, funkcja produkcji jest
równa:
X=f(L,K),c.p.
W kontekście funkcji produkcji mówi się o tzw. efektywności technicznej produkcji,
czyli sytuacji, w której producent maksymalizując efekt produkcji nie będzie wkładał do
produkcji więcej czynników aniżeli jest to konieczne dla osiągnięcia tego poziomu efektu.
Funkcja produkcji wskazuje technicznie (a nie ekonomicznie) możliwą wielkość produkcji.
Po włączeniu kosztów czynników produkcji do analizy możliwości producenta uzyskamy
rzeczywistą wielkość produkcji, jaką może on wytworzyć przy danym poziomie kosztów.
Wówczas będziemy mówili o efektywności ekonomicznej produkcji, czyli sytuacji
polegającej na takim wykorzystaniu nakładów czynników produkcji, aby koszt
wytworzenia jednostki produktu był minimalny. Efektywność ekonomiczna oznacza wybór
w oparciu o zasadÄ™ najmniejszego kosztu produkcji.
Dokonując wyboru metod wytwarzania, producent powinien kierować się kryterium
efektywności ekonomicznej i technicznej. Oba jednak optima producenta będą optimami
cząstkowymi. Dopiero po uwzględnieniu relacji pomiędzy kosztami i przychodami
określimy warunki pełnej równowagi producenta.
FUNKCJA HOMOGENICZNA  funkcja, w której nakład czynników oraz efekty rosną o ten
sam procent.
FUNKCJA PRODUKCJI COBBA  DOUGLASA (funkcja C  D)
Funkcja ta ma postać:
²
X = ALÄ…K ,
gdzie: X  wielkość produkcji, L  nakłady pracy, K  nakłady kapitału, A  wielkość
produkcji możliwa do uzyskania przy jednostkowym nakÅ‚adzie czynników K i L, Ä… i ² 
zależność między przyrostem nakładów a przyrostem produkcji.
Zakładając niezmienioną metodę produkcji, taki sam przyrost nakładu pracy i kapitału
dK dL
(czyli = ) oraz różniczkując funkcję produkcji C-D, otrzymujemy równanie:
K L
dX dL dK
= (Ä… + ²) = (Ä… + ² ),
X L K
które oznacza, że:
- więcej niż proporcjonalny przyrost produkcji wynikający z proporcjonalnego
zwiÄ™kszenia obu nakÅ‚adów czynników produkcji (L i K), gdy Ä… + ² > 1. Mówimy
wówczas o rosnących korzyściach skali,
- proporcjonalny wzrost produkcji wynikający z proporcjonalnego zwiększenia obu
nakÅ‚adów czynników produkcji (L i K), gdy Ä… + ² = 1. Mówimy wówczas o staÅ‚ych
korzyściach skali,
- mniej niż proporcjonalny przyrost produkcji wynikający z proporcjonalnego
zwiÄ™kszenia obu nakÅ‚adów czynników produkcji (L i K), gdy Ä… + ² < 1. Mówimy
wówczas o malejących korzyściach skali.
FUNKCJA PRODUKCJI W KRÓTKIM OKRESIE CZASU
Krótki okres czasu zakłada brak zmian w obszarze technologicznym, czyli technologia
produkcji jest dana.
Przyjmując następujące założenia do analizy funkcji produkcji, iż:
- istnieje tylko jeden czynnik zmienny - praca,
- istnieje jeden czynnik stały  kapitał,
- technologia produkcji jest dana,
- czynniki produkcji mogą łączyć się ze sobą w różnych proporcjach,
- produkt jest jednorodny,
otrzymujemy jednoczynnikowÄ… funkcjÄ™ produkcji:
X=f(L), c.p.
Oznacza ona, iż wielkość produkcji jest tym większa (c.p.) , im więcej pracowników
zatrudnia przedsiębiorstwo. W związku z tym mamy do czynienia z następującymi
kategoriami ekonomicznymi:
1. produkt marginalny  jest to przyrost wielkości produkcji spowodowany przyrostem
zatrudnienia o 1, czyli:
dTPP
MPPL = ,
dL
gdzie: dTPP  miana wielkości produkcji spowodowana zmianą zatrudnienia o 1,
2. produkt przeciętny  jest to ilość produkcji przypadająca na jednego zatrudnionego,
czyli:
TPP
APPL = .
L
3. produkt całkowity  całkowita ilość produkcji wytworzonej, przy stałym poziomie
kapitału i zmiennym czynniku pracy, czyli:
TPP = APPL Å" L.
ZALEŻNOŚĆ: PRODUKT CAA
KOWITY, MARGINALNY I PRZECI
TNY
1. W punkcie przegięcia krzywej produktu całkowitego zaczyna działać prawo
malejącego produktu marginalnego (prawo malejącej produkcyjności
krańcowej), które oznacza, iż wraz ze zwiększaniem zatrudnienia czynnika
zmiennego produkcji (c.p.) następuje moment, kiedy każdy dodatkowy wzrost
zatrudnienia tego czynnika powoduje coraz mniejsze przyrosty produktu całkowitego.
Produkt marginalny początkowo wzrasta po czym zaczyna spadać. Zwiększanie
zatrudnienia poza punkt, gdy produkt marginalny równy jest zeru, prowadzi do
ujemnych przyrostów produktu marginalnego w rezultacie czego produkt całkowity
zaczyna maleć,
MPPL = 0,to
2. Jeżeli: ,
TPP = max
3. Produkt przeciętny i marginalny początkowo rosną a po osiągnięciu maksimum
opadają. Początkowo produkt marginalny rośnie szybciej od przeciętnego. Po
przekroczeniu punktu zrównania się obu wielkości, produkt marginalny opada szybciej
niż przeciętny,
4. Ponieważ MPPL = APPL + "APPL Å" L , to:
MPPL > APPL zawsze, gdy produkt przeciętny rośnie oraz
MPPL < APPL zawsze, gdy produkt przeciętny maleje.
Rys. Krzywe produktu całkowitego, marginalnego i
przeciętnego
I ETAP II ETAP III ETAP
TPP, MPP, APP
http://notatek.pl/teoria-produkcji?notatka
TPP
APP
Nakład czynnika zmiennego
MPP
ETAPY PRODUKCJI
I etap: APPL Ä™!,
APPL i
II etap:
MPPL > 0,
APPL i
III etap: MPPL < 0
TPP
Producent maksymalizujący zysk nie będzie wytwarzał w III etapie
produkcyjnym.
II. Efektywność techniczna produkcji a optimum cząstkowe producenta
IZOKWANTA
Jest to krzywa łącząca ze sobą wszystkie możliwe kombinacje czynników produkcji dające
taki sam poziom produkcji.
Kryterium efektywności technicznej będzie spełniała ta izokwanta, której nachylenie
mierzone krańcową stopą technicznej substytucji czynników produkcji
dK
(MRTSKL = - ) zrówna się z relacją marginalnych produktów pracy i kapitału, czyli:
dL
dTPP
dK MPPL
dL
MRTSKL = - = = .
dTPP
dL MPPK
dK
Krańcowa stopa technicznej substytucji jest stosunkiem zgodnie z którym można
zastąpić jeden czynnik produkcji drugim czynnikiem tak, aby wielkość produkcji nie uległa
zmianie.